دنياگيري كوويد ۱۹؛ بحراني كه ربات‌ها مي‌توانند به حل آن كمك كنند
ربات‌هاي پيچيده و هوش مصنوعي، به‌جاي جايگزيني كامل انسان‌ها، درحال تقويت نيروهاي انساني هستند. اگرچه خوب است كه بتوانيم از پزشكان و پرستاران با واگذار كردن وظايف بيشتر به ربات‌ها، محافظت كنيم، خودكار كردن بخش‌هايي از پزشكي دشوار است. اين كار اساسا يك وظيفه‌ي انساني است و به مهارت‌هاي حركتي خوب، دلسوزي و تصميم‌گيري سريع نياز دارد كه تعيين‌كننده‌ي مرگ يا زندگي افراد است. ما نمي‌خواهيم چنين تصميماتي را به ماشين‌ها واگذار كنيم.
اما دنياگيري كوويد ۱۹ فرصتي بي‌نظير براي حركت سريع درجهت توسعه‌ي فناوري‌هاي ربات‌هاي پزشكي است. ده‌ها متخصص رباتيك در سرمقاله‌اي كه به‌تازگي در مجله‌ي Science Robotics منتشر شده است، به اين موضوع پرداخته‌اند. گوانگ ژونگ‌يانگ يكي از نويسندگان سرمقاله و نيز سردبير مجله‌ي مذكور در يك كنفرانس مطبوعاتي گفت:
مردم شروع به تامل درمورد اين موضوع كرده‌اند كه در موقعيت‌هايي مانند اين، ربات‌ها نه‌تنها مي‌توانند در امر فاصله‌گيري اجتماعي مورد استفاده قرار گيرند بلكه همچنين ازانديشه متخصصين افزايش تعاملات اجتماعي نيز متخصصد دارند.
يك دانشجوي مهندسي درحال پيكربندي رباتي است كه براي غربالگري و نظارت بيماران مبتلا به كوويد ۱۹ اصلاح شده است
سرمقاله‌ي جديد درواقع فراخواني است كه خواستار انجام پژوهش‌هاي بيشتر در زمينه‌ي ربات‌هاي پزشكي است. يانگ و همكارانش در اين سرمقاله نوشتند:
رباتيك و اتوماسيون مي‌تواند نقش مهمي در مبارزه‌با بيماري‌هاي عفوني مانند كوويد ۱۹ داشته باشد. ربات‌ها داراي پتانسيل استفاده براي ضدعفوني، تحويل دارو و غذاها، اندازه‌گيري علائم حياتي و كمك به كنترل مرزها هستند. با تسريع دنياگيري، نقش‌هاي بالقوه‌ي رباتيك بيشتر آشكار مي‌شود.
علاوه‌براين، ربات‌ها نوعي پزشكي از راه دور را مقدور مي‌سازند كه انسان‌ها را از مناطق آلوده دور نگه مي‌دارد. به‌گفته‌ي پژوهشگران:
كوويد ۱۹ مي‌تواند همچون عامل تسريع‌كننده‌ي توسعه‌ي سيستم‌هاي رباتيكي عمل كند كه بتوانند به‌سرعت و از راه دور و بدون نياز به رفتن به خطوط مقدم، توسط متخصص كارشناسان و ارائه‌دهندگان خدمات اساسي به كار گرفته شوند.
نكته‌ي طعنه‌آميز دنياگيري ويروس كرونا اين است كه متخصصان پزشكي بهتر از هر كسي مي‌دانند كه فاصله‌گيري اجتماعي براي كاهش نرخ عفونت‌هاي جديد ضروري است اما بااين‌حال مجبورند بيش از همه به بيماري نزديك باشند. همچنين كساني كه شايد بيش از هر كسي نياز به تعامل اجتماعي دارند، يعني سالخوردگان، كساني هستند كه بيش از همه لازم است جدا شوند؛ زيرا بيش از ديگران دربرابر بيماري حساس هستند. اما اگر ماشين‌ها بتوانند در امر مراقبت از بيماران كمك كنند، احتمال ابتلاي مراقبان انساني به عفونت كاهش پيدا مي‌كند.
براي مثال، ربات‌هاي خودمختار مي‌توانند در اتاق‌ها پرسه بزنند و سطوح را با استفاه از نور فرابنفش ضدعفوني كنند. ربات‌ها همچنين مي‌توانند مانند ربات تاگ (Tug)، لوازم مورد نياز را تحويل دهند. هوش مصنوعي مي‌تواند به تشخيص مبتلايان كوويد ۱۹ كمك كند. نويسندگان سرمقاله نيز پيشنهاد مي‌كنند كه مهندسان مي‌توانند ربات‌هاي سياري را براي انجام كارهاي ساده‌اي مانند اندازه‌گيري دماي بدن بيمار توسعه دهند. اين فناوري‌ها مي‌تواند از فشار وارده بر انسان‌هاي ارائه‌دهنده‌ي مراقبت‌هاي بهداشتي كم كند و به آن‌ها كمك كند تا از افراد آلوده فاصله بگيرند. اين امر مي‌تواند به برطرف كردن تگناهاي آينده كه در آن كاركنان زيادي پس از مواجهه‌با افراد عفوني، بيمار يا قرنطينه مي‌شوند و نيروي كار كافي براي مراقبت از بيماران وجود ندارد، كمك كند.
كيت دارلينگ، متخصص رباتيك كه در سرمقاله مشاركتي نداشته است، مي‌گويد نمونه‌هاي زيادي وجود دارد كه در آن ماشين‌ها به انسان در انجام وظايفشان كمك مي‌كنند. او مي‌گويد دستگاه‌هاي خودپرداز به بانك‌ها اين امكان را داده است كه خدمات پرداخت خود را گسترس دهند. ربات‌هاي دفع بمب به سربازان كمك مي‌كنند كه از خطر بيشتر فاصله بگيرند. مواردي وجود دارد كه اتوماسيون جايگزين انسان مي‌شود اما پتانسيل حقيقي رباتيك در تكميل مهارت‌هاي ما است. ما بايد تلاش براي جايگزيني را متوقف كنيم و درمورد نحوه‌ي استفاده از فناوري براي دستيابي به اهدافمان خلاقانه‌تر فكر كنيم.
تصور آينده‌اي كه در آن ربات‌هاي تحويل‌دهنده غذا و لوازم را به خانه‌ي افراد قرنطينه مي‌رسانند و مانع از اين مي‌شوند كه كاركنانِ تحويل با تماس با آن‌ها آلوده شوند، دشوار نيست. افراد قرنطينه‌شده درحال‌حاضر با استفاده از برنامه‌هاي تماس ويدئويي با دوستان و خويشاوندان خود در ارتباط هستند، اما ربات‌هاي اجتماعي در غياب همتايان انساني، مي‌توانند مردم را از تنهايي درآورند.
ربات‌هاي دورحضوري (حضور از راه دور) كه اغلب به‌سادگي يك صفحه‌ي نمايش روي چرخ طراحي شده‌اند، براي كمك به اعضاي خانواده براي تماس با سالخوردگان در آسايشگاه‌ها شروع به كار كرده‌اند. در بيمارستان‌ها، چنين ربات‌هايي مي‌توانند موجب ارتباط پزشكي كه مثلا در لندن قرار دارد با بيماري كه در آمريكا به سر مي‌برد، شوند.
البته يكي از اشكالات اساسي رباتيك بيمارستان، نياز به تعامل حساس بين پزشك و بيمار است. پزشك بايد بيمار را زنده نگه داشته و درعين‌حال در دوران سخت با او همدلي كند. ربات‌ها اين گونه نيستند. اينكه يك ربات تا چه اندازه مي‌تواند از عهده‌ي وظيفه‌ي كاركنان بخش پزشكي برآيد تا حدودي بستگي به اين موضوع دارد كه آيا او مي‌تواند تعامل انساني را جايگزين كند يا اينكه فقط انتقال‌دهنده‌ي اين تعامل است. به‌عبارت ديگر، آيا ربات فقط به‌عنوان واسطه‌اي براي پزشك يا ديگر كاركنان مراقبت‌هاي بهداشتي يا متخصصان عمل مي‌كند يا اينكه قرار است خود ربات وظيفه‌اي را انجام دهد؟
جولي كارپنتر متحصص رباتيك و پژوهشگر گروه اخلاق و علوم نوظهور در دانشگاه ايالتي كاليفرنيا كه در سرمقاله‌ي جديد مشاركتي نداشته است، مي‌گويد:
يقينا اينكه كاري كنيم آن‌ها براي انسان ترسناك نباشند، مهم است.
مثلا ربات تاگ را درانديشه متخصصين بگيريد. اين ربات كم‌و‌بيش مانند جعبه‌اي است كه به‌طور خودمختار در راهروهاي بيمارستان پرسه مي‌زند و اگر منتظر آسانسور باشد با صدايي دوستانه به شما مي‌گويد. ممكن است لازم باشد كه يك ربات بسيار بزرگ باشد تا بتواند بيمار را بلند كند؛ اما در اين حالت اندازه‌ي آن ممكن است ترسناك باشد. كاهش استرس رواني فرد به‌خصوص در سناريوهاي مراقبت، بايد بخش مهمي از طراحي ربات‌ها باشد.
مهندسان همچنين هنگام طراحي ربات‌هاي پزشكي بايد كاركنان بيمارستان را كه تاكنون با آن‌ها كار نكرده‌اند، مورد توجه قرار دهند. هنريك كريستنسن يكي از نويسندگان سرمقاله مي‌گويد:
آن‌ها به‌وسيله‌ي مهندسان و براي مهندسان طراحي شده‌اند. پرستاران و پزشكان درحال‌حاضر تحت استرس قرار داشته و زمان زيادي ندارند. اگر به آن‌ها بگوييد كه يادگيري استفاده از ربات دو ساعت طول مي‌كشد، احتمالا آن‌ها را از دست مي‌دهيد. ما امروزه هنوز به اندازه‌ي كافي در طراحي ربات‌هايي كه واقعا روان باشند، خوب نيستيم.
يكي از ايده‌هاي جسورانه حاصل‌از كنفرانس مطبوعاتي Science Robotics راه‌اندازي رقابتي براي ساخت ربات‌هاي پزشكي بود. براي مثال، دارپا در سال ۲۰۱۵ رقابت رباتيكي را برگزار كرد كه در آن ماشين‌هاي انسان‌نما را مقابل يكديگر قرار داد و به ميزان زيادي پژوهش درمورد استقلال ربات‌ها را پيش برد. اكنون دارپا درحال اجراي چالش ديگري است براي ربات‌هايي كه در محيط‌هاي زيرزميني به كاوش مشغول مي‌شوند. كريستنسن مي‌گويد:
پس چرا يك چالش رباتيك در بيمارستان راه‌اندازي نكنيم؟ بدون ترديد، اين راهي از نوآوري جمع‌سپاري است.
هم انديشي ها