درمانهاي ضدسرطان مبتني بر سلولهاي بنيادي سرطان
سرطان بيماري وحشتناكي است كه معمولا راه درمان مطمئن و بيخطري ندارد. عوارض سمّي شيميدرماني و اشعهدرماني اغلب موجب ميشوند درمان نيز بهاندازهي خود بيماري بد باشد و نيز خطر عود و انتشار تومور ايجاد شود.
درمانهاي سرطان هنوزهم مبتني بر روشهاي بريدن و سوزاندن يا استفاده از سموم است كه در قرون وسطي استفاده ميشد. اگر غدهي سرطاني با جراحي برداشتني نباشد، ممكن است بهكمك سوزاندن با اشعه يا سمّيشدن بهوسيلهي داروهاي شيميدرماني درمان شود. برايناساس، درمان سرطان نيز همچون تشخيص، براي بيماران مسئلهي دلهرهآوري بهشمار ميرود و بهانديشه متخصصين ميرسد اين گزينههاي درماني براي اين بيماري محدود باشند. در جهان، سرطان مسئول مرگومير زيادي است.
شكست در زمينهي نوآوري درمانهاي سرطان شايد به موفقيت بسيار اندك آزمايشهاي باليني مربوط باشد. درحدود ۹۵ تا ۹۸ درصد از داروهاي ضدسرطان جديد در مرحلهي سوم آزمايشها باليني شكست ميخورند. اين مرحله، مرحلهاي است كه در آن، درمانهاي جديد با گزينههاي درماني موجود مقايسه ميشوند. اين، آماري تكاندهنده است. هيچ تجارتي قادر نخواهد بود با چنين ميزان موفقيت نااميدكنندهاي سرپا بماند.
شيميدرماني و اشعهدرماني از درمانهاي رايج سرطان هستند كه به تودههاي سلولهاي سرطاني حمله ميكنند؛ ولي ممكن است به بافتهاي سالم نيز آسيب برسانند
اغلب داروهاي ضدسرطان موجود به تودهي سلولهاي سرطاني حمله ميكنند، نه ريشهي اصلي اشكال. «سلولهاي بنيادي سرطان» با عنوان «سلولهاي آغازكنندهي تومور» نيز شناخته ميشوند و تنها سلولهاي موجود در تومور هستند كه ميتوانند تومور جديد بسازند.
براي پيشگيري از رشد و گسترش سرطان، به طراحي درمانهاي جديدي نياز است كه فقط به سلولهاي بنيادي سرطان حمله و آنها را ريشهكن كنند؛ اما براي اين كار بايد هدف را بهتر بشناسيم. پژوهش جديدي ممكن است چنين هدفي را كشف كرده باشد. پژوهشگران سلولهايي در تودههاي سرطاني مختلف شناسايي و جداسازي كردهاند كه به آنها «سلولهاي منشأ» ميگويند.
آزمايشهاي اين پژوهش كه روي سلولهاي سرطاني تومورهاي سينهي انسان انجام شده، نشان ميدهد سلولهاي بنيادي سرطاني ويژگيهاي خاصي دارند. اين سلولها تقريبا ۰/۲ درصد از كل جمعيت سلولهاي سرطاني توده را تشكيل ميدهند.
برخي از ويژگيهاي سلولهاي بنيادي سرطاني عبارتاست از: ۱. مقادير زيادي انرژي توليد ميكنند و بهسرعت تقسيم ميشوند؛ ۲. از فرايند طبيعي پيري سلولي فرار ميكنند؛ ۳. تصور ميشود نخستين سلولهاي سرطاني باشند كه روند تكثير كنترلنشدهي سلول را آغاز ميكنند و موجب تشكيل تومور ميشوند؛ ۴. رشد كنترلنشدهي مستقل و معلقي را بدون ايجاد پيوند بافتي ميگذرانند و بدينترتيب متاستاز رخ ميدهد: انتشار ازطريق عروق لنفاوي و خوني. اين ويژگيها موجب ميشود آنها در كانون توجه طراحي داروهاي جديد ضدسرطان قرار گيرند.
سلولهاي بنيادي سرطاني بهصورت معلق در جريانِخون رشد ميكنند و در كل بدن پراكنده ميشوند
اين سلولهاي بنيادي سرطاني پرانرژي مشخصههاي رنگي خاصي دارند كه يافتنشان را آسان ميكند. حال كه پژوهشگران اين موضوع و نيز نحوهي رفتار اين سلولها را پيدا كردهاند، يافتن داروهايي كه بتوانند اين سلولها را هدف قرار دهند، نبايد كار دشواري باشد.
پژوهشگران نشان دادهاند اين سلولها را ميتوان با استفاده از مهاركنندهي ميتوكندريايي يا مهاركنندهي چرخهي سلولي، مانند ريبوسيكليب هدف قرار داد. ريبوسيكليب داروي تأييدشدهي سازمان غذا و داروي آمريكا است و از تكثير اين سلولها جلوگيري ميكند. درواقع، اگر پژوهشگران روي اين سلولهاي بنيادي پرانرژي سرطاني تمركز كنند، شايد بتوانند مستقيما خود هدف را نشانه بگيرند و شايد روزي برسد مديريت و درمان سرطان نيز مانند بيماري مزمني همچون ديابت ممكن شود. پژوهشگران در آغاز راهي جديد و پربار براي درمان سرطان قرار گرفتهاند.
هم انديشي ها