ارتباط احتمالي بين نوشيدنيهاي حاوي قند و سرطان
مطالعهاي كه بهتازگي در مجلهي BMJ منتشر شده است، وجود ارتباط احتمالي بين مصرف زياد نوشيدنيهاي حاوي قند و افزايش خطر ابتلا به سرطان را پيشنهاد ميكند. درحاليكه در تفسير اين نتايج بايد احتياط كرد، اين مطالعه شاهد ديگري است كه نشان ميدهد محدودكردن مصرف نوشيدنيهاي حاوي قند همراه با اعمال محدوديتهاي مالياتي و بازاريابي ممكن است در كاهش موارد سرطان مؤثر باشد.
مصرف نوشيدنيهاي حاوي قند در چند دههي اخير در سرتاسر جهان افزايش يافته است و در مطالعات متعدد، ارتباط آن با چاقي تأييد شده است. ناگفته نماند كه چاقي يكي از عوامل اصلي در بسياري از سرطانها محسوب ميشود. بنابراين، گروهي از پژوهشگران در كشور فرانسه تصميم گرفتند ارتباط بين مصرف نوشيدنيهاي حاوي قند (نوشيدنيهاي شيرينشده با شكر و آبميوههايي كه بهاصطلاح كاملا خالص هستند)، نوشيدنيهايي كه در آنها از شيرينكنندههاي مصنوعي استفاده شده است، خطر كلي سرطان و نيز سرطانهاي روده و سينه و پروستات را مطالعه كنند. يافتههاي آنها براساس مطالعهي ۱۰۱ هزار و ۲۵۷ فرد بالغ سالم فرانسوي (۲۱ درصد مرد و ۷۹ درصد زن) با ميانگين سني ۴۲ سال بهدست آمد. شركتكنندگان حداقل دو پرسشنامهي مرتبط با رژيم غذايي را پر كردند كه براي اندازهگيري ميزان مصرف ۳,۳۰۰ نوع غذا و نوشيدني مختلف طراحي شده بود و حداكثر ۹ سال پايش شدند.
مصرف روزانهي نوشيدنيهاي حاوي قند (نوشيدنيهاي شيرينشده با شكر و آبميوههاي كاملا خالص) و نوشيدنيهاي شيرينشده با مواد مصنوعي اندازهگيري و اولين موارد ابتلا به سرطان نيز در شركتكنندگان ثبت شد. چندين عامل شناختهشدهي مرتبط با سرطان مانند سن، جنس، سطح تحصيلات، سابقهي خانوادگي ابتلا به سرطان، وضعيت سيگاركشيدن و سطح فعاليت جسمي نيز در انديشه متخصصين گرفته شد.
ميانگين مصرف روزانهي نوشيدنيهاي حاوي قند در مردان بيش از زنان بود. در جريان دورهي پيگيري، ۲,۱۹۳ مورد سرطان اوليه تشخيص داده و تأييد شد (۶۹۳ مورد سرطان سينه و ۲۹۱ سرطان پروستات و ۱۶۶ سرطان روده). متوسط سن در زمان تشخيص سرطان ۵۹ سال بود. نتايج نشان ميدهد كه افزايش روزانه ۱۰۰ ميليليتر مصرف نوشيدنيهاي حاوي قند با افزايش ۱۸ درصدي خطر ابتلا به سرطان كلي و ۲۲ درصدي خطر سرطان سينه همراه است.
وقتي دستهي نوشيدنيهاي حاوي قند به گروه آبميوهها و ديگر نوشيدنيهاي قندي تقسيم شد، مصرف هر دو نوع نوشيدني با افزايش خطر سرطان كلي همبسته بود؛ ولي ارتباطي درزمينهي سرطانهاي روده و پروستات ديده نشد كه دليل آن ممكن است كمبودن موارد اين نوع سرطان در جامعهي آزمايشي باشد. درمقابل، مصرف نوشيدنيهاي شيرينشده با مواد مصنوعي با خطر ابتلا به سرطان ارتباطي نداشت؛ اما نويسندگان هشدار ميدهند بهعلت مصرف نسبتا كم اين نوع نوشيدنيها در جامعهي مطالعهشده بايد در تفسير نتايج محتاط بود.
از توضيحات احتمالي براي اين نتايج، اثر قند موجود در نوشيدنيهاي قندي روي چربي احشايي (چربي ذخيرهشده در اطراف اندامهاي حياتي نظير كبد و پانكراس) و سطوح قندخون و نشانگرهاي التهابي هستند كه همه با افزايش خطر ابتلا به سرطان همراه هستند. پژوهشگران ميگويند ساير تركيبات شيميايي مانند افزودنيهاي موجود در برخي از نوشيدنيهاي گازدار نيز ممكن است نقش داشته باشد. البته اين مطالعه، مطالعهاي مشاهدهاي است؛ بنابراين، نميتواند علت را تعيين كند و نويسندگان ميگويند ممكن است درزمينهي دستهبندي نوشيدنيها يا تشخيص سرطان خطاهايي وجود داشته باشد. بااينحال، اندازهي جامعهي آزمايشي بزرگ است و پژوهشگران توانستهاند بسياري از عوامل تأثيرگذار را در انديشه متخصصين بگيرند. علاوهبراين، نتايج مشاهدهشده پس از مطالعههاي بيشتر تغيير نكرد. نويسندگان ميگويند بايد اين نتايج در مطالعات بزرگ ديگر نيز تكرار شود. آنها نتيجهگيري ميكنند:
اين دادهها از توصيههاي تغذيهاي فعلي براي محدودكردن مصرف نوشيدنيهاي قندي و نيز اقداماتي مانند تعيين محدوديتهاي مالياتي و بازاريابي در ارتباط با نوشيدنيهاي حاوي قند حمايت ميكند كه ممكن است بتواند در كاهش شيوع سرطان مؤثر باشد.
هم انديشي ها