آيا شخصيت انسان با بالا رفتن سن تغيير مي‌كند؟
در فاصله‌ي نوجواني تا بزرگسالي، تغييرات زيادي را پشت سر مي‌گذاريد: شغل‌ها، تغييرات ظاهري و روابطي كه مي‌آيند و مي‌روند. اما آيا با افزايش سن، شخصيت شما نيز تغيير مي‌كند؟
شخصيت، الگويي از افكار، احساسات و رفتارهاي منحصر‌به‌فرد يك شخص است. مردم معمولا تصور مي‌كنند شخصيت ثابت است. اما به‌گفته‌ي روانشناسان، اين چنين نيست. شخصيت پديده‌اي تكاملي است. برنت رابرتز، روانشناس دانشگاه ايلينوي گفت: «اين چيز ساكني نيست كه شما به آن گير كرده باشيد و تغيير نكند.» البته منظور اين نيست كه هر صبح كه از خواب بر مي‌خيزيد، فرد متفاوتي هستيد. به‌گفته‌ي رابرتز، در كوتاه‌مدت، اين تغيير مي‌تواند تقريبا نامحسوس باشد.
مطالعات طولي كه در آن‌ها پژوهشگران، شخصيت شركت‌كنندگان را به‌طور منظم در طول چندين سال مورد مطالعه قرار مي‌دهند، نشان مي‌دهند كه شخصيت ما در مقياس‌هاي زماني كوتاه‌تر ثابت است. در مطالعه‌اي كه در سال ۲۰۰۰ در مجله‌ي Psychological Bulletin منتشر شد، پژوهشگران نتايج ۱۵۲ مطالعه‌ي طولي را كه روي شخصيت انجام شده بود، تجزيه‌و‌تحليل كردند. در اين مطالعات، شركت‌كنندگان از كودكي تا اوايل دهه هشتم زندگي مورد پيگيري قرار گرفته بودند. هريك از مطالعات روند تغيير در پنج ويژگي شخصيتي اصلي را اندازه‌گيري كرده بودند. اين مجموعه از صفات كه شامل برون‌گرايي، سازگاري، وظيفه‌شناسي، پذيرش تجربه‌هاي جديد و روان‌رنجوري مي‌شود، مبناي پژوهش‌هاي شخصيت است. پژوهشگران دريافتند كه سطوح فردي هريك از ويژگي‌هاي شخصيتي نسبت‌به شركت‌كنندگان ديگر تمايل به ماندگاري طي هر دهه از زندگي دارد.
برنت دونلان، استاد و رئيس گروه روانشناسي دانشگاه ايالتي ميشيگان گفت اين الگوي ثبات از حدود ۳ سالگي و شايد حتي زودتر آغاز مي‌شود. وقتي روانشناسان كودكان را مورد مطالعه قرار مي‌دهند، خصوصيات شخصيتي آن‌ها را به‌شيوه‌ي بزرگسالان اندازه‌گيري نمي‌كنند. آن‌ها خلق‌و‌خوي كودكان يعني شدت واكنش‌هاي آن‌ها دربرابر جهان را مورد مطالعه قرار مي‌دهند. ما با خلق‌و‌خوي منحصر‌به‌فرد وارد جهان مي‌شويم و پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه خلق‌و‌خوي ما به‌عنوان يك كودك (براي مثال اينكه آيا ما درمورد نزديك شدن به افراد غريبه بي‌تمايل، خشمگين يا مشتاق هستيم) با صفات شخصيتي ما در بزرگسالي سازگاري دارد. دونلان گفت: «يك كودك ۳ ساله خجالتي نسبت‌به يك فرد خجالتي ۲۰ ساله رفتار بسيار متفاوت‌تري دارد؛ اما درون‌مايه‌ي هر دو يكي است.»
به‌انديشه متخصصين مي‌رسد خلق‌و‌خوي اوليه روي تجارب آينده‌ي زندگي اثرگذار باشد. براي مثال، مطالعه‌اي كه در سال ۱۹۹۵ در مجله‌ي Child Development منتشر شد، كودكان را از سن ۳ تا ۱۸ سالگي مورد پيگيري قرار داده بود. پژوهشگران دريافتند كودكاني كه خجالتي‌تر و گوشه‌گيرتر بودند، معمولا در نوجواني شاد نبودند.
اما تغيير شخصيت در مقياس زماني چندين دهه مفهوم پيدا مي‌كند. طي تمامي آن سال‌ها شخصيت ما درحال تغيير است اما تغيير آن كند و نامحسوس است. شما در مقياس زماني ۵ تا ۱۰ سال متوجه آن نمي‌شويد؛ اما در بلندمدت مشهود مي‌شود.
در سال ۱۹۶۰، روانشناسان بيش از ۴۴۰ هزار دانش‌آموز دبيرستاني را مورد مطالعه قرار دادند. از دانش‌آموزان سوالات مختلفي مانند نحوه‌ي واكنش آن‌ها به موقعيت‌هاي عاطفي و كارآمدي آن‌ها درزمينه‌ي انجام وظايفشان پرسيده شد. پنجاه سال بعد، پژوهشگران ۱۹۵۲ نفر از اين افراد را پيگيري كردند و دوباره همين انديشه متخصصينسنجي‌ها را انجام دادند. نتايج اين مطالعه كه در سال ۲۰۱۸ در مجله‌ي Journal of Personality and Social Psychology منتشر شد، نشان مي‌داد شركت‌كنندگان در دهه‌ي هفتم زندگي خود، نمره‌ي بالاتري از سوالاتي كه آرامش، اعتماد به نفس، رهبري و حساسيت اجتماعي را اندازه‌گيري مي‌كرد، كسب مي‌كردند. در مطالعات طولي بارها اين نتايج به دست آمده است. شخصيت معمولا با گذشت زمان بهتر مي‌شود. روانشاسان آن را «اصل بلوغ» مي‌خوانند. افراد با افزايش سن، برون‌گراتر، ازانديشه متخصصين عاطفي باثبات‌تر، سازگارتر و وظيفه‌شناس‌تر مي‌شوند. معمولا در بازه‌هاي زماني طولاني اين تغييرات قابل‌توجه مي‌شود.
ممكن است برخي افراد نسبت‌به ديگران كمتر تغيير كنند اما به‌طوركلي، اصل بلوغ درمورد همه صادق است. اين امر موجب مي‌شود كه تشخيص تغيير شخصيت در ما سخت‌تر شود (تفاوت شخصيتي شما با همتايان شما به‌اندازه‌ي تغيير كلي در شخصيت شما تغيير نمي‌كند، زيرا افراد ديگر نيز همراه‌با شما تغيير مي‌كنند.) دونلان گفت: «شواهد خوبي وجود دارد كه نشان مي‌دهد متوسط خودكنترلي يك فرد ۳۰ ساله بالاتر از يك فرد ۲۰ ساله است. در همين زمان، افرادي كه در ۱۸ سالگي نسبت‌به ديگران، ويژگي تسلط بر خود در آن‌ها قوي‌تر است، معمولا در ۳۰ سالگي نيز در اين زمينه نسبت‌به ديگران بهترند.»
علت تغيير شخصيت ما چيست؟ شواهد نشان مي‌دهند كه اين وقايع مهم زندگي مانند ازدواج، تولد فرزند يا از دست دادن عزيران نيست كه شخصيت ما را تغيير مي‌دهد. به‌گفته‌ي دونلان، برخي روانشناسان مي‌گويند اين رويدادها درواقع شخصيت شما را تقويت مي‌كنند؛ زيرا شما با ويژگي‌هايي كه داريد وارد اين موقعيت‌ها مي‌شويد. رابرتز توضيح داد كه با وارد شدن ما به موقعيت‌هاي جديد مانند دانشگاه، شغل، تشكيل خانواده و موارد ديگر، اين تغيير در انتظارات ديگران از ما است كه به‌آرامي شخصيت ما را دستخوش تغيير مي‌كند. او گفت: «در طول زمان در بسياري از زمينه‌ها از ما خواسته مي‌شود كه كارهاي متفاوت‌تري انجام دهيد و هنجارهايي وجود دارند كه روي چگونگي رفتار ما اثر مي‌گذارند، بنابراين ما سازگار مي‌شويم.»
هم انديشي ها