بوئينگ 737 مكس كه ۳۴۶ نفر را به‌كام مرگ كشاند، مجوز پرواز مجدد گرفت

اداره‌ي فدرال هوانوردي ايالات متحده (FAA) پس از مدت‌ها انتظار سرانجام مجوز پرواز جت مسافربري بوئينگ 737 مكس (Boieng 737 Max) را صادر كرد. بوئينگ 737 مكس در بازه‌ي زماني پنج‌ماهه، دو بار سقوط كرد كه درنتيجه‌ي آن صدها نفر به كام مرگ كشانده شدند. چهارشنبه‌ي گذشته، استيو ديكسون به ‌نمايندگي از اداره‌ي فدرال هوانوردي فرماني با محوريت بازگشت اين جت مسافربري به خطوط هوايي امضاء كرد. 

بوئينگ 737 مكس از مارس ۲۰۱۹ (اسفند ۱۳۹۷ و فروردين ۱۳۹۸) تاكنون اجازه‌ي پرواز نداشت؛ زيرا در فاصله‌اي كوتاه دو بار سقوط كرد و باعث مرگ ۳۴۶ نفر مسافر و خدمه‌ي هواپيما شد. به‌ دنبال اين حوادث، بوئينگ همچنان به توليد 737 مكس ادامه داد؛ بااين‌حال در دسامبر ۲۰۱۹ (آذر و دي ۱۳۹۸) در خبري رسمي اعلام شد بوئينگ قصد دارد فرايند توليد جت مورد مباحثه در كارخانه‌‌ي بزرگ شهر رنتون ايالت واشينگتن را به‌ حالت تعليق دربياورد.

در ماه مه ۲۰۲۰ (ارديبهشت و خرداد ۱۳۹۹) توليد 737 مكس از سر گرفته شد؛ اما با سرعتي بسيار كمتر از قبل. در دور جديد توليدات 737 مكس، بوئينگ تلاش كرد تمركز بسيار بيشتري روي ايمني و كيفيت هواپيما داشته باشد تا اشكالات پيشين مجددا ايجاد نشود. اداره‌ي فدرال هوانوردي مي‌گويد متخصصان حوزه‌ي ايمني هواپيما با پشتكار فراوان تلاش كرده‌اند اشكالات ايمني‌ بوئينگ 737 مكس را كه به سقوط هواپيما منتهي شده بود شناسايي و رفع كنند.

ديكسون به‌ نمايندگي از اداره‌ي فدرال هوانوردي در پيغامي ويدئويي گفت: «مسيري كه ما را به اين نقطه رساند، طولاني و طاقت‌فرسا بود؛ اما از همان آغاز كار گفتيم كه براي ‌انجام‌ درست اين كار، زمانِ لازم را اختصاص مي‌دهيم.»

يكي از اشكالاتي كه باعث سقوط هواپيماي بوئينگ 737 مكس شد، نقص در نرم‌افزاري بود كه با نام سيستم تقويت مانورپذيري هواپيما (MCAS) شناخته مي‌شود. اين نرم‌افزار به‌گونه‌اي طراحي شده بود كه در برخي شرايط بسيار خاصِ تيكاف هواپيما، جلوي توقف حركت را بگيرد.

 MCAS با اتكا بر داده‌هاي حسگرهاي روي بدنه‌ي هواپيما، درصورتي‌كه تشخيص مي‌داد هواپيما بيش از حد به سمت بالا متمايل شده است، دماغه را به ‌سمت پايين متمايل مي‌كرد. يادگيري دقيق خلبانان براي كار با MCAS نيازمند صرف زمان طولاني و هزينه‌ي سنگين بود و به‌همين دليل بوئينگ در اقدامي مباحثه‌برانگيز تصميم گرفت وجود چنين اين سيستمدر هواپيماي 737 مكس را از خلبانان و حتي اداره‌ي فدرال هوانوردي مخفي كند.

موضوع مهم ديگر اين است كه سيستم MCAS هواپيماي 737 مكس داده‌هاي مورد نياز خود را صرفا از  يك حسگر دريافت مي‌كرد و اين يعني اگر آن حسگر دچار اشكال مي‌شد، كل سيستم عملكرد اشتباه از خود نشان مي‌داد. اين موارد دست‌به‌دست هم دادند و باعث شدند خلبانان هواپيماهاي سقوط‌كرده مشغول دست‌و‌پنجه نرم كردن با اشكالي شوند كه اساسا نمي‌دانستند ماهيتش چيست. به ‌دليل بروز خطا در سيستم MCAS، دماغه‌ي هواپيماها به‌يك‌باره به‌سمت پايين متمايل مي‌شد تا هواپيما سقوط كند. 

اداره‌ي فدرال هوانوردي در بخشي از تحقيقات پرونده‌ي 737 مكس، از بوئينگ درخواست كرد نرم‌افزار جديدي روي سيستم كنترل پرواز هواپيما و نمايشگرهاي داخلي نصب كند و فرايند يادگيري خدمه‌ي پرواز را بهبود بخشد. ديكسون مي‌گويد در ماه سپتامبر (شهريور و مهر) دو ساعت با 737 مكس پرواز كرده است تا شخصا تغييراتي كه بوئينگ در سيستم كنترل پرواز 737 مكس اعمال كرده است مورد ارزيابي قرار دهد.

در حال‌ حاضر به‌طور دقيق مشخص نيست 737 مكس در چه تاريخي مجددا به خطوط هوايي بازمي‌گردد. ويروس كرونا باعث ايجاد اشكالات مالي فراوان براي صنعت هوايي شده است و آمار نشان مي‌دهد كه شركت‌هاي بزرگ هواپيمايي با خساراتي بي‌سابقه مواجه شده‌اند.

بر اساس آمار، سه شركت هوايي بزرگ آمريكا يعني Delta،اUnited و American در سه‌ماهه‌ي دوم سال جاري ميلادي مجموعا متحمل ضرر ۱۰ ميليارد دلاري شده‌اند. همچنين JetBlue با ضرر ۳۲۰ ميليون دلاري، Southwest با ضرر ۹۱۵ ميليون دلاري و Spirit و Alaska به ‌ترتيب با ضرر ۱۴۴ و ۲۱۴ ميليون دلاري مواجه شدند.