EPTS؛ فناوري تازه فيفا براي تحليل عملكرد تيم‌ها در جام جهاني 2018
فناوري روز‌به‌روز متخصصد بيشتري در عرصه‌ي ورزش پيدا مي‌كند و نفوذ آن در ورزش محبوبي چون فوتبال نيز اجتناب‌ناپذير است. در حال حاضر، اوج پيوند فناوري با فوتبال را مي‌توان در جام جهاني امسال روسيه مشاهده كرد. فيفا در جام ۲۰۱۸ براي نخستين بار از فناوري‌هاي تازه‌اي استفاده كرده است كه از جمله‌ي آن‌ها مي‌توان به سيستم كمك‌داور ويدئويي (VAR) با هدف كاهش اشتباهات داوري اشاره كرد.
علاوه بر اين، فيفا براي نخستين بار در جريان جام جهاني امسال به مربيان اجازه‌ي تحليل داده‌هاي حاصل از رديابي حركات بازيكنان را حين بازي مي‌دهد. يك جفت دوربين ردياب اپتيكال، داده‌هاي مكاني را براي هر بازيكن و توپ ثبت مي‌كند. سپس اين داده‌ها و ويدئوي ضبط‌شده از طريق فناوري‌هاي قابل حمل كوچك در دسترس تمام تيم‌ها قرار مي‌گيرد. فيفا بدين منظور به يك تحليلگر مستقر در جايگاه بالاي نيمكت و مربي داخل زمين يك تبلت اختصاص مي‌دهد.
تحليلگر به يك اپليكيشن كه امكان رسم طرح‌هاي آزادانه را روي تصاوير ويدئويي فراهم مي‌كند، دسترسي خواهد داشت. تصاوير ثابت با نمودارها مي‌توانند به‌منظور تغيير يا اصلاح نحوه‌ي بازي تيم‌ها در حين مسابقه از طريق شبكه‌ي اينترنت ارسال شوند. همچنين يك ارتباط راديويي ايمن بين تحليلگر و مربي برقرار خواهد بود و در صورتي كه فضاي استاديوم بيش از حد شلوغ و پرسروصدا باشد، مي‌توانند از طريق اپليكيشن نيز به چت كردن با يكديگر بپردازند. فيفا اين پلتفرم را «سيستم‌هاي عملكرد الكترونيكي و رديابي» يا به اختصار EPTS مي‌نامد.
سيستم‌هاي عملكرد الكترونيكي و رديابي كه شامل فناوري‌هاي پوشيدني و مبتني بر دوربين مي‌شود، به‌منظور كنترل و بهبود عملكرد تيم‌ها و بازيكنان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين سيستم در درجه‌ي اول موقعيت بازيكن و توپ را رديابي مي‌كند؛ اما مي‌توان در تركيب با دستگاه‌هاي ميكرو الكترومكانيكي همچون شتاب‌سنج، ژيروسكوپ و غيره نيز از آن استفاده كرد. همچنين پايشگرهاي ضربان قلب به‌همراه ديگر دستگا‌ه‌ها، فشار يا پارامترهاي فيزيولوژيكي را اندازه‌گيري مي‌كنند. در حال حاضر، سه نوع دستگاه ردياب فيزيكي در بازار موجود است:
سيستم‌هاي دوربين اپتيكال
مزايا:
- عدم مزاحمت براي بازيكنان.
- استفاده‌ي گسترده در بازار فوتبال.
- نرخ نمونه‌برداري بالا و امكان رديابي توپ.
محدوديت‌ها:
- تعداد محدود اندازه‌گيري‌ها.
- نيازمند اصلاح دستي در صورت انسداد رديابي.
- زمان نصب و راه‌اندازي.
سيستم‌هاي موقعيت‌ياب محلي (LPS)
مزايا:
- امكان اندازه‌گيري‌هاي بسيار زياد.
- دقت داده‌هاي اندازه‌گيري‌شده در زمان واقعي.
- كاهش احتمالا تداخل در مسير انتقال با بهره‌گيري از فناوري باند فوق هوشمند.
محدوديت‌ها:
- نصب ثابت.
- هزينه‌هاي نصب.
- زمان نصب.
سيستم‌هاي موقعيت‌ياب جهاني (GPS) و ماهواره‌اي ناوبري جهاني (GNSS)
مزايا:
- امكان اندازه‌گيري‌هاي بسيار زياد.
- زمان كوتاه نصب و راه‌اندازي.
- عدم نياز به اپراتور
محدوديت‌ها:
- اتصال دستگاه به بازيكن و اندازه‌ي دستگاه براي استفاده‌هاي مكرر اشكال‌ساز است.
- خط ديد سيگنال ماهواره‌اي در ورزشگاه.
- نگراني در مورد دقت داده‌هاي اندازه‌گيري‌شده.
به‌كارگيري EPTS در ديگر ورزش‌ها
استفاده از سيستم‌هاي عملكرد الكترونيكي و رديابي در ورزش‌هاي مهم چندان مرسوم نيست و اجراي آن در جام جهاني امسال ابتكار عملي بي‌سابقه از سوي فيفا محسوب مي‌شود. با اين حال، برخي از ليگ‌هاي ورزشي پرطرفدار در ايالات متحده از چندي پيش استفاده از اين فناوري را آغاز كرده‌اند. ليگ حرفه‌اي بسكتبال آمريكا (NBA) با آغاز فصل ۲۰۱۲-۲۰۱۳ اجازه‌ي استفاده از داده‌ها و ويدئو‌هاي كنار زمين را صادر كرد و اين سيستم را تا پيش از بازي‌هاي فصلي ۲۰۱۶-۲۰۱۷ ارتقا داد. در طرف ديگر، ليگ هاكي ملي آمريكاي شمالي (NHL) در جريان بازي‌هاي پلي‌آف سال گذشته، تنها اجازه‌ي استفاده از آيپد‌هاي مجهز به ويدئو را در نيمكت صادر كرد؛ اما پاييز گذشته اين برنامه را در بازي‌هاي فصلي معمول گسترش داد. ليگ ملي فوتبال آمريكايي (NFL) نيز تنها امكان دسترسي به تصاوير ثابت را در تبلت‌هاي كنار زمين فراهم كرد.
هم انديشي ها