انقلاب رديت؛ وقتي هزاران ساب‌رديت براي تغيير هم‌صدا مي‌شوند

رديت جاي عجيبي است.

همين فروردين سال گذشته بود كه شاهد موفق‌ترين و بزرگ‌ترين نمونه همكاري‌ الكترونيك در تاريخ اينترنت در قالب پروژه‌ي r/Place رديت بوديم؛‌ جايي كه بيش از ۱۶۰ ميليون نفر طي ۴ روز گرد هم آمدند تا با رسم تصويري از كل دنياي اينترنت روي بومي ديجيتال، قدرت روزافزون انجمن‌هاي الكترونيك را به رخ بكشند.

آن زمان، جاش واردل، كسي كه r/Place را براي اولين بار در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازي كرد، درباره‌ي اين پروژه گفت: «به‌صورت فردي فقط مي‌توانيد يك چيز را خلق كنيد؛ اما دسته‌جمعي مي‌توانيد چيزهاي بيشتري را خلق كنيد.» به‌عبارت ديگر، r/Place نشان داد براي اينكه بخواهيم صدايمان در فضاي پرهياهوي اينترنت شنيده شود، بايد بخشي از يك گروه بزرگ باشيم.

و حالا اين هم‌صدايي بار ديگر متخصصان رديت را براي رسيدن به هدفي مشترك با هم همراه كرده است؛ اين‌بار ولي به نشانه‌ي اعتراض‌هاي گسترده و ظاهراً در خلاف جهت منافع رديت.

اما داستان اين بار از چه قرار است و چرا هزاران ساب‌رديتي كه تا چند روز پيش فعال بودند، يك‌باره تصميم گرفتند از دسترس خارج شوند؟

روز دوشنبه، ۱۲ ژوئن، بيش از ۷ هزار انجمن محبوب و پرطرفدار رديت، ازجمله r/funny ،r/aww r/gaming، r/music و r/science هر كدام با بيش از ۳۰ ميليون عضو كه تا پيش از اين براي عموم در درسترس بودند، پرايوت شدند و متخصصان، حتي آن‌هايي كه قبل از پرايوت شدن عضو اين ساب‌رديت‌ها بودند، ديگر نمي‌توانستند از آن‌ها بازديد كنند. تا همين ديروز اگر سري به r/science مي‌زديد، بلافاصله كل صفحه سياه مي‌شد و با اين پيغام رو‌به‌رو مي‌شديد:‌

«r/science در اعتراض به تغييراتي كه رديت قرار است در APIاش ايجاد كند و بر ابزارهاي جانبي، سطح دسترسي و اداره‌ي ساب‌رديت‌ها تأثير منفي بگذارد، پرايوت شده است.»

اين اعتراضات قرار بود به مدت ۴۸ ساعت تا پايان چهارشنبه ۱۴ ژوئن ادامه داشته باشد و تا الان بسياري از ساب‌رديت‌هاي پرايوت‌شده به حالت عادي برگشته‌اند؛ اما اگر همين‌ حالا به صفحه‌ي reddark در توييچ سري بزنيد كه به‌طور لحظه‌اي تعداد ساب‌رديت‌هاي پرايوت‌شده را نشان مي‌دهد، از ۸۸۲۹ انجمني كه تصميم خود را براي پيوستن به جريان اعتراضات اعلام كرده‌ بودند، چيزي حدود ۴ هزار ساب‌رديت كماكان پرايوت هستند؛ حتي با اينكه رديت درحال تهديد مديران ساب‌رديت‌ها به برگشتن به حالت عادي است و گفته كه اگر دسترسي انجمن خود را باز نكنند، با مدير ديگري جايگزين خواهند شد.

اگر شما هم جزو افرادي بوديد كه هنگام بازديد از رديت در روز دوشنبه با پيغام «اشكالي پيش آمده؛ سراسيمه نشويد!» يا «معذرت؛ نتوانستيم پست‌هاي اين صفحه را لود كنيم» رو‌به‌رو شديد، به‌خاطر همين ماجرا است. به‌گفته‌ي رديت، از دسترس خارج شدن وب‌سايت به‌خاطر اين بود كه شمار زيادي از ساب‌رديت‌ها همزمان تصميم به پرايوت شدن گرفتند و اين باعث پيش آمدن برخي اشكالات متخصص براي كل پلتفرم شد؛ اشكالاتي كه البته بعد از سه‌ ساعت برطرف شد، اما ساب‌رديت‌هاي چند ميليوني همچنان پرايوت هستند و قرار است تا زماني‌ كه رديت سياست‌گذاري جديد APIاش را تغيير ندهد، سطح دسترسي به انجمن خود را به چند عضو تأييد‌شده محدود نگه دارند.

اگر كنجكاو هستيد بدانيد كدام ساب‌رديت‌ها با جريان اعتراض همراه شدند، مي‌توانيد از ساب‌ريت r/ModCoord بازديد كنيد و براي مشاهده‌ي فهرست انجمن‌هاي بيش از ۵۰۰ هزار عضو به Thread 1 برويد و از آنجا نگاهي هم به فهرست انجمن‌هاي زير ۵۰۰ هزار عضو بيندازيد. شايد برايتان جالب باشد بدانيد ساب‌رديت آيفون و سامسونگ هم به‌نشانه‌ي اعتراض به مدت ۴۸ ساعت پرايوت شده‌ بودند.

برنامه‌ريزي براي اعتراضات از دو هفته‌ پيش شروع شد؛ وقتي‌ كه توسعه‌دهندگان برخي از اپليكيشن‌هاي جانبي و بسيار محبوب رديت ازجمله Apollo گفتند كه نمي‌توانند از پس پرداخت هزينه‌هاي جديد استفاده از API اين پلتفرم بر بيايند و به همين‌خاطر قرار است به عمر اپليكيشن‌هاي خود در ۳۰ ژوئن (۹ تير)، يعني يك روز پيش از به جريان درآمدن سياست‌هاي جديد، براي هميشه پايان دهند.

براساس پست پين‌شده‌ي r/Save3rdPartyApps كه در اعتراض به پولي شدن استفاده از API رديت ايجاد شد، هزاران ساب‌رديت قرار گذاشتند به مدت ۴۸ ساعت، از تاريخ ۱۲ تا ۱۴ ژوئن، پرايوت شوند، درحالي‌كه برخي از ساب‌رديت‌ها گفته‌اند تا زماني كه رديت تغييري در سياست ارزش‌گذاري‌اش ايجاد نكند،‌ دست از اعتراض و پرايوت بودن برنخواهند داشت.

مثلاً متخصصي به‌ نام r/Toptomcat زير اين پست نوشت:

انجام اين كار براي هيچ‌‌كدام از ما شوخي نيست. ما اين كار را مي‌كنيم چون عاشق رديت هستيم و واقعاً معتقديم اين تغيير ادامه‌ي انجام كاري را كه دوست داريم، غيرممكن مي‌كند.

برخي از ساب‌رديت‌ها حتي تا دوشنبه صبر نكردند. براي مثال انجمن r/TIHI با بيش از يك ميليون عضو و r/polls با بيش از صدهزار عضو روز جمعه (۹ ژوئن) به فاصله‌ي كمي از اعلام سياست‌هاي جديد رديت كه با انتقاد گسترده‌اي رو‌به‌رو شد، دست به اعتراض زدند و دسترسي متخصصان به انجمن خود را محدود كردند.

درحالي‌كه بسياري از ساب‌رديت‌ها تصميم به پرايوت شدن گرفتند، برخي ديگر ازجمله r/NintendoSwitch، r/Frugal و r/StarWars ترجيح دادند كه در زمان اعتراض، از ايجاد پست‌هاي جديد جلوگيري كنند. ساب‌رديت r/DankMemes هم تصميم گرفت كه كماكان پابليك باقي بماند، اما فقط اجازه مي‌دهد مطالب مربوط به سياست‌هاي جديد رديت در آنجا پست شود.

كريستين سليگ (Christian Selig)، توسعه‌دهنده‌ي اپليكيشن پرطرفدار Apollo كه پستش درباره‌ي ارزش‌گذاري API رديت جرقه‌هاي اوليه‌ي خشم متخصصان را برانگيخت، گفت كه گرد هم آمدن جامعه‌ي رديت براي مقابله با پولي شدن API «بسيار شگفت‌انگيز» است. او در پستي در ساب‌رديت Apollo نوشت:

من كه به‌شدت آرزو مي‌كنم رديت به اين اعتراض‌ها گوش كند. من فكر مي‌كنم با عذرخواهي كردن و قبول اينكه كل اين ماجرا خيلي بد پيش رفت و دادن وعده‌هاي مشخص و زمان بيشتر به توسعه‌دهندگان، به ايجاد اين حس كه صداي متخصصان شنيده شده و همين‌طور القاي حس اعتماد در جامعه‌ي رديت، كمك زيادي خواهد كرد.

براساس سياست‌هاي جديد ارزش‌گذاري رديت، از ماه آينده‌ي ميلادي (۱ جولاي/۱۰ تير) تمام توسعه‌دهندگاني كه تاكنون از API و گنجينه‌ي گسترده‌ي داده‌هاي اين پلتفرم به‌طور رايگان استفاده مي‌كردند، از شركت‌هاي بزرگي چون OpenAI خالق چت‌بات ChatGPT گرفته تا استارتاپ‌هاي كوچك بايد هزينه‌هاي گزافي پرداخت كنند؛ ۰٫۲۴ دلار براي هر هزار درخواست API يا كمتر از يك دلار براي هر متخصص در ماه.

سازنده‌ي اپليكيشن Apollo كه در ميان رديتورها بهترين رابط متخصصي جايگزين براي رديت به‌شمار مي‌رود، گفته است كه با اين سياست‌گذاري،‌ بايد سالي بيش از ۲۰ ميليون دلار بابت استفاده از API رديت پرداخت كند و با اين هزينه‌ها، ادامه‌ي فعاليت اين اپليكيشن عملاً «غيرممكن» شده است.

اما فقط آپولو نيست؛ اپليكيشن‌هاي rif is fun for Reddit، ReddPlanet و Sync هم اعلام كرده‌اند كه همراه با آپولو، ۳۰ ژوئن به فعاليت خود پايان خواهند داد.

توسعه‌دهنده‌ي rif is fun for Reddit در پيامي در ساب‌رديت خود نوشت كه «در پاسخ به تغييرات IPA رديت و رفتار پرخاشگرانه‌ي اين پلتفرم با توسعه‌دهندگان» تصميم به پايان فعاليت اين اپليكيشن گرفته است. او گفت:

متأسفانه رديت حاضر نشده در مورد هيچ يك از موارد كوتاه بيايد؛ ازجمله هزينه‌هاي سرسام‌آور ۲۰ ميليون دلار در سال كه به آپولو پيشنهاد داده و همچنين تصميم براي مسدود كردن تبليغات در اپليكيشن‌هاي جانبي و حذف محتواي حساس از اين اپليكيشن‌ها در حالي كه اين محتوا همچنان در اپليكيشن رسمي رديت در دسترس است!

توسعه‌دهنده‌ي ReddPlanet هم نوشت:

موانعي را كه رديت سر راه اپليكيشن‌هاي جانبي قرار داده اصلاً نمي‌توان از سر راه كنار زد. رديت با حذف محتواي حساس، ارزش‌گذاري نامعقول، ندادن زمان كافي به توسعه‌دهندگان، پاسخگو نبودن و بي‌ميلي به كوتاه آمدن، قصد خود را به از بين بردن تمام اين اپليكيشن‌ها نشان داده است.

توسعه‌دهنده Sync هم نوشت:

راستش را بخواهيد من اصلاً نمي‌خواهم به فعاليت Sync پايان دهم. كار روي اين اپليكيشن براي يك دهه عشق و زندگي من بوده، اما با وضعيت موجود، راه ديگري پيش رويم نيست.

البته اين اشكال فقط دامن توسعه‌دهنندگان و متخصصان را نگرفته؛ بسياري از مديران ساب‌رديت‌ها هم براي مديريت انجمن‌ها و حذف پست‌هاي اسپم و محتواي غيرقانوني و زننده از ابزارهايي استفاده مي‌كنند كه توسط توسعه‌دهندگان ديگر ساخته شده‌اند و حذف اين اپليكيشن‌ها باعث ايجاد دردسرهاي تازه‌اي براي مادريتورها خواهد شد.

البته رديت سخاوتمندي به خرج داده و اپ‌هايي را كه براي پاسخ به «نيازهاي دسترسي‌پذيري»‌ ايجاد شده‌اند، از پرداخت هزينه معاف كرده است؛ براي مثال اپليكيشن RedReader كه متخصصان نابيناي زيادي دارد يا Dystopia به‌شرط اينكه رايگان باقي‌ بماند و روي كمك به افراد ناتوان و نابينا تمركز كند، از پرداخت هزينه بابت استفاده از API رديت معاف شده‌اند.

يكي از دلايلي كه رديت براي پولي كردن API خود عنوان مي‌كند، هوش مصنوعي مولد است.

رديت مدت‌ها است كه محفل گرمي براي گفت‌وگو در اينترنت به شمار مي‌رود. حدود ۵۷ ميليون نفر در روز از اين وب‌سايت بازديد مي‌كنند تا درباره‌ي موضوعات مختلف، از بازي‌هاي ويديويي و فيلم و سريال گرفته تا مباحثه‌هاي جديد تكنولوژي و به‌اشتراك‌گذاري تصاوير خيره‌كننده و يادگيري آشپزي صبح تا شب با هم به گفت‌وگو بپردازند.

در چند سال اخير، مجموعه‌ي بسيار عظيم اين گفت‌وگوها به ابزار يادگيريي رايگاني براي شركت‌هايي مانند گوگل، OpenAI و مايكروسافت تبديل شده است. اين شركت‌ها از مكالمات متخصصان در انجمن‌هاي مختلف رديت براي يادگيري مدل‌هاي زباني بزرگ به‌كاررفته در سيستم‌هاي هوش مصنوعي خود استفاده مي‌كنند؛ سيستم‌هايي كه بسياري از افراد سيليكون‌ولي معتقدند آينده‌ي صنعت تكنولوژي را رقم خواهند زد.

استيو هافمن، بنيانگذار و مدير اجرايي رديت در مصاحبه‌اي گفت:

مجموعه داده‌هاي رديت به‌شدت ارزشمند است؛ اما نمي‌شود كه اين مجموعه‌ي ارزشمند را به‌صورت رايگان در اختيار برخي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي جهان قرار دهيم.

رديت با اين موضع‌گيري، اولين شبكه‌ي اجتماعي بزرگي بود كه تصميم گرفت براي دسترسي شركت‌هايي مثل OpenAI به محتواي توليد‌شده در اين پلتفرم، هزينه دريافت كند. سيستم‌هاي هوش مصنوعي نظير ChatGPT روزي به كسب‌وكارهاي بزرگي تبديل خواهند شد و به احتمال زياد در اين راه كمك چنداني به شركت‌هايي مثل رديت نخواهند كرد و شايد حتي با كپي كردن داده‌هاي رديت، اين پلتفرم را از بازي خارج كنند.

مسئله اينجا است كه چت‌بات‌هايي مثل بارد، بينگ چت و ChatGPT مبتني‌بر هوش مصنوعي مولد (Generative AI) از نوع مدل‌هاي زباني بزرگ هستند و اين مدل‌ها به‌ كمك داده‌هاي اينترنت يادگيري ديده‌اند كه بخشي از‌ آن‌ها از شبكه‌هاي اجتماعي گرفته شده است. شركت‌هاي ديگر هم مثل رديت متوجه ارزش داده‌ها و تصاويري كه در پلتفرم خود ميزباني مي‌كنند، شده‌اند. براي مثال، سرويس ميزباني از تصاوير Shutterstock براي توسعه‌ي DALL-E، ابزاري كه به كمك هوش مصنوعي مولد متن را به تصوير تبديل مي‌كند، تصاوير خود را به OpenAI مي‌فروشد.

هافمن در رابطه با ارزش داده‌هاي رديت براي چت‌بات‌هاي هوش مصنوعي گفت:

بيش از هر جاي ديگري در اينترنت، رديت محلي براي توليد مكالمات واقعي است. چيزهاي زيادي در اين پلتفرم وجود دارد كه فقط مي‌توانيد نمونه‌اي از آن‌ها را در جلسات تراپي و ترك مصرف الكل پيدا كنيد، نه هيچ‌جاي ديگر.

اما مسئله فقط مدل‌هاي زباني نيست. رديت اصرار دارد كه براي همراهي از اپليكيشن‌هاي جانبي هم بايد هزينه‌اي پرداخت شود. اين شركت مدتي است كه در جست‌وجوي روش‌هايي براي افزايش درآمد است؛ ازجمله تعديل نيرو، متوقف كردن فرايند استخدام و تمايل به عرضه‌ي عمومي سهام شركت.

درحالي كه رديت تمركز اصلي پولي كردن استفاده از API خود را روي هوش مصنوعي و غول‌هاي فناوري گذاشته، توسعه‌دهندگان اپ‌هاي جانبي هم مشمول اين ارزش‌گذاري جديد شده‌اند.

برخي معتقدند اين تغييرات، ناقوس مرگي براي اپ‌هاي جانبي است كه رديت از روي قصد و نيت به صدا درآورده؛ درست همان‌طور كه توييتر با افزايش هزينه‌هاي API خود در ماه فوريه‌ي امسال عملاً تمام اپ‌هاي جانبي اين پلتفرم را از بين برد.

كريستين سليگ اصلاً قصد نداشت به چهره‌اي براي يك انقلاب تبديل شود؛ تنها چيزي كه اين توسعه‌دهنده‌ي كانادايي مي‌خواست اين بود كه بتواند اپليكيشن‌ خود را زنده نگه دارد. اما اپليكيشن جانبي او براي رديت كه Apollo نام داشت، حالا به مهره‌ي اصلي يك جنگ تمام‌عيار با اين پلتفرم تبديل شده است.

اپليكيشن Apollo سال ۲۰۱۷ در اپ استور عرضه شد و بلافاصله به اپ محبوب آيفون‌دارها براي دسترسي به رديت تبديل شد. قابليت‌هايي مثل ژست‌هاي قابل‌تنظيم، نمايش محتواي رسانه‌اي، ويرايشگر كامل متن، طراحي iOSپسند و بسياري ويژگي الهام‌گرفته از بازخورد متخصصان رديت، كمك كرد تا اين اپليكيشن تجربه‌ي متخصصي منحصر‌به‌فردي ارائه دهد. سليگ گفت كه دلش مي‌خواست برنامه‌اي براي رديت بسازد كه انگار توسط خود اپل ساخته شده بود.

به‌گفته‌ي سليگ، اپليكيشن آپولو فقط در ماه گذشته ۷ ميليارد درخواست API داشته و اين يعني ۱٫۷ ميليون دلار در ماه يا ۲۰ ميليون دلار در سال.

دسترسي اپ‌هاي جانبي به API، ابزاري كه دسترسي آن‌ها به داده‌هاي رديت را ممكن مي‌كند، به اين شكل است: هر بار كه متخصص در اين اپليكيشن‌ها انديشه متخصصيناتي پست مي‌كند، صفحه را رفرش مي‌كند، چيزي جست‌وجو مي‌كند يا اصلاً هر كار ديگري در اپليكيشن انجام مي‌دهد، درواقع دارد از اپليكيشن مي‌خواهد تا براي دسترسي به داده‌ي موردنياز او، درخواست API ارسال كند.

سليگ همچنين گفت محدود كردن دسترسي به اپليكيشن تنها به افرادي كه هزينه‌ي اشتراك پرداخت مي‌كنند، راه‌حل مناسبي براي كاهش تعداد درخواست‌ها و هزينه‌ها نيست؛‌ چون هر متخصص آپولو به‌طور متوسط در روز ۳۴۴ بار از درخواست استفاده مي‌كند و اين يعني هزينه‌ي هر كابر به ۲٫۵۰ دلار در ماه مي‌رسد؛ رقمي كه بيش از دو برابر هزينه‌ي اشتراك ماهانه‌ي هر متخصص آپولو است.

به‌گفته‌ي سليگ، آپولو درحال‌حاضر حدود ۱٫۳ تا ۱٫۵ ميليون متخصص فعال ماهانه و تقريباً ۹۰۰ هزار متخصص فعال روزانه دارد و تا به امروز نزديك به ۵ ميليون بار دانلود و نصب شده است. درحالي‌كه سليگ از به اشتراك گذاشتن جزئيات درآمد آپولو خودداري كرد، گفت كه ميزان درآمدش از اين اپليكيشن اصلاً در محدوده‌ي هزينه‌اي كه رديت مي‌خواهد از او بگيرد، نيست.

بگذاريد اصلاً طور ديگري بگويم؛ اگر قرار بود تمام متخصصان آپولو به‌جز آن‌هايي را كه هزينه‌ي اشتراك پرداخت مي‌كنند از اپ بيرون بيندازم، بازهم هر ماه كلي به رديت بدهكار بودم.

اين‌طور كه به انديشه متخصصين مي‌رسد، هزينه‌هاي API رديت عملاً پاياني براي كسب‌وكار آپولو و اپليكيشن‌هاي جانبي ديگر خواهد بود.

حرف حساب رديت يك چيز است: درآمد و سودآوري.

در جسله‌ي پرسش و پاسخي كه جمعه‌ي هفته‌ي گذشته پيش از شروع اعتراضات برگزار شد، استيو هافمن، مديرعامل رديت گفت كه سر ارزش‌گذاري‌ها كوتاه نخواهد آمد.

رديت نياز دارد روي پاي خود بايستد و براي اين كار، ديگر نمي‌توانيم به سازمان‌هاي تجاري كه به استفاده‌‌ي گسترده از داده‌هاي ما نياز دارند، سوبسيد بدهيم.

وقتي هم از او دربار‌ه‌ي نگراني‌ها مبني‌ بر اينكه رديت دارد روز‌به‌روز سودمحورتر و تمركزش بر تعاملات انجمن متخصصي‌ كم‌رنگ‌تر مي‌شود، سؤال شد، گفت: «ما تا رسيدن به سود، به سودمحور بودن ادامه خواهيم داد. برخلاف برخي از اپ‌هاي جانبي، ما هيچ سودآوري‌اي نداريم.»

سخنگوي رديت هم در پاسخ به اينكه هزينه‌هاي API در جهت «كشتن» اپ‌هاي جانبي اعلام شده، در بيانيه‌اي گفت:

هدف ما از اين ارزش‌گذاري مطلقاً «از بين بردن» برنامه‌هاي جانبي نيست. ما طي شش هفته‌ي گذشته پس از اعلام تغييرات API، با توسعه‌دهندگان اين اپليكيشن‌ها از جمله Apollo، در تماس بوده‌ايم و موضع ما در مورد برنامه‌هاي جانبي تغييري نكرده است. ما متعهد به ايجاد اكوسيستمي امن و مسئولانه براي توسعه‌دهندگان هستيم‌. توسعه‌دهندگان و اپ‌هاي جانبي مي‌توانند هم به بهتر شدن رديت در يك همكاري پايدار و سودمند كمك كنند و هم در عين حال از متخصصان و داده‌هاي ما محافظت كنند. دسترسي گسترده به داده‌ها، پيامدها و هزينه‌هايي دارد. ما از انديشه متخصصين ايمني و حريم خصوصي، در قبال جوامع خود موظفيم كه مراقب داده‌ها باشيم.

با اينكه رديت پولي كردن API با هدف از بين بردن اپ‌هاي جانبي را تكذيب كرد، هزينه‌هايي كه براي توسعه‌دهندگان در انديشه متخصصين گرفته، عملاً به از بين رفتن اين اپ‌ها مي‌انجامد. ۰٫۲۴ دلار براي هر هزار درخواست يا ۱۲ هزار دلار براي ۵۰ ميليون درخواست براي اپليكيشني مثل Apollo به‌معني پرداخت بيش از ۲۰ ميليون دلار در سال است.

از سوي ديگر، رديت روي خوشي به ساب‌رديت‌هاي معترض نشان نداده است. روز پنجشنبه، مديرعامل رديت گفت كه «اشكالي با اعتراضات ندارد» و بعد تمام مديران ساب‌رديت‌هاي معترض را تهديد كرد كه اگر دست از اعتراض برندارند، با فرد ديگري كه پايبند به قوانين رديت باشد، جايگزين خواهند شد. همين تهديد كافي بود تا انجمن‌هاي چند ميليوني مثل r/gaming يا r/science كه گفته بودند تا تغيير سياست‌هاي رديت دست از اعتراض برنخواهند داشت، از حالت پرايوت خارج شوند.

در نهايت، يادداشتي كه هافمن روز پنج‌شنبه به متخصصان رديت فرستاد، تأثير اعتراضات بر شركت را به‌شدت جزئي نشان داده بود. در اين يادداشت آمده بود:

اين يكي سروصداي زيادي به پا كرد. يكي از پرسروصداترين اتفاقاتي كه تا‌كنون ديديم. در جريان باشيد كه تيم‌هاي ما در حال رفع اشكال هستند و مثل هر موضوع ديگري كه در رديت جنجال به پا كرده، اين يكي هم خواهد گذشت.

پيدا كردن تشابه بين اتفاقاتي كه در رديت در حال وقوع است با تغييراتي كه در توييتر پس از روي كار آمدن ايلان ماسك اعمال شد، چندان سخت نيست. ماسك بعد از اينكه با كلي جنجال و حاشيه توييتر را تصاحب كرد، حداقل ۷۰ درصد كاركنان اين شركت را اخراج كرد و در اقدامي حيرت‌انگيز به همراهي از API توييتر براي اپ‌هاي جانبي پايان داد.

ژانويه ۲۰۲۳، در يكي از غم‌انگيزترين لحظه‌هاي تاريخ تكنولوژي، اپليكيشن‌هاي قديمي توييتر مانند Twitterific، Tweetbot ، Birdie، Fenix، Echofon و بسياري از اپ‌هاي جانبي ديگر بدون هيچ هشدار و برنامه‌ي از پيش اعلام‌شده‌اي، دسترسي خود به API توييتر را از دست دادند.

بخش غم‌انگيز ماجرا اينجا است كه اگر به‌خاطر اپ‌هاي جانبي و نوآوري‌هاي آن‌ها نبود، توييتر با پلتفرمي كه اكنون مي‌شناسيم زمين تا آسمان تفاوت داشت. مثلاً همين اصطلاح «توييت» ابتدا توسط يك اپ جانبي مطرح شد، نه خود توييتر. فردي به‌نام بلين كوك (Blaine Cook) كه يكي از مهندسان بنيان‌گذار توييتر بود، ابتدا از كلمه‌ي توييت در اپليكيشن جانبي شركت The Iconfactory به‌طور آزمايشي استفاده كرد و يك سال طول كشيد تا اين كلمه به خود توييتر راه پيدا كند. اپليكيشن Twitterific هم متفكر اصلي استفاده از لوگوي پرنده براي توييتر بود. متخصصان خيلي قديمي توييتر هم زماني براي ارسال تصاوير به توييتر از اپ جانبي TwitPic استفاده مي‌كردند تا اينكه اين قابليت در خود توييتر به كار گرفته شد.

البته پيش آمده بود كه توييتر به ارزش توسعه‌دهندگان اپ‌هاي جانبي اعتراف كند. مثلاً در سال ۲۰۱۸، راب جانسون (Rob Johnson) كه آن زمان توسعه‌دهنده‌ي ارشد توييتر بود، در يادداشتي نوشت:

توسعه‌دهندگان مستقل اولين كلاينت توييتر را براي مك و اولين اپليكيشن بومي را براي آيفون ساختند. اين‌ها در معرفي ويژگي‌هايي كه در توييتر مي‌شناسيم و دوست‌ داريم، نقش اساسي داشتند.

توييتر در پست وبلاگي در سال ۲۰۱۰ هم گفت افرادي كه از اپ‌هاي جانبي توييتر استفاده مي‌كنند، «از فعال‌ترين متخصصان» اين پلتفرم هستند و «بخش بسيار عظيمي از ترافيك توييتر از همين ابزارها به دست مي‌آيد.»

با وجود اين تعريف و تمجيدها، رابطه‌ي بين توييتر و توسعه‌دهندگان مستقل هميشه شكرآب بود. توييتر هرازگاهي از قانوني استفاده مي‌كند تا جلوي اپليكيشن‌هاي جايگزين را كه با اين پلتفرم در رقابت هستند، بگيرد و سال‌ها، اين شركت هر ويژگي جديدي را كه براي توييتر معرفي مي‌كرد، در API خود قرار نمي‌داد تا اپ‌هاي جانبي نتوانند از آن‌ها استفاده كنند. البته تا پيش از روي كار آمدن ماسك، به انديشه متخصصين مي‌رسيد توييتر در حال بهبود رابطه‌ي خود با توسعه‌دهندگان مستقل باشد و داشت دسترسي آن‌ها به ويژگي‌هايي مثل انديشه متخصصينسنجي و ارسال پيام گروهي را ممكن مي‌كرد.

توييتر حالا كمي روي هزينه‌هاي API كوتاه آمده و چند هفته پيش با معرفي ارزش‌ جديد ۵ هزار دلار در ماه تلاش كرد تا كمي دسترسي به API خود را مقرون‌به‌صرفه‌تر كند؛ اما هنوز كسب‌وكارهاي كوچك نمي‌توانند از پس پرداخت ۶۰ هزار دلار در سال بر بيايند.

اپ‌هاي جانبي تأثير زيادي بر نحوه‌ي استفاده‌ي ما از اپليكيشن‌هاي موبايل‌هاي هوشمند داشته‌اند و داستان فقط به توييتر و رديت محدود نمي‌شود. مثلاً همين قابليت pull-to-refresh كه در آن صفحه‌ي اپ را براي رفرش شدن پايين مي‌كشيم و حالا در سرتاسر iOS و اندرويد به چشم مي‌خورد، در اپليكيشن جانبي Tweetie متولد شد. حتي اگر اسم اين اپ را نشنيده باشيد، اگر متخصص توييتر باشيد، صددرصد از آن استفاده كرده‌ايد؛ چراكه توييتر در سال ۲۰۱۰ Tweetie را تصاحب و آن را به اپ رسمي پلتفرم خود تبديل كرد. سال ۲۰۱۵ هم توييتر توسعه‌دهنده‌ي اپ جانبي ديگري را استخدام كرد تا روي بهتر شدن اپليكيشن اندرويدش كار كند.

اپليكيشن‌هاي جانبي همچنين براي متخصصان شبيه پناهگاه‌هايي هستند كه از تغييرات مداوم اپ‌هاي رسمي در اما‌ن‌اند. مثلاً وقتي كه اپليكيشن رسمي توييتر براي يك سال از مك حذف شد، متخصصان از اپ‌هاي جانبي استفاده كردند و البته بسياري از متخصصان هم ترجيح مي‌دهند از اپ‌هاي جانبي استفاده كنند تا از شر تبليغات در امان بمانند.

واقعيت اين است كه اكوسيستمي از اپ‌هاي جانبي كه با هم و با اپليكيشن رسمي در رقابت باشند، منجر به تولد ايده‌هاي خوب و نوآورانه‌اي مي‌شود كه از پس يك شركت تنها برنمي‌آيد؛ اما ايلان ماسك تصميم گرفت تمام اين ايده‌ها را دور بيندازد و حالا رديت هم در همان مسير اشتباه قرار گرفته است.

حالا اين سؤال مطرح است كه حتي اگر اعتراضات نتيجه بدهند و رديت تصميم بگيرد از اين مسير اشتباه برگردد، آيا توسعه‌دهندگان حاضر خواهند بود بهترين ايده‌هايشان را خرج شركتي كنند كه زماني اينقدر راحت آن‌ها را دور انداخت؟