آيا شكر واقعا سيستم ايمني را سركوب مي كند؟
درك ما از تاثير غذاها بر بدن، دائما در حال گسترش و پيشرفت است. گاهي اوقات شواهد جديد موجب اصلاح دانش پيشين ما در مورد يك موضوع مي‌شود و حتي ممكن است به كلي آن را تغيير دهد. براي مثال قبلا مصرف مكمل كلسيم به‌عنوان راهي براي حفاظت در برابر پوكي استخوان به‌طور گسترده‌اي به زنان پس از يائسگي، توصيه مي‌شد. از آن موقع، مرتبا مطالعاتي انجام شد كه نشان مي‌داد مصرف مقادير زياد مكمل كلسيم بعد از يائسگي تاثير ناچيزي روي كاهش خطر شكستگي استخوان داشته و از طرفي ممكن است موجب افزايش خطر ابتلا به اشكالات ديگري نظير سنگ‌هاي كليه، پوليپ روده و حتي حمله قلبي شود. مكمل‌هاي كلسيم با دوز بالا ديگر به‌عنوان نسخه‌هاي استاندارد به حساب نمي‌آيند. نيروي سادهوه خدمات پيشگيرانه در ايالات متحده آمريكا استفاده از مكمل‌هاي كلسيم را براي بيشتر زنان يائسه توصيه نمي‌كند. البته اين مباحثه به معناي اين نيست كه براي استحكام استخوان‌ها هيچ كاري نمي‌شود انجام داد. روش‌هاي مختلفي وجود دارد كه مي‌تواند كمك‌كننده باشد؛ اما فعلا موضوع مباحثه ما عدم قطعيت ادعاهاي علمي است. حال بهتر است به مباحثه اصلي خود بپردازيم.
شكر چگونه روي عملكرد سيستم ايمني تاثير مي‌گذارد؟
در مورد اين موضوع در متون علمي به كرات صحبت شده است و به رژيم‌هاي غذايي داراي شكر زياد و اثرات منفي آن‌ها روي سلامت به‌ويژه تاثير آن روي سركوب سيستم ايمني اشاره شده است. خلاصه‌ي مطلب اينكه زماني كه مقدار زيادي شكر به شكل يك نوشيدني بزرگ شيرين يا شكلات مي‌خوريد، شما موقتا موجب تضعيف قدرت سيستم ايمني خود براي واكنش در برابر اشكالات مي‌شويد. اين تاثير براي ساعت‌ها ادامه مي‌يابد و بنابراين اگر طي يك روز چند بار مواد شيرين بخوريد، سيستم ايمني بدن به‌طور مداوم در وضعيت نامساعد قرار خواهد گرفت. اين عقيده‌ي رايج عمدتا مبتني بر مطالعه‌اي است كه در دهه‌ي ۱۹۷۰ انجام شد. در اين مطالعه نمونه‌ي خون افراد قبل و بعد از مصرف مقادير زيادي شكر گرفته شد. سپس اين خون در ظروف آزمايشگاهي همراه با يك سويه معمول باكتري انكوباسيون شد.
آنچه زير ميكروسكوپ شد اين بود كه پس از مصرف شكر، بعضي از سلول‌هاي سفيد خون به نام نوتروفيل‌ها حالت تهاجمي خود را در برابر باكتري‌ها از دست دادند و اين نمايشي زنده در مورد داستان احتياط در مورد اثرات مضر شكر بود. اما نكته‌ي قابل توجه اينكه طي اين پنجاه سال اين مطالعه هيچگاه تكرار يا اصلاح نشد. پژوهشي وجود ندارد كه نشان دهد، مصرف شكر بيشتر براي مثال موجب حساسيت بيشتر در برابر سرماخوردگي يا آنفلوآنزا مي‌شود. پاسخ سيستم ايمني بسيار پيچيده‌تر از اين‌ها است. فرستادن نوتروفيل‌ها براي مبارزه با عوامل بيماري‌زا فقط يكي از راه‌هاي بي‌شماري است كه بدن براي دفاع از خودش دارد.
سيستم ايمني بازوهايي دارد كه همچون پليس ضربت عمل كرده و در اطراف پرسه مي‌زنند و با شخصيت‌هاي مشكوك برخورد مستقيم مي‌كنند. اما بازوهاي ديگري نيز وجود دارند كه بيشتر شبيه مركز اطلاعات عمل مي‌كنند! به اين صورت كه اطلاعات مجرمان شناخته‌شده را نگهداري مي‌كند و اگر آن‌ها قصد حمله‌ي دوباره داشته باشند، به سرعت دستگير مي‌شوند. اين عوامل وقتي شناسايي شدند، سيستم ايمني روش‌هاي زيادي براي بازداشت و از بين بردن اين عناصر مجرم خواهد داشت. ممكن است آن‌ها را در معرض حرارت قرار دهد، به آن‌ها ضربه بزند، آن‌ها را مسموم، تجزيه يا بي‌حركت كند؛ يا اينكه به كلي آن‌ها را اخراج كند. تهديدات مختلف، موجب فعال شدن بازوهاي مختلف سيستم ايمني شده و موجب پاسخ‌هاي متفاوتي مي‌شود. اينكه به يك پتري‌ديش پر از نوتروفيل به كمارفته توسط شكر نگاه كنيم و بگوييم كه خوردن شكر موجب سركوب پاسخ ايمني مي‌شود، حرفي ساده‌انگارانه است.
ديگر بخش‌هاي سيستم ايمني در تشخيص يا دستگيري مجرمين به اين خوبي عمل نمي‌كنند؛ ولي در عوض به نشانه‌هاي فعاليت‌هاي جنايي واكنش نشان مي‌دهند و نخستين پاسخ‌دهنگان را براي محافظت از منطقه و برخورد با زخمي‌ها اعزام مي‌كنند. چند سال پيش مطالعه‌ي جالبي روي موش صحرايي انجام شد و نشان داد كه تاثير شكر روي سيستم ايمني به نوع ضعف بدن در مبارزه با عامل بيماري‌زا بستگي دارد. مصرف شكر به بهبود حيوانات مبتلا به عفونت‌هاي ويروسي كمك مي‌كرد؛ ولي توانايي آن‌ها را در مبارزه با باكتري‌ها را ضعيف مي‌كرد.
شكر مصرف‌شده پس از ورزش به‌سرعت توسط ماهيچه‌هاي كاركرده برداشت مي‌شود، اگر دلتان مي‌خواهد شيريني بخوريد، فقط آن را پس از يك ورزش خوب به خودتان هديه بدهيد
بديهي است كه داستان‌هاي بيشتري در مورد نحوه‌ي عمل شكر روي پاسخ ايمني بدن ما، وجود دارد. هرچند مي‌دانيم كه مصرف شكر اشكالات زياد ديگري با خود به همراه دارد؛ از افزايش وزن گرفته تا ديابت و پوسيدگي دندان‌ها. بنابراين هر چند در مورد تفسير يك مطالعه زياده‌روي شده است، ولي هنوز هم محدود كردن مصرف شكر توصيه‌ي خوبي به شمار مي‌رود. يك راه چاره براي آن‌هايي كه علاقه‌ي زيادي به شيريني‌ها دارند، وجود دارد: شكر مصرف‌شده پس از ورزش به‌سرعت توسط ماهيچه‌هاي كار‌كرده‌ي شما برداشت مي‌شود. علاوه بر اين، ورزش سلول‌هاي بدن را نسبت به اثرات انسولين حساس مي‌كند، دقيقا مخالف اثر حساسيت‌زدايي كه مصرف مداوم شكر دارد؛ به‌عبارت ديگر اگر دلتان مي‌خواهد شيريني بخوريد، فقط آن را پس از يك ورزش خوب به خودتان هديه بدهيد.
هم انديشي ها