چالش‌هاي سفر به مريخ؛ از پرتوهاي كيهاني تا پخت غذا و افسردگي
فرستادن انسان به مريخ كار دشواري است، اما اخيرا هيئتي از متخصص كارشناسان در جشنواره‌ي جهاني علوم، جزئيات فرستادن انسان به مريخ را با درانديشه متخصصينگرفتن نكاتي مثل زندگي در زير زمين تا ورزش در فضا و حتي پخت نان در سياره‌ي سرخ مطالعه كرده‌اند.
رويداد مورد مباحثه با عنوان «ما مريخي خواهيم شد» در تاريخ ۲۹ مه برگزار شد. در اين نشست پروژه‌ي بازگشت به ماه هم به‌عنوان بخشي از مسير سفر به مريخ به مباحثه گذاشته شد. اعضاي اين نشست با مباحثه در مورد مأموريت‌هاي سرنشين‌دار نظير برنامه‌ي آرتميس، اين قبيل پروژه‌ها را زمينه و همراهي براي مأموريت‌هاي سرنشين‌دار به مريخ دانستند.
لين شر، روزنامه‌نگار و نويسنده‌ي جزوه رايگان «سالي رايد: اولين فضانورد زن آمريكايي در فضا» (سيمون و شوستر، ۲۰۱۵) در اين رويداد يك مجموعه از سؤال‌هاي جديد را مطرح كرد.
شر از ميشل راكر، مهندس ناسا در مورد زمان پرتاب پرسيد. به‌گفته‌ي راكر، فرستادن فضاپيما به سمت مريخ مثل پاس دادن توپ فوتبال به بازيكن ديگر است؛ به‌طوري‌كه ارسال‌كننده‌ي توپ نمي‌داند گيرنده كجاست؛ اما توپ را به نقطه‌اي ارسال ميكند كه گيرنده بعدا به آن خواهد رسيد.
راكر با بيان اينكه وضعيت دومي، هماهنگي مطلوبي است، اشاره كرد كه در اين نقطه، موقعيتي آتي را پيش‌بيني خواهيد كرد و پرتاب را در لحظه‌اي انجام نخواهيد داد كه زمين و مريخ كمترين فاصله را با يكديگر دارند. به نقل از مركز فضايي گودارد ناسا در بهترين موقعيت قرارگيري دو سياره نسبت به يكديگر، فضاپيما مي‌تواند در زمان تقريبي ۹ ماه به مريخ برسد.
اسكات كلي در مأموريت ۳۴۰ روزه فضايي، از ماژول كاپولا ايستگاه فضايي بيرون را نگاه ميكند. مأموريت او جمع‌آوري مستنداتي در مورد شگفتي‌هاي سطح زمين بود.
سؤال بعدي شر اين بود: انسان‌ها در طول پرواز چه چيزي همراه خود خواهند برد؟ فضانوردان سياره‌ي سرخ مقدار زيادي آب همراه خود خواهند برد. به‌گفته‌ي راكر مريخ‌نورد، كيورياسيتي بزرگ‌ترين جسمي است كه توسط انسان با موفقيت روي سطح مريخ فرود آمده است اما وزن فضاپيماهاي سرنشين‌دار حداقل ۲۰ برابر بيشتر از نمونه‌هاي رباتيك خواهد بود. از طرفي آب نه‌تنها از حيات انسان همراهي خواهد كرد، بلكه مي‌تواند از پرتوهاي فضايي نيز جلوگيري كند.
به‌گفته‌ي دكتر يون كيگل، پرتوها يكي از مهم‌ترين مولفه‌هايي است كه بايد در چنين سفرهايي درانديشه متخصصين گرفته شود. در سفرهايي كه تقريبا ۶ ماه طول مي‌كشند، وجود يك پوشش آبي مي‌تواند از فضانوردان دربرابر امواج مضر محافظت كند. با پمپ كردن آب در اطراف محل خواب فضانوردان مي‌توان خطر برخورد پرتوهاي خورشيدي را كاهش داد.
كيگل به مطالعه دوقلو‌هاي ناسا اشاره كرد كه در آن، اسكات كلي تقريبا يك سال را در فضا گذراند؛ درحالي‌كه دوقلوي همسان او مارك كلي به‌عنوان كنترل آزمايشي روي زمين باقي ماند. هدف اين پژوهش، مطالعه تأثير ريزگرانش و تجربه‌ي بي‌وزني فضانوردها در مدار پاييني زمين و آثار آن بر بدن انسان در سفرهاي فضايي طولاني‌مدت بود.
در اين پژوهش، اطلاعاتي در مورد آسيب‌پذيري بدن انسان در فضا جمع‌آوري شد. ايده‌ي پيشنهادي كيگل براي افزايش ايمني بدن، استفاده از سلول‌هاي بنيادي است. براساس اين طرح، سلول‌هاي بنيادي از بدن فضانوردها برداشت مي‌شود و سپس مجددا به بدن آن‌ها بازگردانده مي‌شود. به اين صورت، آسيب‌پذيري بدن در فضا به حداقل مي‌رسد. كيگل اضافه كرد:
در پروازهاي فضايي بايد رويه‌هايي را براي ترميم آسيب‌هاي ريزگرانش در انديشه متخصصين گرفت. از طرفي بايد از ابزار و وسايل مناسب براي نگه‌داري خون استفاده كرد؛ زيرا مايعات به‌راحتي در فضا شناور مي‌شوند.
سلامت فيزيكي، تنها نگراني متخصص كارشناسان در سفرهاي سرنشين‌دار فضايي نيست و سلامت رواني نيز از اهميت بالايي برخوردار است. اشكالاتي نظير اختلال خواب يا عدم فعاليت خلاقانه و ورزش فيزيكي مي‌توانند به روان انسان آسيب بزنند. به عقيده‌ي كيگل، فعاليت‌هاي نيروبخش و مؤثر در تجديد قوا نظير تحرك، عكاسي، موسيقي و هنر در چنين شرايطي ضروري هستند.
نماي سرتاسري مريخ كه تقريبا از ۱۰۰ تصوير مدارپيماي وايكينگ تشكيل شده است
فضانوردها در سفر به مريخ بايد در روابط خود تعادل ايجاد كنند. به اين منظور، برنامه‌ريزها و مسئولان مأموريت بايد امكان برقراري ارتباط دوره‌اي بين فضانوردها و خويشاوندان‌شان را فراهم كنند و همچنين افرادي را انتخاب كنند كه ازانديشه متخصصين روحي با مأموريت‌هاي طولاني‌مدت سازگار هستند.
به عقيده‌ي متخصص كارشناسان، افراد معمولا در ابتدا نسبت به اين سفر مشتاق هستند اما بايد مراقب روابط شخصي خود هم باشند. روي فضاپيماها ماژول‌هاي مجزايي نصب مي‌شوند كه فضانوردها به‌لطف آن‌ها مي‌توانند از زمان ارزشمند خصوصي خود استفاده كنند و به تمرين‌هاي ذهني بپردازند.
در سفر به مريخ، علاوه‌بر سلامت جسمي بايد به سلامت روحي فضانوردان هم توجه داشت
نگراني‌هاي مرتبط با سلامت رواني تنها مربوط‌به طول سفر نيستند. شرايط سكونت‌ناپذير مريخ با جو رقيقي كه نمي‌تواند سطح سياره را از خطر پرتوهاي كيهاني محافظت كند، بدين معني است كه خدمه‌ي بازديدكننده از سياره‌ي سرخ بايد در محيط‌هاي عايق زندگي كنند.
بااين‌حال، زندگي پشت ديوارهاي بسته بر روان انسان تأثير مي‌گذارد. الن استوفان، زمين‌شناس سياره‌اي مي‌گويد وقتي از فضانوردها پرسيده مي‌شود در دوران اقامت طولاني‌مدت‌شان در ايستگاه فضايي بين‌المللي، بيش از همه دلتنگ چه چيزهايي روي زمين مي‌شوند، آن‌ها به حس وزش باد روي صورتشان و بوييدن باران اشاره مي‌كنند.
- ۵ خطر بزرگي كه زندگي فضانوردان را در سفر به مريخ تهديد ميكند
- كابوس پژوهشگران در سفر فضايي به مريخ
- فضانورد آپولو 8، ارسال انسان به مريخ را حماقت‌بار مي‌داند
با اين اوصاف، وجود محيط‌هاي عايق براي هر عملي درجهت اكتشافات انساني در مريخ ضروري است. به‌گفته‌ي متخصص كارشناسان نشست، بايد در انديشه متخصصين داشت كه طوفان‌هاي شن و تغيير فصل مريخ مي‌تواند به در و ديوار سكونتگاه‌ها آسيب بزند. بااينكه فضانوردها با رفتن به زير زمين از پرتوهاي مضر در امان مي‌مانند، اما به نور مصنوعي نياز دارند و نور مصنوعي مي‌تواند به افسردگي منجر شود.
علاوه‌بر اين بايد جمعيت‌هاي ميكروسكوپي را هم در انديشه متخصصين گرفت. تريليون‌ها باكتري، ويروس و قارچ بخشي از بدن موسوم به ميكروبيوم را تشكيل مي‌دهند. احتمال تغيير ميكروبيوم در واكنش به محيط جديد وجود دارد و ممكن است بدن نتواند به‌راحتي به وضعيت قبل بازگردد.
مأموريت‌هاي مريخ براساس راهبردهاي محافظت از سياره‌ها اجرا مي‌شوند؛ در اين مأموريت‌ها، سياره‌هاي مقصد بايد از ميكروب‌هاي زميني مصون باشند و بايد از نفوذ آلودگي به سياره‌هاي ديگر جلوگيري كرد. مأموريت‌هاي مريخي وفادار به راهبردهاي محافظت سياره‌اي هستند؛ هر مأموريت به سياره‌اي ديگر بايد از ميكروب‌هاي زميني مستقل باشد و آلودگي نبايد به سياره‌هاي ديگر منتقل شود.
هيئت مطالعه به‌صورت خلاصه به شرح پخت‌وپز در مريخ پرداخت. كيم بينستد، دانشمند فضايي، اشاره كرد كه كيسه‌ي آرد مي‌تواند منبعي طولاني‌مدت از غذا فراهم كند كه نسبت به غذاي آماده بهتر است. بااينكه پخت‌وپز در مريخ چالش‌هايي مثل ريزگرانش را دارد، اما با ارسال مواد غذايي به‌جاي غذاهاي آماده مي‌توان منبع تأمين غذايي را افزايش و وزن فضاپيما را كاهش داد.
هم انديشي ها