چه تفاوتي بين Core i3 با Core i5 و Core i7 اينتل وجود دارد؟
بسياري هنوز و پس از عرضه‌ي شش نسل از پردازنده‌هاي سري Core i، تصور مي‌كنند، عددي كه درمقابل Core i قرار مي‌گيرد مربوط به تعداد هسته‌هاي پردازنده است. به‌عنوان مثال، اين باور اشتباه وجود دارد كه Core i3 سه هسته، Core i5، پنج هسته و Core i7 هفت هسته دارد. برخي نيز كه خود را حرفه‌اي‌تر مي‌دانند، تعداد هسته‌هاي هر سري را عدد مقابل Core i منهاي يك مي‌دانند. بدين‌ترتيب Core i3 دو هسته، i5، چهار هسته و i7 شش هسته دارد. اما اين باور نيز از پايه اشتباه است.
حقيقت اين است كه هر چند اينتل پردازنده‌هاي قدرتمند و بسيار خوبي توليد مي‌كند، اما نام‌گذاري آن‌ها به شكلي است كه متخصص را گمراه مي‌كند. شايد هم اينتل خود مايل است تا متخصصان در مورد پردازنده‌هايش چنين باورهاي اشتباهي داشته باشد. در همين راستا ما در اين مقاله توضيح مي‌دهيم كه نام‌گذاري پردازنده‌هاي اينتل از چه قانوني پيروي مي‌كند. اما پيش از آنكه به توضيح اين موضوع بپردازيم، بياييد نگاهي كلي به نسل‌هاي مختلف پردازنده‌هاي اينتل داشته باشيم.
اينتل اولين‌بار در سال ۲۰۰۸ و با معرفي معماري Nehalem نام‌گذاري پردازنده‌هاي خود را تغيير داد و از الگوي Core i بهره برد. اينتل هر سال معماري پردازنده‌هاي خود را دستخوش تغييرات كوچك و بزرگ مي‌كند و نام جديدي را براي معماري جديد خود انتخاب مي‌كند. اينتل از سال ۲۰۰۸ اين معماري‌ها را معرفي كرده است:
- نسل اول، سال ۲۰۰۸ معماري Nehalem - ليتوگرافي ۴۵ نانومتر
- نسل دوم، سال ۲۰۱۱ معماري Sandy Bridge - ليتوگرافي ۳۲ نانومتر
- نسل سوم، سال ۲۰۱۲ معماري Ivy Bridge - ليتوگرافي ۲۲ نانومتر
- نسل چهارم، سال ۲۰۱۳ معماري Haswell - ليتوگرافي ۲۲ نانومتر
- نسل پنجم، سال ۲۰۱۴ معماري Broadwell - ليتوگرافي ۱۴ نانومتر
- نسل ششم، سال ۲۰۱۵ معماري Skylake - ليتوگرافي ۱۴ نانومتر
ليتوگرافي فاصله‌ي بين اجزاي اصلي هر واحد پردازشي است. درواقع فاصله‌ي بين ترانزيستورها، مقاومت‌ها و ديگر اجزاء تشكيل‌دهنده‌ي پردازنده، براساس ليتوگرافي مشخص مي‌شود. هرچه ليتوگرافي كوچك‌تر باشد، تعداد بيشتري ترانزيستور در ابعاد مشخصي از تراشه جا مي‌شوند و ازآنجاكه فاصله‌ي بين اجزاء پردازنده كمتر مي‌شود، سرعت انتقال اطلاعات بيشتر شده و گرما و مصرف پردازنده نيز كاهش مي‌يابد. در انديشه متخصصين داشته باشيد كه هر نانومتر يك ميلياردم متر است.
با نگاهي به ليست بالا متوجه مي‌شويد كه اينتل طي سال‌هاي ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ تلاش كرده است تا ليتوگرافي پردازنده‌هاي خود را بهبود بخشد. در هر نسل سعي شده است تا مصرف انرژي كاهش يافته، قدرت پردازش افزايش يابد و همچنين پردازندهي گرافيكي (GPU) مجتمع شده با CPU نيز بهبود يابد. مثلا مهم‌ترين تفاوت پردزانده‌هاي هسول با آيوي بريج در استفاده از پردازندهي گرافيكي قوي‌تر و مصرف انرژي كمتر است و سرعت پردازندهي اصلي چندان تغييري نسبت به نسل قبل نكرده است.
به اين نكته نيز توجه داشته باشيد كه هميشه عدد بالاتر به‌معني بازده بالاتر نيست، بعضي اوقات پردازنده‌هاي مجهز به فركانس كلاك پايين‌تر به لطفِ معماري بهتر، قدرت و بازده بالاتري دارند. اين مورد مخصوصا وقتي قرار است پردازندهي دو برند مثلا اينتل يا AMD را با يكديگر مقايسه كنيد يا پردازندهي دو نسل از يك شركت را مورد ارزيابي قرار دهيد بيشتر نمايان مي‌شود. تنها معيار براي مقايسه پردازنده‌ها اجراي بنچمارك‌هاي مختلف در شرايط گوناگون است.
اما نام‌گذاري پردازنده‌هاي Core i براساس چه منطقي است؟
اگر بخواهيم به‌صورت ساده و سريع پاسخ بدهيم، پردازنده‌هاي سري Core i7 سريع‌تر از Core i5 هستند و به همين ترتيب پردازنده‌هاي Core i5 نيز سريع‌تر از Core i3 هستند. اعداد ۷، ۵ و ۳ نيز ارتباطي با تعداد هسته‌ها ندارند، اما قدرت پردازشي پردازنده‌هاي هر سري نسبت به سري قبلي خود، بيشتر است.
قدرت پردازش، هر كدام از پردازنده‌ها به معيارهاي مختلفي از جمله تعداد هسته‌ها، سرعت كلاك (به گيگاهرتز)، سايز حافظه‌ي كش و همچنين فناوري‌هاي همچون Turbo Boost و Hyper-Threading بستگي دارد.
هرچه تعداد هسته‌ها بيشتر باشد، تسك‌ها يا Threadهاي بيشتري به‌صورت هم‌زمان پردازش مي‌شوند. به‌عنوان مثال كمترين ميزان هسته در پردازنده‌هاي سري Core i3 وجود دارد. اين پردازنده‌ها داري ۲ هسته هستند ولي به لطف همراهي از فناوري Hyper-Threading توانايي پردازش هم‌زمان چهار دستور را دارند. در پردازنده‌هاي مخصوص كامپيوترهاي دسكتاپِ Core i از نسل ششم (Skylake)، شاهد استفاده از چهار هسته و چهار Thread هستيم كه در مجموع امكان اجراي ۸ تسك هم‌زمان را در پردازنده ميسر مي‌كند.
اما چطور مي‌توان با ۴ هسته، ۸ دستور هم‌زمان را پردازش كرد؟
فناوري Hyper-Threading اينتل با شبيه‌سازي هسته‌ها امكان اجراي دو دستور را در يك هسته ميسر مي‌كند. در اين فناوري، سيستم‌عامل دو هسته‌ي مجازي به ازاء هر هسته را آدرس دهي مي‌كند و بدين‌ترتيب اجراي هم‌زمان دو دستور در هر هسته ميسر مي‌شود.
در نسل ششم پردازنده‌هاي اينتل همراهي از Hyper-Threading تقريباً در تمام پردازنده‌ها اضافه شده است يعني حتي پردازنده‌هاي Core i3 نيز با وجود ۲ هسته قادر به اجراي ۴ تسك هم‌زمان هستند.
فناوري توربو بوست چيست و چه تأثيري در سرعت پردازش دستورها دارد؟
توربو بوست فناوري اختصاصي اينتل است. اگر پردازنده‌اي مجهز به اين فناوري باشد در شرايطي كه حجم زيادي از دستورها براي پردازش به پردازنده سپرده شود به‌صورت موقت سرعت كلاك پردازنده را افزايش مي‌دهد تا دستورها با سرعت بالاتري پردازش شوند. اين فركانس به‌صورت موقت افزايش مي‌يابد و پس از خلوت شدن پردازنده، مجددا پردازش امور با فركانس پايه دنبال مي‌شود. در صفحه‌ي مشخصات متخصص پردازنده‌هايي كه از اين فناوري همراهي مي‌كنند، عددي درمقابل عبارت Turbo Boost ذكر مي‌شود كه همان فركانس حداكثري است كه در حال توربو بوست، پردازنده با آن كار خواهد كرد.
حافظه Cache چيست و چه تأثيري در عملكرد پردازنده دارد؟
كش نوعي از حافظه است كه سرعت انتقال اطلاعات در آن بسيار سريع است. اين حافظه به‌همراه CPU و GPU در يك تراشه مجتمع مي‌شود تا پردازنده به سرعت به آن دسترسي داشته باشد. پردازنده از حافظه‌ي كش براي ذخيره‌سازي اطلاعات مربوط به دستورها در حال پردازش خود استفاده مي‌كند و به‌جاي آنكه مرتبا به حافظه‌ي رم يا ديسك سخت دسترسي داشته باشد، اطلاعاتي كه مرتبا به آن‌ها نياز دارد را در كش ذخيره مي‌كند. وضعيت حافظه‌ي رم با ديسك سخت نيز به همين صورت است، پردازنده به‌جاي آنكه مرتبا اطلاعات را از روي حافظه‌ي نه چندان سريع، ديسك سخت يا SSD بخواند، به حافظه‌ي رم منتقل مي‌كند تا در مراجعات بعدي دسترسي به آن‌ها سريع‌تر انجام شود. حافظه‌ي كش ظرفيت پايين‌تري در مقايسه با حافظه‌ي رم دارد، اما دسترسي اطلاعات در كش فوق‌العاده سريع‌تر از رم است.
آيا پردازنده Core i5 در لپ‌تاپ، اولترابوك و كامپيوتر روميزي يكسان است و عملكردي يكساني دارد؟
اينتل تنها در نام‌گذاري پردازنده‌هاي i3, i5 و i7 مشتري خود را گمراه نمي‌كند. اينتل پردازنده‌هاي متفاوتي را براي اولترابوك، نوت‌بوك و كامپيوتر روميزي توليد كرده است كه البته همه‌ي آن‌ها نيز در سري‌هاي Core i7, Core i5 و Core i3 قرار مي‌گيرند. اما پردازندهي Core i7 كه در كامپيوتر روميزي استفاده مي‌شود به مراتب قوي‌تر از نسخه‌ي لپ‌تاپ است و به همين ترتيب پردازنده‌اي كه در لپ‌تاپ استفاده مي‌شود قوي‌تر از پردازندهي Core i7 است كه در اولترابوك قرار مي‌گيرد.
بخش اول در اين نام‌گذاري با i7, i5, i3 يا M شروع مي‌شود و مشخص كننده سري پردازنده است. عدد اول از بخش عددي، به نسل پردازنده اختصاص داد. در مثال بالا عدد ۶ نشان‌دهنده‌ي نسل ششم (Skylake) است و سه رقم بعدي نيز شماره‌ي SKU است. اما بخش مهم در پردازنده‌هاي اينتل كه تفاوت بين پردازنده‌هاي موبايل و دسكتاپ را مشخص مي‌كند در انتهاي اين رشته قرار دارد. در جدول زير مي‌توانيد توضيح مربوط به حروف آخر در نام پردازنده‌ها را مشاهده كنيد:
پسوند | توضيح | مثال |
|---|---|---|
Desktop | ||
K | آنلاك براي اوركلاكينگ | 6th Gen Intel® Core™ i7-6700K processor 6th Gen Intel® Core™ i5-6600K processor |
T | پردازنده‌هاي مناسب متخصصان مختلف با مصرف بهينه | 6th Gen Intel® Core™ i7-6700T processor 6th Gen Intel® Core™ i5-6600T processor 6th Gen Intel® Core™ i3-6300T processor |
Mobile | ||
M | پردازنده‌هاي موبايل | Intel Core i5-4300M processor |
H | پردازنده‌هاي موبايل با گرافيك قدرتمند | 6th Gen Intel® Core™ i3-6100H processor |
HK | پردازنده آنلاك مجهز به گرافيك قدرتمند | 6th Gen Intel® Core™ i7-6820HK processor |
HQ | پردازنده چهار هسته‌اي با گرافيك قدرتمند | 6th Gen Intel® Core™ i7-6920HQ processor 6th Gen Intel® Core™ i7-6700HQ processor |
U | پردازنده‌هاي فوق‌العاده كم مصرف | 6th Gen Intel® Core™ i7-6600U processor 6th Gen Intel® Core™ i5-6300U processor 6th Gen Intel® Core™ i3-6100U processor |
نكته‌ي عجيب در بين نام‌گذاري پردازنده‌هاي سري Core i اينتل اين است كه تا نسل چهارم وقتي در انتهاي نام پردازندهي حرف M يا U مي‌آمد مي‌توانستيم به سرعت متوجه شويم كه با يك پردازنده مخصوص لپ‌تاپ يا پردازندهي مخصوص اولترابوك طرف هستيم؛ اما از نسل پنجم به بعد، اينتل تصميم گرفت تا حرف M را با H جايگزين كند. بدين‌ترتيب در انتهاي نامِ پردازنده‌هاي بكار گرفته شده در لپ‌تاپ‌هاي عادي، حرف H به چشم مي‌خورد و در لپ‌تاپ‌هاي گيمينگ يا لپ‌تاپ‌هاي قدرتمند از پردازنده‌هاي قوي‌تر با حرف HK يا HQ استفاده مي‌شود. اولترابوك‌ها يا لپ‌تاپ‌هاي باريك و كم‌مصرف نيز به پردازنده‌هاي U مجهز مي‌شوند. پس ترتيب قدرت پردازنده‌هاي اينتل به شكل زير است:
HQ>HK>H>U
به همين ترتيب نيز پردازنده‌هاي سري U كم‌مصرف‌ترين و پردازنده‌هاي سري HK و HQ پرمصرف‌ترين در بين پردازنده‌هاي موبايل به حساب مي‌آيند. درواقع هرچه پردازنده‌ها قوي‌تر مي‌شوند مصرف انرژي افزايش يافته و طول عمر باتري كاهش مي‌يابد. پس اگر اولويت شما در خريد لپ‌تاپ، طول عمر باتري، وزن كم و قابليت حمل آسان است، پيشنهاد مي‌شود كه لپ‌تاپ با پردازندهي سري U تهيه كنيد. ولي اگر به‌دنبال اجراي بازي‌ها يا نرم‌افزارهاي محاسباتي سنگين داريد بهتر است لپ‌تاپ با پردازندهي سري HQ يا HK تهيه كنيد كه در اين صورت طول عمر باتري كمتر، وزن بيشتر و ضخامت بالاتر خواهيد داشت.
اما حرف K در تمام مدل‌هاي موبايل (منظور لپ‌تاپ‌ها) و دسكتاپ به‌معني Unlocked است. اين پردازنده‌ها قابل اوركلاك شدن هستند و متخصص مي‌تواند به ميل خود فركانس پردازنده‌ها را اوركلاك كند تا بازده‌ي بالاتري را دراختيار بگيرد. اما در فركانس پايه اين مدل از پردازنده‌هاي هيچ تفاوتي با معادل بدون K آن‌ها ندارند.
چطور ازطريق نام مدل پردازنده، متوجه‌ي تعداد هسته‌ها، فناوري‌ها و فركانس آن شويم؟
چنين امكاني وجود ندارد! اما ساده‌ترين راه آن است كه نام مدل پردازندهي مدانديشه متخصصين خود را در گوگل جست‌وجو كنيد. معمولاً اولين نتيجه‌ي جست‌وجو، سايت ark.intel.com است كه در آن جزئيات كامل در باره‌ي پردازنده به‌همراه تعداد هسته‌ها، ميزان مصرف انرژي، همراهي از فناوري‌هاي Hyuper Threading و Turbo Boost، ميزان حافظه‌ي كش و غيره بدست مي‌آوريد.
در انديشه متخصصين داشته باشيد كه پردازنده‌هاي Core i7 مي‌توانند بين ۲ تا ۸ هسته داشته باشند و فركانس كاري آن‌ها نيز در سري U در كمتري سطح و در سري‌هاي دسكتاپ در بالاترين سطح تعيين مي‌شود. پس اگر قصد خريد لپ‌تاپ جديدي را داريد تنها با شنيدن نام Core i7 تصور نكنيد كه بازده شبيه به پردازندهي Core i7 كامپيوتر روميزي خود را دراختيار خواهيد داشت. اما هميشه سعي كنيد كامپيوتري خريداري كنيد به پردازنده از جديدترين نسل مجهز شده باشد.
هم انديشي ها