نرم‌افزار محبوب Winamp چه سرنوشتي داشت؟
كاربراني كه در آستانه‌ي قرن بيستم به دنياي كامپيوتر پيوستند، خاطره‌اي جذاب از پخش موسيقي و صوت در كامپيوترهاي خود دارند. آن‌ها نرم‌افزار Winamp را به‌ياد مي‌آورند كه به‌عنوان انتخاب اول در دوراني استفاده مي‌شد كه موسيقي روي CD و دانلود MP3 به اوج رسيده بود. در سال ۱۹۹۷، جاستين فرانكل و دميتري بولديرف وين‌امپ را در شركتي با برند Nullsoft توسعه دادند كه انواع فرمت‌هاي صوتي از MP3 و AAC و FLAC تا WAV و WMA را همراهي مي‌كرد. نسخه‌هاي ابتدايي WinAMP با تمركز بر دو مفهوم Windows و AMP توسعه يافت. AMP مخفف موتور Advanced Multimedia Products بود كه براي پخش MP3 استفاده مي‌شد. از نسخه‌ي 1.006 طراحي رابط متخصصي گرافيكي اين نرم‌افزار به‌مرور شكل مستقلي به خود گرفت.
وين‌امپ در نسخه‌هاي بعدي ديگر به‌نام Winamp شناخته مي‌شد و به‌مرور با جلوه‌‌‌هاي گرافيكي، خود را در انديشه متخصصين متخصصان جذاب‌تر مي‌كرد. به‌عنوان مثال، رنگ اسلايد تغيير حجم صدا تغييردادني بود. از قابليت‌هاي ديگر مي‌توان به تنظيم اكولايزر صوتي و ساخت فهرست پخش اشاره كرد كه مديريت فايل‌هاي موسيقي را براي متخصصان آسان مي‌كرد. رابط متخصصي كه طراحي خاصي داشت، متخصصان زيادي را به وين‌امپ جذب كرد؛ اما مزيت اصلي كه به اوج‌گيري آن منجر شد، قابليت شخصي‌سازي ظاهر اپليكيشن بود كه با پوسته و افزونه فراهم مي‌شد.
پوسته‌ها علاوه‌بر ايجاد امكان تغيير ظاهر وين‌امپ، با كمي اسكريپت‌نويسي قابليت تغيير جدي‌تر هم داشتند. با استفاده از كدها، قابليت‌هاي متخصصدي هريك از پوسته‌ها تغيير مي‌كرد. جامعه‌اي از طرفداران و توسعه‌دهندگان جدي پشت وين‌امپ بودند و برخي از پوسته‌ها كيفيت و متخصصد بسيار حرفه‌اي را به متخصص ارائه مي‌كردند. اگرچه بسياري از متخصصان ظاهر و پنل متخصصي كلاسيك وين‌امپ را ترجيح مي‌دادند، برخي ديگر با استفاده از پوسته‌ها، تجربه‌ي خود را خاص و منحصربه‌فرد مي‌كردند. يكي از پوسته‌هاي محبوب Geiss نام داشت كه تغييرات جالبي به ظاهر وين‌امپ اضافه مي‌كرد و هنوزهم براي متخصصان (احتمالي) اپليكيشن پيشنهاد مي‌شود.
از همان سال اول فعاليت، وين‌امپ متخصصان و علاقه‌مندان بسيار زيادي به‌خود جلب كرد. تا ميانه‌ي سال ۱۹۹۸، اين نرم‌افزار رايگان كه مدل درآمدي خود را به‌مدت مشروط تغيير داده بود، ركورد سه‌ميليون دانلود و نصب را ثبت كرد. همين جذابيت باعث شد بسياري از غول‌هاي دنياي رسانه به وين‌امپ توجه كنند كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به AOL اشاره كرد. غول رسانه‌اي در سال ۱۹۹۹ با پرداخت ۸۰ ميليون دلار، Nullsoft را خريد تا به‌عنوان زيرمجموعه به كار خود ادامه دهد.
تا ژوئن ۲۰۰۰، تعداد متخصصان وين‌امپ به ۲۵ ميليون نفر رسيد و تنها يك سال بعد، ركورد ۶۰ ميليون متخصص ثبت‌نامي شكسته شد. به‌هرحال در آن سال‌ها، MP3 به فرمت محبوب دنياي فناوري تبديل شده بود كه تا چند سال هم سهم اصلي بازار را دراختيار داشت. نرم‌افزارهايي همچون Winamp و JetAudio با بهره‌برداري از همين محبوبيت، رشد ادامه‌داري تجربه مي‌كردند.
ظهور و رشد سرويس‌هاي استريم موسيقي، دانلود تكي و پخش روي كامپيوتر شخصي را به‌دست فراموشي سپرد
يكي از اشكالاتي كه در ابتداي قرن بيست‌ويكم صنعت موسيقي را تهديد مي‌كرد، پيداكردن روشي براي درآمدزايي از موسيقي ديجيتال بود. مسيرهاي قانوني براي خريد فايل‌هاي MP3 آن‌چنان زياد نبود و همان روش‌هاي محدود هم با دشواري‌هاي زيادي همراه بودند. دراين‌ميان، بسياري از افراد هم از سرويس‌هايي همچون Napster و Kazaa براي ساختن مجموعه‌هاي موسيقي خود استفاده مي‌كردند كه تركيبي از فايل‌هاي قانوني و غيرقانوني را شامل مي‌شد. درنهايت، در اكثر مواقع وين‌امپ براي پخش موسيقي انتخاب مي‌شد.
مديرعامل وقت اپل، استيو جابز، با درك فرصت ايجادشده در بازار موسيقي، تيمي مستقل تشكيل داد تا دستگاه قابل‌حملي براي پخش موسيقي طراحي و توليد كنند. آيپاد (iPod) محصول طراحي و توسعه‌ي تيم مذكور بود. استيو جابز يك سال پس از طراحي و عرضه‌ي آيپاد، به توافقي با شركت‌هاي بزرگ تهيه‌كننده‌ي موسيقي دست يافت تا براي هر موسيقي، ۰/۹۹ دلار هزينه دريافت كند. هزينه‌ي مذكور بسيار كمتر از درآمد فروش يك آلبوم كامل بود؛ اما به‌عنوان معامله‌اي برد‌برد محسوب مي‌شد.
طرح جابز با آيپاد، دوران تازه‌اي در درآمدزايي از موسيقي ديجيتال ايجاد كرد. متخصصان بين‌المللي بالاخره روش امني براي دريافت موسيقي‌هاي دلخواهشان پيدا كرده بودند و به مرور چندين وب‌سايت دانلود رايگان نيازي نداشتند كه عموما تقلبي و پر از ويروس و تبليغ بودند. افزون‌براين، تهيه‌كنندگان هم بالاخره مي‌توانستند درآمدي هرچند كمتر از دوران قديم از موسيقي ديجيتال كسب كنند.
در دنياي فناوري، هيچ چيز ثابت نمي‌ماند. خريد تكي موسيقي كه زماني بهترين گزينه براي متخصصان علاقه‌مند بود، به‌مرور جاي خود را به سرويس‌هاي استريم همچون اسپاتيفاي داد. متخصصان به‌لطف بهره‌مندي از ارتباط‌هاي اينترنتي دائمي و پرسرعت، پرداخت اشتراك ماهانه و گوش‌دادن به بي‌نهايت موسيقي دلخواه را به خريد تكي قطعات ترجيح مي‌دادند.
پس از اينكه توجه و علاقه‌ي متخصصان به‌سمت سرويس‌هاي استريم تغيير كرد، محبوبيت نرم‌افزارهاي پخش موسيقي همچون وين‌امپ در مسير سقوط قرار گرفت. در سال ۲۰۱۴، شركت AOL وين‌امپ را به شركت بلژيكي Radionomy فروخت. مالك جديد در سال ۲۰۱۸ ادعا كرده بود نسخه‌ي جديد وين‌امپ (Winamp 6) در سال ۲۰۱۹ عرضه خواهد شد؛ اما هنوز از آن خبري نيست. درواقع، شركت Radionomy نيز ديگر وجود خارجي ندارد و به Shoutcast تغييرنام داده است. به‌هرحال، هنوز متخصصان زيادي وجود دارند كه از وين‌امپ، آن هم از نسخه‌هاي قديمي، استفاده مي‌كنند.
شايد با اين سؤال روبه‌رو شده باشيد كه چرا در دنياي كنوني و اوج‌گيري سرويس‌هاي استريم موسيقي، بايد از نرم‌افزاري همچون وين‌امپ استفاده كرد؟ به‌هرحال، هنوز برخي متخصصان گوش‌دادن به به مجموعه‌ي شخصي موسيقي خود را به استريم‌كردن ترجيح مي‌دهند. به‌علاوه، حقوق مالكيت در سرويس‌هاي استريم نيز اين‌گونه است كه شايد برخي قطعات در آينده ديگر دردسترس متخصص نباشند. درضمن، تعداد زيادي از موسيقي‌هاي قديمي نيز در سرويس‌هاي استريم وجود ندارند؛ به‌ويژه براي متخصصاني كه هنوز امكان استفاده از سرويس‌هاي استريم محبوب را ندارند و موسيقي را دانلود مي‌كنند، وين‌امپ و نرم‌افزارهاي مشابه انتخاب مناسبي محسوب مي‌شوند.
هم انديشي ها