شناسايي واريانت جديدي از ويروس كرونا در بريتانيا
واريانت‌هاي جديد ويروس كرونا زماني ظاهر مي‌شوند كه ويروس نسخه‌هايي از خود مي‌سازد و نسخه‌هاي حاصل دچار جهش‌هاي ژنتيكي مي‌شوند. جهش‌هايي كه به يك واريانت مي‌رسد، ممكن است روي نحوه‌ي عفوني‌كردن سلول‌ها يا سرعت انتشار ويروس اثرگذار باشد؛ بنابراين، دانشمندان تغييرات ويروس را دنبال مي‌كنند تا مشخص كنند كدام‌يك ممكن است خطرناك باشد.
مت هنكاك، وزير بهداشت بريتانيا، ۱۴ دسامبر گفت پژوهشگران در بريتانيا واريانت جديدي از ويروس كرونا را پيدا كرده‌اند كه درحدود ۶۰ منطقه‌ي محلي موجب عفونت شده است. براساس بيانيه‌ي سازمان سلامت عمومي انگلستان (PHE)، واريانت جديد بيش از ۱،۱۰۰ عفونت ايجاد كرده است. در اين بيانيه آمده است: «تعداد زيادي از موارد ناشي از اين واريانت ويروس در برخي مناطق ديده شده است كه در آنجا شيوع كوويد ۱۹ نيز چشمگير است. هنوز مشخص نيست آيا اين واريانت علت افزايش در شمار موارد است يا خير.»
به‌عبارت‌ديگر، هنوز نمي‌دانيم آيا سرعت انتشار واريانت جديد بيشتر از سرعت انتشار واريانت‌هاي ديگر ويروس است. درحالي‌كه افزايش تعداد عفونت‌ها مي‌تواند به جهش ژنتيكي ارتباط داشته باشد و باعث شود آن واريانت به‌راحتي انتشار يابد، ممكن است به‌طور‌تصادفي و به‌علت تعامل افراد عفوني با ديگران و ايجاد زنجيره‌هاي انتقال گسترش پيدا كرده باشد.
در هفته‌هاي آينده، PHE و سازمان جهاني بهداشت واريانت جديد را مطالعه مي‌كنند و انتشار آن را دنبال مي‌كنند تا مشخص شود آيا قابليت انتقال بيشتري دارد يا خير. دكتر سوزان هاپكينز، مشاور پزشكي برنامه‌ي آزمايش و رديابي بريتانيا گفت: «ظهور واريانت جديد غيرمنتظره نيست.» درحقيقت، واريانت‌هاي جديد ويروس طي دنياگيري ظاهر شده‌اند و برخي از آن‌ها بيش از واريانت‌هاي ديگر مردم را آلوده كرده‌اند. هاپكينز گفت: «مهم است به‌سرعت متوجه هرگونه تغييري شويم تا خطر احتمالي ناشي از هر واريانتي را درك كنيم.»
هاپكينز گفت درحال‌حاضر نشانه‌اي وجود ندارد كه نشان دهد واريانت شناسايي‌شده در بريتانيا درمقايسه‌با ساير واريانت‌هاي درگردش در جامعه موجب بيماري شديدتري شود. علاوه‌براين، مدركي وجود ندارد كه نشان دهد عملكرد واكسن‌هاي كوويد ۱۹ دربرابر اين واريانت متفاوت خواهد بود. به‌طوركلي، بعيد است جهش ژنتيكي واحدي موجب كاهش كارايي واكسن‌هاي كوويد ۱۹ شود. دكتر الكس گرينينگر، از آزمايشگاه ويروس‌شناسي باليني مركز پزشكي دانشگاه واشينگتن، اعتقاد دارد: «واكسن‌ها موجب مي‌شوند سيستم ايمني انواع مختلفي از آنتي‌بادي‌ها را بسازد كه مكان‌هاي متفاوتي را روي ويروس كرونا هدف قرار مي‌دهند.»
واكسن‌هاي پيشتاز، ازجمله واكسن فايزر و بيوان‌تك كه اكنون تأييد شده است، به‌طورخاص پروتئين اسپايك (ساختار برجسته‌‌ي روي ويروس كه براي آغاز عفونت به سلول‌ها متصل مي‌شود) را هدف قرار مي‌دهند؛ اما آنتي‌بادي‌ها مي‌توانند به مكان‌هاي مختلفي روي اسپايك متصل شوند. اگر اسپايك فقط در يك نقطه جهش پيدا كند، مجموعه‌ي باقي‌مانده از آنتي‌بادي‌ها مي‌توانند به مكان‌هاي ديگر متصل شوند. بنابراين، از‌آنجاكه واكسن موجب توليد انواع مختلفي از آنتي‌بادي‌ها مي‌شود، جهش‌هاي جزئي در ويروس نبايد موجب كاهش اثر واكسن‌ها شود. براساس بيانيه‌ي PHE، در واريانت جديد ويروس كرونا كه دچار جهشي در پروتئين اسپايك خود شده است، احتمالا چنين وضعيتي وجود دارد.
گرينينگر گفت براي تأييد اينكه آنتي‌بادي‌هاي كافي هنوزهم ويروس جهش‌يافته را تشخيص مي‌دهند، دانشمندان مي‌توانند در محيط آزمايشگاه ذرات ويروسي را به‌همراه آنتي‌بادي‌هاي حاصل از واكسن و سلول‌ها دركنار‌هم قرار دهند و نتيجه را مطالعه كنند. دكتر ويليام شافنر، متخصص بيماري‌هاي عفوني در مركز پزشكي دانشگاه وندربيلت آمريكا بيان مي‌كند: «اگر پروتئين اسپايك به‌گونه‌اي تغيير كند كه بتواند حداقل از آنتي‌بادي‌هايي فرار كند كه تلاش مي‌كنند به آن متصل شوند، اثربخشي واكسن تضعيف خواهد شد.» بااين‌حال، او معتقد است تغيير جزئي در پروتئين اسپايك احتمالا اشكالي به‌وجود نمي‌آورد؛ اما در‌هر‌صورت، دانشمندان مشغول مطالعه آن هستند.
علاوه‌بر مطالعه پاسخ‌هاي آنتي‌بادي، دانشمندان مي‌توانند مطالعه كنند آيا جهش‌هاي جديد روي عملكرد ويروس اثر مي‌گذارد يا خير؛ مثلا اينكه آيا واريانت جديد درمقايسه‌با واريانت‌هاي ديگر سلول‌ها را كارآمدتر عفوني مي‌كند. براساس گزارشي كه ماه آگوست در مجله‌ي Cell منتشر شد، در مطالعات آزمايشگاهي برخي از جهش‌هاي پروتئين اسپايك به ويروس كمك مي‌كند تا اتصال محكم‌تري با گيرنده ACE2 (دروازه‌ي ترجيحي ويروس براي ورود به سلول‌هاي انساني) برقرار كند.
به‌گفته‌ي شافنر، هميشه روش اتصال ويروس به سلول‌ها در آزمايشگاه با نحوه‌ي عفوني‌بودن آن در حالت طبيعي مطابقت ندارد. وي اعتقاد دارد مطالعات آزمايشگاهي بايد با داده‌هاي حاصل از سناريوهاي واقعي همراه شود تا مشخص شود واريانت خاص ويروس به چه راحتي در جامعه منتشر مي‌شود. دانشمندان براي مقايسه‌ي دو واريانت به داده‌هاي ميداني مشابه نياز دارند. براي مثال، داده‌هايي كه بتواند سرعت انتشار را در مراكز مراقبت يا مدرسه يا شهرهاي داراي محدويت‌هاي مشابه مقايسه كند.
شافنر مي‌گويد درباره‌ي واريانت جديدي كه در بريتانيا ظاهر شده است، هنوز چيز زيادي نمي‌دانيم. پژوهش‌هايي كه PHE و سازمان جهاني بهداشت و گروه‌هاي علمي ديگر انجام مي‌دهند، بينشي در اين زمينه به‌دست خواهد داد كه آيا اين جهش موجب ايجاد تغييرات مهم و اثرگذاري در بيولوژي ويروس شده است يا خير. براساس بيش از هزار مورد گزارش‌شده ناشي از واريانت جديد، به‌انديشه متخصصين نمي‌رسد اين واريانت درمقايسه‌با نسخه‌هاي ديگر ويروس موجب بيماري شديدتري شود؛ اگرچه هنوز مشخص نيست آيا قابليت انتقالش بيشتر است يا خير.
هم انديشي ها