گزارش اقليمي جديد از احتمال افزايش يك‌متري آب درياها تا سال ۲۱۰۰ خبر مي‌دهد

هيئت اقليمي سازمان ملل متحد (IPCC) در هشداري تازه مي‌‌گويد آن دسته از بلاياي ناشي از افزايش سطح آب درياها كه پيش‌‌تر هر صد سال يك‌‌بار رخ مي‌‌دادند، از اواسط قرن جاري مي‌‌توانند هرساله در بسياري از بخش‌‌هاي جهان تكرار شوند. در گزارش جامعي كه به‌تازگي درباره‌ي نحوه‌‌ي تعامل اقيانوس‌ها، يخچال‌‌هاي طبيعي و يخسارها با پديده‌‌ي گرمايش زمين نگاشته شده است، هيئت بين‌‌المللي تغييرات اقليمي پيش‌‌بيني‌‌هاي خود از ميزان افزايش سطح آب درياها و اقيانوس‌‌ها را ارائه كرد.

كو برت به‌‌نمايندگي از سازمان ملي اقيانوسي و جوّي دولت آمريكا مي‌‌گويد:

افزايش سطح آب درياها و عواقب ناشي از آن زندگي و معاش بخش‌‌هاي بزرگي از جمعيت ما را تهديد مي‌‌كند.

گزارش اخير هيئت اقليمي كه حاصل تلاش بيش از ۱۰۰ دانشمند در ۸۰ كشور جهان است، آثار تغييرات اقليمي روي اقيانوس‌‌ها و يخچال‌‌هاي طبيعي و يخسارهاي جهان را مطالعه كرده است. براي آگاهي از اهميت اين پديده‌‌هاي طبيعي بد نيست بدانيد اقيانوس‌‌ها ۷۱ درصد از مساحت سطح زمين و يخچال‌‌هاي طبيعي و يخسارها مجموعا ۱۰ درصد از مساحت سياره را به خود اختصاص داده‌‌اند. نريلي آبرام، از دانشگاه ملي استراليا، نيز درباره‌ي اهميت اين پديده‌ مي‌‌گويد:

تغييرات در اين بخش‌‌ها از سياره، از مرتفع‌‌ترين نقاط كوهستاني گرفته تا اعماق اقيانوس‌‌ها و مناطق قطبي، پيش‌‌تر آغاز شده است.

با گذشت چند روز از پايان نشست اقليمي سازمان ملل در نيويورك و آغاز موج اعتراض‌‌هاي جديد، انتشار اين گزارش تكان‌‌دهنده در موناكو مي‌‌تواند فشارها بر رهبران جهاني را براي پيش‌‌گرفتن اقدامي مؤثرتر درزمينه‌‌ي كاهش انتشار گازهاي گل‌خانه‌‌اي افزايش دهد. در سال گذشته نيز، انتشار گزارش اقليمي اين مجمع توانسته بود حجم گسترده‌اي از اعتراض‌ها را در خلال اجلاس اقليمي لهستان رقم زند؛ گزارشي كه با وجود بازتاب فراوان كشورهاي عضو آن را نپذيرفتند.

آبرام معتقد است با دو آينده‌‌ي كاملا متمايز مواجه هستيم. اگر بتوانيم با اقدامي مؤثر ميزان انتشار گازهاي گل‌خانه‌‌اي را به‌‌شكل چشمگيري كاهش دهيم، آن‌‌گاه خواهيم توانست شدت تغييرات رخ‌‌داده در اين بخش‌‌ از اقليم و آثار آن را بر مردم و اكوسيستم‌‌ها مهار كنيم. با‌اين‌حال، وي مي‌‌گويد درصورت شكست در اين حركت، شرايط سازگاري‌پذيري براي ما و گونه‌‌هاي ديگر بسيار سخت خواهد شد.

در بدترين سناريوي اقليمي، پيش‌‌بيني مي‌‌شود تا سال ۲۱۰۰ با افزيش ۶۱ سانتي‌‌متري تا ۱/۱ متري سطح آب مواجه شويم. اين مقدار حدود ۱۰ سانتي‌‌متر بيشتر از پيش‌‌بيني هيئت اقليمي در ۶ سال قبل است. گزارش مذكور مي‌‌گويد پيش‌‌بيني جديد براساس اطلاعات فعلي درباره‌ي نحوه‌‌ي ذوب يخ‌‌هاي قطبي انجام گرفته و بعيد نيست با افزايش سرعت ذوب يخچال‌‌ها، سطح آب بسيار بيش‌‌تر از مقادير فعلي بالا بيايد؛ همان‌‌گونه كه در برخي پژوهش‌‌هاي تازه نيز از احتمال افزايش دومتري سطح آب سخن به‌‌ميان آمده است.

در نگاه اول، اين افزايش ۱۰ سانتي‌‌متري ممكن است چندان مهم جلوه نكند؛ ولي مايكل مرديث، از مؤسسه‌ي مطالعات قطبي بريتانيا، مي‌‌گويد وقوع چنين اتفاقي مي‌‌تواند حتي براي كشورهاي توسعه‌‌يافته نيز دردسرساز تلقي شود؛ امري كه نيازمند به‌‌كارگيري سيستم دفاعي قوي‌‌تر در خطوط ساحلي خواهد بود. مسلما براي كشورهاي فقيرتر اين معضل ابعاد بزرگ‌‌تري خواهد داشت.

تا سال ۲۰۵۰، تكرار شرايط شديد جوّي ناشي از وقوع هم‌زمان طوفان‌‌هاي استوايي و افزايش سطح آب مي‌‌تواند به بلايايي هرساله در بخش‌‌هاي زيادي از جهان تبديل شود؛ در‌حالي‌كه قبلا وقوع چنين بلايايي فقط يك‌‌بار در هر صد سال تصور‌پذير بود. گزارش جديد اشاره مي‌كند تا سال ۲۰۵۰، تعداد افراد ساكن در بخش‌‌هاي ساحلي كم‌‌ارتفاع از ۶۸۰ ميليون نفر به يك‌ميليارد نفر خواهد رسيد.

تأثير ديگر اين پديده در بخش غذا خواهد بود. اقيانوس‌‌ها تاكنون توانسته‌‌اند ۹۰ درصد از گرماي ناشي از تغييرات اقليمي را به خود جذب كنند و درصورت ادامه‌‌ي روند كنوني، اين ميزان حرارت جذب‌‌شده به پنج تا هفت‌برابر نيز خواهد رسيد. گرمايش بيشتر سطوح مختلف آب اقيانوس‌‌ها به كاهش ميزان اكسيژن و مواد غذايي دردسترس آبزيان منجر خواهد شد. همچنين، در گزارش اشاره‌شده از وقوع امواج گرمايي در زير آب صحبت شده است؛ پديده‌‌اي كه از انديشه متخصصينات آبرام، هم‌‌اكنون نيز صنعت ماهي‌گيري و آبزي‌‌پروري را تحت‌تأثير قرار داده است.

گزارش اقليمي تازه به‌‌شكل هشداردهنده‌‌اي از نقش تشديدكننده‌‌ي يخ‌‌هاي قطبي در تشديد تغييرات اقليمي سخن گفته است. والري مسون‌‌دلومات، از كميسيون انرژي اتمي و انرژي‌‌هاي جايگزين فرانسه، معتقد است با ذوب پرمافراست و خاك‌‌ها و صخره‌‌هاي منجمد، ريسك انتشار گازهاي گل‌خانه‌‌اي در اتمسفر بيشتر خواهد شد. بنابر گزارش، اگر انتشار گازهاي گل‌خانه‌‌اي همچنان زياد باشد، تا سال ۲۱۰۰، ۶۹ درصد از پرمافراست جهان از بين خواهد رفت و اين به‌‌معناي آزادشدن صدها گيگاتن كربن در جوّ خواهد بود. براي مقايسه بد نيست بدانيد در سال ۲۰۱۸، تنها ۳۷/۱ گيگاتن دي‌‌اكسيد‌كربن دراثر فعاليت‌‌هاي بشر توليد شده است.

گزارش اقليمي مي‌‌گويد تغييرات رخ‌‌داده در مساحت مناطق قطبي در سپتامبر، يعني زماني‌كه يخ‌‌ها به كمترين ميزان خود در طول سال مي‌‌رسند، احتمالا در هزار سال گذشته بي‌‌سابقه خواهد بود. مركز ملي داده‌‌هاي يخ و برق ايالات متحده روز دوشنبه‌‌ي گذشته اعلام كرد امسال، دومين سال متوالي در ركورد كاهش مساحت مناطق قطبي خواهد بود. حتي اگر جهان بنابر توافق پاريس، موفق شود افزايش دماي جهان در حد آستانه‌‌ي ۲ درجه‌‌ي سانتي‌گرادي را نيز مهار كند، بازهم گزارش اقليمي پيش‌‌بيني كرده است احتمال نابودي كامل يخ‌‌هاي مناطق قطبي در تابستان ۲۱۰۰ حدود ۳۵ درصد خواهد بود.

كارمنو ولا، رئيس محيط‌‌زيست اتحاديه‌‌ي اروپا، گزارش اخير را به‌‌منزله‌‌ي زنگ خطري براي جامعه‌‌ي جهاني براي اقدام عليه تغييرات اقليمي مي‌‌داند. گزارش اخير درباره‌ي اقيانوس‌‌ها و كرايوسفر، سومين گزارش ويژه‌‌ي هيئت اقليمي سازمان ملل در سال گذشته محسوب مي‌‌شود. گزارش دوم درباره‌ي متخصصي اراضي در تابستان اخير منتشر شد و گزارش اول نيز درباره‌ي آستانه‌‌ي افزايش ۱/۵ درجه‌‌اي در سال گذشته بود كه با واكنش‌‌هاي جهاني بسياري مواجه شد.