داستان برند: اسپيس ايكس، تحقق روياي سفر به فضا

شركت SpaceX با نام كامل Space Exploration Technologies يك شركت آمريكايي توليدكننده‌ي تجهيزات و ماشين‌آلات صنعت هوافضا است. مركز اين شركت در هاوتهورن (Hawthorne) كاليفرنيا واقع است. موسس اسپيس ايكس، كارآفرين سرشناس آمريكايي ايلان ماسك (Elon Musk) است. او هدف از تاسيس اين شركت را كاهش هزينه‌ي حمل و نقل‌هاي فضايي و اجراي پروژه‌ي اسكان بشر در مريخ عنوان كرده است. از محصولات و پروژه‌هاي اصلي اين شركت مي‌توان سري موشك‌هاي فالكون و فضاپيماهاي دراگون را نام برد. هر دوي اين پروژه‌هاي در حال حاضر به موفقيت رسيده و محموله‌هاي مختلف را به مدار زمين ارسال مي‌كنند.

تاريخچه تاسيس

در سال ۲۰۰۱، ايلان ماسك طرحي مفهومي با نام Mars Oasis ارائه كرد. هدف اين پروژه، ساخت يك گلخانه‌ي كوچك براي پرورش گياه در سياره‌ي مريخ بود. او براي جذب انديشه متخصصين مردم و سازمان فضايي ناسا، تصميم گرفت تا تعدادي راكت ارزان‌ارزش از روسيه خريداري كند؛ اما سفر او به اين كشور بي‌نتيجه بود و ماسك نتوانست موشك‌هايي با ارزش مناسب پيدا كند.

در نهايت اون تصميم گرفت كه موشك‌هاي ارزان‌ارزش را در كشور خود بسازد. ماسك با مطالعه‌هاي اوليه متوجه شد كه ارزش مواد اوليه‌ي به كار رفته در توليد يك موشك، تنها ۳ درصد از مبلغ آن را شامل مي‌شود. او در نهايت به اين نتيجه رسيد كه مي‌توان با تغيير ساختار شركت توليد كننده و استفاده از فناوري‌هاي ماژولار، ارزش تمام شده‌ي موشك‌ها را تا يك دهم كاهش داد و باز هم سود ۷۰ درصدي داشت. پس از مطالعات اوليه، كار اسپيس ايكس با توليد ساده‌ترين نمونه‌ي موشك‌هاي فضايي شروع شد. اين تصميم براي جلوگيري از درگير شدن در طراحي و توليدات پيچيده و ورشكستگي شركت تازه تاسيس گرفته شد.

در سال ۲۰۰۲، ماسك به دنبال نيرو براي شركت جديدش بود. اولين نفري كه با ماسك مصاحبه كرد، تام مولر بود. با پيوستن تام مولر به ايلان ماسك، شركت SpaceX به‌صورت رسمي تاسيس شد. مانند بسياري از شركت‌هاي تازه تاسيس، اسپيس ايكس نيز روزهاي ابتدايي را در يك گاراژ در ال سگوندو كاليفرنيا سپري كرد.

شركت اسپيس ايكس تا كنون رشد سريعي را تجربه كرده است. اين شركت در سال ۲۰۰۲ تاسيس شد، در سال ۲۰۰۵ حدود ۱۶۰ متخصص داشت و تعداد متخصصان آن تا سال ۲۰۱۰ به ۱۱۰۰ نفر رسيد. تعداد متخصصان اين شركت در حال حاضر نزديك به ۶ هزار نفر است. ايلان ماسك در يك سخنراني در سال ۲۰۱۶ اعلام كرد كه به خاطر پروژه‌هاي انجام شده پيرامون تكنولوژي سلاح‌هاي پيشرفته، اين شركت تنها مي‌تواند متخصصان آمريكايي استخدام كند.

تا پايان سال ۲۰۱۲، اين شركت حدود ۴۰ پرتاب به فضا داشت كه درآمدي حدود ۴ ميليارد دلار را عايد آنها كرد. بسياري از اين قراردادهاي فضايي هنوز براي اين شركت درآمد ايجاد مي‌كنند. مشتريان اسپيس ايكس، از انواع مختلف تجاري تا دولتي (مانند NASA) هستند. تا سال ۲۰۱۳، اين شركت حدود ۵۰ قرارداد پرواز در آينده داشته كه دو سوم آنها مربوط به مشتريان تجاري بوده‌اند.

يكي از اهداف تاسيس اسپيس ايكس، كاهش هزينه‌ي سفرها و نقل و انتقالات فضايي بوده است. ماسك تصميم دارد هزينه‌ي سفرهاي فضايي را تا يك دهم كاهش دهد. آنها براي حمل و نقل فضايي نيز برنامه‌اي جدي دارند تا ارزش انتقال هر كيلوگرم بار به فضا را تا ۱۱۰۰ دلار كاهش دهند.

از ديگر اهداف مهم تاسيس اين شركت، توسعه‌ي سيستم پرتاب قابل بازيافت بوده است. اين شركت آزمايشات متعددي براي تحقق اين هدف انجام داده و به نتايج مثبتي نيز رسيده است. آنها قصد دارند سيستمي طراحي كنند كه موشك پرتاب شده به فضا كه در مدار زمين قرار گرفته، بتواند به ايستگاه پرتاب بازگشته و براي پرتاب مجدد آماده شود. توسعه‌ي اين پروژه نيازمند طراحي و ساخت موشك‌هاي پيشرفته و همچنين آماده‌سازي ايستگاه‌هاي پرتاب براي انجام چند پرتاب متوالي است. در مصاحبه‌اي كه يكي از مديران اين شركت در سال ۲۰۱۳ انجام داده عنوان شده است كه در صورت نهايي شدن اين پروژه، مي‌توان هزينه‌ي پرتاب موشك به فضا را تا ۷ ميليون دلار كاهش داد كه دستاوردي قابل توجه است.

ايلان ماسك در مصاحبه‌اي كه در سال ۲۰۱۱ انجام داده، يكي ديگر از اهداف خود را، محقق كردن سفرهاي فضايي به سياره‌ي مريخ عنوان كرده است. او در سال ۲۰۱۰ تحقيقاتي انجام داد و به اين نتيجه رسيد كه مي‌توان سياره‌ي مريخ را براي زندگي انسان‌ها آماده كرد. در ژوئن ۲۰۱۳، ماسك پروژه‌اي بزرگ در اين زمينه مطرح كرد. اين پروژه (Interplanetary Transport System) متشكل از موشك‌ها، ايستگاه‌هاي فضايي و كپسول‌هاي فضايي پيشرفته است كه توانايي حمل مسافر به مريخ و بازگشت آنها به زمين را دارند. در سال ۲۰۱۴، جين شاتول مدير عملياتي اسپيس ايكس اعلام كرد كه به محض آماده شدن پروژه‌هاي falcon Heavy و Dragon 2 تمركز مهندسان اين شركت بر پياده‌سازي پروژه‌ي مريخ خواهد بود.

ماشين آلات و تجهيزات فضايي

اسپيس ايكس در حال حاضر ۲ نوع موتور موشك توليد مي‌كند. موتورهاي مرلين (Merlin) كه با سوخت كروزين يا نفت سفيد كار مي‌كنند و موتورهاي نوع دوم كمكي يا پيشرانه كه با نام دراكو (Draco/SuperDraco) شناخته شده و سوخت هايپرگل دارند. سوخت هايپرگل كه در صنايع فضايي استفاده مي‌شود، تركيبي از ۲ ماده است كه بدون نياز به عاما محرك مانند جرقه و تنها با قرار گرفتن مواد تشكيل دهنده در كنار هم فعال مي‌شود. موتورهاي مرلين هر ۲ سري موشك اصلي اسپيس ايكس يعني فالكون ۹  و Falcon Heavy را مي‌رانند. از ديگر محصولات اين شركت مي‌توان به فضاپيماي Dragon اشاره كرد. اين فضاپيما كه توسط فالكون ۹ به فضا پرتاب مي‌شود، براي حمل بار در ارتفاع پايين مدار زمين به كار مي‌رود. محصول ديگر اين خانواده، Dragon 2 است كه براي حمل مسافر به فضا در حال آماده‌سازي است.

موتور موشك

اسپيس ايكس از ابتداي تاسيس، ۳ سري موتور موشك توليد كرده است. خانواده‌ي مرلين و كسترل (Kestrel) كه براي پرتاب موشك‌ها به كار مي‌روند و خانواده‌ي دراكو كه وظايف كنترلي و پيشرانه بر عهده دارند. اين شركت در حال حاضر مشغول توسعه‌ي ۲ موتور جديد به نام‌هاي سوپردراكو و رپتور (raptor) است.

موتورهاي خانواده‌ي مرلين از اكسيژن مايع (LOX) و نفت تصويه شده (RP-1) به عنوان سوخت استفاده مي‌كنند. طراحي اصلي اين موتورها به‌گونه‌اي است كه براي بازگشت به زمين و سطح دريا و استفاده‌ي مجدد قابل بهره‌برداري باشند.

موتورهاي كسترل تغذيه‌ي سوخت با فشار دارند و از سوختي مشابه مرلين استفاده مي‌كنند. معماري آنها شبيه خانواده‌ي مرلين است و تنها تفاوت اين دو، نبود پمپ توربو در سري كسترل است. اين موتورها به جاي پمپ توربو از فشار مخزن استفاده مي‌كنند. جنس مواد به كار رفته در نازل اين موتورها، آلياژ نيوبيوم تقويت شده است.

موتورهاي شتابي دراكو، از مونومتيل هيدرازين به همراه نيتروژن تتروكسايد به عنوان سوخت استفاده مي‌كنند. اين موتورها در هر بار شتاب‌دهي، ۴۰۰ نيوتون شتاب وارد مي‌كنند. استفاده‌ي اصلي از خانواده‌ي دراكو، در فضاپيماهاي دراگون است. اين موتورها در فضاپيماهاي مذكور نقش سيستم كنترل واكنش دارند. موتورهاي در حال ساخت سوپردراكو، قدرت و شتاب بيشتري داشته و براي توسعه‌ي سيستم پرتاب و فرود فضاپيماي Dragon 2 آماده مي‌شوند.

موشك‌هاي فالكون

از سال ۲۰۱۰، تمركز اصلي SpaceX روي موشك‌هاي فالكون بوده است. اولين محصول اين سري، فالكون يك بود كه به عنوان يك نمونه‌ي اوليه، در سال ۲۰۰۸ پروازي موفقيت‌آميز براي رساندن محموله به مدار زمين در ارتفاع پايين داشت. عضو بعدي خانواده‌ي فالكون كه پيشرفته‌تر نيز هست، فالكون ۹ نام دارد. اين موشك ميان‌رده توانايي حمل ۲۲۸۰۰ كيلوگرم بار به مدار زمين را دارد. رقيبان اصلي اين موشك، Delta IV شركت بوئينگ و Atlas V شركت ULA هستند.

اواين پرتاب فالكون ۹ در ۴ ژوئن سال ۲۰۱۰ انجام شد. اولين پرتاب تجاري اين محصول نيز  در ۲۲ مي سال ۲۰۱۲ انجام شد كه در نتيجه‌ي آن فالكون ۹ به عنوان اولين فضاپيماي تجاري شناخته شد كه توانسته بود محموله‌اي را به ايستگاه بين‌المللي فضايي تحويل دهد. تا مارس سال ۲۰۱۷، موشك‌هاي فالكون ۹ تعداد ۳۰ ماموريت موفق و ۲ شكست را پشت سر گذاشته‌اند. يكي از شكست‌هاي اين موشك‌ها بلافاصله پس از پرتاب و ديگري در زمان آماده‌سازي و سوخت‌گيري پيش از پرتاب بوده است.

در سال ۲۰۱۱، شركت اسپيس ايكس توسعه‌ي محصول جديد خود با نام Falcon Heavy را شروع كرد. اين موشك متشكل از تركيب ۳ تايي بخش اصلي فالكون ۹ و ۲۷ موتور مرلين 1D است. بخش اول اين موشك توانايي حمل ۶۳۹۵۷ كيلوگرم بار را دارد. در صورت موفقيت پروژه و نهايي شدن توليد اين موشك، Falcon Heavy به عنوان قدرتمندترين موشك جهان شناخته خواهد شد. گفته شده اولين پرواز اين موشك در ماه نوامبر سال جاري انجام خواهد شد.

كپسول‌هاي دراگون (Dragon)

اسپيس ايكس در سال ۲۰۰۵ اعلام كرد كه قصد دارد تا پايان دهه، برنامه‌اي فضايي-تجاري در زمينه‌ي حمل و نقل انسان به فضا اجرا كند. محصول نهايي اين پروژه، فضاپيماهاي مخروطي دراگون هستند كه توانايي حمل بار يا حداكثر ۷ فضانورد را به مدار زمين و بالاتر از آن دارند. ناسا در سال ۲۰۰۶ اعلام كرد كه اسپيس ايكس به عنوان طرف قرارداد براي حمل بار و مسافر به ايستگاه فضايي بين‌المللي انتخاب شده است.

اولين پروژه‌ي آزمايشي اين فضاپيماها در سال ۲۰۱۰ انجام شد. نمونه‌اي كه در آن پرواز استفاده شده بود، فاقد سپر حرارتي و ديگر المان‌هاي اصلي يك سفر فضايي بود؛ اما تمامي شرايط لازم براي آزمايش اوليه‌ي آن فراهم شده بود. اولين پرواز واقعي خانواده‌ي دراگون در دسامبر سال ۲۰۱۰ و با دومين پرتاب فالكون ۹ انجام گرفت. در اين پرواز، فضاپيماي مورد انديشه متخصصين پس از ۲ بار گشتن به دور زمين و انجام دادن تمام ماموريت‌هاي پيش‌بيني شده، به سطح سياره بازگشت.در سال ۲۰۱۲، دراگون به عنوان اولين فضاپيماي تجاري كه توانسته محموله‌‌ي باري به ايستگاه فضايي بين‌المللي ببرد، معرفي شد.

در آوريل سال ۲۰۱۱، ناسا قراردادي ۷۵ ميليون دلاري با اسپيس ايكس امضا كرد و به اين شركت ماموريت داد تا كپسول‌هاي دراگون را براي حمل مسافر به فضا بهينه‌سازي كند. گفته شده اين شركت قصد دارد در نوامبر سال جاري، سري دراگون ۲ فضاپيماي خود را به فضا پرتاب كند. در سال ۲۰۱۸ نيز نسخه‌ي مسافربر اين فضاپيما، فضانوردان آمريكايي را به ايستگاه فضايي بين‌المللي خواهد برد. 

شركت اسپيس ايكس در فوريه‌ي سال جاري اعلام كرد كه ۲ توريست فضايي تاكنون براي سفر رفت و بازگشتي به ماه اعلام آمادگي كرده‌اند. اين شركت قصد دارد اين داوطلبان را با كپسول‌هاي دراگون به فضا بفرستد. در كنفرانس خبري كه در اين مورد برگزار شد، ايلان ماسك اعلام كرد كه هزينه‌ي اين سفر توريستي كمتر از هزينه‌ي ارسال فضانورد به ايستگاه فضايي بين‌المللي خواهد بود براي هر توريست، هزينه‌ي ۷۰ ميليون دلار در انديشه متخصصين گرفته شده است. گفته شده اين پروژه تا پايان سال ۲۰۱۸ اجرا خواهد شد.

مركز تحقيق و توسعه

مركز تحقيق و توسعه‌ي شركت اسپيس ايكس به صورت فعال در پيشبرد پروژه‌هاي متنوع اين شركت فعاليت مي‌كند. بخش اعظمي از اين پروژه‌ها به توليد وسايل نقليه‌ي فضايي با قابليت استفاده‌ي مجدد مربوط مي‌شود. بخش ديگر به سيستم‌هاي حمل و نقل بين سياره‌اي و ديگر پروژه‌ها نيز به شبكه‌هاي ارتباطات مخابراتي جهاني اختصاص دارند. اين شركت براي پيشبرد اهداف تحقيقاتي خود، ابزارهاي متنوعي داشته و ابزارهاي جديدي را نيز ابداع مي‌كند. به‌عنوان مثال آنها در سال ۲۰۱۵ از نر‌م‌افزار اختصاصي آناليز ديناميك سيالات خود رونمايي كردند.

سيستم حمل و نقل فضايي با قابليت استفاده‌ي مجدد اسپيس ايكس، بخش اولي و اصلي موشك فالكون ۹ را با استفاده از سيستم پيشران خود به محل پرتاب بازمي‌گرداند. اولين آزمايش موفق اين شركت در اين زمينه، در دسامبر سال ۲۰۱۵ محقق شد.

سيستم‌هاي انتقال مسافر و بار بين سياره‌اي نيز از چشم‌اندازهاي طولاني‌مدت ايلان ماسك براي اين شركت هستند. او قصد دارد فناوري و منابع لازم براي اسكان انسان‌ها در كره‌ي مريخ را فراهم كند. ماسك در يك مصاحبه اعلام كرده كه قصد دارد سال‌هاي انتهايي عمرش را روي سياره‌ي مريخ بگذارند. او اعتقاد دارد حداكثر تا سال ۲۰۳۵، هزاران موشك و فضاپيما براي انتقال ميليون‌ها انسان به سياره ي مريخ و شروع يك زندگي جديد به پرواز در خواهند آمد.

از ديگر پروژه‌هاي تحقيق و توسعه‌ي اسپيس ايكس مي‌توان به تلاش براي عرضه‌ي اينترنت ماهواره‌اي براي تمامي مردم جهان اشاره كرد. آنها اجازه‌ي تست پروژه‌اي براي به راه انداختن شبكه‌اي متشكل از ۴ هزار ماهواره را كسب كرده‌اند. اين ۴ هزار ماهواره شبكه‌اي ايجاد خواهند كرد كه مي‌تواند تمام افراد جهان را به اينترنت متصل كند. گفته شده اولين نمونه‌‌هاي آزمايشي اين پروژه تا پايان سال ۲۰۱۷ اجرايي خواهند شد و شروع نهايي آن نيز تا سال ۲۰۲۰ تخمين زده شده است.

پروژه‌ي بلندپروازانه‌ي ديگر SpacX و ايلان ماسك، هايپرلوپ نام دارد. اين شركت ابتدا مسابقه‌اي به منظور طراحي اين سيستم حمل و نقل تونلي برگزار كرد كه تيم‌هاي متعددي در آن شركت داشتند. ايلان ماسك اعتقاد دارد با پيشرفت اين پروژه، مي‌توان آن را در سياره‌ي مريخ پياده‌سازي كرده و به عنوان سيستم حمل و نقل اصلي در آينده از آن استفاده كرد.

مراكز و زيرساخت‌هاي عملياتي

اسپيس ايكس در حال حاضر ۳ مركز اصلي پرتاب موشك دارد. اين مراكز در دماغه كاناورال ايالت فلوريداي آمريكا، مركز نيروي هواي Vandenberg در شهر لامپوك كاليفرنيا و مركز فضايي كندي در جزيره‌ي مريت فلوريدا واقع هستند.

مركز Cape Canaveral براي پرتاب موشك‌هاي فالكون ۹ استفاده مي‌شود. اين مركز توانايي پرتاب موشك‌هاي Falcon Heavy را ندارد. اسپيس ايكس براي آماده كردن اين مركز به منظور آزمايش سيستم‌هاي قابل بازيافت، مركز پرتاب Launch Complex را بهبود داده و اكنون نام Landing Zone 1 را براي آن انتخاب كرده است.

مركز وندنبرگ كه توانايي پرتاب موشك‌هاي فالكون ۹ و فالكون هوي را داريد، به منظور رساندن محموله به مدارهاي قطبي استفاده مي‌شود. اين مركز براي پرتاب‌هاي با ارتفاع پايين مناسب نيست.

مركز كندي از سال ۲۰۱۳ توسط اسپيس ايكس توسعه داده شده است. ناسا در آن سال اعلام كرده بود كه اسپيس ايكس را به عنوان مستاجر در اين مركز تاييد كرده است. اين شركت قصد دارد مركز را براي پرتاب موشك‌هاي اصلي خود آماده كند.

اسپيس ايكس در حال ساخت و توسعه‌ي يك مركز پرتابي ديگر نيز هست كه عنوان شده اين مركز فقط براي پروازهاي تجاري استفاده خواهد شد. ساخت مركز برونزويل (brownsville) از سال ۲۰۱۴ شروع شده است.

از ديگر مراكز ساخت و توسعه‌ي اين شركت نيز مي‌‌توان مركز ساخت نمونه‌ي اوليه‌ي ماهواره را نام برد. اسپيس ايكس كه قصد ورود به بازار ماهواره‌ها و اينترنت ماهواره‌اي را دارد، كارخانه‌ي خود را در سياتل واشنگتن بنا خواهد كرد. در حال حاضر اين شركت زميني ديگر به وسعت ۷۴۰ متر مربع را نيز در ايروين كاليفرنيا خريداري كرده تا براي پروژه‌هاي ارتباط ماهواره‌اي از آن استفاده كند.

دستاوردها

دستاورهاي اصلي شركت اسپيس ايكس در سال‌هاي فعاليت عبارتند از:

بزرگترين شكست‌هاي تاريخ اسپيس ايكس

شركت اسپيس ايكس نيز مانند ديگر شركت‌هاي بزگر دنيا در دوران فعاليت با اشكالات متعددي روبرو بوده و شكست‌هايي نيز داشته است.

در مارس سال ۲۰۱۳، فضاپيماي دراگون كه وارد مدار زمين شده بود، با اشكالاتي در بخش موتورهاي رانشي روبرو شد. به خاطر گرفتگي لوله‌هاي سوخت‌رساني، كنترل فضاپيما دشوار شده بود. مهندسان اسپيس ايكس به‌صورت از راه دور اشكال را برطرف كردند. به خاطر اشكال پيش آمده، فضاپيما يك روز ديرتر به مقصد خود يعني ايستگاه فضايي بين‌المللي رسيد.

در ماه ژوئن سال ۲۰۱۵، يك كپسول دراگون سوار بر موشك فالكون ۹ به فضا پرتاب شد تا محموله‌اي را به ايستگاه فضايي تحويل بدهد. ۲ دقيقه و ۱۹ ثانيه پس از پرتاب موشك، افت فشار هليوم در آن گزارش شد و ابري از بخار در بيرون بخش دوم موشك مشاهده شد. پس از چند ثانيه بخش دوم موشك منفجر شد. بخش اول چند ثانيه به پرواز خود ادامه داد تا اين كه به خاطر نيروهاي آئروديناميكي ارتباط خود را از دست داد و كپسول نيز پرتاب شده و از انفجار نجات يافت. البته كپسلو حاوي محموله نيز در اثر برخورد بعدي از بين رفت.

در سپتامبر سال ۲۰۱۶، يك موشك فالكون ۹ در جريان سوختگيري اوليه براي آزمايش‌هاي پيش از پرتاب منفجر شد. محموله‌ي اين موشك كه ماهواره‌ي ۲۰۰ ميليون دلاري Spacecom Amos-6 بود نيز به طور كامل نابود شد. ايلان ماسك اين حادثه را پيچيده‌ترين و سخت‌ترين شكست شركت ناميد. اين حادثه باعث شد كه شركت به مدت ۴ ماه فعاليت‌هاي خود را تعليق كرده و به دنبال كشف علل آن باشد.

خلاصه‌اي از زندگي ايلان ماسك، موسس و مديرعامل اسپيس ايكس

ايلان ماسك در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۷۱ در پرتورياي آفريقاي جنوبي به دنيا آمد. او از سن ۱۰ سالگي علاقه‌ي خود به دنياي فناوري را نشان داد و در ۱۲ سالگي توانست پايه‌هاي برنامه‌نويسي را بياموزد. اولين محصول او يك بازي كامپيوتري با نام Blastar بود كه كدهاي آن را به ارزش ۵۰۰ دلار به يك مجله‌ي كامپيوتري فروخت. او پيش از ۱۸ سالگي به كانادا رفت و به خاطر اين كه مادري كانادايي داشت توانست مجوز شهروندي اين كشور را كسب كند.

ماسك در سال ۱۹۹۷ مدرك متخصص كارشناسي خود را در رشته‌ي فيزيك از كالج علوم و هنر دانشگاه پنسيلوانيا دريافت كرد. او يك مدرك اقتصاد نيز از دانشكده‌ي كسب و كار وارتون دريافت كرد. ماسك سپس به كاليفرنيا رفت تا مدرك دكتراي خود را در علوم فيزيك متخصصدي دريافت كند اما پس از ۲ سال دانشگاه را ترك كرد. او دليل ترك دانشگاه را پيگيري علايق و ايده‌هايش در زمينه‌ي فناوري و خصوصا بازار رو به رشد خدمات اينترنتي دانسته است. او در سال ۲۰۰۲ شهروندي آمريكا را دريافت كرد.

ايلان ماسك در حال حاضر مديرعامل شركت‌هايي همچون اسپيس ايكس، تسلا و Neuralink است. او موسس شركت‌هاي OpenAl، PayPal و Boring نيز هست.

به‌روزرساني: ۱۸ بهمن ۱۳۹۶