آزمايش جديدي كه نويدبخش تشخيص بيماري آلزايمر است
آزمايش خون جديدي نويدبخش تشخيص افراد مبتلا به آلزايمر است. با اين آزمايش، مي‌توان خطر ژنتيكي ابتلا به آلزايمر را درست بيست سال قبل از اختلال شناختي تشخيص داد. اين پژوهش در مجله‌ي JAMA منتشر و هم‌زمان در كنفرانس بين‌المللي آلزايمر ارائه شده است.
سال‌ها است تشخيص بيماري آلزايمر ازطريق پلاك‌هاي آميلوئيد و پروتئين‌هاي تاو مغز به‌ويژه پس از مرگ افراد امكان‌پذير است؛ اما آزمايش كم‌هزينه و دردسترس خون براي وجود پلاك‌ها و توده‌هاي تاو تأثير چشمگيري بر پژوهش و درمان آلزايمر گذاشته است. طبق پژوهشي جديد، اندازه‌گيري فسفو تاو 217 (p-tau217) يكي از پروتئين‌هاي تاو موجود در توده‌ها مي‌تواند شاخص نسبتا دقيق و حساسي براي پلاك‌ها و توده‌هاي تاو در افراد زنده باشد. پروفسور اسكار هانسون، استاد پژوهش‌هاي باليني حافظه در دانشگاه لاند سوئد و سرپرست پژوهشي سوئدي BioFINDER مي‌گويد:
آزمايش خون p-tau217 براي تشخيص زودهنگام و پژوهش‌هاي آلزايمر اميدبخش است. با اينكه براي بهينه‌سازي ارزيابي و آزمايش خون افراد نياز به تلاش زيادي است، آزمايش خون مي‌تواند براي بهبود تشخيص و درمان افراد در مراحل اوليه‌ي بيماري مفيد باشد.
پژوهشگران آزمايش خون جديد p-tau217 را روي ۱،۴۰۲ شركت‌كننده‌ي بدون اختلال و داراي اختلال شناختي ارزيابي كردند. اين آزمايش‌ها در آريزون و سوئد و كلمبيا انجام شد. پژوهشي كه دانشگاه لاند سوئد هماهنگ كرده بود، ۸۱ شركت‌كننده در مؤسسه‌ي Banner Sun Health را شامل مي‌شد. اين مؤسسه ارزيابي‌هاي باليني و نمونه‌هاي خون آخرين سال‌هاي عمر را ارائه و سپس نوروپاتولوژي آن‌ها پس از مرگ را ارزيابي مي‌كند. در پژوهش بيوفايندر، ۶۹۹ شركت‌كننده ارزيابي‌هايي مثل پردازش تصوير مغز و مايع نخاعي (CSF) و شاخص زيستي خون را گذراندند و ۵۲۲ فرد حامل و غيرحامل جهش كرومواخبار تخصصيي عامل بيماري آلزايمر هم در اين پژوهش شركت كردند.
- در گروه آريزونا (مؤسسه‌ي پژوهش سلامت Banner Sun)، ارزيابي روي شركت‌كنندگاني انجام شد كه تشخيص نوروپاتولوژي براي گروهي از آن‌ها به‌معني احتمال فراوان يا متوسط آلزايمر و براي گروهي ديگر هم اين احتمال صفر بود. تشخيص براساس پلاك‌ها و توده‌هاي لوب گيجگاهي با دقت ۸۹ درصدي و تشخيص احتمال ابتلا به آلزايمر با دقت ۹۸ درصدي همراه بود. در افرادي كه پلاك‌هاي آميلوئيد داشتند، ميزان p-tau217 بيشتر هم رابطه‌ي مستقيمي با تعداد بيشتر توده‌ها داشت.
- در پژوهش سوئدي بيوفايندر، ارزيابي بين اشخاص مبتلا به آلزايمر و ديگر بيماري‌هاي زوال عقلي با دقت ۹۶ درصد انجام شد. اين ارزيابي مشابه اسكن‌هاي PET تاو و شاخص‌هاي زيستي CSF است و عملكرد بهتري از ديگر آزمايش‌هاي خون و ارزيابي‌هاي MRI دارد. در اين ارزيابي، اسكن PET تاو غيرعادي با دقت ۹۳ درصد تشخيص داده شد.
- در گروه كلمبيا، ارزيابي براي تشخيص حامل‌هاي جهش بيست سال قبل از سن تخميني شروع اختلال شناختي انجام شد.
در هركدام از تحليل‌هاي ذكرشده، p-tau217، مؤلفه‌ي اصلي توده‌هاي تاو مرتبط با بيماري آلزايمر، عملكرد بهتري از p-tau181، مؤلفه‌ي ديگري از توده‌هاي تاو اخيرا اميدواركننده ظاهرشده در تشخيص آلزايمر اميدواركننده و بسياري از آزمايش‌هاي ديگر خون داشتند. از ديگر رهبران اين پژوهش مي‌توان به جفري ديج، از شركت Eli Lilily و سباستين پالمكويست و شرونرا جاندلز، از دانشگاه لاند و اريك ريمن، از مؤسسه‌ي آلزايمر بانر و يكي از سازمان‌دهندگان داده‌هاي تحليل آريزونا و كلمبيا اشاره كرد.
در دو سال گذشته، پژوهشگران به پيشرفت درخور‌توجهي درزمينه‌ي توسعه‌ي آزمايش‌هاي خون آميلوئيد دست يافته و اطلاعات ارزشمندي را درباره‌ي ويژگي‌هاي اصلي آلزايمر ارائه كرده‌اند. با اينكه قبل از آماده‌سازي آزمايش در كلينيك به كار زيادي نياز است، آزمايش خون p-tau217 مي‌تواند اطلاعات ارزشمندي درباره‌ي پلاك‌ها و توده‌هاي تاو مرتبط با بيماري آلزايمر فراهم كند. همچنين، اين آزمايش قابليت پيشرفت در پژوهش‌ها و درمان آلزايمر به شيوه‌هاي ديگر را دارد. دكتر اريك ريمن، مدير اجرايي مؤسسه‌ي آلزايمر بنر و يكي از مؤلفان ارشد پژوهش، معتقد است:
آزمايش‌هاي خوني مثل p-tau217 قابليت تحول در پژوهش و درمان و آزمايش‌هاي پيشگيري آلزايمر را دارند. با اينكه كار زيادي در پيش داريم، پيش‌بيني مي‌كنم تأثير آزمايش‌ها در پژوهش و زمينه‌هاي باليني در دو سال آينده آشكار خواهد شد.
آلزايمر بيماري ضعيف‌كننده و درمان‌ناپذيري است كه تقريبا ۵/۸ ميليون آمريكايي ۶۵ سال و مسن‌تر را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. بدون كشف درمان‌هاي موفق پيشگيري، تعداد مبتلايان آلزايمر در ايالات متحده تا سال ۲۰۵۰ به ۱۴ ميليون نفر خواهد رسيد.
هم انديشي ها