اينتل در بازار پردازنده با چالش‌هاي بي‌سابقه‌اي روبه‌رو شده است
اينتل هفته‌ي گذشته اعلام كرد كه توليد پردازنده با روش هفت نانومتري حداقل با ۶ ماه تأخير روبه‌رو مي‌شود. طبق گفته‌ي باب سوان، مديرعامل شركت، توليد با روش مذكور حداقل ۱۲ ماه از نقشه‌ي راه اصلي شركت دور است. تأخيرها در كوتاه‌مدت يعني شاهد تأخير در عرضه‌ي محصولات نهايي هم خواهيم بود و شايد تعدادي پردازنده جديد با روش ۱۰ نانومتري بهينه‌سازي شده، به‌جاي پردازنده‌هاي هفت نانومتري توليد شود. در بلندمدت هم دو پيش‌بيني وجود دارد كه آينده‌ي تيم آبي شايد چيزي بين آن‌ها باشد. يا اينتل موفق به پس گرفتن برتري در بازار پردازش مي‌شود يا به شركتي بدون كارخانه‌ي توليد تراشه (Fab) تبديل خواهد شد.
غول دنياي پردازنده اكنون در وضعيتي بي‌سابقه قرار دارد. وقتي آن‌ها پردازنده‌هاي ۱۰ نانومتري تجاري مخصوص لپ‌تاپ را ۱۲ ماه پيش در حجم انبوه به بازار عرضه كردند، هنوز پردازنده‌هاي دسكتاپ و سرور براي مهاجرت به نود پردازشي جديد آماده نبودند. توليد انبوه پردازنده‌هاي آيس ليك مخصوص سرور و عرضه‌ي آن‌ها به مشتريان، احتمالا در پايان ۲۰۲۰ صورت خواهد گرفت. در بازار دسكتاپ هم پردازنده‌هاي ۱۰ نانومتري احتمالا تا نيمه‌ي دوم سال آينده به بازار نخواهند رسيد. اينتل براي مهاجرت از معماري ۱۴ نانومتري برادول به آيس ليك در پلتفرم همراه، پنج سال زمان نياز داشت. براي دسته‌ي سرور، اين زمان به پنج تا حدود ۵/۵ سال رسيد و در دسته‌ي دسكتاپ، ۶ سال براي مهاجرت مذكور زمان نياز بوده است. ازطرفي راكت ليك شايد يك معماري جديد را با روش ۱۴ نانومتري به ارمغان بياورد، اما آلدر ليك اولين معماري با نود پردازشي جديد خواهد بود.
مهاجرت اينتل از معماري‌هاي ۱۴ نانومتري بيشترين سهم را از اخبار مرتبط با اين شركت به خود اختصاص داد. البته چالش‌هاي مرتبط با اين مهاجرت، تنها اشكالات تيم آبي نيستند. از دو سال پيش، اشكالاتي كه شركت در حوزه‌هاي متعدد تجربه مي‌كرد، توجه متخصص كارشناسان سخت‌افزار را به خود جلب كرده بود. اينتل دركنار اشكالات توليدي كه تجربه مي‌كرد، در حوزه‌هاي 5G و هوش مصنوعي هم برنامه‌هاي جديدي را در سر داشت كه به حجم چالش‌ها اضافه مي‌كردند. اكنون و پس از گذشت دو سال، برخي از تلاش‌هاي اينتل در حوزه‌هاي جديد يا شكست خورده‌اند يا هنوز تا رسيدن به سودآوري، فاصله دارند.
اينتل علاوه بر تأخير در عرضه‌ي فناوري‌هاي جديد، در سرمايه‌گذاري‌هاي 5G و AI هم شكست خورد
كسبوكار 5G اينتل پس از فروش بخش مودم و مالكيت‌هاي معنوي مرتبط با آن به اپل، بسيار كوچك شد. پلتفرم آتي Movidius شركت موسوم به Keem Bay كه ظاهرا بازدهي بسيار بالاتري نسبت به رقباي ساخته شده در انويديا دارد، به‌جاي استفاده از پردازنده‌ي x86 اينتل، از پردازنده‌هاي Cortex-A53 استفاده مي‌كند. اينتل در ماه ژانويه اعلام كرد كه سرمايه‌گذاري‌ها روي Nervana (پلتفرم هوش مصنوعي) را هم پايان خواهد داد و برنامه‌هاي توليد محصول را با استفاده از IP ساخته‌شده توسط رقيب يعني Habana Labs پيش مي‌برد.
همان‌طور كه گفته شد، اولين تراشه‌ي هفت نانومتري اينتل موسوم به Ponte Vecchio كه قرار بود ابتداي سال ۲۰۲۱ رونمايي شود، تا پايان آن سال يا حتي ابتداي ۲۰۲۲ تأخير خورد. باب سوان پس از آن‌كه به سرمايه‌گذارها اعلام كرد پونته وكيو با تأخير روبه‌رو مي‌شود، گفت: «ما اكنون پيش‌بيني مي‌كنيم كه اولين تحويل انبوه محصولات از اولين پردازنده‌هاي هفت نانومتري در انتهاي سال ۲۰۲۲ يا ابتداي ۲۰۲۳ صورت بگيرد». اكنون برخي از متخصص كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه پونته وكيو احتمالا ديگر مبتني بر معماري هفت نانومتري توليد نخواهد شد، يا هسته‌ي پردازنده‌ي گرافيكي آن ديگر توسط اينتل توليد نمي‌شود. درنهايت در بين سرمايه‌گذاران هم ابهام‌هاي زيادي وجود دارد كه ۱۲ ماه تأخير در برنامه‌هاي داخلي اينتل براي رسيدن به توليد انبوه هفت نانومتري، چه تأثيرهايي در نقشه‌ي راه خواهد داشت. هنوز در صنعت پردازنده، هيچ پيش‌بيني محكمي پيرامون توانايي اينتل در رسيدن به برنامه‌هاي داخلي در تاريخ‌هاي مشخص وجود ندارد و باتوجه‌به اشكالات متعدد شركت، هيچ چيز بعيد نخواهد بود.
اينتل زيرمجموعه‌اي به‌نام راهكارهاي قابل برنامه‌نويسي يا PSG دارد كه كسبوكار Altera FPGA آن‌ها نيز جزو فعاليت‌هاي اين بخش محسوب مي‌شود. اين زيرمجموعه به روند درآمدي ۵۰۰ ميليون دلار در هر فصل ادامه مي‌دهد، اما تغيير زيادي در افزايش درآمد آن ديده نمي‌شود. ازطرفي درآمد آن‌ها نسبت به رقيب اصلي اين حوزه يعني Xilinx بسيار كمتر است. ازطرفي ظاهرا مفهوم تركيبي پردازنده دركنار مدارمجتمع قابل برنامه‌ريزي (FPGA) نسبت به پيشرفت‌هاي ديگر در وضعيت مناسبي قرار ندارد. اينتل در سال ۲۰۱۸ يك پردازنده زئون تركيب شده با برد FPGA به‌نام Xeon Gold 6138P معرفي كرد، اما از آن زمان خبري از محصولات و برنامه‌هاي جدي در حوزه‌‌ي مذكور نيست.
در بخش حافظه، محصولات سري Optane احتمالا ظرفيت‌هاي زيادي براي پيشرفت دارند و نسل دوم احتمالا بسيار سريع‌تر از نسل اول خواهد بود. ازطرفي نرم‌افزارهاي كنوني براي بهره‌برداري بيشتر از خصوصيات آپتين بايد اغلب دوباره نوشته شوند كه يكي از نقاط ضعف‌هاي مهم فناوري NAND محسوب مي‌شود. ازطرفي همكاري اينتل در بخش اينتركانكت و تركيب كردن آن با فناوري‌هاي Foveros شايد براي فناوري‌هاي آتي دستاوردهاي بزرگي به‌همراه داشته باشد، اما هنوز قطعات ديگر براي تركيب شدن با اين دستاوردها آماده نيستند. مدير بخش مذكور در اينتل يعني جيم كلر هم چندي پيش به بهانه‌ي اشكالات شخصي شركت را ترك كرد كه باز هم به اخبار بد تيم آبي، اضافه مي‌كند.
ريسك‌هاي پيش روي اينتل
اينتل در گذشته در اكثر زمان‌هايي كه ازلحاظ فناوري با اشكال دست‌‌وپنجه نرم مي‌كرد، درآمد خوبي داشت. به‌عنوان مثال، پردازنده‌هاي Prescott تقريبا بدترين پردازنده‌هاي ساخته‌شده در اينتل بودند، اما در ابتداي عرضه، ركورد درآمد را شكستند. در وضعيت كنوني و در فصل‌‌هاي گذشته، بخش‌هاي ديتاسنتر و حتي CPU، درآمد خوبي براي غول دنياي پردازنده به‌همراه داشته‌اند. بخشي از افزايش درآمد شركت به همه‌گيري ويروس كرونا ارتباط پيدا مي‌كند، اما تيم آبي حتي پيش از اوج‌گيري بحران كوويد ۱۹ هم با افزايش تقاضاي قابل‌توجهي روبه‌رو بود.
پيش‌بيني مرگ زودهنگام اينتل بسيار غيرمنطقي به‌انديشه متخصصين مي‌رسد
شايد برخي از متخصصان با نگاهي به وضعيت كنوني اينتل تصور كنند كه اين شركت در سال ۲۰۲۳ در آستانه‌ي ورشكستگي باشد و حتي از رقبايي همچون AMD و TSMC تقاضاي تسهيلات مالي بكند. چنين پيش‌بيني‌هايي براي آينده‌ي اينتل هنوز بسيار خام هستند. اينتل به دلايل بسيار زياد، در آينده‌ي نزديك وضعيت خوبي خواهد داشت. از دلايل مهم مي‌توان به برتري آن‌ها در برخي از بازارها، آشناپنداري مشتريان، سابقه‌ي حضور و قدرت در بازار و قراردادهاي چندساله‌ي فروش پردازنده اشاره كرد. ازطرفي اينتل پلتفرمي به شمار مي‌رود كه ازطرف بسياري از توسعه‌دهنده‌هاي نرم‌افزار انتخاب مي‌شود و مشتريان در موارد گوناگون، آن را به‌خاطر همراهي نرم‌افزاري خريداري مي‌كنند. اينتل همچنين در بازارهاي مهم ورك‌استيشن و دسكتاپ و سرور به حفظ سهم قابل‌توجه خود ادامه خواهد داد.
پيش‌بيني‌هاي بالا شايد در سال ۲۰۱۲ به‌خوبي قابل اعتنا بودند و شايد مقاله را در همان پاراگراف قبلي به اتمام مي‌رسانديم. در آن زمان خبري از آرم يا رقباي جدي در دسته‌ي x86 نبود و اينتل مي‌توانست پس از گذشت سه تا پنج سال، عقب افتادگي در توسعه‌ي پردازنده‌هاي جديد را جبران كند و بدون رقابت جدي، به اوج بازگردد؛ اما ما اكنون در سال ۲۰۱۲ نيستيم. اينتل در شرايط كنوني بحران‌هاي متعددي را از بخش‌هاي گوناگون بازار تجربه مي‌كند. توليدكننده‌ي رقيب در بازار x86 يعني AMD، فعاليتي جدي براي كسب سهم بازار در حوزه‌هاي متعدد دارد. در همين حين، اينتل تنها با يك رقيب در دسته‌ي پردازنده‌هاي مبتني بر آرم روبه‌رو نيست. كوالكام و اپل در دسته‌ي پردازنده‌هاي لپ‌تاپ و آمازون، امپر، نوويا و ديگر محصولات مبتني بر معماري Neoverse هم در دسته‌ي سرور، آن‌ها را تهديد مي‌كنند. در چنين وضعيتي تصور كنيد كه وسترن ديجيتال هم يك پردازنده‌ي پرقدرت مبتني بر RISC V معرفي كند تا شرايط بحراني اينتل تكميل شود.
سرمايه‌گذاران اينتل، تنها با بحران‌هاي كوتاه‌مدت در سال‌هاي ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ روبه‌رو نيستند. اشكال اصلي در تكامل وضعيت در سال‌هاي ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ و پس از آن، خود را نشان مي‌دهد. در وضعيت كنوني، نمي‌توان به‌راحتي پيش‌بيني كرد كه اينتل تنها ۶ ماه پس از هدف اوليه‌ي خود موفق به عرضه‌ي محصولات هفت نانومتري به بازار شود. بك‌پورت كردن قابليت‌هاي ۱۰ نانومتري به معماري ۱۴ نانومتري راكت ليك كمي زمان براي تيم آبي مي‌خرد، اما به‌هرحال آن‌ها نمي‌توانند تا ابد، مشغول طراحي پردازنده در يك روش توليد بمانند.
تأخيرهاي متعددي كه در طراحي و عرضه‌ي محصولات جديد اينتل رخ مي‌دهند، روي هم جمع مي‌شوند. در مرزهاي مهاجرت از يك روش توليد به روش توليد ديگر، پنجره‌هايي شامل معرفي فناوري‌هاي حياتي جديد وجود دارند كه الزاما بايد رخ دهند. به‌عنوان مثال، تجهيزات EUV بايد ارتقا پيدا كنند. اين تجهيزات پس از راه‌اندازي اوليه براي مهاجرت به روش‌هاي توليد كوچك‌تر يابايد از دستگاه‌هاي high-NA EUV استفاده كنند يا روش چند الگويي در توليد پياده‌سازي شود. در هر دو مسير، اينتل بايد فناوري‌ها را در دست داشته باشد و به‌سرعت آن‌ها را بهبود دهد.
پيش‌بيني درباره‌ي مرگ اينتل يا شكست كامل در دنياي پردازنده بسيار غيرمنطقي به‌انديشه متخصصين مي‌رسد. باتوجه‌به تاريخچه و سابقه‌ي عالي آن‌ها در بهبود قدرت و كارايي محصولات، نمي‌توان چنين سرنوشتي براي غول قديمي دنياي پردازنده متصور شد. ازطرفي تصور اينكه همه‌چيز در شركت اينتل به‌خوبي پيش مي‌رود هم منطقي نخواهد بود. درنهايت مي‌توان ادعا كرد كه اينتل دو تا سه سال زمان دارد تا تغيير مسيري جدي را در روندهاي خود نشان دهد. در غير اين‌صورت، سرمايه‌گذاران به‌‌مرور از بهره‌وري و توانايي‌هاي شركت در رقابت در بازار نااميد مي‌شوند.
هم انديشي ها