يادگيري رسم نمودار در اكسل؛ انواع نمودار و متخصصد آن‌ها

اگر دانشجو يا متخصص باشيد به احتمال زياد حداقل يك‌بار از اكسل براي رسم نمودار استفاده كرده‌ايد؛ نرم‌افزاري كه امروزه به‌عنوان ابزاري متخصصدي براي انواع كسب‌وكارها و افراد گوناگون شناخته مي‌شود.

با وجود ظهور و رشد رقباي متعدد براي نرم‌افزار قديمي ردموندي‌ها، اكثر متخصصان امروزي دنياي فناوري راهي به‌جز اكسل براي ذخيره‌سازي داده‌هاي جدولي و تحليل و گرفتن خروجي از آن‌ها سراغ ندارند. رسم نمودار در اكسل يكي از متخصصد‌هاي مهمي محسوب مي‌شود كه نمايي گرافيكي از محتواي موجود در فايل را به‌نمايش مي‌گذارد.

درادامه‌ي اين مقاله‌ي اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران، يادگيري رسم نمودار در اكسل را همراه ‌با جزئياتي از متخصصد و نحوه‌ي رسم انواع نمودارها شرح مي‌دهيم.

رسم نمودار در اكسل كار سختي نيست. دنبال كردن مراحلي كه در ادامه ذكر شده‌اند به شما در كشيدن آن كمك مي‌كند.

• براي رسم نمودار در اكسل ابتدا بايد داده‌ها را در ستون‌ها و سطرهاي منظمي با برچسب مناسب وارد كنيم. انتخاب برچسب براي ستون‌ها و سطرها باعث مي‌شود نمودار با متون مناسبي براي محورها و مقادير پر شود.

• پس از واردكردن داده، با كشيدن نشانگر ماوس روي سطرها و ستون‌هاي مدانديشه متخصصين، آن‌ها را براي رسم نمودار انتخاب كنيد.

(نكته: مثالي كه براي اين يادگيري در انديشه متخصصين گرفتيم، براي رسم نمودار ستوني مناسب است. اكثر نمودارهاي متخصصدي براي متخصصي‌هاي عادي نيز از همين نوع نمودار است.)

• پس از انتخاب دسته‌ي داده‌ي مدانديشه متخصصين، از منوي بالايي وارد تب Insert شويد و سپس Column Chart و Clustered Column را انتخاب كنيد.

(نكته: ازآنجاكه داده‌هاي اوليه‌ي ما، چند متغير را در چند سال مطالعه مي‌كنند، سبك خوشه‌اي بهترين انتخاب براي نمودار ستوني مدانديشه متخصصين خواهد بود.)

• پس از انتخاب نوع، رسم نمودار در اكسل به‌صورت خودكار انجام مي‌شود و نمودار را در مركز صفحه مشاهده مي‌كنيد.

• براي تغيير نام نمودار، روي عبارت Chart Title در بالاي آن دوبار كليك و نام دلخواه را وارد كنيد. تنظيمات فونت و ابعاد تمامي متون نمودار را مي‌توانيد پس از انتخاب متن مدانديشه متخصصين، از تب Home تغيير دهيد.

• به همين راحتي نمودار خود را رسم و عنوان آن را نيز مشخص كرديم.

براي تغييرات بيشتر و شخصي‌سازي حرفه‌اي‌تر نمودار، مي‌توان از گزينه‌هاي متعددي بهره برد كه اكسل براي رسم نمودار ارائه مي‌كند. پس از انتخاب نمودار رسم‌شده، در نوار ابزار دو تب Chart Design و Format نمايان مي‌شود كه تمامي تغييرات مدانديشه متخصصين را مي‌توان در آن‌ها اعمال كرد.

اضافه‌كردن داده‌هاي متخصصدي و المان‌هاي بيشتر به نمودار، مي‌تواند به اطلاع‌رساني بهتر درباره‌ي داده‌ها كمك كند. براي اين‌ كار بايد از تب Design بهره بگيريد.

پس از انتخاب نمودار، از سمت چپ تب Design، گزينه‌ي Add Chart Element را انتخاب كنيد. همان‌طوركه مي‌بينيد، گزينه‌هاي زيادي براي اضافه‌كردن به نمودار وجود دارند.

هريك از گزينه‌هايي كه در بخش Add Chart Element مي‌بينيد، متخصصد خاصي دارند و براي نمايش المان اضافه در نمودار استفاده مي‌شوند.

برخي از آن‌ها به‌صورت پيش‌فرض فعال هستند و برخي ديگر را نيز مي‌توان فعال يا غيرفعال كرد. درادامه، هريك از بخش‌هاي مذكور را توضيح مي‌دهيم:

• Axes: نمايش دادن يا ندادن عنوان ستون‌ها و سطرها در محورهاي نمودار
• Axis Titles: نام‌گذاري كلي محورهاي افقي و عمودي (به‌جز نام متغير)
• Chart Title: نمايش دادن يا ندادن و محل جانمايي عنوان نمودار
• Data Labels: نمايش داده‌ي هر ستون در داخل نمودار
• Error Bars: نمايش خطاي احتمالي در داده‌ي هر ستون
• Gridlines: تنظيمات مربوط به نمايش خطوط راهنما در پس‌زمينه‌ي نمودار
• Legend: نمايش توضيحات نمودار (در اين مثال توضيح رنگ ستون‌ها) و موقعيت نمايش آن
• Trendline: نمايش خطي تغيير در روند داده‌ها

بخش ديگري كه در تب Design ديده مي‌شود، Quick Layout نام دارد. اين بخش حاوي الگوهاي ازپيش‌آماده‌اي است كه استفاده از آن‌ها كار را براي شخصي‌سازي نمودار آسان مي‌كند.

بخش Chang Colors به شما امكان مي‌دهد رنگ‌هاي پيش‌فرض نمودار خود را تغيير دهيد. تغيير رنگ و طراحي در اين بخش به هماهنگ‌ترشدن طرح نمودار با ساير بخش‌هاي سند ارائه كمك مي‌كند.

بخش بعدي در تب Design به‌نام Chart Styles شناخته مي‌شود كه امكان تغيير طراحي كلي نمودار را فراهم مي‌كند. بسته به نوع نموداري كه انتخاب كرده باشيد، تعدادي طراحي پيش‌فرض با تغيير رنگ‌ها و فونت‌ها و موارد ديگر در اين بخش ديده مي‌شوند.

دو دكمه در بخش Data تب Design وجود دارد كه مي‌توان با استفاده از آن‌‌ها، ساختار داده‌هاي موجود در نمودار را تغيير داد. دكمه‌ي اول به‌نام Switch Row/Column به شما امكان مي‌دهد جاي سطر و ستون‌هاي انتخابي را در محور پايه‌ي نمودار جابه‌جا كنيد. نمودار مثال، به‌صورت پيش‌فرض محصول‌ها را در محور افقي نمايش مي‌داد و رنگ‌ها نمايان‌گر سال‌ها بودند.

دكمه‌ي ديگر بخش Data يعني Select Data اين امكان را فراهم مي‌كند داده‌هاي اوليه براي رسم نمودار را تعيير دهيد.

در دكمه‌ي بعدي تب Design، يعني Chart Type، مي‌توانيد نوع نمودار را به انواعي تغيير دهيد كه در بخش‌هاي قبلي شرح داديم. همان‌طوركه مي‌بينيد، با تغيير نمودار مثال به نوع خطي، نمايي ديگر از آن را ترسيم كرديم. دكمه‌‌ي آخر تب Deisgn نيز براي تنظيم جابه‌جايي نمودار به‌كار مي‌رود.

همان‌طوركه در تصوير بالا مي‌بينيد، با انتخاب نمودار سه دكمه دركنار آن نمايان مي‌شود. اين دكمه‌ها به‌ترتيب براي تغيير المان‌ها و طراحي و رنگ و انتخاب سطر و ستون مدانديشه متخصصين براي داده‌ي ورودي نمودار استفاده مي‌شوند.

تب Format همان‌طوركه از نامش برمي‌آيد، براي تغيير فرمت و طراحي تمامي المان‌هاي موجود در نمودار متخصصد دارد. با انتخاب هر المان نمودار اعم از عنوان، خطوط، ستون‌ها، محورها و مقادير، تب Format تغيير و امكان شخصي‌سازي طراحي آن بخش را فراهم مي‌كند.

مجموعه‌ي عظيمي از انواع نمودار در اكسل دراختيار متخصصان قرار دارد. براي هر نوع داده، مي‌توان از چند نوع نمودار استفاده كرد؛ ولي انتخاب بهترين نمودار اهميت بيشتري دارد كه مفهوم‌ترين جلوه از محتواي مدانديشه متخصصين شما را نمايش دهد.

در ادامه انواع نمودار در اكسل را مطالعه مي‌كنيم.

نمودار ستوني در اكسل از انواع مشهور و پركاربرد محسوب مي‌شود كه تقريبا همه‌ي متخصصان با آن آشنا هستند. اين نوع از نمودارها براي مقايسه‌ي اطلاعات متخصصد زيادي دارند. براي مثال، اگر اطلاعاتي داريد كه چند دسته از يك متغير را مطالعه مي‌كند، نمودار ستوني انتخاب مناسبي خواهد بود؛ مثلا براي مقايسه‌ي آمار فروش چند محصول مي‌توان از اين نمودارها استفاده كرد. انواع گوناگوني از نمودارهاي ستوني در اكسل وجود دارند كه ازلحاظ جلوه‌ي گرافيكي باهم متفاوت هستند:

• Clustered
• Stacked
• 100%Stacked
• 3D Clustered
• 3D Stacked
• 3D 100%Stacked
• 3D

تفاوت اصلي نمودارهاي ميله‌اي و ستوني، در افقي‌بودن نمودار ميله‌اي است. براي رسم نمودار در اكسل در حالت ميله‌اي، مي‌توان همان متخصصد‌هاي نمودار ستوني را در انديشه متخصصين گرفت. البته نمودارهاي ميله‌اي برخي اوقات نماي مناسب‌تري از پيشرفت يا مقايسه‌ي وضعيت دو نوع داده در گذر زمان ارائه مي‌كنند. نمودار ميله‌اي در اكسل در انواع زير دردسترس متخصص قرار دارد:

• Clustered
• Stacked
• 100%Stacked
• 3D Clustered
• 3D Stacked
• 3D 100%Stacked

نمودار دايره‌اي در اكسل بهترين انتخاب براي مقايسه‌ي درصدي چند نوع داده محسوب مي‌شود. درواقع اين تصويرسازي، به‌راحتي نشان مي‌دهد هريك از داده‌هاي مطالعه‌شده چه سهمي از كل يك داده را به‌خود اختصاص داده‌اند. هر داده به‌صورت برشي از دايره نمايش داده مي‌شود و به‌راحتي مي‌توان نسبت آن را با داده‌هاي ديگر مقايسه كرد. براي رسم نمودار دايره‌اي در اكسل، پنج انتخاب داريد:

• Pie
• Pie of Poe (اين نمودار، يك بخش از نمودار دايره‌اي را در نمودار جداگانه‌اي تقسيم‌بندي مي‌كند كه براي نمايش سهم هر زيرمجموعه از داده مناسب است)
• Bar of Pie
• 3D Pie
• Doughnut

نمودار خطي براي نمايش روندها در گذر زمان متخصصد بسيار عالي دارند. درواقع، داده‌هايي كه در اين نمودارها نمايش داده مي‌شوند، عموماً چند نوع محدود هستند كه قصد داريم روند آن‌ها را در گذر زمان مقايسه‌ كنيم. در نمودار خطي، نقاط داده از هر نوع داده به‌هم متصل مي‌شوند و به‌راحتي مي‌توان روند صعودي يا نزولي آن‌ها را مشاهده كرد. براي رسم نمودار در اكسل در حالت خطي، هفت انتخاب در پيش داريد:

• Line
• Stacked Line
• 100Stacked Line
• Line with Markers
• Stacked Line with Markers
• 100%Stacked Line with Markers
• 3D Line

نمودار پراكندگي متخصصدي شبيه به نمودار خطي دارد و تغيير يك داده را در گذر زمان مي‌توان به بهترين نحو در آن نمايش داد. البته نمودارهاي پراكندگي نقطه‌ي تمركز ديگري هم دارند و تأثير متغيري بر متغير ديگر را نمايش مي‌دهند كه با اصطلاح همبستگي يا Correlation در مديريت داده شناخته مي‌شود. نمودارهاي پراكندگي در هفت نوع دردسترس قرار دارند:

• Scatter
• Scatter with smooth lines and markers
• Scatter with smooth lines
• Scatter with straight lines and markers
• Scatter with straight lines
• Bubble
• 3D Bubble

علاوه بر پنج دسته‌ي اصلي ذكرشده، چهار دسته‌ي زيرمجموعه هم وجود دارد كه مي‌توان براي رسم نمودار در اكسل از آن‌ها بهره برد.

نمودارهاي مساحت مانند نمودارهاي خطي تغيير مقادير داده را در گذر زمان نمايش مي‌دهند. نمودارهاي مساحتي براي جلب توجه به تفاوت بين متغيرهاي گوناگون متخصصد زيادي دارند.

همان‌طوركه از نام اين نمودار برمي‌آيد، براي نمايش حداقل و حداكثر و ارزش شروع و پايان عرضه‌ي يك سهام در دوره‌ي زماني خاص از آن استفاده مي‌شود. اگرچه نمودارهاي سبك سهام براي تحليل‌هاي مالي متخصصد بيشتري دارند، براي نمايش مواردي همچون بازه‌ي مقادير يك داده (مثلاً بازه‌ي مقادير واقعي در‌مقايسه‌با بازه‌ي مقادير پيش‌بيني‌شده) مي‌توان از آن‌ها استفاده كرد.

براي نمايش داده درزمينه‌ي سه‌بعدي مي‌توان از نمودار سطحي استفاده كرد. رسم اين نوع از نمودار در اكسل كه صفحه‌ا‌‌ي اضافي را در نمودار نمايش مي‌دهد، براي ديتاست‌‌هاي عظيم با بيش از دو متغير يا دسته‌بندي‌هاي متنوع در داخل يك متغير متخصصد زيادي دارند. البته خواندن و درك نمودار سطحي آن‌چنان آسان نيست و براي استفاده از آن بايد مطمئن شويد كه مخاطب چگونگي تحليل داده در نمودار سطحي را درك مي‌كند يا خير.

نمودار قيفي براي نمايش هر آماري كه مقادير آن به‌صورت نسبت‌هاي روبه كاهش تدريجي مرتب مي‌شوند و در مجموع نسبت‌ها به ۱۰۰ درصد مي‌رسند، متخصصد دارد. اين نمودار به دليل شكل‌ظاهري آن كه شبيه به قيف است، نمودار قيفي ناميده مي‌شود زيرا در هر مرحله عرض نمودار كاهش پيدا مي‌كند و شكلي مشابه قيف ايجاد خواهد كرد.

براي نمايش داده از متغيرهاي گوناگون و ارتباط و نسبت آن‌ها با يكديگر، از نمودار راداري استفاده مي‌شود. در اين نمودارها، همه‌ي متغيرها از مركز شروع مي‌شوند. فراموش نكنيد در نمودار راداري، داده‌ها در‌مقايسه‌با يكديگر نمايش داده مي‌شوند. اغلب كسب‌وكارها براي نمايش قدرت و ضعف انواع محصولات يا متخصصان يا موارد ديگر، از نمودار راداري استفاده مي‌كنند.

از نمودارهاي پركاربرد ديگر در اكسل مي‌توان به نمودار آبشاري (Waterfall) اشاره كرد. نمودار آبشاري مجموعه‌اي از گراف‌هاي ستوني است كه تغييرات مثبت و منفي را در گذر زمان نمايش مي‌دهد.

نمودارهاي ديگري هم در فهرست نمودارهاي اكسل وجود دارند كه براي متخصصدهاي خاص استفاده مي‌شوند. Treemap ،Sunburst ،Histogram و Box&Whisker انواع ديگري از نمودارها هستند. در پايان فهرست نمودارهاي اكسل نيز نوعي تركيبي به‌نام Combo پيشنهاد مي‌شود كه امكان رسم نمودار را با استفاده از چند نوع نمودار همچون ستوني و خطي فراهم مي‌‌كند.

همان‌طوركه گفته شد، اكسل انواع گوناگوني از نمودار را دراختيار شما مي‌گذارد و حتي بسته به داده‌هاي مدانديشه متخصصين، پيشنهادهايي هم ارائه مي‌كند؛ اما براي افزايش بازدهي و كيفيت نمودار، بايد نكاتي را در انديشه متخصصين داشته باشيد.

تأثيرگذاري نمودار وابستگي زيادي به نحوه‌ي پياده‌سازي آن و انتخاب انواع مناسب براي نمايش داده دارد. براي افزايش تأثيرگذاري نمودار و رسم تصويري واضح و مفهوم از داده‌هاي موجود، توجه به نكات زير را پيشنهاد مي‌كنيم:

• نمودار ساده و تميز: نمودارهايي كه از رنگ‌ها و متن‌هاي بيش‌ازحد و جلوه‌هاي گرافيكي زياد استفاده مي‌كنند، عموما شلوغ هستند و خواندن داده در آن‌ها آسان نيست. درنتيجه در قدم اول رسم نمودار، هرگونه اطلاعات اضافي را از آن حذف كنيد تا مخاطب فقط روي نكات اصلي متمركز شود.
• انتخاب تم مناسب براي نمودار: در انتخاب تم بايد مواردي همچون مخاطب و موضوع و نكته‌ي اصلي نمودار را در انديشه متخصصين بگيريد. تم نمودار همچنين بايد با تم ديگر بخش‌هاي ارائه‌ي شما هماهنگ باشد.
• انتخاب هوشمندانه‌ي متن: نمودارها در دسته‌ي ابزارهاي بصري هستند؛ اما كمي متن در بخش‌هاي گوناگون آن‌ها همچون عنوان و برچسب محورها استفاده مي‌شود. متن مختصر و مفيد براي بخش‌هاي گوناگون و دقت در جهت‌گيري متن‌ها (افقي يا عمودي يا مورب)، به درك‌پذيرترشدن نمودار كمك مي‌كند.
• جانمايي هوشمندانه‌ي المان‌ها: جانمايي المان‌‌ها، نام محورها، علامت‌ها و هر المان گرافيكي بايد با دقت انجام شود تا مخاطب را در خواندن محتواي نمودار با چالش روبه‌رو نكند.
• مرتب‌كردن داده پيش از رسم نمودار: اگر داده‌هاي مورد نياز براي رسم نمودار در اكسل پيش از رسم مرتب نشوند، احتمالاً با خطا در نمايش و رسم نمودار روبه‌رو مي‌شويد. پيشنهاد مي‌شود ستو‌ن‌هاي حاوي مقادير داده پيش از رسم نمودار از كوچك به بزرگ مرتب شوند.

يادگيري حاضر طراحي نمودار در اكسل را در انواع گوناگون نمودار و گراف توضيح داد. بازهم تأكيد مي‌كنيم مهم‌تر از رسم نمودار، انتخاب مورد مناسب براي نمايش محتواي دلخواه شما است. همچنين اهميت طراحي مناسب و انتخاب محتواي نمايش داده‌شده در نمودار را فراموش نكنيد.

در ادامه مطالعه‌ي مقالاتي مانند يادگيري ساخت چك ليست در اكسل و انتقال فايل اكسل به گوگل شيت به سادگي آب خوردن مي‌تواند به شما در زمينه يادگيري اكسل كمك كند.