داستان برند: ايرباس، غول اروپايي صنعت حمل و نقل هوايي
ايرباس (Airbus) شركتي اروپايي با بازار هدف بين‌المللي است كه در زمينه‌ي طراحي، ساخت و فروش انواع محصولات تجاري و نظامي صنعت هوافضا فعاليت مي‌كند. بخش اصلي توليدات اين هلدينگ عظيم، هواپيماهاي مسافربري هستند. دو زيرمجموعه‌ي اصلي ايرباس نيز بر ساخت محصولات نظامي و هليكوپتر تمركز دارند. بخش توليد هليكوپتر ايرباس، در حال حاضر بزرگ‌ترين شركت از لحاظ درآمد و عرضه‌ي محصول در جهان است.
مركز اصلي طراحي و ساخت هواپيماهاي مسافربري ايرباس در منطقه‌ي بلينيك شهر تولوز فرانسه در جنوب غربي اين كشور واقع است. كارخانه‌هاي توليدي اين شركت نيز در كشورهاي فرانسه، آلمان، اسپانيا، چين، انگلستان و ايالات متحده‌ي آمريكا واقع هستند. دفتر اصلي مديريتي ايرباس در لايدن هلند و اقع است و دفتر اجرايي نيز در شهر تولوز فرانسه قرار دارد. طبق آخرين آمار، هواپيماهاي ايرباس تاكنون بيش از ۱۱۰ ميليون پرواز را به مسافت ۲۱۵ ميليارد كيلومتر به پايان رسانده و ۱۲ ميليارد مسافر را جابه‌جا كرده‌اند.
دفتر ايرباس در شهر تولوز فرانسه
هلدينگ كنوني ايرباس نتيجه‌ي ادغام چند شركت بزرگ اروپايي فعال در صنعت هوافضا است. در سال ۲۰۰۰، شركت European Aeronautic Defence and Space Company (EADS) NV تأسيس شد. اين شركت مالك شركت Eurocopter SA شد كه در سال ۱۹۹۲ تأسيس شده بود. علاوه‌بر آن، EADS سهام ۸۰ درصدي Airbus Industrie GIE را نيز در اختيار داشت. در سال ۲۰۰۱، ايرباس به Airbus SAS تغيير نام داد و به شركت سهامي خاص تبديل شد. يكي ديگر از مالكان ايرباس، BAE Systems بود كه در سال ۲۰۰۶ تمام سهم خود را به EADS فروخت. درنهايت در سال ۲۰۱۷، ساختار شركت به شكل كنوني درآمد و نام Airbus Group SE براي آن انتخاب شد.
تاريخچه‌ي تأسيس
اگرچه تاريخ دقيق تأسيس ايرباس با نام كنوني به سال ۱۹۷۰ برمي‌گردد، اما ريشه‌هاي هواپيماسازي اين شركت را بايد در دهه‌ي ۱۹۳۰ جست‌وجو كنيم. تاريخچه‌ي تأسيس اين شركت به سال ۱۹۲۳ و توليد هواچرخ (Autogyro) برمي‌گردد. پس از موفقيت در توليد اين محصولات، اولين نام انتخاب شده براي اين شركت، Aeronautica Industrial S.A بود.
اولين ريشه‌هاي توليد وسايل حمل‌و‌نقل هوايي در اروپا، با هواچرخ شكل گرفت
مهندس اسپانيايي، Juan de La Cierva از طراحان اصلي هواچرخ در اين شركت بود كه پايه‌هاي طراحي هليكوپتر را ايجاد كرد. هواچرخ‌ها وسيله‌هاي نقليه‌ي هوايي به شكل هواپيما هستند كه به‌جاي بال‌هاي ثابت، پره‌هايي شبيه به هليكوپتر دارند. اين مهندس اسپانيايي بعدا شركت مستقل خود را در بريتانياي كبير تأسيس كرد و امتياز تحقيقاتش را به شركت‌هاي اروپايي و آمريكايي مانند Lior و Olivier فروخت. اين دو شركت امروز به‌عنوان ريشه‌هاي تعدادي از زيرمجموعه‌هاي ايرباس شناخته مي‌شوند.
هاينريش فوكه (Henrich Focke) يكي ديگر از افراد تأثيرگذار در صنعت هوايي اروپا بود كه در ابتداي دهه‌ي ۱۹۳۰ روي توليد هليكوپتر با دو روتور موازي تحقيق مي‌كرد. او شركت Focke-Wulf را با همكاري G. Wulf در سال ۱۹۲۳ تأسيس كرد و در سال ۱۹۳۳ اين شركت را به‌صورت عمومي عرضه كرد. فوكه در سال ۱۹۳۴ تصميم گرفت تا بخش بال‌هاي گردان شركتش را توسعه دهد و به همين دليل امتيازات طراحي هواچرخ خوان دلا را از او خريد. او با استفاده از اين امتيازات طراحي، هواپيماي Focke 61 را توليد كرد. موتور اين هواپيما ۱۶۰ اسب‌بخار قدرت داشت و وزني حدود ۱۰۰۰ كيلوگرم داشت. پروازهاي متعددي در پايان دهه‌ي ۱۹۴۰ با اين هواپيما انجام شد و آخرين ركورد آن نيز رسيدن به ارتفاع ۳۴۲۰۷ متري بود. اين هواپيما در دسامبر سال ۱۹۴۱ بازنشسته شد.
هواپيماي Focke 61
در سال ۱۹۳۶، صنعت فرانسه با تركيب ۶ شركت هوايي، Société Nationale de Constructions Aéronautiques du Sud-Ouest را تأسيس كرد كه محصولاتي از جمله هواپيماهاي مسافربري، بمب‌افكن‌ها، هواپيماهاي جنگنده و هليكوپتر توليد مي‌كرد. از شركت‌هاي زيرمجموعه كه به اين هلدينگ جديد وارد شدند، Blériot و Bloch بودند.
هاينريش فوكه، يكي از تاثيرگذارترين افراد در تاريخ صنعت هوايي اروپا است
فوكه به همراه Gerd Achgelis در سال ۱۹۳۷ شركتي براي ساخت هليكوپتر تأسيس كرد و نام آن را Focke-Achgelis گذاشت. اين شركت براي توليد كايت هواچرخي Focke-Achgelis Fa 330 شهرت يافت. اين وسيله‌ي هوايي قابليت هدايت به‌وسيله‌ي زيردريايي را به‌كمك طناب داشت. شركت جديد فوكه پس از جنگ جهاني دوم به توليد محصولات خود پايان داد و سپس در سال ۱۹۵۱، فعاليت خود را با توليد گلايدر از سر گرفت. درنهايت در سال ۱۹۶۳ اين شركت با Vereinigte Flugtechnische Werke (VFW) ادغام شد.
طرحي از كايت هواچرخي FA330
فوكه در خلال سال‌هاي فعاليت در شركت جديد، محصولي ديگر با نام FA223 توليد كرد كه از موقيت‌هاي F61 بهره مي‌برد. اين هليكوپتر كه در سال ۱۹۴۲ ساخته شد، سرعتي حدود ۱۸۲ كيلومتر بر ساعت و توانايي حمل باري به وزن ۴۴۱۴ كيلوگرم داشت. بيشترين ركورد پرواز با اين هواپيما نيز ۳ ساعت و ۴۲ دقيقه ثبت شده است. د رسال ۱۹۴۴، سفارش هواپيماهي FA223 به ۳۰ عدد رسيد اما شركت تا سال ۱۹۴۵ تنها ۹ عدد از آن‌ها را توليد كرد. در سال ۱۹۴۷، فوكه به شركت فرانسوي SNCASE ملحق شد.
جنگ جهاني اول فرصت مناسبي براي تحقيق و توسعه‌ي هرچه بيشتر هواپيماها فراهم كرد
دركنار تلاش‌هاي مهندسين و مخترعين اروپايي براي توسعه‌ي هليكوپتر، در آن سمت داستان تلاش‌هاي براي پيشرفت هرچه بيشتر هواپيماها نيز ادامه داشت. از تغييرات در استفاده از فلز به‌جاي چوب در هواپيماها تا توليد بمب‌افكن‌ها و جنگنده‌ها در خلال سال‌هاي جنگ، انقلاب صنعت هوايي را شكل مي‌دادند. يكي از شركت‌هاي هواپيمايي كه در سال‌هاي ابتدايي دهه‌ي ۱۹۳۰ تأسيس شده و درنهايت به ايرباس امروزي ملحق شد، شركت اسپانيايي CASA بود. آن‌ها از پيش‌گامان توليد موتور هواپيما بودند و امتياز توليد محصولاتي همچون Breguet XIX و Dornier Do J Wal را در اختيار داشتند.
اولين تصاوير از كارخانه‌ي CASA در شهر ختافه
دهه‌ي ۱۹۴۰ زمان تلاش هرچه بيشتر شركت‌ها براي توليد هواپيماهاي سريع‌تر و قوي‌تر بود. اولين هواپيما با مسافت پرواز طولاني در آن دهه، متعلق به شركت Focke-Wulf بود و با نام Fw 200 Condor ساخته شد كه براي اولين‌بار فاصله‌ي بين نيويورك و برلين را در كمتر از يك روز طي كرد. اين هواپيما در مدت ۱۲ ماه و ۱۱ روز ساخته شد.
موتور جت وارد مي‌شود
در پايان دهه‌ي ۱۹۴۰، تلاش‌ها براي بهبود هرچه بيشتر هواپيماها ادامه پيدا كرد و فناوري‌هاي جديد براي ساخت هواپيماهاي كاملا فلزي با امكانات مدرن توسعه يافتند. تلاش براي افزايش هرچه بيشتر سرعت هواپيماها، منجر به توليد موتور جت و همچنين توسعه‌ي فناوري بال‌هاي رو به عقب شد. اولين هواپيماهاي مجهز به اين موتور در ابتداي دهه‌ي ۱۹۵۰ توليد شدند و اولين رقابت‌ها براي شكستن سرعت صوت شروع شد.
طراحي‌هاي اوليه‌ي موتور جت
اولين همكاري‌هاي ميان كشورهاي اروپايي پس از جنگ جهاني دوم نيز در دهه‌ي ۱۹۵۰ انجام شد. شركت‌هاي آلماني و فرانسوي براي ساخت هواپيماي Noratlas با يكديگر همكاري كردند. اين هواپيما كه توسط Jean Calvy طراحي شده بود، بيشتر با نام Nora شناخته مي‌شد و دو موتور داشت و به‌طور اختصاصي براي نيروي هوايي فرانسه ساخته شد.
محصول بعدي كه نشان‌دهنده‌ي همكاري هرچه بيشتر اروپايي‌ها در ساخت هواپيما بود، SE.210 Caravelle نام داشت. اين هواپيما اولين پرواز خود را در سال ۱۹۵۵ انجام داد. دراين‌ميان شركت اسپانيايي CASA نيز به فعاليت مستقل خود ادامه مي‌داد و هواپيماهايي همچون Alcotan، Halcon و Azor را توليد كرد و خود را به‌عنوان شركتي معتبر در زمينه‌ي ساخت هواپيماهاي مسافربري معرفي كرد.
هواپيماي Caravelle
اتحاد اروپا و تولد ايرباس
در سال ۱۹۶۵، دولت‌هاي فرانسه و آلمان و انگلستان تصميم گرفتند كه كنسرسيومي براي تشكيل يك سيستم حمل‌و‌نقل هوايي با ظرفيت بالا و مسافت‌هاي كوتاه تشكيل دهند. هدف اصلي آن‌ها نيز رقابت با غول‌هاي آمريكايي همچون بوئينگ بود. در ميان شركت‌هاي حاضر در اين كنسرسيوم، شركت فرانوسوي Sud Aviation، شركت آلماني Arge Airbus و شركت انگليسي Hawker Siddeley Aviation حضور داشتند. اولين محصول مورد انديشه متخصصين اين اتحاد، هواپيميايي با ظرفيت ۳۰۰ صندلي براي مسافت‌هاي كوتاه بود. اولين چالش توليد اين هواپيما، آماده‌سازي موتور آن بود كه به خاطر فراهم نشدن شرايط، تعداد صندلي‌ها نيز به ۲۵۰ كاهش يافت.
آلمان، فرانسه، انگليس و اسپانيا، پايه‌گذاران ايرباس هستند
در سال ۱۹۶۹، دولت انگلستان از اين كنسرسيوم خارج شد اما فرانسوي‌ها و آلماني‌ها، همكاري خود را جدي‌تر كرده و اسناد همكاري رسمي خود را نيز منتشر كردند. البته شركت انگليسي هنوز به‌عنوان پيمانكار توليد بال در قراردادها باقي ماند. درنهايت، تأسيس رسمي گروه ايرباس با نام Airbus Industrie در سال ۱۹۷۰ انجام شد. سبك مديريتي شركت جديد به نام «هلدينگ شركت‌هايي با منافع مالي مشترك» شناخته مي‌شد كه در سال ۱۹۶۷ به‌عنوان قانون تجاري در فرانسه تصويب شده بود. در دهه‌ي ۱۹۷۰ اصطلاح ايرباس مخصوص هواپيماهايي با ابعاد و ظرفيت خاص بود و در صنايع هوايي، اصطلاحي متداول بود. انتخاب اين نام براي شركت جديد نيز ارتباط مستقيمي با تلفظ آن در زبان فرانسه داشت.
ايرباس A300
۵۰ درصد از سرمايه‌ي مورد نياز ايرباس توسط شركت فرانسوي Aerospatiale تأمين مي‌شد. خود اين شركت از تركيب شركت‌هاي فرانسوي Sud Aviation، Nord Aviation و شركت توليد موشك SEREB ايجاد شده بود. ۵۰ درصد ديگر از سرمايه نيز توسط شركت آلماني Deutsche Airbus تأمين مي‌شد كه بعدا به دايمبركرايسلر آئرو اسپيس ايرباس تغيير نام داد. نكته‌ي مهم اينكه شركت VFW-Fokker حدود ۳۵ درصد از سهام اين شركت آلماني را در اختيار داشت. پس از يك سال، اسپانيايي‌ها نيز با شركت CASA و سهام ۴.۲ درصدي وارد اين مشاركت شدند.
شركت‌هاي بريتانيايي كه ابتدا از ايرباس خارج شده بودند، در سال ۱۹۷۷ به يك شركت دولتي با نام بريتيش آئرواسپيس ملحق شدند كه بعدا با نام BAE Systems معرفي شد. اين شركت نيز در سال ۱۹۷۹ با سهام ۲۰ درصدي به ايرباس ملحق شد. تمام شركت‌هاي حاضر در هلدينگ ايرباس به جز BAE در سال ۲۰۰۰، شركت EADS را تشكيل دادند كه ۸۰ درصد از سهام ايرباس را تصاحب كرد.
A300، اولين اتوبوس هوايي
همان‌طور كه گفته شد هدف اصلي از تشكيل كنسرسيوم ايرباس، توليد هواپيماهايي با ظرفيت بالا براي مسافت‌هاي كوتاه بود. A300 اولين محصول اين همكاري بود كه به منظور بهره‌وري بيشتر اقتصادي، تنها با دو موتور ساخته شد. اولين پرواز آزمايشي اين هواپيما در سال ۱۹۷۲ انجام شد و پروازهاي تجاري آن نيز از سال ۱۹۷۴ و در خطوط هوايي ايرفرانس شروع شد. با وجود فناوري مدرن و كيفيت ساخت بالا، خطوط هوايي استقبال خوبي از A300 نداشتند و فروش اين هواپيما ناچيز بود. دليل اصلي اين استقبال پايين نيز ناشناس بودن توليدكننده‌ي آن يعني ايرباس جوان بود.
هدف اصلي از تأسيس كنسرسيوم هيرباس، توليد هواپيماهاي بزرگ براي مسافت‌هاي كوتاه و متوسط بود
پس از سه سال و با ورود شركت هوايي آمريكايي ايسترن ايرلاينز در سال ۱۹۷۷ و خريد تعدادي از نمونه‌هاي A300، رشد فروش ايرباس شروع شد. دومين اتفاق مهم براي مشهورتر شدن ايرباس نيز شروع برنامه‌اي براي توليد هواپيمايي با ظرفيت كم و متوسط به نام A310 بود. اين هواپيما براي اولين‌بار در سال ۱۹۸۲ پرواز كرد و سه سال بعد به‌صورت رسمي وارد خطوط هوايي شد. با ورود A310 به سبد محصولات ايرباس، اين شركت توانايي ارائه‌ي پيشنهادهاي متنوع به خطوط هوايي را داشت. اين سبك از طراحي و ساخت، آن‌ها را قادر مي‌ساخت تا با استفاده از تجيهزات داخلي مشابه، تنوعي از ابعاد را بسته به نياز مسيرهاي هوايي شركت هوايي به آن‌ها ارائه كنند. اين سبك از تنوع توليدات پس از مدتي به امضاي ايرباس تبديل شد. توليد خانواده‌ي A300/A310 نيز در سال ۲۰۰۷ متوقف شد.
ايرباس A320
در سال ۱۹۸۴، برنامه‌ي طراحي و توليد A320 شروع شد. اين هواپيما طراحي باريك‌تري نسبت به نسل‌هاي قبلي داشت و براي مسيرهاي كوتاه و متوسط طراحي شد. نوآوري‌هاي بسياري از جمله كنترل كاملا ديجيتال و كامپيوتري، به اين محصول ايرباس اضافه شده بودند. اولين پروازهاي A320 در سال ۱۹۸۸ شروع شدند. به‌خاطر موفقيت‌هاي متعدد اين هواپيما، ايرباس تصميم به تشكيل خانواده براي اين مدل را نيز در دستور كار خود قرار داد. آن‌ها مدل‌هاي A321، A319 و A318 را با تجهيزات مشابه و ابعاد متنوع توليد كردند.
پروازهاي طولاني
پس از توليد چند محصول با تمركز روي پروازهاي كوتاه‌مدت، ايرباس تصميم گرفت تا دامنه‌ي محصولات را گسترش داده و پروازهاي طولاني‌مدت را نيز به قابليت‌هاي محصولات خود اضافه كند. در سال ۱۹۸۷، دو هواپيما با طراحي بدنه‌ي بزرگ به خط توليد ايرباس وارد شدند. هواپيماي چهار موتوره‌ي A340 در سال ۱۹۹۳ وارد پروازهاي رسمي شد و A330 نيز با دو موتور يك سال بعد معرفي شد. A330 عموما به‌عنوان هواپيمايي باربري يا مخصوص حمل سوخت نظامي شناخته مي‌شود.
ايرباس A330
هواپيماي Airbus A380 يكي از تلاش‌هاي جدي اين شركت اروپايي براي رقابت با حريف قدرتمند آمريكايي‌اش يعني بوئينگ بود. در سال ۱۹۸۸، گروهي از مهندسين ايرباس به سرپرستي جان رودر به‌صورت سري روي طراحي هواپيمايي با ظرفيت بسيار بالا (UHCA) متمركز شدند. هدف اين پروژه، گسترش تنوع محصولات ايرباس و همچنين پايان دادن به سلطه‌ي بوئينگ در اين بازار و محصول اسطوره‌اي‌اش يعني بوئينگ ۷۴۷ بود.
هواپيماي غول‌پيكر A380 براي رقابت با بوئينگ ۷۴۷ توليد شد
طرح‌هاي مختلفي براي ساخت اين هواپيماي غول‌پيكر مورد مطالعه قرار گرفتند. يكي از طرح‌ها، استفاده از دو بدنه‌ي A340 را پيشنهاد مي‌كرد كه تا آن روز بزرگ‌ترين هواپيماي جت ايرباس بود. هدف اصلي طراحي‌ها نيز كاهش هزينه‌ي توليد به ۱۰ تا ۱۵ درصد كمتر از هزينه‌ي توليد بوئينگ ۷۴۷ بود. به هر حال پنج نمونه A380 براي آزمايش ساخته شدند. اولين نمونه در سال ۲۰۰۵ در مراسمي در شهر تولوز به نمايش گذاشته شد. خلبان اين پرواز آزمايشي، هدايت A380 را مانند راندن دوچرخه، ساده توصيف كرد. موفقيت‌هاي بعدي اين هواپيماي غول‌پيكر، رسيدن به سرعت ۰.۹۶ ماخ در سال ۲۰۰۵ و همچنين انجام اولين پرواز ميان‌قاره‌اي در سال ۲۰۰۶ بود.
يكي از اتفاقات عجيب و اشتباهات فاجعه‌بار مهندسي در تاريخ ايرباس، در زمان طراحي همين هواپيما اتفاق افتاد. مهندسين بخش مونتاژ در تولوز، از نسخه‌ي پنجم نرم‌افزار كتيا استفاده كرده بودند و اين در حالي بود كه تيم طراحي ايرباس در شهر هامبورگ از نسخه‌ي قديمي‌تر (ورژن ۴) براي طراحي استفاده كرده بود. اين اشتباه ساده باعث شد تا طراحي ۵۳۰ كيلومتر كابل‌كشي هواپيما مجددا انجام شود. خوشبختانه اين اشتباه منجر به لغو هيچ سفارشي از سوي مشتريان نشد اما به هرحال ميليون‌ها دلار به خاطر تحويل ديرهنگام به ايرباس تحميل كرد. در همين سال، به خاطر اشكالات مالي و اعتباري ايجاد شده، شركت انگليسي BAE كل ۲۰ درصد سهام خود را به ارزش ۳.۵ ميليارد پوند به EADS فروخت.
هواپيماي غول‌پيكر A380
اولين نسخه‌ي كامل ايرباس A380 در ۱۵ اكتبر سال ۲۰۰۷ به هواپيمايي سنگاپور تحويل داده شد. پس از دو ماه، مديرعامل هواپيمايي سنگاپور اظهار رضايت كاملي از اين هواپيما بيان كرد و عنوان كرد كه اين محصول، تا ۲۰ درصد كمتر از بوئينگ ۷۴۷، سوخت مصرف مي‌كند. هواپيمايي امارات، مشتري بعدي اين محصول خارق‌العاده در صنعت هوايي بود كه اولين پرواز را بين دوبي و نيويورك در اول اوت سال ۲۰۰۸ انجام داد.
يكي از بزرگ‌ترين قراردادهاي پيمانكاري ايرباس، براي توليد هواپيما در سال ۲۰۱۱ ثبت شد. اين شركت در نمايشگاه هوايي پاريس، قرارداد ساخت ۷۳۰ هواپيما به ارزش ۷۲.۲ ميليارد دلار را امضا كرد. سه سال بعد، گروه EADS تغيير ساختار داده و به Airbus Group NV تغيير نام داد. اين گروه جديد شامل سه زيرمجموعه‌ي ايرباس، هوافضاي ايرباس و هليكوپترهاي ايرباس مي‌شد. درنهايت در سال ۲۰۱۷ تمامي بخش‌هاي ايرباس يا يكديگر متحد شده و Airbus SE را تشكيل دادند.
كارخانه‌ي ايرباس در تولوز فرانسه
يكي از بخش‌هاي مهمي كه در سال‌هاي اخير به ايرباس اضافه شده، شركت سرمايه‌گذاري تحقيق و توسعه در سيليكون‌ولي است. مديران اين شركت معتقدند غرور در ارتباط با داشتن ايده‌ها و اطلاعات كافي در يك صنعت، جلوي پيشرفت بيشتر سازمان را مي‌گيرد و به همين دليل به‌دنبال هر بهانه‌اي براي جذب ايده‌هاي جديد هستند. آن‌ها به همين دليل فضايي را خارج از محيط اصلي سازمان در انديشه متخصصين گرفته‌اند كه تجربيات نوآورانه‌ي جديد را در آن به جريان بياندازند. فضاي سرمايه‌گذاري گروه ايرباس با نام A³ به همين دليل در سيليكون‌ولي تأسيس شده و كار خود را از ژانويه‌ي سال ۲۰۱۶ به‌صورت رسمي آغاز كرده است.
ايرباس A380 (بالا) در مقايسه با بوئينگ ۷۴۷ (پايين)
قرارداد با ايران
در ژانويه‌ي سال ۲۰۱۶، ايرباس اعلام كرد كه قراردادي با موضوع تحويل ۱۱۸ هواپيما با ايران امضا كرده است. بوئينگ نيز از قراردادي به ارزش ۱۷.۶ ميليارد دلار براي تحويل ۸۰ هواپيما به ايران خبر داد. در ژوئيه همان سال، كنگره‌ي آمريكا مانع اجراي قرارداد بوئينگ با ايران شد و ايرباس نيز اعلام كرد كه براي تحويل محصولات به ايران، نياز به تأييد آمريكا دارد؛ چرا كه بخشي از محصولات اين شركت نيز در ايالات متحده توليد مي‌شدند.
درنهايت، قرارداد ايرباس با ايران اجرا شد و اولين نمونه از هواپيما در ۱۲ ژانويه‌ي ۲۰۱۷ (۲۳ دي ۱۳۹۵) در هواپيماي مهرآباد فرود آمد. ايرباس اعلام كرد كه اين تحويل با تأييد نهايي دولت آمريكا انجام شده است.
رقابت با بوئينگ
ايرباس و بوئينگ رقيبان اصلي بازار صنعت هوايي در جهان هستند. ايرباس از سال ۲۰۰۳ موفق شده نيمي از سفارشات ساخت هواپيما در جهان را به خود اختصاص دهد. در سال ۲۰۰۵ سفارش‌‌هاي اين سازمان هوايي ۱۰۵۵ عدد بود و سفارشات شركت آمريكايي بوئينگ به ۱۰۲۹ عدد رسيد. البته اين رقابت در سال‌هاي بعدي با فراز و نشيب‌هاي زيادي همراه بود و دو شركت از لحاظ تعداد سفارشات، تعداد هواپيماهاي تحويل داده شده و همچنين ارزش مالي سفارشات در رقابت نزديك بوده‌اند.
از لحاظ تعداد هواپيماهاي در حال فعاليت در صنعت هوايي جهان، بوئينگ كمي در رقابت پيش است. دليل اين برتري نيز حضور زودتر بوئينگ در اين صنعت بوده است. شركت آمريكايي از سال ۱۹۵۸ براي خطوط هوايي مختلف، هواپيما توليد مي‌كرده و اين در حالي است كه اروپايي‌ها از سال ۱۹۷۲ با برند رسمي خود وارد رقابت شدند. البته هواپيماهاي قديمي بوئينگ به‌مرور در حال خارج شدن از چرخه‌ي پرواز هستند و سلطه‌ي ايرباس در اين رقابت نيز دور از انتظار نخواهد بود.
مقايسه‌ي آماري سفارشات ساخت هواپيما - بوئينگ و ايرباس
نكته‌ي جالب در مورد رقابت اين دو غول صنعت هوايي، محصولاتي است كه براي رقابت با يكديگر عرضه مي‌كنند. هر دوي اين شركت‌ها تنوع زيادي از هواپيماها را در سبد محصول خود قرار داده‌اند؛ اما محصولات رقابتي آن‌ها هيچ‌گاه كاملا قابل مقايسه نيستند. به‌عنوان مثال هواپيماي A380 ايرباس براي رقابت با بوئينگ ۷۴۷ طراحي شد و ابعادي بزرگتر از آن دارد. هواپيماي A320 بزرگتر از سري ۷۰۰-۷۳۷ بوئينگ است اما نسبت به سري ۸۰۰-۷۳۷ ابعاد كوچتري دارد. همين مثال‌هاي ساده در مورد عدم تناسب محصولات رقابتي، مقايسه‌ي آن‌ها را نيز دشوار مي‌كند.
محصولات ديگر و زيرمجموعه‌ها
در بخش‌هاي قبلي به‌طور كلي در مورد تاريخچه و زمان عرضه‌ي هواپيماهاي مسافربري ايرباس توضيحاتي ارائه كرديم. نكات مهم باقي‌مانده در مورد هواپيماهاي مسافربري اين شركت، اين است كه آخرين مدل از هواپيماي A300 در سال ۲۰۰۷ به شركت FedEx تحويل داده شد و خط توليد اين هواپيما به‌طور رسمي تعطيل شد. از موارد ديگر نيز مي‌توان به فعاليت مهم ايرباس در تأمين قطعات و لوازم تعميري هواپيماهاي كنكورد اشاره كرد كه تا سال ۲۰۰۳ و بازنشستگي اين هواپيما، ادامه داشت.
هواپيماهاي شركتي و اختصاصي
يكي از زيرمجموعه‌هاي بخش هواپيمايي ايرباس، به توليد هواپيماهاي اختصاصي براي شركت‌ها، سازمان‌ها، دولت‌ها و اشخاص مي‌پردازد. اين بخش كه با نام Airbuss Corporate Jets يا ACJ شناخته مي‌شود، نمونه‌هايي شخصي‌سازي شده از هواپيماهاي اصلي ايرباس را براي مصارف خاص تغيير مي‌دهد. به‌عنوان مثالي از محصولات اين بخش مي‌توان به A318 Elite و A380 Prestige اشاره كرد.
نماي داخلي A340 VIP
هواپياهاي اختصاصي و شركتي ايرباس تحت عنوان Airbus Corporate Jets عرضه مي‌شوند
ورود ايرباس به اين بخش از بازار صنايع هوايي، پس از عرضه‌ي نسخه‌ي كلاس تجاري هواپيماي ۷۳۷ بوئينگ شروع شد. اولين محصول اروپايي‌ها در اين بازار نيز، A319 Corporate Jet نام داشت و در سال ۱۹۹۷ عرضه شد. در آن زمان اصطلاح كورپوريت جت تنها براي همين هواپيما استفاده مي‌شد اما اكنون تمامي مدل‌هاي اختصاصي و هواپيماهاي VIP ايرباس با اين نام عرضه مي‌شوند.
از ديگر هواپيماهاي خاص ايرباس مي‌توان به Aerion AS2 اشاره كرد كه با همكاري شركت Aerion توليد خواهد شد. اين هواپيماي مافوق صوت مسافربري، يك هواپيماي شخصي با ظرفيت ۱۱ مسافر است كه تا سال ۲۰۲۱ به بازار عرضه خواهد شد.
چمدان هوشمند
ايرباس در سال ۲۰۱۳ با همكاري شركت توليد چمدان Rimowa و شركت كامپيوتري T-Systems، چمداني هوشمند با نام Bag2Go معرفي كرد كه براي مصرف مسافران هواپيما طراحي شد. اين چمدان مجهز به فناوري‌هاي پيشرفته‌ي رديابي و كنترل وزن است و با ارتباط با موبايل هوشمند متخصص و همچنين، شبكه‌ي شركت هواپيمايي، عمليات تحويل چمدان و پيگيري وضعيت آن را آسان‌تر مي‌كند.
چمدان هوشمند Bag2Go
اين چمدان مجهز به حسگر GPS، سيم‌كارت براي ارسال پيام، تگ RFID براي تشخيص هويت و همچنين حسگر تشخيص وزن است. پس از توليد اين چمدان توسط ايرباس، نمونه‌هاي مشابه يا پيشرفته‌تر نيز توسط شركت‌هاي فناوري توليد و عرضه شدند.
صنايع نظامي و فضايي
بخش محصولات نظامي و فضايي ايرباس با نام Airbus Defence and Space در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان بخشي مستقل شروع به كار كرد؛ اما تمايل ايرباس به حضور در صنايع نظامي و توليد محصول براي آن‌ها از ميانه‌هاي دهه‌ي ۲۰۰۰ شروع شد. آن‌ها در دو بخش به نيروهاي نظامي خدمات مي‌دادند: سوخت‌گيري هوايي كه با محصولاتي همچون A310 MRTT و A330 MRTT در آن حضور داشتند و جابجايي هوايي ادوات نظامي (Tactical Airlift) كه A400M به‌عنوان محصول اصلي در آن شناخته مي‌شود.
نسخه‌هاي اصلاح‌شده‌ي محصولات ايرباس براي سوخت‌رساني به هواپيماهاي نظامي به كار گرفته مي‌شوند
اين شركت در سال ۱۹۹۹ بخشي جداگانه را براي طراحي و ساخت محصولات نظامي خود و خصوصا A400M به نام Airbus Military SAS تأسيس كرد. هواپيماي A400M نيز از همان سال با همكاري تعدادي از شركت‌هاي عضو نيروي نظامي ناتو مانند بلژيك، فرانسه، آلمان، لوكزامبورگ، اسپانيا و انگلستان شروع شد تا نياز اين نيروي نظامي به هواپيماهاي مخصوص تكتيكال ايرليف از داخل ناتو تأمين شده و احتياجي به محصولات كشورهاي ديگر مانند هواپيماي آنتونوف An-124 اوكراين و هركولس آمريكايي نباشد.
جنگنده‌ي Eurofighter Typhoon
كشورهاي مختلفي از جمله پاكستان و امارات متحده‌ي عربي به‌عنوان مشتريان محصولات نظامي ايرباس شناخته مي‌شوند. پاكستاني‌ها در سال ۲۰۰۸، سفارش خريد A310 MRTT را براي ايرباس ارسال كردند و امارات نيز در همان سال، سفارش توليد سه هواپيماي MRTT را به ايرباس داد. در مارس سال ۲۰۰۸، كنسرسيوم ايرباس و نورثروپ، در رقابت براي پروژه‌ي تأمين هواپيماهاي سوخت‌رساني براي نيروي هوايي آمريكا پيروز شدند اما اين قرارداد با شكايت بوئينگ رو‌به‌رو شده و لغو شد.
ايرباس علاوه‌بر هواپيماهاي حمل‌و‌نقل و سوخت‌رساني، در طراحي و ساخت جنگنده‌ها نيز با شركت‌هاي ديگر و سازمان ناتو همكاري مي‌كند. يكي از جنگنده‌هاي حاصل همكاري اروپايي، Eurofighter Typhoon است كه با همكاري شركت‌هاي Alenia، Aermacchi، BAE Systems و ايرباس توليد مي‌شود.
از ديگر محصولات بخش نظامي و فضايي ايرباس مي‌توان به هواپيماهاي بدون سرنشين اشاره كرد. مهم‌ترين محصولات در اين بخش، هواپيماي تركر (Tracker) است كه برخلاف جثه‌ي كوچك، بسيار پيشرفته بوده و قابليت پرواز كاملا خودكار را دارد. اين هواپيماي شناسايي در تمامي شرايط جوّي و جغرافيايي توانايي پرواز دارد. از ديگر هواپيماهاي بدون سرنشين اين شركت نيز مي‌توان به Barracuda، Hale RPAS، Euro Hawk، DVF ۲۰۰۰ VT، Harfang، Atlane و KZO اشاره كرد.
هواپيماي شناسايي Eurohawk
ايرباس در سال‌هاي اخير فعاليت فضايي خود را نيز افزايش داده و در پروژه‌هاي متعددي با سازمان فضايي اروپا همكاري كرده است. محصولات بسيار متنوعي از موشك‌هاي پرتاب ماهواره و فضانرود، تا كپسول‌هاي حمل بار و همچنين ماهواره‌هاي مطالعاتي و مخابراتي، در سبد محصولات فضايي اين شركت قرار گرفته‌اند.
هليكوپتر
بخش هليكوپتر ايرباس ابتدا در سال ۱۹۹۲ و با نام Eutocopter Group تأسيس شد. يكي از ريشه‌هاي اين شركت مستقل به شركت آلماني Focke-Wulf باز مي‌گردد. اين شركت ركوردهاي متعددي را از لحاظ ساخت هليكوپترهاي پيشرفته و آزمايش آن‌ها در شرايط مخلف به نام خود ثبت كرده و اكنون بزرگ‌ترين شركت ساخت هليكوپتر از لحاظ درآمد و تحويل محصول در جهان است.
ايرباس هليكوپتر، بزرگ‌ترين توليدكننده‌ي هليكوتر از لحاظ تعداد سفارش در جهان است
اين بخش مجزا امروز با نام ايرباس هليكوپتر شناخته مي‌شود و چهار مركز اصلي در اروپا دارد. مرينين و لكورنو در فرانسه و دوناوورث و كاسل در آلمان، مقرهاي اصلي اين شركت هستند. البته ۳۲ زيرمجموعه و شركت اقماري نير براي اين سازمان فعاليت مي‌كنند كه در كشورهاي مختلف جهان از جمله استراليا، اسپانيا و آمريكا واقع هستند.
طرح مفهومي ايرباس X6
انواع هليكوپترهاي نظامي، امدادي، يادگيريي و شخصي توسط اين شركت توليد مي‌شوند كه بخش عظيمي از قراردادهاي سفارش هليكوپتر در جهان را تأمين مي‌كنند. يكي از آخرين محصولات ايرباس هليكوپتر، Eurocopter X³ نام دارد كه اولين پرواز خود را در سال ۲۰۱۰ انجام داد. اين هليكوپتر از نوع سريع بوده و براي طي مسافت‌هاي طولاني طراحي شده است. آخرين طرح مفهومي ارائه شده از ايرباس در بخش هليكوپترها نيز X6 است كه طرحي مفهومي از يك هليكوتر با ظرفيت ۱۹ نفر است. اين هليكوپتر قرار است جايگزين H225 ايرباس شود. طراحي اين محصول از سال ۲۰۱۵ شروع شده و گفته شده كه تا سال ۲۰۲۲ اولين نمونه‌هاي آن وارد بازار شوند.
وضعيت كنوني ايرباس
ايرباس هم مانند هر شركت بزرگ ديگري در طول تاريخ فعاليت خود با انواع و اقسام چالش‌ها و اشكالات رو‌به‌رو بوده است. يكي از اين موارد، در سال ۲۰۰۵ اتفاق افتاد و تلاش براي ضربه زدن به برخي از زيرمجموعه‌هاي اين شركت جدي شد. دليل اين تلاش نيز جلوگيري از توليد قطعات بمب‌هاي خوشه‌اي توسط اين زيرمجموعه‌ها بود كه توسط سازمان سرمايه‌گذاري بازنشستگي نروژ انجام شد. البته ايرباس با تلاش براي متقاعد كردن سازمان‌هاي بين‌المللي و خصوصا اعضاي پيمان اوتاوا، اتهامات را از خود دور كرد؛ اما هنوز سازمان سرمايه‌گذاري مورد انديشه متخصصين به خاطر شك در همكاري ايرباس در توليد سلاح‌هاي هسته‌اي، با آن همكاري نمي‌كند.
توماس اندرز، مديرعامل ايرباس
از ديگر چالش‌هاي قانوني اين شركت اروپايي در سال‌هاي گذشته، اتهام رشوه دادن به مقامات كشورهاي متعدد از جمله عربستان سعودي، آفريقاي جنوبي و تركيه بوده است. برخي از اين اتهامات بر ضد ايرباس ثابت شدند و جريمه‌هايي چندين ميليون دلاري را براي آن‌ها به همراه داشتند.
در حال حاضر، دنيس رانك به‌عنوان رئيس هيئت مديره و تام اندرز در سمت مديرعاملي ايرباس مشغول به فعاليت هستند. طبق آخرين آمار ارائه شده، درآمد اين هلدينگ در سال ۲۰۱۷ برابر با ۶۶.۷۶۷ ميليارد يورو بوده و سود خالص آن‌ها ۲.۸۷۳ ميليارد يورو گزارش شده است. ايرباس در سرتاسر جهان حدود ۱۳۴ هزار متخصص دارد.
هميشه مي‌توانيد ازطريق موتور جستجوي پرواز كجارو ارزان‌ترين بليط هواپيما به مقصد مورد انديشه متخصصينتان را بيابيد و به آساني آن را از فروشنده‌هاي معتبر خريداري كنيد.
هم انديشي ها