آيا مايكروسافت استور به روزهاي پاياني خود نزديك مي‌شود؟
كاربران ويندوز در سال ۲۰۱۶، علاوه‌بر اپليكيشن، مي‌توانستند فايل‌هاي موسيقي، فيلم‌هاي سينمايي و حتي سريال‌هاي تلويزيوني را نيز از مايكروسافت استور (Microsoft Store) خريداري كنند. در سال ۲۰۱۷ امكان خريد جزوه رايگان‌هاي الكترونيكي هم به ساير محصولات ارائه‌شده در فروشگاه الكترونيك مايكروسافت افزوده شد. سال ۲۰۱۸ كه آغاز شد، مايكروسافت قابليت خريد موسيقي را از فروشگاه خود حذف كرد و در نتيجه، مشتريان يا بايد فايل‌هاي موسيقي خريداري‌شده را در سيستم خود دانلود مي‌كردند يا اينكه همه‌ي آن‌ها از اكانت‌شان حذف مي‌شد. اكنون سال ۲۰۱۹ است و مايكروسافت تصميم گرفته است كه قابليت خريد جزوه رايگان‌هاي ديجيتال را هم از فروشگاه الكترونيك خود حذف كند و هزينه‌اي كه پيش از اين براي خريدن جزوه رايگان‌ها توسط مشتريان پرداخت شده است را به آن‌ها برگرداند.
با اين روند احتمالا در سال ۲۰۲۰ ديگر نمي‌توان سريال‌هاي تلويزيوني را نيز از مايكروسافت استور خريد و سال ۲۰۲۱ هم درنهايت، اين شركت آمريكايي فروشگاه الكترونيك خود را به‌طور كامل و براي هميشه تعطيل خواهد كرد؛ چرا كه ديگر كسي اهميتي به بود و نبود آن نمي‌دهد. البته، رخداد‌هاي سال‌هاي ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تنها يك مثال تلخ و ساخته‌ي ذهن نويسنده هستند؛ شايد از انديشه متخصصين آن دسته از علاقمنداني كه هميشه و با دقت اخبار فناوري را دنبال مي‌كنند وقوع چنين اتفاقاتي براي مايكروسافت استور باورنكردني و خيلي بعيد به انديشه متخصصين برسد؛ ولي واقعيت اين است كه خيلي از متخصصان ويندوز ديگر ارزش زيادي براي اين استور قائل نيستند.
مسئله‌ي مهم، دليل تعطيلي مايكروسافت استور نيست؛ بلكه سؤال واقعي آن است كه آيا نبودن آن براي كسي اهميتي دارد؟
در مقوله‌ي محتواي ديجيتال، وقتي فردي در ازاي دريافت موسيقي، فيلم سينمايي، جزوه رايگان الكترونيكي يا هر محصول ديگري كه از طرف يك مركز فراهم‌كننده‌ي خدمات ديجيتالي ارائه مي‌شود، هزينه‌اي پرداخت مي‌كند در حقيقت قراردادي بين آن‌ها منعقد مي‌شود كه بر مبناي آن خدمات‌دهنده، مادامي كه وي مايل و قادر به ارائه‌ي محتواي ديجيتال باشد، اجازه‌ي استفاده از محتواي مذكور را به مشتري مي‌كند.
شايد موضوع كمي پيچيده به انديشه متخصصين برسد؛ در حقيقت، مشتري مالك آن محتوا نيست، بلكه فقط آن را اجاره مي‌كند و درست به همان دليل كه مالكيت اين محتواها در اختيار مشتري نيست، مي‌توان گفت فروشنده‌هاي مايكروسافت استور هم مالك آن محتواها نيستند و صرفا، با استفاده از يك مجوز موقتي آن‌ها را در اختيار گرفته‌اند. بيشتر مشتريان از جزئيات اين پروسه آگاه نيستند؛ ولي خيلي از آن‌ها تا حدودي مي‌دانند كه اگر شركت ارائه‌دهنده‌ي محتواي ديجيتال تعطيل بشود، فايل‌هايي كه آن‌ها خريده‌اند هم از دسترس‌شان خارج خواهد شد. اين بدان معني است كه هر فايلي كه مشتري خريده و سال‌ها آن‌ها را به دقت حفظ كرده است به‌راحتي از بين خواهند رفت؛ گويي كه هرگز وجود نداشته‌اند.
همين عامل باعث شده است كه متخصصان سرويس‌هايي مانند آيتونز (iTunes)، آمازون و تا حدي نيز، فروشگاه‌هايي مانند گوگل پلي و يوتيوب را سرويس‌هايي قابل‌اعتماد بدانند. چون زمان زيادي از شروع فعاليت بدون وقفه‌ي آن‌ها مي‌گذرد و در نتيجه، متخصصان مي‌توانند به آن‌ها اعتماد كنند و مطمئن باشند كه آن‌ها قرار نيست حداقل به اين زودي تعطيل شوند. البته، اين قابل‌اطمينان بودن به اين معنا نيست كه گوگل پلي هيچ اشكالي ندارد.
مدتي است كه مايكروسافت ارائه‌ي محصولات رسانه‌اي خود را متوقف و فروشگاه‌هاي جزوه رايگان الكترونيكي و موسيقي را تعطيل كرده است، ولي همچنان سرويس‌هاي تلويزيوني و سينمايي آن مشغول فعاليت هستند. اما از كجا معلوم كه آن‌ها، قرباني‌هاي بعدي اين فروشگاه الكترونيك نباشند. مي‌توان اينگونه استدلال كرد كه مايكروسافت مي‌خواهد سرويس‌هاي تلويزيوني و سينمايي خود را براي ارائه‌ي خدمات به متخصصان ايكس‌باكس (Xbox) همچنان سرپا نگه دارد و آنطور كه زاك باودن (Zac Bowden)، اديتور ارشد ويندوز سنترال (Windows Central) مي‌گويد، مايكروسافت نمي‌خواهد ايكس‌باكس را بدون پلتفرمي مناسب براي خريد فايل‌هاي ويديويي رها كند. او مي‌گويد:
شرط مي‌بندم ايكس‌باكس مهم‌ترين دليل ادامه‌دار شدن حضور سرويس «Movies & TV» در مايكروسافت استور است. متخصصان ايكس‌باكس مي‌توانند با استفاده از آن دستگاه فيلم‌ها را بخرند و آن‌ها را به‌طور مستقيم روي يك نمايشگر بزرگ تماشا كنند. آن‌ها حتي اين امكان را دارند كه فيلم‌ها را در تبلت‌ها يا كامپيوترهايي كه ويندوز ۱۰ دارند تماشا كنند. مسلما، اين سرويس زماني فايده‌ي بيشتري خواهد داشت كه با اپليكيشن‌هاي اندرويد و iOS سازگار باشد كه چنين نيست.فكر نمي‌كنم افرادي زيادي باشند كه با استفاده از كامپيوترهاي شخصي‌شان، فيلم‌هاي تلويزيوني و سينمايي را از مايكروسافت استور دريافت كنند؛ بنابراين، بخش زيادي از متخصصان اين سرويس همان متخصصان ايكس‌باكس هستند. البته، مايكروسافت مي‌تواند اين نوع محتوا را هر زماني‌كه بخواهد از فروشگاهش حذف كند، ولي اين كار باعث مي‌شود كه ايكس‌باكس بدون يك پلتفرم بومي براي خريد فيلم‌هاي سينمايي به حال خود رها شود.برخلاف فايل‌هاي موسيقي كه تقريبا هم‌زمان با انتشار در بازار موسيقي يك نسخه از آن در سرويس‌هاي پخش ديجيتال هم در دسترس متخصصان قرار مي‌گيرد، براي تماشاي فيلم‌هاي سينمايي در سرويس‌هاي ديجيتال مانند نتفليكس بايد ماه‌ها صبر كرد. آمازون هم بازار ديگري براي فيلم‌هاي سينمايي و سريال‌هاي تلويزيوني است، ولي برخلاف مايكروسافت استور به‌طور پيش‌فرض در ايكس‌باكس‌ها فعال نيست.
شايد انديشه متخصصين زاك در مورد اينكه خيلي از متخصصان، محتواي رسانه‌اي موردانديشه متخصصين خود را از مايكروسافت استور نمي‌خرند، درست باشد. اگر چنين است، واقعا دليل آن چيست؟ متخصصان دستگاه‌هايي كه از سيستم‌عامل‌هاي اندرويد يا آي‌اواس استفاده مي‌كنند به مايكروسافت استور دسترسي ندارند و اپليكيشن‌ها يا محتواهايي كه در فروشگاه‌هاي اين دو پلتفرم ارائه مي‌شوند معمولا فرسنگ‌ها با محصولات ارائه‌شده در مايكروسافت استور فرق دارند.
حذف سرويس جزوه رايگان الكترونيكي مايكروسافت استور به‌مفهوم از بين‌رفتن تمام فايل‌هاي خريداري‌شده‌ي متخصصان است
اين گفته كه مايكروسافت نمي‌خواهد ايكس‌باكس را بدون اپليكشيني مختص فايل‌هاي ويديويي رها كند، استدلال ضعيفي است. اين استدلال را مي‌توان در مورد اينكه مايكروسافت ايكس‌باكس را بدون سرويس بومي براي پخش زنده‌ي موسيقي رها نمي‌كند، به‌كار برد و دقيقا هم استدلال صحيحي است. همچنين، اينگونه به انديشه متخصصين مي‌رسد كه پخش الكترونيك ويدئو به روش نتفليكس براي متخصصان از اهميت بسيار بيشتري برخوردار است تا خريدن و مالك شدن آن. نگاهي به آمار متخصصان اپليكيشن‌هاي مختلف نشان مي‌دهد كه متخصصان آن‌ها، بسيار بيشتر از آنكه تمايل داشته باشند با استفاده از اپليكيشن‌هايي مانند يوتيوب و نتفلكيس فيلمي را بخرند و تحت مالكيت خود دربياورند، از آن‌ها براي تماشاي الكترونيك فيلم‌ها استفاده مي‌كنند. به عبارت ديگر، هر محاسباتي كه مايكروسافت براي توجيه تعطيلي فروشگاه‌هاي جزوه رايگان و موسيقي خود استفاده مي‌كند، براي فروشگاه‌هاي فيلم‌هاي تلويزيوني و سينمايي آن هم متخصصد دارد.
چه چيز ديگري باقي مانده كه مايكروسافت استور به آن ببالد؟ اپليكيشن‌ها يا بازي‌ها؟. از زمان انتشار ويندوز ۱۰، مايكروسافت چندين گام از پلتفرم يكپارچه‌ي ويندوز (UWP) كه زماني قرار بود آينده‌ي ويندوز باشد، عقب‌نشيني كرده است. حتي اج (Edge)، مرورگر اينترنت مايكروسافت هم در آستانه‌ي بازنشستگي قرار دارد و به‌زودي جاي خود را به كروميوم (Chromium) مي‌دهد. آن‌ها، هم‌اكنون، پلتفرم يكپارچه‌ي ويندوز اسكايپ را با يك برنامه‌ي سنتي‌تر جايگزين و از UWP Office نيز چشم‌پوشي كرده‌اند.
با كنار گذاشته شدن هر كدام از اين‌ها كه زماني مهره‌هاي مهمي براي مايكروسافت بودند، شايد ديگر نبايد به اين مسئله پرداخت كه «آيا» مايكروسافت استور نيز قرار است تعطيل بشود يا خير؛ بلكه مسئله‌ي مهم «زماني» است كه قرار است اين اتفاق بيفتد و صد البته كه سؤال واقعي اين است كه آيا اصلا تا آن زمان متخصصي براي مايكروسافت استور باقي مي‌ماند كه اهميتي به اين موضوع بدهد؟
هم انديشي ها