جهش ويروس كرونا و احتمال آغاز موج خطرناك‌تر كوويد ۱۹
براي پژوهشگران كوويد ۱۹، سال جديد حس شديدي از آشناپنداري به همراه دارد. همچون آغاز سال ۲۰۲۰، جهان با نگراني شاهد انتشار ويروس در يك كشور است و سعي مي‌كند خطر آن را براي كشورهاي ديگر تجزيه‌و‌تحليل كند. البته اين بار، تهديد كاملا جديد نيست؛ اما واريانتي از SARS-CoV-2 است كه با سرعت زيادي منتشر مي‌شود. به گزارش ساينس، در جنوب شرقي انگليس، جايي كه واريانت B.1.1.7 ماه گذشته براي اولين بار توجه دانشمندان را به خود جلب كرد، واريانت مذكور به‌سرعت جايگزين واريانت‌هاي ديگر شده است و ممكن است قاصد مرحله‌ي جديد و خطرناكي از دنياگيري باشد. جرمي فرار، متخصص بيماري‌هاي عفوني و رئيس بنياد پژوهشي ولكام‌تراست، مي‌گويد:
يكي از نگراني‌ها اين است كه B.1.1.7 به دليل قدرت انتقال بيشتر، به واريانت غالب در جهان تبديل شود و موجب آغاز موج بسيار بدي از بيماري شود. مسير دنياگيري در سال ۲۰۲۰ نسبتا قابل پيش‌بيني بود؛ اما فكر مي‌كنم در نتيجه‌ي تكامل ويروس، در حال وارد شدن به مرحله‌اي غير قابل پيش‌بيني باشيم.
اين نگراني موجب شده است كه برخي كشورها در تأييد واكسن عجله كنند يا هدفشان مقاديري از واكسن باشد كه بتواند به‌سرعت از افراد بيشتري محافظت كنند. همان‌طور كه واريانت جديد در چند كشور ظاهر مي‌شود، بسياري از دانشمندان از دولت‌ها مي‌خواهند اقدامات كنترلي موجود را تشديد كنند. بوريس جانسون، نخست‌وزير بريتانيا، در ۴ ژانويه محدوديت‌هاي سخت جديدي وضع كرد؛ از جمله تعطيلي مدارس و درخواست از مردم براي ترك نكردن خانه مگر در موارد كاملا ضروري؛ اما كشورهاي ديگر ترديد كرده‌اند. اِما هودكرافت، ويروس‌شناس دانشگاه بازل سوئيس، مي‌گويد:
احساس مي‌كنم اكنون در موقعيت ديگري هستيم كه در آن بيشتر اروپا به‌نوعي نشسته است و تماشا مي‌كند. واقعا اميدوارم اين بار بتوانيم تشخيص بدهيم كه اين زنگ هشدار اوليه ما و فرصتي است كه از اين واريانت پيش بيفتيم.
جانسون در هنگام اعلام محدوديت‌هاي جديد بريتانيا، گفت توانايي انتقال واريانت جديد ۵۰ تا ۷۰ درصد بيشتر است. البته پژوهشگران به عدم قطعيت در اين مورد اشاره مي‌كنند. اليور پيباس، زيست‌شناس دانشگاه آكسفورد، مي‌گويد موارد عفونت طي ماه گذشته در بريتانيا افزايش پيدا كرده است؛ اما اين افزايش درحالي رخ داده كه قسمت‌هاي مختلف كشور داراي سطوح متفاوتي از محدوديت بوده است و در آستانه‌ي كريسمس، رفتار مردم و نرخ عفونت منطقه‌اي تغيير كرده و اين سناريوي پيچيده‌اي است كه تعيين اثر واريانت جديد را دشوار مي‌كند.
بر اساس شواهد، جهش‌ها در واريانت جديد SARS-CoV-2 به افزايش عفونت‌ها در ماه گذشته در بريتانيا كمك كرده است
بر اساس شواهد زياد، بسياري از جهش‌هاي B.1.1.7 از جمله هشت جهش كه در پروتئين مهم اسپايك رخ داده است، باعث افزايش سرعت انتشار ويروس مي‌شوند. آدام كوچارسكي، مدل‌سازي از دانشكده بهداشت و پزشكي گرمسيري لندن، مي‌گويد: «ما به چند جريان از شواهد ناقص متكي هستيم؛ اما اكنون تقريبا تمامي شواهد به جهت يكساني اشاره مي‌كنند.» به‌عنوان مثال، تجزيه‌و‌تحليل سازمان بهداشت عمومي انگليس نشان داد كه نتيجه آزمايش حدود ۱۵ درصد از تماس‌هاي افراد آلوده به B.1.1.7 در انگليس مثبت است؛ درمقايسه با ۱۰ درصد از تماس‌هاي افرادي كه به واريانت‌هاي ديگر آلوده شده بودند. اگر كشورهاي ديگري كه B.1.1.7 را شناسايي كرده‌اند نيز شاهد افزايش موارد باشند، اين محكم‌ترين مدركي خواهد بود كه داريم.
در ايرلند كه عفونت‌ها به‌سرعت افزايش يافته است، اين واريانت اكنون يك‌چهارم از موارد توالي‌يابي‌شده را شامل مي‌شود. داده‌هاي كشور دانمارك كه اتحاديه اروپا را در توالي‌يابي SARS-CoV-2 هدايت مي‌كند نيز دلگرم‌كننده نيستند. در نظارت معمول اين كشور، واريانت مذكور ده‌ها بار تشخيص داده شده و فراواني آن از ۰٫۲ درصد ژنوم‌هاي توالي‌يابي‌شده در اوايل دسامبر، به ۲٫۳ درصد طي سه هفته‌ي بعد از آن رسيده است. مادس آلبرتسن، ژنتيك‌دان دانشگاه آلبورگ، مي‌گويد: «طي چهار هفته‌ي گذشته در كشور دانمارك شاهد نمونه‌اي از الگوي رشد نمايي بوده‌ايم.» آلبرتسن هشدار مي‌دهد كه اين اعداد هنوز براي نتيجه‌گيري محكم بسيار كم هستند؛ اما اگر روند ادامه پيدا كند، نشانه‌ي واضحي است كه بسياري از كشورها مي‌توانند با اشكالات مشابه بريتانيا رو‌به‌رو شوند. هودكرافت مي‌گويد: «بايد خود را براي اين واقعيت آماده كنيم كه اين اتفاق در مناطق ديگر نيز رخ خواهد داد.»
نبود شواهد (تاكنون) در اين زمينه كه واريانت جديد موجب بيماري شديدتري نمي‌شود، دلخوشي ناچيزي است. كوچارسكي مي‌گويد: «افزايش قابليت انتقال ويروس از افزايش بيماري‌زايي آن خطرناك‌تر است؛ زيرا اثرات آن به‌صورت تصاعدي رشد مي‌كند. عاملي كه ۱ درصد از مردم را بكشد اما تعداد زيادي از مردم دچار آن شوند، نسبت به عاملي كه تعداد كمتري از مردم آن را بگيرند ولي ۲ درصد از آن‌ها را بكشد، به مرگ بيشتري منجر مي‌شود.»
ويولا پريسمن، فيزيك‌دان مؤسسه ماكس پلانك كه درحال مدل‌سازي دنياگيري و تأثير مداخله‌هاي غير دارويي مانند فاصله‌گيري فيزيكي و تعطيلي مدارس بوده است، مي‌گويد: «اگر تخمين‌هاي بريتانيا از افزايش ۵۰ تا ۷۰ درصد در ترخ سرايت ويروس درست باشد، مهار گسترش ويروس بسيار سخت‌تر مي‌شود. در آلمان براي اينكه نرخ سرايت را در كمتر از يك حفظ كنيد، به دو اقدام بزرگ ديگر نياز است.» جداسازي بيماران و رديابي، قرنطينه و آزمايش تماس‌هاي آن‌ها بخشي از هرگونه تلاشي براي انجام اين كار است. پريسمن نشان داده كه براي آلمان، اين اقدامات به‌تنهايي مي‌تواند نرخ سرايت ويروس را از حدود ۲ به حدود ۱ درصد كاهش دهد. اما وقتي تعداد موارد به آستانه‌ي بحراني برسد، اين تأثير از بين مي‌رود؛ بنابراين اقدامات شديدتر كنوني مي‌تواند به مهار انتشار واريانت جديد در آينده كمك كند.
پريسمن همراه پژوهشگران ديگران در طي نامه‌اي به لنست خواستار اين شد كه اروپا استراتژي مشتركي را اتخاذ كند تا سريعا عفونت‌ها را كاهش دهد. كاهش سريع عفونت‌ها اين احتمال را كاهش مي‌دهد كه ويروس بيش از اين تكامل پيدا كند. فرار اضافه مي‌كند قبلا واريانت‌هاي ديگري ظاهر شده است به‌ويژه واريانت 501Y.V2 در آفريقاي جنوبي كه درست به اندازه‌ي B.1.1.7 نگران‌كننده هستند. او مي‌گويد: «اين اساسا بازي اعداد است: هرچه ويروس بيشتر در گردش باشد، احتمال ظهور ويروس‌هاي جهش‌يافته بيشتر مي‌شود. در بلندمدت، جهش‌هايي مي‌توانند ظاهر شوند كه كارآيي واكسن را تهديد كنند.» ويليام هانج، اپيدميولوژيست دانشكده بهداشت عمومي دانشگاه هاروارد مي‌گويد: «دلسردكننده است كه احساس كنيم جهان به موقعيت اوايل سال ۲۰۲۰ بازگشته است. اما بايد ويروس را متوقف كنيم. جبرگرايي مداخله‌اي غيردارويي نيست.»
هم انديشي ها