مصرف غذاهاي ارگانيك و كاهش خطر ابتلا به سرطان
آفت‌كش‌ها مهم‌ترين عامل خطرساز مرتبط‌با غذاها هستند. مردم نگران‌اند مواجهه با آفت‌كش‌هاي موجود در غذاها موجب افزايش خطر ابتلا به سرطان در آن‌ها شود. در روده، اين وضعيت كاملا مشخص است: وقتي غذاهايي مصرف مي‌كنيم كه آفت‌كش‌ها روي آن‌ها استفاده شده‌اند، ما نيز مقادير بسيار كمي از اين موادشيميايي را مصرف مي‌كنيم و بسياري از اين تركيبات به‌عنوان عوامل سرطان‌زاي احتمالي شناخته شده‌اند. پس چگونه مي‌شود مصرف بيشتر آفت‌كش‌ها موجب افزايش خطر ابتلا به سرطان نشود؟
البته، هنوز شواهد دردسترس كاملا با اين نتيجه‌گيري به‌ظاهر آشكار مطابقت ندارند. براي مثال، در سال ۲۰۱۴ مطالعه‌ي ۱۰ ساله‌اي روي بيش از ۵۰۰،۰۰۰ زن بريتانيايي نشان مي‌داد احتمال ابتلا به سرطان در افرادي كه هميشه غذاي ارگانيك مصرف مي‌كردند با افرادي برابر بود كه از اين نوع رژيم غذايي پيروي نمي‌كردند.
بااين‌حال، امسال مطالعه‌اي فرانسوي منتشر شد كه نتايج آن برخلاف پژوهش مذكور بود. پژوهشگران رژيم‌هاي غذايي حدود ۷۰،۰۰۰ نفر را تجزيه‌و‌تحليل كردند و به اين نتيجه رسيدند كه مصرف بيشتر غذاهاي ارگانيك با كاهش خطر ابتلا به سرطان همراه است. سرانجام، مطالعه‌اي آنچه را نشان داد كه همه‌ي مردم از قبل مي‌دانستند: خوردن غذاهاي ارگانيك ممكن است خطر ابتلا به سرطان را كاهش دهد.
با تمام اين‌ها، جزئيات اين مطالعه حكايت ديگري مي‌كنند. قبل از اينكه به اين موضوع بپردازيم، اجازه دهيد به باوري مرتبط اشاره كنيم: مصرف مقادير بيشتر ميوه و سبزيجات خطر ابتلا به سرطان را كاهش مي‌دهد.
چرا مصرف ميوه و سبزيجات خطر ابتلا به سرطان را كاهش مي‌دهد؟
براساس برنامه‌ي نظارت بر آفت‌كش‌هاي سازمان غذا و داروي آمريكا، ازانديشه متخصصين مقدار مواجهه با آفت‌كش‌ها، ميوه و سبزيجات غيرارگانيك بيشترين سهم را در رژيم غذايي دارند. پس، هرچه بيشتر ميوه و سبزيجات غيرارگانيك مصرف كنيد، احتمال مواجهه‌ي شما با آفت‌كش‌ها بيشتر مي‌شود و اين آفت‌كش‌ها موجب سرطان مي‌شوند، درست است؟
باوجوداين، برخي از مطالعات نشان مي‌دهند افرادي كه مقدار بيشتري ميوه و سبزي مصرف مي‌كنند، شيوع سرطان در آن‌ها كمتر است، حتي اگر از ميوه‌ها و سبزيجات معمولي استفاده كنند. براي مثال، در مطالعه‌اي طولاني‌مدت كه روي حدود ۲۰۰،۰۰۰ زن انجام شد، نشان داده شد احتمال ابتلا به سرطان سينه در افرادي كه در روز ۵ وعده يا بيشتر ميوه و سبزي مصرف مي‌كردند درمقايسه‌با افرادي كه ۲.۵ وعده يا كمتر مصرف مي‌كردند، ۱۰ درصد كمتر بود. ۱۰ درصد كاهش خطر مقدار نسبتا متوسطي است. در مطالعات ديگر، ارتباط ضعيفي بين مصرف ميوه و سبزيجات و خطر ابتلا به سرطان مشاهده شده است. در مطالعاتي نيز اصلا ارتباطي مشاهده نشده است. اين امر موجب تعجب بسياري از افراد شده است.
درباره‌ي مواد فيتوشيميايي ضدسرطاني موجود در ميوه‌ها و سبزيجات بسيار صحبت مي‌كنيم. شما هم حتما فكر مي‌كنيد اثرهاي ضدسرطاني آن‌ها زياد باشد؛ اما ارتباط بين مصرف ميوه و سبزيجات و خطر بُروز سرطان شايد غيرمستقيم باشد. مصرف مقدار بيشتر ميوه و سبزيجات ممكن است كمك كند وزنتان را در محدوده‌ي سالم‌تري حفظ كنيد و اين موضوع آشكارا با خطر ابتلا به سرطان ارتباط دارد. باوجوداين، نكته‌ي مهم اين است كه اگر مواجهه با آفت‌كش‌ها موجب افزايش خطر ابتلا به سرطان مي‌شود، بايد انتظار داشته باشيم شيوع سرطان درميان مردمي كه مقادير زيادي ميوه و سبزيجات معمولي مصرف مي‌كنند، بهدليل مواجهه‌ي بيشتر آن‌ها با آفت‌كش‌ها بيشتر باشد. اين درحالي است كه به‌انديشه متخصصين نمي‌رسد چنين چيزي واقعا وجود داشته باشد.
درحالي‌كه مصرف مقدار بيشتر ميوه و سبزي ممكن است به‌اندازه‌اي كه انتظار داريد، از خطر ابتلا به سرطان كم نكند، مصرف آن‌ها يقينا موجب افزايش بُروز سرطان نمي‌شود. حال، با درانديشه متخصصينگرفتن اين موضوع به جزئيات مطالعه‌ي فرانسوي اشاره مي‌كنيم.
خريد موادغذايي ارگانيك از مواجهه‌ي شما با آفت‌كش‌ها كم مي‌كند؟
نويسندگان همچون بسياري از مصرف‌كنندگان فرض كرده‌اند افرادي كه مقادير زيادي از غذاهاي ارگانيك مصرف مي‌كنند، بهدليل مواجهه‌ي كمتر با باقي‌مانده‌هاي آفت‌كش‌ها ازانديشه متخصصين شيوع سرطان كمتر در خطر قرار دارند. براي آزمودن اين فرضيه، پژوهشگران با سنجه‌اي به‌نام «امتياز غذاي ارگانيك» دست به‌كار شدند. براي محاسبه‌ي اين سنجه، آن‌ها از شركت‌كنندگان درباره‌ي دفعات مصرف ۱۶ گروه غذايي ارگانيك سؤال كردند. اگر معمولا يك گروه از غذاهاي ارگانيك را مصرف مي‌كنيد، دو امتياز مي‌گيريد. مصرف گاه‌گاه غذاهاي ارگانيك يك امتياز دارد و اگر هيچ‌گاه غذاي ارگانيك مصرف نمي‌كنيد، امتياز شما صفر خواهد شد. حالا، امتياز براي تمام گروه‌هاي غذايي باهم تركيب مي‌شود تا نمره‌اي از صفر تا ۳۲ به‌دست آيد.
البته در محاسبه‌ي امتياز، تمام گروه‌هاي موادغذايي ارگانيك وزن برابري داشتند؛ ولي آن‌ها ازلحاظ بار آفت‌كش احتمالي معادل نيستند. براي مثال، دو گروه از ۱۶ گروه (محصولات لبني و تخم‌مرغ) غذاهايي هستند كه معمولا بقاياي آفت‌كش تشخيص‌پذير نداند. پرسش درباره‌ي اينكه هر فرد چند بار به‌جاي غذاهاي سنّتي، غذاهاي ارگانيك انتخاب مي‌كند، حقيقتا چيزي درباره‌ي اين موضوع نمي‌گويد كه هر فرد چقدر از اين غذاها مصرف مي‌كند. برخي از گروه‌هاي غذاهاي ارگانيك گروه‌هايي هستند كه ممكن است در مقادير كم گاهي اوقات مصرف شوند، مانند چاشني‌هاي غذايي يا چاي گياهي يا مكمل‌هاي ويتاميني. گروه‌هاي ديگر، مانند نان و شير، غذاهايي هستند كه با فراواني بيشتر و روزانه مصرف مي‌شوند. چگونه مي‌توان اين گروه‌ها را در امتياز غذاي ارگانيك يكسان درانديشه متخصصينگرفت؟
اگر فقط نوشيدني‌هاي ارگانيك و ويتامين‌هاي ارگانيك مصرف كنيد؛ اما هرگز از ميوه و سبزيجات ارگانيك استفاده نكنيد، نمره‌ي شما مشابه نمره‌ي كسي است كه فقط از ميوه‌ها و سبزيجات ارگانيك، اما از مارمالادها و قهوه‌ي معمولي استفاده مي‌كند.
نويسندگان مقاله قصد داشتند فرضيه‌ي خود بيازمايند. فرضيه‌ي آن‌ها عبارت بود از: كاهش مواجهه با آفت‌كش‌ها با كاهش خطر ابتلا به سرطان همراه است. بااين‌حال، امتياز غذاي ارگانيكي كه آن‌ها تعريف كردند، معيار بسيار ضعيفي از مواجهه با آفت‌كش‌ها است. شايد افرادي كه بيشتر غذاهاي ارگانيك مي‌خرند، به‌دلايل نامرتبط به آفت‌كش‌ها خطر سرطان كمتر تهديدشان كند. نمرات بالا در امتياز غذاي ارگانيك شايد منعكس‌كننده‌ي درآمد بيشتر و آگاهي بيشتر از سلامت و نگراني درباره‌ي غذا و سلامتي باشد كه همه‌ي اين‌ها به‌نوبه‌ي خود با ديگر عادات سالم در ارتباط هستند.
پژوهشگران اين مقاله در عنوان خود به اين موضوع اشاره كردند كه خطر ابتلا به سرطان در افرادي كه بيشترين امتياز غذاي ارگانيك را داشتند، درمقايسه با افرادي كه حداقل امتياز را گرفته بودند، ۲۵ درصد كمتر است.
باوجوداين، نگاهي دقيق به داده‌هاي اين مطالعه نشان‌دهنده‌ي نتايج عجيبي است. اگر مصرف غذاهاي ارگانيك يا مواجهه با آفت‌كش‌ها با خطر ابتلا به سرطان همراه باشد، انتظار داريد نوعي «اثر مقدار» را شاهد باشيد: هرچه غذاي ارگانيك بيشتري مصرف كنيد، مقدار خطر كم خواهد شد.
البته، براي انواع خاصي از سرطان‌ها اين درست بود. براي مثال، درباره‌ي سرطان پوست با افزايش امتياز غذاي ارگانيك، خطر ابتلا كم مي‌شد. بااين‌حال، براي ديگر انواع سرطان نظير سرطان كلوركتال و پروستات و سرطان سينه‌ي قبل از يائسگي، افرادي كه امتياز غذاي ارگانيك متوسطي داشتند، درمقايسه‌با كساني كه امتياز غذاي ارگانيك كمي داشتند، درمعرض خطر بيشتري قرار داشتند. نمودار زير شايد به درك بهتر موضوع كمك كند.
شايد عجيب‌ترين نكته، لنفوم غيرهاجكين باشد. خطر ابتلا به سرطان در افرادي كه در بالاترين رده قرار داشتند با متوسط امتياز غذاي ارگانيك ۱۹، درمقايسه‌با افرادي كه در پايين‌ترين رده حضور داشتند با امتياز غذاي ارگانيك كمتر از يك، ۸۶ درصد كمتر بود. باوجوداين، خطر ابتلا در كساني كه در گروه رده‌ي دوم قرار داشتند و ميانگين نمره‌ي آن‌ها ۱۰ بود، درمقايسه‌با افرادي كه امتياز كمتر از يك داشتند، ۲۰ درصد بيشتر بود. اين امر نشان مي‌دهد يك جاي كار مي‌لنگد.
اگر به اين موضوع توجه كنيد كه چگونه امتياز غذاي ارگانيك محاسبه شده، مشاهده‌ي چنين ارتباطي بين آن امتياز و خطر ابتلا به سرطان دورازانتظار نيست. پرسش از مردم درباره‌ي اينكه چندبار نوشيدني يا قهوه‌ي ارگانيك مي‌خرند، راه مؤثري در‌زمينه‌ي ارزيابي ميزان مواجهه‌ي آن‌ها با آفت‌كش‌هاي موجود در غذا نيست.
همچنين، اين پژوهشگران يك امتياز ساده را براساس ۶ گروه از غذاهايي محاسبه كردند كه معرف منابع عمده‌ي مواجهه با آفت‌كش بود: ميوه‌ها، سبزيجات، محصولات سويا، حبوبات، نان‌ها و غلات و آرد. متأسفانه نتايج اين تجزيه‌و‌تحليل ثانويه نيز همان‌قدر اشكال‌ساز بود: افرادي كه امتياز ارگانيك بيشتري داشتند (مواجهه‌ي كمتر با آفت‌كش‌ها)، خطر ابتلا به سرطان بيشتر تهديدشان مي‌كرد.
حرف آخر
با وجود هياهويي كه اين مطالعه ايجاد كرده، اين نتايج بعيد است بتواند ارتباط حقيقي بين مصرف غذاهاي ارگانيك و خطر ابتلا به سرطان را نشان دهد. مطمئن‌ترين پژوهش‌ها در‌اين‌زمينه نشان داده‌اند مصرف مقدار زيادي ميوه و سبزي (معمولي يا ارگانيك) اثر محافظت‌كننده‌اي دارد. البته، ممكن است دلايل قانع‌كننده‌ي ديگري نيز براي مصرف محصولات ارگانيك وجود داشته باشد، مانند كاهش مقدار آفت‌كش‌هاي مصنوعي كه حيات‌وحش و كشاورزان با آن مواجه مي‌شوند يا حمايت از كشاورزان محلي كه محصولات ارگانيك پرورش مي‌دهند.
به‌هر‌حال، اگر غذاهاي ارگانيك همچون محصولات سنّتي دردسترس و ارزان و تازه باشند، آن‌ها را بخريد. يادتان باشد هرگز به‌خاطر ترس از آفت‌كش‌ها از مقدار مصرف ميوه و سبزي خود كم نكنيد. اگر هم درباره‌ي خطر ابتلا به سرطان نگران‌ايد، بهتر است انرژي خود را بيشتر براي حفظ وزن ايده‌آل و رعايت سبك زندگي فعال صرف كنيد.
هم انديشي ها