مقايسه بهترين فناوري‌هاي نمايشگر IPS، VA و TN؛ كدام براي شما مناسب‌تر است؟

جدا از وضوح صفحه نمايش، نوع پنل بيشترين تأثير را بر كيفيت كلي تصوير دارد. فناوري‌هاي كنوني مانيتورها مزيت‌ها و معايبي دارند و بنابراين انتخاب مناسب‌ترين گزينه براي رفع نيازهاي شما بسيار مهم است.

در اين مقاله قصد داريم شما را با انواع فناوري‌هاي نمايشگر و تفاوت پنل IPS و VA و همچنين TN آشنا كنيم. بدين‌ترتيب در انتها مي‌توانيد تصميم بگيريد پنل VA يا مانيتور IPS، كدام براي رفع نياز شما مناسب‌تر است.

موضوع فناوري‌هاي نمايشگر را با پنل‌ TN شروع مي‌كنيم كه امروزه بيشتر در مانيتور گيمينگ يافت مي‌شود، زيرا از سرعت پاسخ‌گويي بسيار بالا بهره مي‌برد.

همه‌ي مانيتورهاي جديد مبتني‌بر فناوري TN از نرخ‌تأخير بسيار سريع تقريباً يك ميلي‌ثانيه بهره مي‌برند و بدين‌ترتيب از ايجاد جلوه‌هاي نامناسب هنگام پخش محتوا و به‌خصوص تصاوير متحرك جلوگيري مي‌كنند.

هنگامي‌ كه مانيتور گيمينگ با پنل TN و نرخ نوسازي بالا همراه مي‌شود، تجربه‌اي كاملاً روان از اجراي بازي را با ارزشي مقرون‌به‌صرفه ارائه مي‌دهد و به‌همين‌دليل آن‌ها معمولاً اولين انتخاب بسياري از گيمرهاي حرفه‌اي اول شخص شوتر هستند.

اما همه‌چيز درمورد مانيتورهاي مبتني‌بر فناوري TN مثبت نيست. اين نمايشگرها بدترين بازتوليد رنگ و زاويه‌ي ديدي بسيار كمي (۱۷۰ درجه‌ي افقي و ۱۶۰ درجه‌ي عمودي) دارند و همين ويژگي‌ها باعث مي‌شود هنگام نگاه‌كردن به زاويه‌هاي اريب، رنگ، كنتراست و روشنايي تغيير كند.

تا زماني‌ كه پشت مانيتورهاي TN نشسته‌ايد، زاويه‌ي ديد اشكال خاصي ندارد و بنابراين اگر بودجه‌ي شما محدود است و بيشتر از رنگ‌ به عملكرد اهميت مي‌دهيد، پنل TN انتخاب مناسبي برايتان خواهد بود.

مانيتور TN مي‌توانند روشنايي بسيار زيادي داشته باشند و مدل‌هاي گران‌ارزش اين محصولات رنگ‌ها را زنده‌تر به‌تصوير مي‌كشند اما همچنان در اين زمينه به‌خوبي پنل VA يا مانيتور IPS نيستند.

پنل‌هاي IPS دقيق‌ترين و ثابت‌ترين رنگ‌ها را نمايش مي‌دهند و همچنين زاويه‌ي ديد گسترده‌ي ۱۷۸ درجه‌اي دارند و اين يعني مي‌توانيد اساساً از هر زاويه‌اي به نمايشگر نگاه كنيد و كيفيت تصوير و كنتراست تغيير نخواهد كرد.

اگر طراح گرافيك يا عكاس هستيد، مانيتور IPS قطعاً گزينه‌ي مناسبي براي شما خواهد بود. امروزه اكثر نمايشگرهاي IPS از نرخ پاسخ‌گويي در سطح پنل‌هاي TN يعني حدود يك ميلي‌ثانيه بهره مي‌برند و البته برخي از انواع مانيتورهاي IPS هم وجود دارند كه نرخ‌تأخير پاسخ‌گويي آن‌ها به ۴ تا ۵ ميلي‌ثانيه مي‌رسد.

براي بسياري از گيمرها، حتي مانيتورهاي پنل IPS كه نرخ‌تأخير ۴ ميلي‌ثانيه‌اي دارند همچنان تجربه‌ي بازي با سرعت رضايت‌بخشي ارائه مي‌دهند زيرا جلوه‌ي محوشدگي روي آن‌ها به‌سختي قابل تشخيص است.

نقظه‌ضعف اصلي مانيتورهاي IPS، سطح درخشندگي است. اگر در اتاقي تاريك محتواي تيره تماشا كنيد، درخشندگي مانيتور از گوشه‌هاي صفحه قابل مشاهده خواهد بود. اين مورد به اشكال عبور نور اضافه از پنل مربوط مي‌شود.

اشكال درخشش در مانيتورها نسبتاً قابل‌تحمل است، زيرا فقط در سناريوهاي خاصي مثل تماشاي صحنه‌هاي تاريك فيلم يا بازي در اتاقي با نور كم و تنظيمات روشنايي بالا مي‌تواند آزاردهنده باشد. در برخي موارد، عمدتاً به‌دليل كنترل كيفيت ضعيف، درخشندگي IPS مي‌تواند حواس شما را پرت كند.

نكته‌ي ديگري كه بايد مدانديشه متخصصين داشته باشيد اين است كه پنل‌هاي IPS كنتراست بسيار بالايي در سطح پنل‌هاي VA ندارند. مانيتور استاندارد IPS از نسبت كنتراست استاتيك در حدود ۱۰۰۰:۱ بهره مي‌برد درحالي‌كه مانيتور VA كنتراستي معادل ۳۰۰۰:۱ يا حتي بالاتر دارد. بدين‌ترتيب رنگ مشكي در مانيتورهاي VA عميق‌تر است، اما فناوري مذكور معايبي دارد كه در ادامه به آن‌ها مي‌پردازيم.

ال‌ جي ديسپلي سال ۲۰۲۲ اولين پنل IPS Black را توسعه داد كه نسبت كنتراست استاتيك را به حدود ۲۰۰۰:۱ افزايش مي‌دهد. مانيتور دل U2723QE نيز يكي از اولين نمايشگرهايي است كه با اين فناوري عرضه شده است اما درحال‌حاضر هيچ نمايشگري با اين فناوري وجود ندارد كه از نرخ نوسازي بالا بهره ببرد.

مانيتور ال جي 32GQ950، از پلاريزه‌كننده‌ي A-TW بهره گرفته كه به كاهش درخشندگي IPS كمك مي‌كند تا درخشش بنفش جزئي در زاويه‌ها ايجاد شود.

با كاهش نور موضعي، مي‌توان نسبت كنتراست را به‌ميزان درخورتوجهي در مانيتورهاي داراي نور پس‌زمينه‌ي LED بهبود بخشيد.

در گذشته مانيتورهاي IPS گران‌تر از مدل‌هاي TN با مشخصات مشابه بودند. امروزه برخي نمايشگرهاي مبتني‌بر فناوري IPS از انديشه متخصصين ارزش فقط كمي گران‌تر از همتايان TN خود هستند.

به‌ ياد داشته باشيد انواع مختلفي از پنل‌هاي IPS وجود دارد و همچنين نام‌هاي متفاوتي براي آن‌ها استفاده مي‌شود. در ادامه به برخي از جديدترين انواع پنل‌هاي IPS اشاره مي‌كنيم:

• PLS ساخت سامسونگ
• AHVA ساخت AU Optronics
• AAS ساخت InnoLux
• ADS ساخت BOE
• IPS Black ،Nano IPS و AH-IPS ساخت LG

پنل‌هاي IPS اشاره‌شده در فهرست فوق، از زاويه‌ي ديد گسترده، توليد رنگ ثابت و نرخ پاسخ‌گويي بسيار خوب بهره مي‌برند و البته برخي بهتر از ساير فناوري‌ها هستند.

نمايشگرهاي مبتني‌بر فناوري VA از نسبت كنتراست استاتيك عالي بهره مي‌برند. درحالي‌كه نسبت كنتراست پنل‌ VA يا مانيتور IPS معمولاً حدود ۱۰۰۰:۱ است، اكثر پنل‌هاي VA كنتراست ۲۵۰۰:۱ و ۳۰۰۰:۱ را ارائه مي‌دهند و مدل‌هاي گران‌تر اين مانيتورها نيز كنتراست بالاتري دارند.

نسبت كنتراست بالا به مانيتورهاي VA اجازه مي‌دهد رنگ مشكي عميق‌تر و سفيد روشن‌تري نمايش دهند و از طرفي تفاوت بين تيره‌ترين و روشن‌ترين نواحي تصوير را با وضوح بهتر نشان دهند.

به‌هرحال ويژگي‌هاي نمايش رنگ پنل‌هاي VA يعني تغيير پيكسل‌ها از مشكي عميق به سايه‌هاي روشن‌تر، به زمان بيشتري نياز دارد. حتي در شرايطي كه نرخ‌تأخير پاسخ‌گويي اعلام‌شده براي پنل VA هم‌سطح نمايشگرهاي IPS متوسط (۴ تا ۵ ميلي‌ثانيه) باشد، درواقع انتقال پيكسل از رنگ سياه به سفيد در اين نوع مانيتورها بسيار كندتر خواهد بود.

با توجه به اينكه سرعت پايين‌تر انتقال رنگ در پيكسل‌ها در پنل‌هاي VA كندتر از IPS است، هنگام تماشاي صحنه‌هاي تاريك، لكه‌هاي مشكي قابل‌توجهي پشت اجسامي كه حركت سريع دارند نمايان خواهد شد. اين ويژگي باعث مي‌شود هنگام اجراي بازي‌هاي رقابتي، حواس گيمر كمي پرت شود.

با توجه‌ به مشخصات پنل‌هاي VA، انتخاب اين نوع نمايشگرها براي گيمرهاي اول‌شخص شوتر توصيه نمي‌شود و به‌جاي آن از مانيتورهاي IPS يا TN استفاده مي‌كنند.

البته نسبت كنتراست بالا براي برخي گيمرها اهميت بيشتري دارد و توجه چنداني به جلوه‌ي لكه‌هاي مشكي نشان نمي‌دهند.

برخي از مانيتور سامسونگ مثل Odyssey G7 و Odyssey G9 و همچنين KTC M27T20 از فناوري VA بهره مي‌برند و نرخ‌تأخير آن‌ها مثل برخي مدل‌هاي IPS به يك ميلي‌ثانيه مي‌رسد.

مي‌توان گفت مانيتورهاي VA متعادل‌ترين كيفيت تصوير و عملكرد را با رنگ‌هاي مشكي عميق و انتقال سريع رنگ پيكسل ارائه مي‌دهند. البته چنين نمايشگرهايي ارزش بالاتري دارند اما برخي از آن‌ها از طيف رنگي گسترده‌اي همراهي مي‌كنند.

درواقع برخي مانيتورهاي VA رنگ‌ها را به خوبي يا حتي بهتر از نمايشگرهاي IPS خاص نشان مي‌دهند. البته امكان دارد سايه‌هاي خاصي از رنگ قرمز در بالاي و مركز تصويرِ مانيتور VA به‌دليل تغيير گاما، يكسان به‌انديشه متخصصين نرسد.

به‌طور كلي اشكالات پنل‌هاي VA در استفاده‌هاي روزمره واقعاً قابل‌توجه يا آزاردهنده نيستند اما براي كارهاي حساس به رنگ اهميت بالايي دارند و به‌ همين دليل است كه بسياري از طراحان از مانيتورهاي IPS بهره مي‌برند.

نمايشگرهاي VA به‌دليل كنتراست بالا و نداشتن اشكال سطح درخشندگي مشابه پنل‌هاي IPS براي تماشاي فيلم در محيط‌هاي تاريك بسيار عالي هستند و به‌همين‌‌دليل در تعداد زيادي از بهترين تلويزيون هاي بازار مبتني‌بر LED از پنل VA استفاده مي‌كنند.

در نهايت اگرچه پنل‌هاي VA زاويه‌ي ديد ۱۷۸ درجه‌اي را مثل پنل‌هاي IPS ارائه مي‌دهند اما در برخي زاويه‌هاي خاص، تغييرات جزئي در كنتراست و روشنايي آن‌ها به‌ چشم مي‌خورد كه البته خيلي قابل‌توجه نيست.

امكان دارد پنل‌هاي VA باتوجه‌به سازنده‌ي آن‌ها با نام‌هاي زير عرضه شوند:

• MVA
• P-MVA، S-MVA
• AMVA (MVA پيشرفته) كه با AHVA (IPS ساخت AUO) تفاوت دارد

ما در اين مقاله، ويژگي‌هاي پنل‌هاي TN، VA و IPS را مرور كرديم تا بتوانيد هنگام خريد مانيتور بهترين انتخاب را داشته باشيد. به‌هرحال موارد ديگري مثل ابعاد صفحه نمايش، وضوح و نرخ نوسازي نيز هنگام خريد مانيتور جديد اهميت دارند.

بسته به اينكه مانيتور را براي چه كاري نياز داريد، ما در بخش راهنماي خريد مانيتور اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران برخي از بهترين مدل‌هاي موجود را معرفي كرده‌ايم.

در مجموع حتي اگر گيمر هستيد، مانيتور مدرن IPS انتخاب بهتري براي شما خواهد بود زيرا نرخ تأخير پاسخ‌گويي آن‌ها در سطح پنل‌هاي TN است اما كيفيت تصوير و زاويه‌ي ديد بهتري هم ارائه مي‌دهند.

براي انجام كارهاي حساس مانيتورهاي IPS را توصيه مي‌كنيم اما مي‌توان از نمايشگرهاي VA نيز براي توليد محتواي ابتدايي بهره برد؛ زيرا دقت رنگ در اين شرايط معمولاً اهميت خيلي زيادي ندارد.

هنگامي‌ كه صحبت از تفاوت VA و مانيتور IPS شود، هيچ گزينه‌ي واضحي بهتر يا بدتر از ديگري نيست. برخي متخصصان كنتراست بالاتر پنل‌هاي VA را ترجيح مي‌دهند، درحالي‌كه برخي ديگر تمايل دارند رنگ‌ها را ثابت‌تر مشاهده كنند. بدين‌ترتيب انتخاب نوع فناوري نمايشگرها مي‌تواند به ترجيحات شخصي شما هم بستگي داشته باشد.