حاصل اشتباه در انتخاب جفت در نوعي ماهي، ايجاد يك گونه جديد است
اشتباه سيكليدها (گروه بسيار متنوعي از ماهي‌ها) در انتخاب جفت مي‌تواند موجب ايجاد گونه‌هاي جديد شود؛ چراكه اين ماهي رنگي كوچك تنوع بسيار زيادي دارد و در رنگ‌ها، اندازه‌ها و اشكال مختلفي ديده مي‌شود.
نتايج مطالعه‌اي به طول يك دهه در كنگو نشان مي‌دهد كه وقتي آب شفاف نباشد و جزئيات مبهم باشند، ماده‌ها مي‌توانند به‌طور تصادفي ژن‌هاي جديدي را به جمعيت خود وارد كنند. جوآنا ماير زيست‌شناس تكاملي دانشگاه كمبريج مي‌گويد:
علت شايد آن باشد كه وقتي درياچه شكل گرفت، آب بسيار تيره بود و آن‌ها نمي‌توانستند رنگ‌ها را به‌خوبي ببينند، بنابراين ماده‌ها در محيط جديد خود نمي‌توانستند شريك خود را به‌خوبي انتخاب كنند. جفت‌گيري بين سيكليدهايي كه به سيستم‌هاي آبي متفاوتي تعلق داشتند، فرزندان بسيار متنوعي توليد كرد كه صفات ژنتيكي هر دو گونه‌ي والدي را به صورت تركيب با هم داشتند.
پژوهشگران مي‌گويند طي دوره‌اي نسبتا كوتاه، اين اشتباهات منجر به ايجاد ماهي‌هاي جديدي مي‌شود. امروزه، سيكليدها يكي از متنوع‌ترين گروه ماهي‌ها در زمين هستند و ما درحال حاضر حدود ۲ هزار گونه از آن‌ها را مي‌شناسيم. اگرچه دانشمندان حدس مي‌زنند كه شمار گونه‌هاي اين ماهي بيش از اين حد باشد. به‌عنوان مثال، در پژوهشي جديد كه در درياچه‌ي مورو (درياچه‌اي در آفريقاي مركزي) انجام شده است، ۴۰ گونه‌ي جديد كشف شده است. اما وقتي اين درياچه براي نخستين بار درحدود يك ميليون سال پيش ايجاد شد، درياچه‌ي مورو كه بين كنگو و زامبيا قرار دارد، تنها حاوي اجداد سيكليدها بود. تجزيه‌و‌تحليل DNA نشان داد كه اين ماهي‌ها از تركيبي از هر دو جد قديمي حاصل شده‌اند. ماير مي‌گويد:
ما انواع خيره‌كننده‌اي از گونه‌هاي جديد را پيدا كرديم كه قبلا شناخته نشده بودند. گونه‌هاي جديد سيكليدها به استفاده از منابع غذايي موجود در درياچه سازگار شده‌اند. برخي از لارو حشرات تغذيه مي‌كنند و برخي ديگر از زئوپلانكتون‌ها يا جلبك‌ها. برخي از ماهي‌هاي جديدا كشف‌شده شكارچياني هستند كه دندان‌هاي بزرگي دارند.
بسياري از سيكليدهايي كه امروزه زندگي مي‌كنند، طي يك ميليون سال گذشته تكامل يافته‌اند. براي مثال در درياچه‌ي مالاوي بيش از ۸۰۰ گونه شناسايي شده است كه از سيكليدهاي اوليه منشا گرفته‌اند كه حدود ۲ ميليون سال پيش زندگي مي‌كردند. در درياچه‌ي ويكتوريا، بيش از ۷۰۰ گونه‌ي متنوع از سيكليدها وجود دارد كه همه طي ۱۵۰ سال گذشته تكامل پيدا كرده‌اند. حاصل اين تكامل سريع، ايجاد گونه‌هاي بسيار متمايزي بوده است كه ازانديشه متخصصين ژنتيكي با هم سازگار هستند و مي‌توانند فرزندان آميخته‌ي بارور و زيست‌پذيري توليد كنند. براين‌اساس، برخي از پژوهشگران چنين استدلال مي‌كنند كه علت تنوع وسيع سيكليدها همين آميختگي است.
پژوهشگران با مطالعه سيكليدها در آزمايشگاه دريافتند كه وقتي آن‌ها جفت‌گيري مي‌كنند، ماده‌ها مسئول انتخاب جفت هستند؛ اما گاهي وقتي نور كم است يا نرها داراي طرح رنگ مشابهي هستند، ماده‌هاي بي‌تجربه ممكن است انتخاب اشتباهي انجام دهند. پژوهشگران گمان مي‌كنند كه اين احتمالا همان چيزي است كه در گذشته وقتي اجداد اوليه‌ي سيكليدها در درياچه‌ي تازه ايجاد شده با هم رو‌به‌رو شده‌اند، رخ داده است. ماير مي‌گويد به دليل اينكه افراد آميخته حاوي ژن‌هايي از هر دو گونه‌ي مختلف هستند، قوه‌ي انتخاب مي‌تواند روي تنوع وسيع‌تري عمل كرده و گونه‌هايي را كه براي زيستگاه‌هاي خاص مناسب‌تر هستند، انتخاب كند و رقابت را نسبتا پايدار نگه دارد. ماير مي‌گويد:
پژوهش ما نشان مي‌دهد كه آميخته شدن مي‌تواند موجب شود گونه‌هاي جديدي به وجود آيند و اين يافته‌ي بسيار جديدي است. جامعه‌ي ناهمگون درياچه‌ي مورو فرصتي نادر براي مطالعه‌ي تعامل بين گونه‌هاي جديد درحال تكامل فراهم مي‌كند و نشان مي‌دهد كه در يك محيط جديد با فرصت‌هاي اكولوژيكي فراوان، آميخته شدن مي‌تواند پديده‌ي خوبي باشد و موجب افزايش تنوع زيستي شود.
هم انديشي ها