چرا شيوع كوويد ۱۹ ممكن است طي زمستان بدتر شود
زمستان در نيمكره شمالي به‌سرعت درحال نزديك شدن است و پژوهشگران هشدار مي‌دهند كه احتمال بدتر شدن شيوع كوويد ۱۹ وجود دارد؛ خصوصا در مناطقي كه شيوع ويروس تحت كنترل درنيامده است. ديويد رلمن، ميكروبيولوژيست دانشگاه استنفورد در كاليفرنيا، مي‌گويد: «ويروس شتاب بيشتري خواهد گرفت و ماه‌هاي سختي در پيش خواهيم داشت.»
عفونت‌هاي ناشي از بسياري از ويروس‌هاي تنفسي از جمله آنفلوانزا و برخي ويروس‌هاي كرونا در زمستان فراوان مي‌شوند و در تابستان كاهش پيدا مي‌كنند. پژوهشگران مي‌گويند در مورد دنياگيري كوويد ۱۹ هنوز خيلي زود است بگوييم آيا SARS-CoV-2 به ويروسي فصلي تبديل خواهد شد. اما براساس آنچه درمورد انتشار ويروس و نحوه‌ي رفتار مردم در ماه‌هاي سرد مي‌دانيم، انتظار مي‌رود در فصل زمستان شيوع‌هاي بزرگ‌تري رخ دهد.
مائوريسيو سانتيلانا، رياضيدان دانشكده پزشكي هاروارد در بوستون كه شيوع بيماري‌ها را مدل‌سازي مي‌كند، مي‌گويد مردم در مكان‌هايي با تهويه‌ي ضعيف بيشتر با هم در تعامل خواهند بود. ريچل بيكر، همه‌گيرشناس دانشگاه پرينستون در نيوجرسي، مي‌گويد حتي اكثر فصل روي شيوع بيماري كمي اثر داشته باشد، عامل اصلي افزايش در شيوع، تعداد زياد افرادي خواهد بود كه هنوز مستعد ابتلا به عفونت هستند. اين بدان معنا است كه افراد ساكن در سرزمين‌هايي كه وارد تابستان مي‌شوند، نبايد آسوده‌خاطر باشند. بيكر مي‌گويد: «تا اين‌جا بزرگ‌ترين عاملي كه روي اندازه‌ي شيوع اثر دارد، اقدامات كنترلي مانند فاصله‌گيري اجتماعي و پوشيدن ماسك است.»
شواهدي كه تاكنون به‌دست آمده است
روندهاي فصلي در عفونت ويروسي به‌وسيله‌ي عوامل مختلفي از جمله رفتار مردم و ويژگي‌هاي ويروس هدايت مي‌شود. برخي ويروس‌ها شرايط گرم و مرطوب را دوست ندارند. آزمايش‌هاي آزمايشگاهي نشان مي‌دهد كه SARS-CoV-2 شرايط سرد و خشك و خصوصا دور از تابش مستقيم خورشيد را ترجيح مي‌دهد. به‌عنوان مثال، تابش فرابنفش مصنوعي مي‌تواند ذرات SARS-CoV-2 را روي سطوح و در آئروسل‌ها خصوصا در دماي حدود ۴۰ درجه سانتي‌گراد غيرفعال كند. ويروس عفوني همچنين روي سطوح در محيط‌هاي گرم‌تر و مرطوب‌تر با سرعت بيشتري تخريب مي‌شود.
ديلن موريس، متخصص زيست‌شناسي رياضياتي در دانشگاه پرينستون، مي‌گويد در زمستان مردم دماي خانه‌هاي خود را به حدود ۲۰ درجه سانتي‌گراد مي‌رسانند و هوا خشك است و به‌خوبي تهويه نمي‌شود. شرايط داخلي در زمستان براي پايداري ويروس بسيار مناسب است.
پژوهشگران براي ارزيابي اينكه آيا عفونت ناشي از يك ويروس خاص طي فصل‌ها افزايش يا كاهش پيدا مي‌كند، معمولا شيوع آن را در مكاني خاص چندين بار طي سال و در طول چندين سال مطالعه مي‌كنند. البته پژوهشگران بدون داشتن اين زمان نيز سعي كرده‌اند با مطالعه نرخ‌هاي عفونت در مناطق مختلف جهان، اثر فصل را در انتقال SARS-CoV-2 مطالعه كنند. مطالعه‌اي كه در تاريخ ۱۳ اكتبر منتشر شد، رشد عفونت‌هاي SARS-CoV-2 را در چهار ماه اول دنياگيري قبل از اينكه بيشتر كشورها به اقدامات كنترلي دست بزنند، مورد مطالعه قرار داده است. اين مطالعه نشان داد سريع‌ترين افزايش در عفونت‌ها در مكان‌هايي رخ داده بود كه نور فرابنفش كمتري دارند و پيش‌بيني كرد اگر هيچ مداخله‌اي انجام نشود، موارد در تابستان كاهش مي‌يابند و در زمستان اوج مي‌گيرند.
كوري مرو، اكولوژيست دانشگاه كنتيكت و يكي از نويسندگان همكار مطالعه‌ي مذكور، مي‌گويد: «در زمستان خطر افزايش مي‌يابد؛ اما با‌اين‌حال مي‌توانيد ميزان خطر را با رفتارهاي شخصي مناسب به ميزان قابل توجهي كاهش دهيد. فصل تنها يكي از عوامل مؤثر است.» اما فرانسوا كوهن، متخصص اقتصاد محيط زيست در دانشگاه بارسلونا، مي‌گويد ميزان آزمايش در اوايل دنياگيري بسيار محدود بود و همچنان غير قابل اطمينان است؛ بنابراين با اطلاعات فعلي، تعيين تأثير آب‌و‌هوا روي شيوع ويروس غير ممكن است.
بيكر سعي كرده است با استفاده از داده‌هاي مرتبط با حساسيت ويروس‌هاي كروناي ديگر به رطوبت، تأثير آب‌و‌هوا را روي الگوي فصلي موارد دنياگيري كوويد ۱۹ از اثر عوامل ديگر جدا كند. او و همكارانش افزايش و كاهش در نرخ عفونت را طي چندين سال براي شهر نيويورك با و بدون اثر آب‌و‌هوا و با سطوح متفاوت اقدامات كنترلي مدل‌سازي كردند. آن‌ها دريافتند اگر اقدامات كنترلي تنها در جهت محدود كردن ويروس انجام شود، اثر اندك آب‌و‌هوا مي‌تواند منجر به شيوع قابل توجهي هنگام تغيير فصول شود. نويسندگان پيشنهاد مي‌كنند براي كاهش خطر شيوع در زمستان، به اقدامات كنترلي سخت‌گيرانه‌تري نياز است.
در آينده
كيتلين اوريلي، همه‌گيرشناس دانشكده بهداشت و پزشكي گرمسيري لندن ،مي‌گويد اگر SARS-CoV-2 در شرايط سرما بتواند بهتر باقي بماند، هنوز جدا كردن اثر ناشي از آن از اثر رفتار مردم دشوار است. اوريلي مي‌گويد: «آنفلوانزا صدها سال است كه در جامعه وجود دارد و هنوز اين مكانيسم خاص كه چرا در زمستان شاهد اوج‌گيري آنفلوانزا هستيم، كاملا درك نشده است.»
رلمن مي‌گويد حتي اگر پژوهشگران داده‌هاي قابل اطمينان‌تري درمورد SARS-CoV-2 داشته باشند، در اوايل دنياگيري و وقتي كه بيشتر مردم هنوز در برابر آن حساس هستند، اثرات فصلي اندكي خواهند ديد. البته با گذشته زمان و همان‌طور كه تعداد بيشتري از مردم در برابر ويروس مصونيت حاصل مي‌كنند، اثرات فصلي مي‌تواند نقش مهم‌تري در روند عفونت داشته باشد. بيكر مي‌گويد در مورد عفونت طبيعي اين مسئله مي‌تواند پنج سال طول بكشد؛ ولي اگر مردم واكسينه شوند، اين زمان كمتر مي‌شود.
كولين كارلسون، زيست‌شناسي كه بيماري‌هاي نوظهور را در دانشگاه جرج‌تاون در واشينگتن مورد مطالعه قرار مي‌دهد، مي‌گويد اينكه آيا اصلا الگوي فصلي ظاهر مي‌شود و اينكه ممكن است به چه شكل باشد، به عوامل زيادي از جمله مدت‌زمان ماندگاري مصونيت، مدت‌زمان بهبودي و احتمال ابتلا به عفونت مجدد بستگي دارد كه هنوز به‌خوبي درك نشده‌اند.
پژوهشگران نتايج اين تحقيق را در سرور مقالات پيش‌چاپ medRxiv بارگذاري كرده‌اند.
هم انديشي ها