چرا ويروس كرونا مردان را بيشتر از زنان مي‌كشد؟
به‌انديشه متخصصين مي‌رسد ويروس كرونا تهديدي جدي براي مردان ايجاد مي‌كند. مردان ميان‌سال و مسن‌تر و دچار بيماري‌هاي زمينه‌اي كه سيستم ايمني را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد، به‌طورخاص درمعرض آسيب ناشي از اين ويروس قرار دارند. گرچه دانشمندان نمي‌توانند با اطمينان بگويند چرا همه‌گيري فعلي ازانديشه متخصصين جنسي تبعيض قائل مي‌شود، اين امر به‌طوركلي مسئله‌ي تعجب‌آوري نيست. اين اختلاف اولين‌بار در چين مشاهده شد. تجزيه‌و‌تحليل ۴۴٬۶۷۲ مورد تأييدشده از اواخر سال ۲۰۱۹، يعني زماني‌كه ويروس اولين‌بار در ووهان مشاهده شد، تا ۱۱ فوريه ۲۰۲۰ نشان مي‌داد نرخ مرگ‌و‌مير در ميان مردان ۲/۸ درصد و در ميان زنان ۱/۷ درصد است. كشور ايتاليا نيز كه ميزان تلفاتش در ۱۹ مارس از كشور چين فراتر رفت، روند مشابهي دنبال كرد و در آن، نرخ مرگ‌و‌مير مردان ۱۰/۶ درصد و نرخ مرگ‌و‌مير زنان ۶ درصد بود.
در دوره‌ي شيوع سارس و مرس نيز احتمال مرگ مردان و زنان برابر نبود و اين بيماري‌ها نيز دراثر ويروس‌هاي كروناي مشابهي ايجاد مي‌شدند. در سال ۲۰۰۳ در هنك‌كنگ، تعداد زناني كه دچار سندرم تنفسي حاد بسيار سخت (سارس) مي‌شدند، بيش از تعداد مردان بود؛ اما تجزيه‌و‌تحليل تمام ۱،۷۵۵ مورد نشان داد نرخ مرگ‌و‌مير در مردان ۵۰ درصد بيشتر است. در طول همه‌گيري جهاني آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸ كه به كشته‌شدن حدود ۵۰ ميليون نفر منجر شد، احتمال مرگ مردان بزرگ‌سال بيش از زنان بود. درحالي‌كه دانشمندان نمي‌دانند عامل تفاوت جنسيتي در همه‌گيري فعلي چيست، مصرف سيگار و نوشيدني‌هاي الكلي به‌عنوان تئوري‌هاي ممكن در‌اين‌زمينه مطرح شده است.
ازانديشه متخصصين تاريخي، مردان بيش از زنان سيگار مي‌كشند و اين اختلاف، به‌ويژه در چين، مهم است. در اين كشور حدود ۵۰ درصد از مردان و كمتر از ۳ درصد از زنان سيگار مي‌كشند. احتمال ابتلاي افراد سيگاري به بيماري‌هاي مزمن ريه و قلب بيشتر است و پيامدهاي ابتلاي افراد داراي اين اشكالات به كوويد ۱۹ شديدتر است. پاول هانتر، استاد پزشكي دانشگاه آنجلياي‌شرقي مي‌گويد:
يكي از دلايل اصلي مرگ اين است كه ريه‌هاي شما ديگر كار نمي‌كنند و اگر ريه‌ها از قبل بهدليل سيگاركشيدن آسيب ديده باشند، پيش‌از آنكه ديگر به‌اندازه‌ي كافي در اكسيژن‌رساني به بدن مؤثر نباشند، اندوخته‌ي كمتر دارند.
مطالعه‌ي انجام‌شده روي ۱،۰۹۹ بيمار مبتلا به كوويد ۱۹ كه در مجله‌ي New England Journal of Medicine منتشر شد، نشان داد افراد سيگاري حدود ۲۶ درصد از كساني را تشكيل مي‌دهند كه درنهايت در بخش مراقبت‌هاي ويژه بستري مي‌شوند يا دراثر بيماري جان خود را از دست مي‌دهند. همچنين، از همان ابتدا نيز احتمال ابتلاي افراد سيگاري به ويروس كرونا جديد، يعني Sars-Cov-2، بيشتر است؛ زيرا آن‌ها وقتي لب‌هاي خود را لمس مي‌كنند، مي‌توانند ويروس را از دست به دهان منتقل كنند. همچنين، به اين دليل ممكن است سيگارهاي آلوده را به‌اشتراك بگذارند.
البته در كشور ايتاليا تفاوت جنسي ميان افراد سيگاري بسيار كمتر از اين تفاوت در چين است و ۲۸ درصد از مردان و ۱۹ درصد از زنان سيگار مي‌كشند. اين امر ممكن است نشان‌دهنده‌ي اين موضوع باشد كه در اين ميان، عوامل ناشناخته‌ي ديگري نيز نقش دارند. زنان به‌جز در دوران بارداري براي اجتناب از حمله و ردكردن جنيني كه درون بدنشان در حال رشد است، درمقايسه‌با مردان از پاسخ ايمني قوي‌تري برخوردار هستند كه مي‌تواند توضيح ممكن ديگري براي دليل حساسيت بيشتر مردان به بيماري كوويد ۱۹ باشد.
در مجموعه آزمايش‌هايي كه نتايج آن‌ها در مجله‌ي The Journal of Immunology منتشر شد، ميكروب‌شناساني از دانشگاه آيووا موش‌هاي نر و ماده را با ويروس كروناي عامل سارس آلوده كردند و دريافتند همچون انسان‌ها، احتمال مرگ موش‌هاي نر بيشتر بود؛ اما وقتي پژوهشگران تخمدان‌هاي موش‌هاي ماده را از بدنشان خارج كردند، نرخ مرگ‌و‌مير افزايش پيدا كرد كه نشان مي‌دهد هورمون استروژن تا حدي از آن‌ها دربرابر سارس محافظت مي‌كرد.
هورمون‌ها همچنين مي‌توانند تا حدودي در نحوه‌ي تعامل ويروس كرونا جديد كه آرايش ژنتيكي‌اش تقريبا ۷۹ درصد شبيه ويروس سارس است، با مجاري هوايي انسان مؤثر باشند. ايان هال، استاد پزشكي مولكولي در دانشگاه ناتينگهام، توضيح مي‌دهد ويروس Sars-Cov-2 از پروتئين اسپايك براي اتصال به پروتئين گيرنده به‌نام ACE2 استفاده مي‌كند كه روي سطح سلول‌هاي تنفسي انسان قرار دارد. به‌اعتقاد وي، اين فقط يك تئوري است:
ممكن است تفاوت‌هايي در روش‌هاي تعامل ويروس با گيرنده‌ي اصلي آن در مجاري هوايي وجود داشته باشد كه موجب شود افراد مذكر دربرابر بيماري حساس‌تر شوند.
پژوهش درباره‌ي شكل اين پروتئين اسپايك و تمام روش‌هاي تعامل آن با گيرنده‌ي ACE2 نه‌تنها مي‌تواند درباره‌ي اين مسئله اطلاعاتي دراختيار پژوهشگران قرار دهد كه ويروس چگونه به‌طور متفاوت مردان و زنان را عفوني مي‌كند؛ بلكه ممكن است راهي براي درمان پيشنهاد كند. هال مي‌گويد:
اگر بتوانيم آن تفاوت مهم را شناسايي كنيم و به‌طوربالقوه دارويي طراحي كنيم كه اين اختلاف را حذف كند، شايد بتوانيم خطر را در مردان تا حد خطر موجود در زنان كاهش دهيم.
درنهايت، احتمالا زيست‌شناسي و سبك زندگي و رفتار در گسترش و تأثير كوويد ۱۹ تأثير مي‌گذارند؛ اما تنها زماني مي‌توانيم تفاوت‌هاي دقيق بين مردان و زنان را درك كنيم كه كشورهاي بيشتري آمارهاي مربوط به ميزان مرگ‌و‌مير و عفونت در ميان مردان و زنان را منتشر كنند.
ابتكاري به‌نام Global Health 50/50 كه حامي برابري جنسيتي در سلامت است، در حال جمع‌آوري ارقام مربوط به عفونت كوويد ۱۹ از ۲۵ كشور است كه بيشترين شمار موارد را دارند؛ اما تاكنون فقط ۱۲ كشور جزئيات مربوط به مرگ‌و‌مير زنان و مردان را ارائه داده‌اند. سارا هاوكس، استاد بهداشت عمومي جهاني در كالج دانشگاهي لندن و يكي از مديران اين ابتكار، خاطرنشان مي‌كند برخي از كشورها ازجمله بريتانيا و آمريكا اين داده‌هاي حساس را ارائه نكرده‌اند. او مي‌گويد:
آن‌ها قطعا داده‌ها را دارند؛ ولي نمي‌دانم چرا آن‌ها را براي هر جنس به‌طور جداگانه گزارش نمي‌كنند. اين فقط مسئله‌اي آماري نيست. من به‌عنوان پزشك مي‌خواهم بدانم آيا خطر مرگ كاملا متفاوت است يا خير و چه كساني آلوده مي‌شوند.
زنان ۷۰ درصد از نيروي كار را در بخش مراقبت‌هاي بهداشتي و اجتماعي تشكيل مي‌دهند و طبق گفته‌ي هاوكس، بهدليل نقش‌هاي جنسيتي ممكن است بيشتر درمعرض ويروس قرار گيرند. او مي‌گويد:
در بسياري از جوامع، اين زنان هستند كه در خط‌مقدم مراقبت‌ها قرار دارند و از خويشاوندان يا دوستان بيمار در خانه‌هاي خود مراقبت مي‌كنند. بنابراين، آيا شاهد افزايش تعداد زنان جواني خواهم بود كه آلوده مي‌شوند؟ درباره‌ي آن چه كاري مي‌توانم انجام دهم؟ دلايل زيادي وجود دارد كه بخواهيد اين داده‌ها را ببينيد.
به‌گفته‌ي هال، داده‌هاي مربوط به نرخ عفونت و مرگ‌و‌مير كه براساس جنس و سن طبقه‌بندي شده باشد، به پزشكان و پرستاران كمك مي‌كند درباره‌ي ظرفيت مراقبت‌هاي ويژه در بيمارستان‌ها برنامه‌ريزي و آن را نظارت كنند:
اين اطلاعات ازانديشه متخصصين برنامه‌ريزي ظرفيت مراقبت‌هاي ويژه مفيد است؛ زيرا بايد بدانيد احتمالا وضعيت چه تعدادي از افراد بدتر خواهد شد. بايد بتوانيم تعداد بيماراني كه به‌طوربالقوه ممكن است به مراقبت‌هاي ويژه نياز داشته باشند با تعداد دستگاه‌هاي تنفس مصنوعي مطابقت دهيم كه در فضاهاي مختلف بيمارستان موجود است.
هم انديشي ها