ويروس كرونا از ۳۰ ژانويه وقتي كه اتحاديه‌ي فوتبال چين اعلام كرد شروع فصل فوتبال را به تأخير مي‌اندازد، روي رويدادهاي ورزشي اثر گذاشت. دو ماه بعد معلوم شد كه بازي‌هاي المپيك توكيو تا تابستان ۲۰۲۱ به تعويق مي‌افتد كه اتفاقي بي‌سابقه در طول تاريخ المپيك مدرن است.
مديران ورزشي اكنون درحال يافتن راه‌هايي هستند كه امكان بازگشت به تمرين و رقابت را در سطوح حرفه‌اي و آماتور فراهم كنند. اگرچه در نبود واكسن، چالش‌هاي متعددي وجود دارد. يكي از آن‌ها مربوط به تنفس است. هنگام ورزش تنفس نسبت‌به حالت استراحت سريع‌تر و سخت‌تر است و اين امر موجب افزايش خطر انتقال بيماري مي‌شود. درنتيجه‌ي اين مسئله، ليگ برتر فوتبال بريتانيا درانديشه متخصصين دارد استفاده از ماسك‌هاي صورت را مرسوم كند. ديگران نيز ممكن است همين رويه را دنبال كنند.
بااين‌حال ماسك، استنشاق مقدار هواي مورد نياز براي انجام فعاليت‌هاي شديد را دشوار مي‌سازد. مي‌دانيم كه پوشيدن ماسك جراحي مي‌تواند مقاومت دربرابر جريان هوا را افزايش دهد. ورزش كردن منجر به تنفس سريع‌تر و سخت‌تر مي‌شود، بنابراين پوشيدن ماسك حين ورزش فشار بيشتري بر جريان هوا اعمال مي‌كند. در ورزش با شدت متوسط، تقلا همراه‌با يك ماسك نسبت‌به حالت طبيعي كمي سخت‌تر مي‌شود، اما هنوز مي‌توانيد به‌راحتي راه برويد. به‌انديشه متخصصين مي‌رسد اين چالش در جريان ورزش‌هاي سنگين‌تر (مثلا راگبي يا فوتبال) كه هوا با نرخ ۴۰ تا ۱۰۰ ليتر در دقيقه گرفته مي‌شود، بيشتر باشد.
وقتي ورزش سنگين انجام مي‌دهيم، عضلات ما اسيد لاكتيك توليد مي‌كنند كه موجب احساس سوزش مي‌شود. اسيد لاكتيك سپس به كربن‌دي‌اكسيد تبديل شده و ازطريق بازدم خارج مي‌شود. اما اگر كربن‌دي‌اكسيد درون ماسك به دام افتد، چه اتفاقي مي‌افتد؟ همان‌طور كه از ورزش متوسط به ورزش سنگين پيش مي‌رويد، ممكن است كربن‌دي‌اكسيد را مجددا تنفس كنيد و اين امر مي‌تواند موجب كاهش عملكرد شناختي و افزايش نرخ تنفس شود. همچنين ممكن است در هواي بازيافتي اكسيژن كمتري وجود داشته باشد كه مي‌تواند مانند حالت ورزش در ارتفاعات بالا باشد. بنابراين مهم است كه درك بهتري از محدوديت‌هاي ورزش سنگين با ماسك صورت داشته باشيم.
باتوجه‌به داستان گزارش‌شده در كانال خبري استراليا درمورد دو پسر نوجوان در چين كه به فاصله‌ي يك هفته از همديگر درجريان تمرينات ورزشي اجباري درحالي‌كه ماسك پوشيده بودند، از دنيا رفتند، نياز به درك اين موضوع اهميت بيشتري پيدا كرده است. البته كالبدشكافي انجام نشده بود، بنابراين نمي‌توان گفت كه آيا پوشيدن ماسك در مرگ اين دو نوجوان نقش داشته است يا خير. اما اين اتفاق موجب مطرح شدن اين سؤال مي‌شود كه آيا پوشيدن ماسك صورت حين ورزش در جريان شيوع كوويد ۱۹ بي‌خطر است؟ يك تهيه‌كننده‌ي تجهيزات شمشيربازي به دانشگاه هرتفوردشر آمد و اين پرسش را مطرح كرد.
تست تردميل
براي به دست آوردن درك تقريبي از اين مسئله، من (دكتر ليندسي باتومس از دانشگاه هرتفوردشر)، روي خودم آزمايش كردم. من به مدت ۳ دقيقه و با سرعت ۱۰ كيلومتربرساعت روي تردميل دويدم تا شدت و مدت زمان شمشيربازي را شبيه‌سازي كنم. من اين كار را با كيت كامل شمشيربازي، با و بدون ماسك پارچه‌اي زير ماسك شمشيربازي انجام دادم. همچنين از يك آنالايزر گاز قابل حمل استفاده كردم و آن را براي اندازه‌گيري غلظت گازهاي موجود در هواي دم و بازدم، تنظيم كردم.
غلظت اكسيژن در اتمسفر در سطح دريا حدود ۲۱ درصد است. هنگام دويدن روي تردميل فقط با ماسك شمشيربازي، غلظت اكسيژن حدود ۱۹/۵ درصد بود. اين حالت معادل ورزش كردن در ارتفاع ۶۰۰ متر بالاتر از سطح دريا است. اما پوشيدن ماسك پارچه‌اي زير ماسك شمشيربازي سطح اكسيژن را تا حدود ۱۷ درصد كاهش داد كه مانند ورزش در ارتفاع ۱۵۰۰ متري است. هرگونه كاهش بيشتر در غلظت اكسيژن (طي ورزش طولاني‌تر يا شديدتر) تأثير زيادي بر پاسخ‌هاي فيزيولوژي به ورزش خواهد داشت و موجب بروز نشانه‌هاي ارتفاع‌زدگي مانند سرگيجه يا سردرد مي‌شود.
سطوح ناچيزي از كربن‌دي‌اكسيد در هواي اتمسفري وجود دارد و هنگام ورزش فقط با ماسك شمشيربازي، اين مقدار در سطح كمتر از ۱ درصد مي‌ماند. سطوح كربن‌دي‌اكسيد هنگام ورزش با ماسك صورت ۳ درصد افزايش يافت.
مجري بهداشت و ايمني بريتانيا (آژانس دولتي مسئول تنظيم و اجراي ايمني محل كار) توصيه مي‌كند كه متخصصان نبايد براي بيش از ۱۵ دقيقه در معرض ۱/۵ درصد كربن‌دي‌اكسيد قرار گيرند. شمشيربازي از سال ۱۸۹۶ بخشي از المپيك بوده است. پوشيدن ماسك هنگام اين ورزش بي‌سابقه است. بنابراين قبل از هر توصيه‌اي براي پوشيدن ماسك حين شمشيربازي، مهم است كه پژوهش‌هاي بيشتري روي بيش از يك نفر انجام شود تا سطوح كربن‌دي‌اكسيد بالا و اكسيژن پايين مورد مطالعه قرار گيرد.
مسائل مشابهي دررابطه‌با پوشيدن ماسك هنگام ورزش‌هاي شديد ديگر وجود دارد. باتوجه‌به اينكه سالن‌هاي ورزشي به‌دنبال بازگشايي مجدد هستند و باشگاه‌هاي ورزشي مي‌خواهند فعاليت خود را از سر بگيرند، قبل از توصيه درمورد پوشيدن ماسك صورت بايد پژوهش‌هايي براي اطمينان از ايمني جامعه‌ي ورزشي انجام شود.
هم انديشي ها