داستان برند پاناسونيك؛ يك قرن توليد تجهيزات الكتريكي

پاناسونيك (Panasonic Corporation) شركتي بين‌المللي با سابقه و ريشه‌ي ژاپني است كه سال‌ها در صنعت الكترونيك جهان فعاليت مي‌كند. اين شركت تا سال ۲۰۰۸ با عنوان Matsushita Electric Industrial فعاليت داشت و محصولات خود را تحت برند پاناسونيك و تعدادي برند ديگر به بازار عرضه مي‌كرد. در دهم ژانويه‌ي سال ۲۰۰۸، شركت اعلام كرد كه نام رسمي خود را نيز به Panasonic Corporation تغيير خواهد داد. در نهايت در يكم اكتبر همان سال نام شركت به‌طور رسمي به پاناسونيك تغيير يافت.

مقر اصلي پاناسونيك در اوزاكا، ژاپن

شركت پاناسونيك در طول تاريخ صدساله‌ي خود، برندهاي متنوعي را پوشش داده و در نهايت تمامي محصولات را تحت برند پاناسونيك متحد كرده است. محصولات اين شركت مانند هم‌وطنان رقيبش يعني سوني، هيتاچي و ديگر برندهاي الكترونيكي، بسيار گسترده است. آن‌ها از تجهيزات كوچك الكترونيكي مانند نيمه‌هادي‌ها تا لوازم منزل و تجهيزات سرگرمي هواپيمايي توليد مي‌كنند.

شركت پاناسونيك در حال حاضر تحت مديريت كازوشيرو تسوگا فعاليت مي‌كند و از خانواده‌ي ماتسوشيتا، ماسايوكي ماتسوشيتا به‌عنوان معاون اول در اين شركت مشغول به كار است. در آخرين گزارش‌ منتشرشده، درآمد اين شركت در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰ ميليارد دلار اعلام شده است.

يكي از اولين تصاوير شامل كونوسوكه و ديگر متخصصان شركت ماتسوشيتا

كونوسوكه ماتسوشيتا به خاطر اوضاع نامناسب اقتصادي ژاپن در ابتداي قرن بيستم و همچنين فقر خانواده، از سن ۹ سالگي وارد بازار كار شد. او در كنار فعاليت كاري در فروشگاه دوچرخه، به تحصيل و مطالعه نيز ادامه مي‌داد. رئيس او از همان دوران كودكي متوجه علاقه‌ي شديد كونوسوكه به تجارت و كسب و كار شد. پس از مدتي كه خودروها و موتورسيكلت‌ها وارد خيابان‌هاي ژاپن شدند، كونوسوكه تصميم گرفت شغل خود را عوض كند.

كونوسوكه در ۱۵ سالگي به شركت تجهيزات الكتريكي و روشنايي اوزاكا رفت و در آنجا مشغول به كار شد. او علاقه‌ي زيادي به كار داشت و با رشد مناسب، در سن ۲۲ سالگي به سمت بازرسي شركت منصوب شد. ايده‌هاي اين جوان ژاپني هيچ گاه ذهنش را رها نمي‌كردند. او يك سرپيچ لامپ طراحي كرد و ادعا مي‌كرد كه عملكردي بهينه‌تر دارد. البته رئيسش پيشنهاد توسعه‌ي اين محصول را قبول نكرد و كونوسوكه نيز به ناچار شركت را ترك كرد تا رؤيايش را تعقيب كند.

خانواده‌ي ماتسوشيتا، اولين متخصصان شركت پاناسونيك

او در سال ۱۹۱۷ به همراه همسر و برادر همسرش، كارگاه توليدي و فروشگاه خود را در اوزاكا تأسيس كرد. پس از مدتي نمونه‌هاي كامل سرپيچ‌ها توليد شدند اما بازار آن‌ها را نپذيرفت. شرايط دشوار روزهاي ابتدايي شركت باعث شد آن‌ها براي تأمين مايحتاج زندگي برخي از دارايي‌هاي خود را بفروشند. پس از مدتي، كونوسوكه كه اعتبار مناسبي بين فعالان صنايع الكتريكي داشت، از يك كارخانه‌ي بزرگ ژاپني، سفارش توليد صفحات عايق دريافت كرد. او به همراه همكارانش با جديت كار كردند تا اين سفارش را به بهترين نحو تحويل بدهند و سرمايه‌ي لازم براي توليد انبوه ايده‌هاي خود را جذب كنند.

شركت ماتسوشيتا در ابتداي فعاليت با توليد محصولاتي باكيفيت‌تر و ارزان‌تر توانست جايگاه خود را در ميان توليدكنندگان تجهيزات الكتريكي پيدا كند. پس از مدتي رقبا نيز به فكر كاهش ارزش افتادند و كونوسوكه را در شرايط دشواري قرار دادند. البته او با ارتباط مناسبي كه با فروشندگان برقرار كرد، توانست از اولين چالش‌هاي ايجادشده در مديريت شركت سربلند بيرون بيايد.

سرپيچ‌هاي لامپ، اولين محصولات شركت ماتسوشيتا

صنعت ژاپن پس از جنگ جهاني اول دوران خوبي را سپري مي‌كرد. كارخانه‌ها با قدرت نيرو جذب مي‌كردند و پيدا كردن نيروي كاري مناسب بسيار دشوار بود. ماتسوشيتا نيز به‌سختي نيروي سادهان و متخصصان خود را حفظ مي‌كرد و هر روز نگران اين بود كه برخي متخصصان، شركت را ترك كنند. او برخلاف روال موجود در صنعت ژاپن، به رازداري بيش از اندازه در قبال متخصصان معتقد نبود و فن توليد محصولات را به هر نيروي سادهي با حداقل دانش يادگيري مي‌داد. پس از گذشت مدت كوتاهي و با شروع ركود اقتصادي در ژاپن، شركت‌هاي مختلفي در اين كشور ورشكست شدند. اما ماتسوشيتا كه تحت رهبري فردي باانگيزه بود، با قدرت به كار خود ادامه داد. آن‌ها در ابتداي قرن بيستم انجمني نيروي سادهي با نام Hoichi Kai داشتند كه با هدف دوستي بيشتر ميان كاركنان تأسيس شده بود. اين انجمن، پايه‌هاي فرهنگ سازماني صحيح را در شركت ماتسوشيتا بنا كرد.

باوجود ركود اقتصادي در ژاپن، شركت ماتسوشيتا با قدرت به كار خود ادامه مي‌داد. كونوسوكه در سال ۱۹۲۰ يك لوگو براي شركت طراحي كرد و به‌آرامي به سمت تبديل شدن به برند حركت كرد. آن‌ها پس از مدتي دفتري را در توكيو اجاره كردند تا كسب و كار خود را در شهرهاي ديگر ژاپن نيز گسترش دهند. افزايش تقاضا براي محصولات ماتسوشيتا به‌قدري سريع بود كه كونوسوكه منزل كناري كارگاه و پس از آن يك زمين ۲۳۰ متر مربعي را براي توسعه‌ي واحد ساخت و توليد اجاره كرد.

افزايش توليد باعث جذب نيروي سادهان بيشتري شد و شركت تا سال ۱۹۲۲ داراي ۵۰ متخصص و نيروي ساده بود. در نهايت تنها ۴ سال بعد از تأسيس، ماتسوشيتا به شركتي مستقل با كارخانه‌‌ي اختصاصي تبديل شد. محصول انقلابي شركت در آن سال‌ها كه توسط صاحب خوش‌ذوق و متفكرش طراحي شده بود، لامپ مجهز به باتري Excel براي دوچرخه بود كه پس از مدتي توانست فروش بالايي نصيب شركت كند.

لامپ دوچرخه‌ي Excel، محصولي پرفروش از كارخانه‌ي تازه‌تأسيس ماتسوشيتا

يكي از اولين برندهايي كه توسط ماتسوشيتا به شركت اضافه شد، ناسيونال (National) بود. او در حال انتخاب نام مناسب براي لامپ دوچرخه‌اي جديدش به اين نام رسيد. لغت ناسيونال به معناي «ملي» مي‌توانست شعاري ارزشمند را براي محصولات شركت به ارمغان بياورد. اتوي برقي و گرمكن پاي برقي از محصولاتي بودند كه در آن سال‌ها، حضور ماتسوشيتا را در بازار پررنگ‌تر كردند.

اتوي برقي، از اولين لوازم خانگي توليد ماتسوشيتا

راديوي ماتسوشيتا

يكي از پرفروش‌ترين محصولات ماتسوشيتو در دهه‌ي ۱۹۴۰، راديوي اين شركت بود. آن‌ها پس از گسترش شبكه‌ي راديويي ژاپن در سال‌هاي ۱۹۲۵ تا ۱۰۳۹ تصميم گرفتند محصولي باكيفيت با ارزش مناسب توليد كنند. تتسوجيرو ناكائو، مغز متفكر ماتسوشيتو در آن سال‌ها بود كه تا مدت‌ها وظيفه‌ي مديريت تيم تحقيق و توسعه را بر عهده داشت. او يك راديوي حرفه‌اي و ارزان‌ارزش طراحي كرد كه به كمك خريد پتنت قطعات حساس راديو توسط كونوسوكه توانست جايگاه مناسبي در بازار پيدا كند. كونوسوكه با خريد اين پتنت و آزاد اعلام كردن آن، نقش مهمي در پيشرفت صنعت راديو در ژاپن ايفا كرد.

با گسترش شركت و تأسيس كارخانه‌هاي جديد در شهرهاي مختلف ژاپن، كونوسوكه تصميم گرفت ساختار مديريتي شركتش را منظم و قوانين اساسي آن را تدوين كند. او با برگزاري جلسات متعدد با ديگر مديران و همچنين تأليف قوانين اوليه، ساختاري منسجم به شركت روبه‌رشدش داد. يكي از اصول مورد تأكيد او، مسئوليت‌پذيري و تعهد شخصي مديران به جايگاه شغلي بود. او به يادگيري متخصصان نيز توجه زيادي داشت و اولين مؤسسه‌ي يادگيريي شركت را در سال ۱۹۳۴ تأسيس كرد.

اولين موتور توليدي شركت ماتسوشيتا

در سال ۱۹۳۳، تحقيقات جدي شركت روي موتورهاي الكتريكي شروع شد. در آن زمان تنها لوازم خانگي كه به موتور نياز داشت، پنكه بود و تنها تعداد كمي از كارخانه‌ها، موتورهاي اين لوازم را توليد مي‌كردند. كونوسوكه پيش‌بيني مي‌كرد كه به‌زودي استفاده از موتور در لوازم خانگي بسيار افزايش پيدا خواهد كرد. او به همين دليل زيرمجموعه‌ي طراحي و توليد موتور شركتش را تأسيس و اولين محصول را در سال ۱۹۳۴ به بازار عرضه كرد. توسعه‌ي بعدي شركت ماتسوشيتا، شركت‌هاي زيرمجموعه‌ي توليد باتري خشك و لامپ تحت برند ناسيونال بود.

در دهه‌ي ۱۹۴۰، تب توليد تلويزيون و بهينه‌سازي فناوري آن بسيار بالا بود. كنجيرو تاكاياناگي يكي از مهندسان بنام ژاپن بود كه در سال ۱۹۳۵ توانست‌ نمونه‌هاي اوليه‌اي براي تبديل شدن به تلويزيون توليد كند. ماتسوشيتا با شنيدن خبر پيشرفت‌هاي او، تيمي مخصوص از مهندسان تحقيق و توسعه‌ي خود را به آموختن فناوري جديد منصوب كرد. آن‌ها توانستند در سال ۱۹۳۹ اولين نمونه‌ي اوليه‌ي گيرنده‌ي تلويزيوني خود را توليد كنند. اين توليد حركتي انقلابي در مسير پيشرفت شركت بود. البته توليد نهايي تلويزيون و گسترش آن به خانه‌هاي مردم، به خاطر وقوع جنگ به سال‌ها بعد موكول شد.

گسترش جنگ جهاني در منطقه‌ي اقيانوس آرام از سال ۱۹۴۱ شروع شد و نه‌تنها شركت ماتسوشيتا، بلكه كل صنعت ژاپن را با اشكالات جدي روبرو كرد. آن‌ها تعداد زيادي از نيروي انساني خود را از دست دادند و از لحاظ تأمين منابع اوليه نيز با اشكالات جدي روبرو شدند. اما كونوسوكه در اين زمان نيز مديريت شركت را به بهترين نحو پيش برد و با اتخاذ و انجام سياست‌هاي حمايتي توانست بحران‌ را تا حدودي كنترل كند؛ به‌طوري‌كه حتي خودش هم در توليد نقش داشت. البته بحران‌ تا پس از اتمام جنگ ادامه داشت. شركت ماتسوشيتا بسياري از دارايي‌ها و متخصصان خود را در خلال جنگ و پس از آن از دست داد و براي كسب مجدد سرمايه و دارايي، حتي محبور به توليد محصولات غير مرتبط مانند چرخ و خانه‌هاي چوبي پيش‌ساخته شد.

كونوسوكه چند سال پس از جنگ و با كسب ثبات شركت‌ها، تصميم گرفت سياست‌هاي شركت را بازنگري كند و بازارهاي بزرگ‌تر جهاني را نيز در چشم‌انداز خود لحاظ كند. او در سال ۱۹۵۱ سفري سه‌ماهه به ايالات متحده‌ي آمريكا داشت و با مطالعه صنعت و بازار آنجا، متوجه شد كه راهي طولاني براي رقابت با بزرگ‌ترين اقتصاد غرب دارد. او يك بار ديگر در آن سال به آمريكا رفت و سپس از اروپا بازديد كرد و ژاپن بازگشت. پس از بازگشت، تنها ايده‌اي كه در ذهن او بود، شروع همكاري با يك شركت بين‌المللي بود.

اولين ماشين لباسشويي ناسيونال

امضاي قرارداد همكاري پاناسونيك و فيليپس

همان‌طور كه گفته شد، ورود جدي تلويزيون به زندگي مردم عادي به سال‌هاي پس از جنگ جهاني دوم موكول شد. اين اتفاق بزرگ در سال ۱۹۵۳ در گستره‌ي وسيعي اتفاق افتاد و پاناسونيك نيز از آن بي‌نصيب نبود. تلويزون 17K-531، با برند ناسيونال در اين شركت توليد شد و به‌سرعت توانست توجه متخصصان را به خود جلب كند. سيستم بازاريابي آن‌ها براي اين محصول نيز جالب بود. اتوبوس‌هاي اختصاصي شركت در خيابان‌هاي شهر حركت مي‌كردند و تلويزيون‌هاي ناسيونال را براي مردم به نمايش مي‌گذاشتند.

سال ۱۹۵۳ با معرفي محصول ديگري توسط پاناسونيك نيز همراه بود. اين شركت يخچال مدل NR-351 را بار ديگر با برند ناسيونال به بازار عرضه كرد. روند طراحي و توليد اين محصول در آن زمان كاملا پيچيده و حرفه‌اي بود كه مركز تحقيق و توسعه‌ي ماتسوشيتا وظيفه‌ي آن را بر عهده داشت. محصولات بعدي كه در سال‌هاي پس از تأسيس مركز تحقيقاتي ماتسوشيتا به بازار عرضه شدند، ضبط صوت RQ-201، پلوپز اتوماتيك و تهويه هواي خانگي بود كه همگي با برند ناسيونال به بازار عرضه شدند. اين روند نشان‌دهنده‌ي هدف بزرگ مديران شركت براي تصاحب بازار لوازم خانگي بود.

اولين يخچال پاناسونيك با برند ناسيونال

شروع دهه‌ي ۱۹۷۰ مصادف بود با تلاش جدي ماتسوشيتا براي ورود به بازارهاي جهاني. شركت او ابتدا زيرمجموعه‌اي را در آمريكا تأسيس كرد وبرند پاناسونيك نيز به‌منظور توليد تلويزيون در ايالات متحده و و اروپا متولد شد. پس از آن، ماتسوشيتا به‌سرعت در صدد تأسيس كارخانه در كشورهاي ديگر جهان برآمد. پاكستان، ويتنام و اروگوئه از اولين مقاصد پاناسونيك بودند. البته اولين كارخانه‌ي خارجي مهم آن‌ها در تايلند و با هدف توليد باتري تحت برند ناسيونال تأسيس شد. تا سال ۱۹۶۷، كارخانه‌هاي خارجي پاناسونيك بسيار گسترش پيدا كرده بودند و در كشورهاي مكزيك، پورتوريكو، كاستاريكا، پرو، تانزانيا، فيليپين و استراليا، حضور داشتند. كونوسوكه ماتسوشيتا در سال ۱۹۶۱ و پس از جشن تولد ۶۵ سالگي از سمت مديريت شركت استعفا داد و دامادش، ماساهارو ماتسوشيتا را به اين سمت منصوب كرد.

اولين سفر كونوسكه به آمريكا

شروع دهه‌ي ۱۹۸۰ با گسترش تجهيزات الكترونيكي مدرن به زندگي مردم همراه بود. پاناسونيك نيز از ورود به اين بازارهاي جديد هيجان‌زده بود و محصولات متنوعي از دستگاه ضبط و پخش نوارهاي ويديويي تا راديوهاي پيشرفته‌ي شخصي را در اين سال‌ها توليد كرد. آن‌ها در سال ۱۹۸۲ اولين دستگاه پخش سي‌دي خود را با نام SL-P10 در نمايشگاه‌هاي برلين و توكيو به نمايش گذاشتند و تحسين همگان را برانگيختند. اين محصول با قابليت هاي ويژه توانست دوران جديدي از صنعت ضبط و پخش محتواي چندرسانه‌اي را شروع كند.

اولين دستگاه پخش سي‌دي پاناسونيك

محصول انقلابي بعدي، دوربين فيلمبرداري VHs بود كه باز هم با برند ناسيونال و با نام NV-M1 در سال ۱۹۸۵ توليد شد. اين دستگاه نسبت به محصولات رقبا پيشرفته‌تر و سبك‌تر بود و به‌راحتي فيلم و صدا را در نوارهاي VHS ضبط مي‌كرد.

اولين دوربين فيلمبرداري با برند ناسيونال

همكاري‌هاي بين‌المللي پاناسونيك در دهه‌ي ۱۹۹۰ وارد فاز جديد شد. آن‌ها در سال ۱۹۸۷ قراردادي بسيار مهم با دولت چين به امضا رساندند و اولين شركت و كارخانه‌ي خود را در دوران پس از جنگ در اين كشور تأسيس كردند. اين كارخانه به‌منظور توليد تجهيزات CRT تلويزيون تأسيس شد و گامي بسيار بزرگ در جهاني‌تر شدن پاناسونيك و برندهاي زيرمجموعه‌اش بود. ورود به بازارهاي خاور ميانه نيز در همان سال‌ها جدي‌تر شد و نمايندگي‌ها و مراكز توليدي پاناسونيك در كشورهاي اين حوزه تأسيس شدند.

كونوسوكه ماتسوشيتا در جمع مردم

كونوسوكه ماتسوشيتا، مؤسس افسانه‌اي پاناسونيك، در ۲۷ آوريل ۱۹۸۹ از دنيا رفت. او كه سال‌هاي قبل سمت‌هاي مديريتي شركت را به ديگران واگذار كرده بود، در سال‌هاي آخر تنها به‌عنوان مشاور در پاناسونيك فعاليت مي‌كرد. مرگ او اتفاقي بزرگ در تاريخ بود كه اشخاص بزرگي از رؤساي جمهور كشورهاي مختلف تا شخصيت‌هاي شناخته‌شده‌ي دنياي فناوري از آن ابراز تأسف كردند. Tanii، مدير آن زمان پاناسونيك، با روحيه دادن به متخصصان به آن‌ها اعلام كرد كه بايد با قدرت هرچه بيشتر مسير كونوسوكه را ادامه داد. همسر كونوسوكه نيز كه در طول تمام سال هاي توسعه‌ي شركت به‌عنوان حامي اصلي او شناخته مي‌شد در سال ۱۹۹۳ از دنيا رفت.

اولين نوت بوك پاناسونيك

با شروع قرن ۲۱ تعداد شركت‌هاي فعال در بازارهاي مشترك با پاناسونيك روز به روز بيشتر مي‌شد و اين شركت در تمامي صنايع و بازارهايش، رقبايي جدي داشت. آن‌ها به‌مرور برندها و شركت هاي زيرمجموعه را تحت نامي واحد گردآوري كردند و در سال ۲۰۰۸، نام شركت را به‌صورت رسمي به پاناسونيك تغيير دادند.

پاناسونيك به‌صورت رسمي به‌عنوان نام شركت انتخاب شد

سال‌هاي بعدي با اشكالات كوچك و بزرگي براي اين شركت همراه بود و شكست‌ها و پيروزي‌هاي متعدد در رقابت‌هاي بازار، برخي اوقات منجر به كاهش نيرو در اين شركت باسابقه شد. به‌عنوان مثال آن‌ها در سال ۲۰۱۲ حدود ۴۰ هزار متخصص خود يعني ۱۰ درصد از كل نيروي كار را اخراج كردند. البته در همان سال ورود به بازارهاي جديد مانند سيستم‌هاي هشدار، سرگرمي‌هاي حين پرواز و سيستم‌هاي صوتي و تصويري مدرن نيز در برنامه‌ي پاناسونيك قرار داشت كه با همكاري ديگر شركت‌هاي بزرگ جهان انجام مي‌شد.

از آخرين قراردادهاي همكاري پاناسونيك در دوران مدرن فناوري نيز مي‌توان به همكاري با شهر دنور در سال ۲۰۱۶ اشاره كرد. آن‌ها قصد دارند با پياده‌سازي فناوري‌هاي پيشرفته، دنور را به هوشمندترين شهر آمريكا تبديل كنند.

در حال حاضر برند پاناسونيك حدود ۲۶۰ هزار متخصص در سرتاسر جهان دارد. در آخرين آمارهاي ارائه‌شده، درآمد اين شركت را ۷.۳۴۳ تريليون (حدود ۷۰ ميليارد دلار)  اعلام شده است. زيرمجموعه‌هاي اصلي پاناسونيك در حال حاضر، لوازم خانگي، سيستم‌هاي هوشمندسازي خودرو، تجهيزات وسايل تفريحي حين پرواز، فناوري‌هاي ارتباطي، تجهيزات الكترونيكي، سيستم‌هاي تهويه‌ي هوا و همچنين شركت بزرگ سانيو را شامل مي‌شوند.