داستان برند TSMC، غول تايواني صنعت نيمههادي و پردازندهها
شركت Taiwan Semiconductor Manufacturing Company مشهور به TSMC بزرگترين توليدكنندهي مستقل محصولات نيمههادي در جهان محسوب ميشود كه مركز فعاليت آن در تايوان و پارك علوم و صنعت شهر سينچو قرار دارد. شركت تايواني از همان زمان تأسيس تصميم گرفت تا بهصورت اختصاصي يك مركز توليدي تراشه و نيمههادي باشد و امروز نيز بهعنوان پيمانكار توليدي بسياري از بزرگان دنياي فناوري شناخته ميشود.
TSMC در سالهاي پاياني دههي ۱۹۸۰ تأسيس و از همان ابتدا، توليد ريزتراشه براي ديگر فعالان صنعت نيمههادي بهعنوان مأمورت اصلي آن انتخاب شد. در آن زمان تراشهها بهصورت داخلي و در همان مراكز ساخت غولهاي صنعت مدارهاي يكپارچه همچون اينتل و NEC توليد ميشدند. وقتي ظرفيت توليد آن شركتها از نيازشان بيشتر شد، به توليد تراشه براي ديگر طراحان نيمههادي روي آوردند. تأسيس TSMC و ديگر شركتهاي مشابه، دوران تازهاي را براي اين صنعت رقم زد كه در آن شركتهاي با ظرفيت بالاي طراحي تراشه، ديگر نيازي به سرمايهگذاري در بخش توليد ندارند.
غول تايواني صنعت تراشه امروز ۵۶ درصد از سهم جهاني صنعت را در اختيار دارد. آنها با ۴۵۰ شركت طراحي تراشه در سرتاسر جهان همكاري ميكنند. از شركا و مشتريان شركت تايواني در اين صنعت ميتوان به كوالكام، انويديا، زيرمجوعهي توليد تراشهي هواوي يعني هايسيليكون و مدياتك اشاره كرد.
تاريخچهي تأسيس
دولت تايوان در سال ۱۹۸۷ شركت TSMC را با همكاري شركت هلندي فيليپس الكترونيكس تأسيس كرد. هدف اصلي از تأسيس شركت، نمايش و بهرهبرداري از پيشرفتهاي بيشمار تايوانيها در صنعت نيمههادي بود. موريس چانگ بهعنوان اولين مدير شركت انتخاب شد. دولت تايوان در سال ۱۹۸۵ از او دعوت كرده بود تا به شركت بازگردد و به توسعهي صنعت نيمههادي كمك كند. چانگ در چين پرورش يافته و فارغالتحصيل دانشگاههاي بزرگ MIT و استنفورد بود. او دكتري مهندسي برق داشت و پيش از بازگشت به تايوان، بهعنوان مدير شركت General Instrument Corp فعاليت ميكرد.
موريس چانگ
تأسيس TSMC در سال ۱۹۸۷ نفش تسهيلگري در تكامل صنعت نيمههادي تايوان داشت. آنها ازهمان ابتدا فرايندهاي توليدي جديد و حرفهاي را به ساختار خود اضافه كردند كه قدرت تايوان را در طراحي تراشه به رخ جهانيان ميكشيد. اضافه كردن ساختارهاي توليدي جديد به كارخانه در همان چهار سال اول فعاليت با سرعت انجام شد. تا سال ۱۹۹۲ انواع فرايندهاي بهروز توليد و آزمايش تراشههاي كامپيوتري در TSMC پيادهسازي ميشدند و استانداردهاي لازم نيز از سازمانهاي بزرگي همچون VLSI دريافت شده بود.
فرايند توليد بر مبناي ويفر (Wafer) از مهمترين دستاوردهاي TSMC در سالهاي ابتدايي بود. آنها ابتدا بهعنوان يك توليدكننده با تجهيزات ۶ اينچي و فرايند توليد ويفر دو ميكرون فعاليت ميكردند، اما در سال ۱۹۹۱ اولين دستاورد تاريخساز را رقم زدند. در آن سال TSMC از محدوديت توليد ويفرهاي يك ميكروني عبور كرد.
TSMC با همكاري دولت تايوان و شركت هلندي فيليپس تأسيس شد
هدف اوليهي TSMC كمك به مراكز طراحي تراشهي تايوان بود. تايوانيها هميشه به طراحيهاي حرفهاي تراشه و نيمههادي مشهور بودند، اما تمايلي به ورود جدي به فرايندهاي توليدي نداشتند. بههرحال پس از چند سال فعاليت و همكاري با طراحان داخلي، نوبت به توسعهي بينالمللي رسيد و TSMC به سرعت به شركتي جهاني تبديل شد. آنها پس از چند سال به انواع شركتهاي بينالمللي كه كارخانهي توليد نيمههادي نداشتند، خدمترساني ميكردند.
سرعت رشد TSMC در سالهاي ابتدايي بهحدي بالا بود كه آنها در سال ۱۹۹۲ لقب بزرگترين كارخانهي سيليكوني جهان را به خود اختصاص دادند كه تراشههاي اختصاصي را براي شركتهاي ديگر توليد ميكرد. در آن زمان ۲۵۰ مهندس پردازش در خدمت شركت تايواني بودند و بهنوعي TSMC در مرز فناوري نيمههادي حركت ميكرد. ۸۰ در صد از توليد SRAM تايوان توسط اين شركت انجام ميشد. بهعلاوه نيمههاديهاي ديگر همچون DRAM و EPROM هم در سبد توليد TSMC بودند كه در مجموع درآمد شركت را در سال ۱۹۹۲ به ۲۴۵ ميليون دلار ميرساند.
اوجگيري تقاضا براي تراشههاي كامپيوتري
تا سال ۱۹۹۴ تقاضا براي تراشههاي كامپيوتري به اوج خود رسيد. متخصصدهاي جديد رسانهاي و پردازش قابل حمل بهمرور متخصصان و متخصص كارشناسان بيشتري را به دنياي كامپيوتر جذب ميكردند. TSMC در ابتداي سال خبر از برنامهريزي براي تأسيس كارخانهي توليدي جديد براي ساخت تراشههاي هشت اينچي مبتني بر فناوري ويفر داد. كارخانهي جديد، خروجي محصولات شركت را به مجموع يك ميليارد دلار ميرساند. هزينههاي ساخت كارخانهي جديد (سومين كارخانهي TSMC) نيز حدود ۸۰۰ ميليون دلار برآورد شد. بههرحال روند ساخت كارخانه براي شركت تايواني كه در دو جبههي تراشههاي منطقي و حافظه فعاليت ميكرد، فشار زيادي را به همراه داشت، اما درنهايت با موفقيت به پايان رسيد.
TSMC در سال ۱۹۹۴ سهام خود را بهصورت عمومي در بازار سهام تايوان عرضه كرد. پيش از پايان سال رخداد مهمتري براي شركت پيش آمد و آنها قرارداد همكاري بزرگي را با AMD امضا كردند تا خدمات توليدي را براي پردازندههاي AM486 اين شركت ارائه كنند. در آن سال فروش شركت به ۷۴۴ و سود عملياتي به ۳۲۵ ميليون دلار رسيد. افزاي فروش ۶۰ درصدي كل صنعت نيمههادي در خلال سالهاي ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ باعث شده بود تا ظرفيت توليد مبتني بر فناوري ويفر بهصورت جهاني با كاهش روبهرو شود. درنتيجه ۶۰ درصد از خدمات TSMC به شركتهاي نيمههادي بدون كارخانه ارائه ميشد و ۴۰ درصد ديگر به شركتهايي اختصاص مييافت كه با كاهش توان توليد مواجه شده بودند. در آن زمان سود عملياتي شركت تايواني به ۴۹ درصد رسيده بود كه بالاترين ميزان در صنعت محسوب ميشد.
افزايش تقاضا براي توليد تراشه در شركت تايواني، آنها را به تأسيس كارخانهي جديد وا داشت. در سال ۱۹۹۵ خبر ساخت كارخانهاي جديد براي محصولات هشت اينچي منتشر شد كه هزينهاي حدود ۱/۲ ميليارد دلار داشت. كارخانهي چهارم TSMC براي ساخت مبتني بر فناوري ويفر ۰/۴ ميكرون طراحي ميشد و قرار بود در آينده به فناوري ۰/۲۵ ميكرون برسد. برنامهي TSMC يك نسل جلوتر از ديگر توليدكنندههاي تايواني بود كه از فناوريهاي ۰/۵ تا ۰/۳۵ ميكرون استفاده ميكردند.
فرايند ساخت كارخانهي جديد در نوامبر ۱۹۹۵ شروع شد. بخشي از سرمايهي آن از صندوقهاي سرمايهگذاري تأمين ميشد كه مشتريان براي اطمينان از فعاليت بلندمدت TSMC ايجاد كرده بودند. چنين سبكي از سرمايهگذاري در ميانههاي سال ۱۹۹۵ توسط TSMC مطرح شد تا علاوه بر افزايش سرمايههاي ورودي، همكاري و وفاداري شركاي تجاري را نيز افزايش دهد.
از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ ظرفيت توليد ويفرهاي ۶ اينچي در TSMC تقريبا دو برابر شد. آنها ظرفيت خود را از ۶۶۵ هزار در سال ۱۹۹۳ به ۱/۲ ميليون ويفر در سال ۱۹۹۵ رساندند. كارخانههاي ۶ اينچي شركت تايواني با نامهاي Fab 1، Fab 2a و Fab 2B با حداكثر ظرفيت فعاليت كرده و هر ماه ۱۰۰ هزار ويفر توليد ميكردند. برنامههاي توسعهاي اينگونه تنظيم شدند كه Fab 3 متمركز بر ويفرهاي هشت اينچي، تا سال ۱۹۹۷ به ظرفيت توليد ۲۲ هزار ويفر در ماه برسد و در سال ۱۹۹۸، ظرفيت را به ۳۵ هزار ويفر در ماه افزايش دهد. شروع فعاليت Fab 4 براي سال ۱۹۹۷ برنامهريزي و ظرفيت توليدي آن نيز براي سال ۱۹۹۸ روي ۲۵ هزار ويفر تنظيم شد. برنامهي توسعهاي ديگر، ساخت كارخانهي Fab 5 بود كه طرح آن در سال ۱۹۹۵ اعلام شد.
ظهور شركتهايي همچون TSMC از همه بيشتر براي طراحان تراشه مفيد بود
سال ۱۹۹۵ با همكاري بزرگي براي TSMC همراه بود. خبر تأسيس كارخانهي مشترك با شركت Altera در آمريكا، در همين سال رسانهاي شد و تايوانيها يك قدم به سلطه بر بازارهاي جهاني نزديكتر شدند. ابتدا مناطقي در اورگان و بريتيش كلمبيا براي سايت جديد شركت تايواني مطالعه شدند، اما درنهايت كاماس در واشنگتن بهعنوان محل نهايي انتخاب شد. كارخانهي جديد با هدف رسيدن به ظرفيت ۳۰ هزار ويفر هشت اينچي در ماه طراحي شد كه ابتدا فناوري ۰/۳۵ ميكروني و سپس ۰/۲۵ ميكروني را به كار ميگرفت.
تا سال ۱۹۹۶ دو شريك جديد براي همكاري در ساخت كارخانهي آمريكايي با TSMC توافقنامه امضا كردند. Analog Devices و Integrated Silicon Solutions شركتهايي بودند كه به تركيب سازندهها اضافه شدند تا كارخانه درنهايت بهنام WaferTech ساخته شود. آلترا با سرمايهگذاري ۱۴۰ ميليون دلاري در كارخانهي مذكور، ۱۸ درصد از سهام مالكيت آن را در اختيار ميگرفت. سهام دو شركت بعدي نيز بهترتيب ۱۸ و چهار درصد بود. سرمايهگذاران خصوصي ديگر هم سه درصد و TSMC بهعنوان مالك اصلي ۵۷ درصد از سهام مالكيت را در اختيار گرفت.
فعاليت در آمريكا فرصت ورود به بازار سهام اين كشور را براي TSMC فراهم كرد. آنها در سال ۱۹۹۶ بهعنوان اولين شركت تايواني وارد بازار بورس نيويورك شدند با فروش ۳۰۵ ميليون سهم، سرمايهاي بالغ بر ۵۰۰ ميليون دلار جذب كردند. تا آن زمان فيليپس هنوز ۳۵ درصد از سهام مالكيت TSMC را در اختيار داشت. سال ۱۹۹۶ باز هم با افزايش درآمد و فروش براي شركت تايواني همراه بود كه فروش را به ۱/۴۵ ميليارد دلار و درآمد را به ۷۱۸/۵ ميليون دلار رساند.
چالش و تداوم توسعه در سالهاي پاياني قرن بيستم
سال ۱۹۹۷ با پيشبيني كاهش فروش و كاهش ۵۰ درصدي سود براي TSMC همراه بود. ازطرفي تايوانيها بهخاطر مازاد ظرفيت و افزايش شانس رقابت تصميم به كاهش ارزشها گرفتند. يكي از رقباي بزرگ هموطن TSMC در آن سالها United Microelectronics بود كه در ۱۸ ماه منتهي به سال ۱۹۹۷ توانست به نزديكترين رقيب TSMC تبديل شود. آنها جايگاه Chartered Semiconductor Manufacturing از سنگاپور را بهعنوان بزرگترين رقيب TSMC تصاحب كرده و با تأسيس سه شركت مستقل توليدي و چندين مركز طراحي در آمريكا، تهديدي جدي را براي هموطن خود ايجاد كردند.
UMC بهعنوان نزديكترين رقيب TSMC كاهش ارزشها را بهعنوان اولويت در انديشه متخصصين گرفته بود. در سال ۱۹۹۷، دونالد بروكس كه از سال ۱۹۹۷ مدير TSMC بود، استعفا داد و مورس چانگ جايگزين او شد. بروكس بهسرعت به شركت رقيب پيوست و بهعنوان مدير واحد بينالمللي آنها در سانويل كاليفرنيا مشغول به كار شد.
در دوراني كه رقابت در صنعت توليد تراشه به اوج رسيده بود، TSMC از برنامهي توسعهاي همهجانبه رونمايي كرد. آنها برنامهاي نيازمند ۱۴/۵ ميليارد دلار سرمايهگذاري را مطرح كردند كه با هدف ساخت ۶ كارخانهي توليد تراشههاي هشت اينچي و ۱۲ اينچي و چند كارخانهي ديگر به جريان ميافتاد. بهعلاوه برنامهي همكاري با دولت محلي تايوان و تأسيس پارك علم و فناوري در منطقهي تاينان هم در دستور كار مديران قرار داشت. TSMC تصميم داشت تا با سرمايهگذاري ۱/۴ ميليارد دلاري، كارخانهي Tab 6 را در آن منطقه تأسيس كند.
در ميانههاي سال ۱۹۹۷، ظرفيت توليدي TSMC بهصورت كامل توسط مشتريان رزرو شده بود. مشتريان در حوزههاي كامپيوتر شخصي، محصولات الكترونيكي مخصوص مصرفكننده و مدارهاي مجمتع صنعت ارتباطات، انواع سفارش توليد تراشه را به شركت تايواني ارسال كرده بودند. بهعلاوه شركت ژاپني فوجيتسو هم به جمع مشتريان اضافه شده بود و سهم عمدهاي از خدمات را طلب ميكرد.
وضعيت تقاضا براي نيمههاديها از سال ۱۹۹۶ رو به افول بود. با اين وجود TSMC امكانات مناسبي را در اختيار متخصصان قرار ميداد و حقوق و مزاياي آنها را در سطح بالايي نگه ميداشت. پرداخت سهام بهعنوان مزايا بخشي از فعاليتهاي شركت براي متخصصان بود كه تنها در سال ۱۹۹۶، بيش از ۱۰۰ ميليون سهم را بين چهار هزار متخصص شركت تقسيم كرد. در آن سالها سهام TSMC با ارزش ۵ الي ۶ دلار به فروش ميرفت. در سال ۱۹۹۷ و با وجود اوجگيري رقابت در صنعت تراشه، درآمد شركت تايواني ۱/۳۷ ميليارد دلار اعلام شد و آنها به پيشگامي در صنعت توليد نيمههادي ادامه دادند.
پيشبيني TSMC و متخصص كارشناسان بازار براي سال ۱۹۹۸، كاهش سرعت رشد صنعت نيمههادي را نشان ميداد. ازطرفي تمامي ظرفيت توليدي شركت براي فصل اول آن سال رزرو شده بود كه آنها را به افزايش ظرفيت توليد به ميزان ۴۰ درصد در بخش تراشههاي هشت اينچي وا داشت. بههمين دليل برنامهي افزايش توليد در كارخانههاي هشت اينچي و ساخت كارخانههاي جديد در دستور كار قرار گرفت. دو كارخانهي جديد براي ساخت در پارك علم و صنعت تاينان برنامهريزي شدند. WaferTech نيز براي شروع توليد در ميانهي آن سال آماده ميشد.
همكاري با بزرگان صنعت، امكان توسعهي فعاليت به كشورهاي ديگر را فراهم كرد
يكي از قراردادهاي مهم TSMC در سالهاي پاياني قرن بيستم، با شركت Artisan Components امضا شد كه فروش مالكيتهاي معنوي آن شركت را به مشتريان TSMC ممكن ميكرد. مالكيتهاي معنوي Artisan در انواع حوزهها از تراشههاي حافظهاي، سلولهاي استاندارد و تراشههاي ورودي/خروجي و مبتني بر فناوري ۰/۲۵ ميكروني طراحي ميشدند. توافق دو شركت از اين لحاظ اهميت داشت كه طراحيهاي مالكيت معنوي هماهنگ با ظرفيت توليدي TSMC به مشتريان ارائه ميشد. درنهايت از نيمهي دوم سال ۱۹۹۸، جزوه رايگانخانهي مالكيتهاي معنوي Artisan در اختيار مشتريان TSMC قرار گرفت.
در ميانههاي سال ۱۹۹۸، چالشهاي صنعت نيمههادي بهمرور خود را به فعالان نشان ميداد. تقاضا و ارزش محصولات بهصورت همزمان كاهش يافته بود. TSMC با وجود شروع سال كاري با ظرفيت كامل، در ميانهي سال با ظرفيت ۸۰ درصد فعاليت ميكرد. درنتيجه تايوانيها اعلام كردند كه هزينههاي خود را براي آن سال از ۱/۳ ميليارد به ۹۲۰ ميليون دلار كاهش خواهند داد. بهعلاوه برنامهريزي هزينهاي سال بعد نيز بين ۸۰۰ تا ۹۰۰ ميليون دلار اعلام شد.
در سال ۱۹۹۸ و در اوج چالشهاي كاهش تقاضا در صنعت، مدير جديدي بهنام افسي سنگ در TSMC شروع به كار كرد. از لحاظ برنامههاي توليدي متخصص، پوششدهي فلزي مس و فرايندهاي توليدي ۰/۱۸ ميكروني براي سال ۱۹۹۹ اعلام شد. درواقع تايوانيها در آن زمان با وجود تمام چالشها تلاش ميكردند تا روندهاي توليدي خود را با بزرگترين رقبا همچون اينتل، IBM و NEC همگام كنند.
TSMC در ادامهي روند توسعهي قرن بيستم، همكاري جديدي را با فيليپس و صندوق سرمايهگذاري EDB در سنگاپور شروع كرد تا بهصورت مشترك، يك كارخانهي توليدي در سنگاپور تأسيس كند. پروژهي مذكور هزينهاي بالغ بر ۱/۲ ميليارد دلار داشت و براي شروع فعاليت در سال ۱۹۹۹ در Pasir Ris Wafer Fab Park سنگاپور آماده ميشد.
در سال ۱۹۹۸ تغييراتي در سيستم مديريت بينالملل شركت ايجاد شد. ران نوريس مدير زيرمجموعهي TSMC در سن خوزهي آمريكا ارتقاء شغلي دريافت كرد و بهعنوان معاون ارشد فروش و بازاريابي جهاني مشغول به كار شد. تا پايان سال ۱۹۹۸ درآمد شركت تايواني با رشد ۱۴/۶ درصدي نسبت به سال قبل به ۱/۵۶ ميليارد دلار رسيد. البته سود TSMC از ۵۵۹/۵ ميليون دلار به ۴۷۷/۹ ميليون دلار كاهش يافت.
افزايش ظرفيت توليد
سال ۱۹۹۹ با افزايش فروش قابل توجهي در دستهي ويفرهاي ۰/۲۵ ميكروني براي TSMC همراه بود. افزايش تقاضا باعث شد تا عملكرد فصل اول آن سال، بسيار بهتر از فصل اول سال ۱۹۹۸ باشد. در آن سال قرارداد مهمي با موتورولا امضا شد كه تصميم داشت ۳۵ درصد از فعاليتهاي توليد نيمههادي خود را برونسپاري كند. تفاهمنامهي جديد به TSMC امكان ميداد تا از فرايندهاي CMOS موتورولا در معماريهاي ۰/۳۵ و ۰/۳۵ ميكرون استفاده كرده و آنها را به فرايندهاي توليد نيمههادي خود اضافه كند. بهعلاوه موتورولا نيز به فناوريهاي مرتبط شركت تايواني دست پيدا ميكرد.
فناوري توليد ۰/۱۸ ميكروني در سالهاي پاياني قرن بيستم، مزيت اصلي و نقطهي پيشرفت TSMC بود. شركت با پيشرفت در اين حوزه تصميم گرفت تا هزينههاي خود را در سال ۱۹۹۹ به ۱/۲۶ ميليارد دلار افزايش دهد. افزايش هزينهها با هدف افزايش ظرفيت توليد ۰/۱۸ ميكروني در كارخانههاي تايوان و همچنين WaferTech انجام ميشد. فناوري توليد اينتركانكت مسي هم در دستور كار تايوانيها قرار داشت كه توليد انبوه آن براي سال ۲۰۰۰ برنامهريزي شده بود.
TSMC هم مانند بسياري از فعالان بزرگ دنياي فناوري، علاوه بر توسعهي داخلي از خريد و ادغام هم براي گسترش فعاليتها استفاده ميكرد. آنها ۱۷۰ ميليون دلار در Acer Semiconductor Manufacturing سرمايهگذاري كرده و ۳۰ درصد از سهام آن را در اختيار گرفتند. زيرمجموعهي ايسر در صنعت نيمههادي، پروژههاي توليد تراشه را براي شركتهاي IBM و فوجيتسو انجام ميداد. TSMC با سرمايهگذاري در اين شركت قصد داشت تا كارخانههاي توليدي آنها را به مراكز اختصاصي توليد نيمههادي تبديل كند. درنتيجهي اين همكاري شركتي بهنام TSMC-Acer هم تأسيس شد كه افسي سنگ مدير TSMC بهعنوان رئيس هيئتمديرهي آن هم فعاليت ميكرد.
بهكارگيري جديدترين فناوريهاي توليدي هميشه در دستور كار مديران TSMC قرار دارد
فصل دوم سال ۱۹۹۹ با ركوردشكني فروش براي TSMC همراه بود. آنها در ماه ژوئيه به فروشي دست يافتند كه تقريبا دو برابر مدت مشابه در سال قبل بود. در آن سال علاوه بر برنامهريزي توسعه در سنگاپور و توسعهي ايسر، تأسيس مراكز توليدي در اروپا هم در دستور كار مديران قرار داشت. در همان سال زلزلهي بزرگي هم در تايوان رخ داد كه در تاريخ آن جزيره بيسابقه بود. البته خسارت زيادي به زيرساختهاي TSMC وارد نشد و آنها حتي هفت ميليون دلار به فعاليتهاي بازسازي كمك مالي واريز كردند. تمامي فعاليتهاي توليدي TSMC يك هفته پس از زلزله و با ظرفيت ۹۰ درصد از سر گرفته شد.
پايان قرن بيشتم با افزايش ۸۰ درصدي تقاضا براي محصولات ويفر TSMC نسبت به سال قبل همراه بود. شركت افزايش ظرفيت به ميزان ۱۰ درصد را پيشبيني كرد و گزارشهاي مالي خارقالعادهاي هم براي آن سال منتشر كرد. فروش ۲/۳۵ ميليارد دلاري همراهبا سود ۷۹۲ ميليون دلاري، آماري عالي براي شركت تايواني بود.
كارخانهي جديد TSMC در پايان ۱۹۹۹ در دستور كار ساخت قرار گرفت. مركز توليدي كه بهنام Fab 12 در تايوان برنامهريزي ميشد و شروع فعاليتهاي توليدي آن، سال ۲۰۰۲ اعلام شد. كارخانهي مذكور كه با هزينهي ۲ ميليارد دلار ساخته ميشد، نقش مركز تحقيق و توسعهي پيشرفته را نيز براي تايوانيها ايفا ميكرد.
شركت TSMC-Acer در سال ۲۰۰۰ و با پرداخت ۹۰ ميليون دلار به ايسر، بهطور كامل به زيرمجموعهاي از TSMC تبديل شد. خريد مذكور، ماهانه ۴۰ هزار ويفر به ظرفيت توليد شركت اضافه كرد. در همان ماه شركت Worldwide Semiconductor Manufacturing هم با پرداخت ۵۵۰ ميليون دلار بهصورت سهام، به زيرمجموعهي TSMC پيوست. WSMC در سال ۱۹۹۶ تأسيس شده بود و بهعنوان سومين كارخانهي بزرگ تايوان فعاليت ميكرد.
TSMC در آستانهي قرن بيستم با بيش از ۴۰ جزوه رايگانخانهي مالكيت معنوي نيمههادي و مركز طراحي همكاري ميكرد. همكاريهاي مذكور توانايي ارائهي خدمات متنوعي را به شركت تايواني ميداد كه در بازار جديد SOC، موقعيت بسيار خوبي محسوب ميشد. در نيمهي دوم سال ۲۰۰۰ همكاري مهم ديگري براي توسعهي فعاليتها برنامهريزي و National Semiconductor Corp در سانتا كلارا كاليفرنيا با TSMC وارد همكاري شد.
تا پايان سال ۲۰۰۰، شراكت با فيليپس در سنگاپور هم به شرايط توليد رسيده بود و اولين قطعات سيليكوني از آن خارج شدند. بهعلاوه در همان سال سهام همهي شركا در WaferTech خريداري شد و TSMC كنترل كامل را در دست گرفت. از لحاظ فناوري، معماري ۰/۱۳ ميكروني به فرايندهاي توليدي شركت اضافه شدند و TSMC بهعنوان اولين توليدكنندهي ويفرهاي ۳۰۰ ميليمتري شناخته شد. ويفرهاي مذكور در Fab 6 تايوان توليد ميشدند.
سال ۲۰۰۱ براي هر دو توليدكنندهي بزرگ بازار تراشه با كاهش توليد همراه بود. TSMC و رقيب اصلي يعني UMC تصميم به كاهش توليد گرفتند و تا ميانهي سال ظرفيت توليد را به ۴۵ درصد كاهش دادند. غول تايواني با وجود كاهش توليد، برنامههاي توسعهي فناوري را در دستور كار فرار داد. آنها اولين مدير ارشد فناوري خود را در همان سال انتخاب كردند. يكي از مشهورترين دانشمندان حوزهي نيمههادي بهنام چنمينگ هو، اولين مدير ارشد فناوري در TSMC شد.
سالهاي اخير و وضعيت كنوني TSMC
توسعه در دههي ۲۰۰۰ با افزايش ثابت فروش و سلطه بر بازار نيمههادي همراه بود. TSMC در همكاري با بزرگاني همچون كوالكام، انويديا، AMD، مدياتك، مارول و برودكام در لبهي فناوري نيمههادي و صنعت ريختهگري تراشه حركت ميكرد. بهعلاوه شركتهاي متعدد نوپا و فعال در صنعت طراحي تراشه نيز با تايوانيها همكاري ميكردند و روند رو به رشد، توقف زيادي را تجربه نميكرد.
با شروع دههي ۲۰۱۰ مفهوم نانومتري بيشازپيش به صنعت تراشه وارد شده بود. تايوانيها در سال ۲۰۱۰ خبر از ساخت مركز توليدي مبتني بر فناوريهاي ۴۰ و ۲۸ نانومتري دادند كه سرمايهگذاري در حدود ۹/۳ ميليارد دلار نياز داشت. كارخانهي جديد كه بهنام Fab 15 فعاليت خود را شروع ميكرد، سومين پلتفرم TSMC بود كه ظرفيت توليد بيش از ۱۰۰ هزار محصول ۱۲ اينچي در ماه داشت. بهعلاوه آن كارخانه دومين مركز با ظرفيت بالا در ساخت مبتني بر فناوري ۲۸ نانومتري بود.
روند افزايش درآمد تا سالهاي اخير هم براي TSMC ادامه داشته است
برنامهي ساخت اولين كارخانهي دههي ۲۰۱۰ TSMC با طراحي دقيق و مبتني بر برنامهريزيهاي توليد، درآمد و حتي حفظ محيط زيست انجام ميشد. كارخانهي مذكور در شهر تايچونگ با جمعيت نزديك به يك ميليون نفر ساخته شد و شامل دو كارگاه و يك ساختمان مديريت بود. مساحت مركز توليدي آن ۴۳۰ هزار متر مربع اعلام شد و مساحت اتاقهاي اداري نيز ۱۰۴ هزار متر مربع را اشغال ميكند.
از استانداردهاي زيستمحيطي كه در ساخت كارخانهي جديد TSMC در تايوان رعايت شدند، ميتوان به تنظيمگريهاي قانوني اشاره كرد كه قبلا توسط آنها پذيرفته شد. بهعنوان مثال شركت تايواني بايد در كارخانهي جديد استفاده از آب باران، بازيافت گرما، استفاده از انرژي خورشيدي و منابع نوري LED را لحاظ ميكرد. درنهايت هشت هزار شغل جديد نيز با تأسيس كارخانه در مركز تايوان، ايجاد شدند.
سال ۲۰۱۱ با خبري مهم براي TSMC همراه بود كه آنها را بيشازپيش از بازار نيمههادي به شهرت رساند. اخبار همكاري شركت تايواني با اپل در توليد تراشههاي آيفون و آيپد، اهميت بالايي در دنياي نيمههادي داشت. كوپرتينوييها توليد پردازندههاي A5 و A6 را به شركت تايواني سفارش دادند. سه سال بعد، پردازندههاي A8 و A8x نيز توسط TSMC توليد شدند. نسل بعدي پردازندههاي موبايلي اپل يعني A9 بهصورت مشترك توسط سامسونگ و TSMC ساخته شد تا ظرفيت توليد براي شركت آمريكايي افزايش يابد. در نهايت پردازندههاي A9x و A10 اپل نيز بهصورت اختصاصي توسط TSMC ساخته شدند. رخدادهاي مذكور بهمرور اپل را به مهمترين مشتري TSMC تبديل كردند.
آمارهاي درآمدي ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ شركت TSMC
ورود TSMC به صنعت موبايل با سودآوري و همچنين شهرت و اعتبار بالايي براي آنها همراه بود. شركت تايواني در سال ۲۰۱۷ مجددا در بخش درآمد ركوردشكني كرد كه سهم عمدهي آن را مديون صنعت موبايل و سيستمهاي استخراج رمزارز بود. سود خالص شركت در آن سال به ۱۱/۶ ميليارد دلار رسيد كه نسبت به سال قبل رشد ۲/۷ درصدي را نشان ميداد.
از جديدترين برنامههاي TSMC براي نفوذ بيشتر به بازار و حفظ پيشگامي در صنعت ميتوان به سرمايهگذاري ۲۵ ميليارد دلاري براي توليد پردازندههايي با ترانزيستورهاي پنج نانومتري اشاره كرد. توليد اين تراشهها احتمالا در ماههاي پيشرو از سال ۲۰۱۹ يا ابتداي ۲۰۲۰ شروع ميشود. سرمايهگذاري مذكور براي ساخت مركز توليدي در پارك علم و صنعت تاينان هزينه خواهد شد.
توليد پردازندههاي مجهز به ترانزيستورهاي پنج نانومتري بهمعناي افزايش تعداد ترانزيستور در پردازندهها خواهد بود كه كارايي و بازدهي آنها را افزايش ميدهد. بزرگان ديگري همچون IBM، سامسونگ و Global Foundries همچنين فناوري توليدي دارند. TSMC در كارخانهي جديد خود ظرفيت توليد يك ميليون صفحهي ۱۲ اينيچي سيليكوني در سال خواهد داشت.
TSMC علاوه بر برنامهريزي براي توليد پنج نانومتري، در سال ۲۰۱۸ توليد هفت نانومتري خود را نيز بهميزان زيادي افزايش داد. پردازندههايي كه با هدف استفاده در محصولات مبتني بر هوش مصنوعي، كارتهاي گرافيكي و تجهيزات مخصوص ارتباطات 5G طراحي شدند.
از چالشهاي اخير TSMC در بازار نيمههادي ميتوان به سرقت اطلاعات شركت توسط يكي از متخصصان سابق و تلاش براي فروش آنها به شركتهاي چيني اشاره كرد. متخصص مذكور قصد داشت تا اطلاعات را به شركت HLMC در چين بفروشد. پس از دستگيري ادعا شد كه بسياري از اطلاعات دزديده شده (كه البته به مقصد نرسيدند) مرتبط با پردازندههاي آيفون بودهاند.
ويروس واناكراي، يكي ديگر از عوامل ضرررسان به TSMC در سال ۲۰۱۸ بود. نفوذ اين ويروس به ساختارهاي توليدي خصوصا تراشههاي هفت نانومتري شركت، اختلالات زيادي را در روند توليد ايجاد كرد كه در مجموع خسارتي بالغ بر ۸۵ ميليون دلار براي تايوانيها بههمراه داشت. بههرحال فرايند بازيابي از نفوذ ويروس تا ماه اوت به پايان رسيد و اشكالي هم براي اطلاعات مشتريان پيش نيامد.
بنيانگذار TSMC بهعنوان پدرخواندهي صنعت نيمههادي شناخته ميشود
آخرين آمارهاي مالي دربارهي TSMC، درآمد اين شركت را در سال ۲۰۱۸، حدود ۳۳/۵ ميليارد دلار اعلام ميكنند كه نسبت به سال قبل افزايش ۶/۵ درصدي داشته است. فروش تراشههاي هفت نانومتري، ۹ درصد از مجموع درآمد شركت تايواني را در سال گذشته به خود اختصاص داد. رشد هميشگي كسبوكار TSMC در سالهاي گذشته تا حدود زيادي به افزايش توليد پردازندههاي كامپيوتري مرتبط بود. پردازندههاي مذكور در سال گذشته رشد ۶۱ درصدي را در فروش رقم زدند كه ۱۴ درصد از سهم درآمد TSMC را به خود اختصاص داد.
سود خالص TSMC در سال گذشته، ۱۱/۴ ميليارد دلار اعلام شد. شايان ذكر است رقم سود سالانه هم مانند درآمد، به ركوردي تاريخي براي شركت تايواني رسيد. TSMC اكنون ۴۸ هزار متخصص در سرتاسر جهان دارد. مارك ليو بهعنوان رئيس هيئت مديره و سيسي وي بهعنوان مديرعامل اين شركت مشغول به كار هستند. از زيرمجموعههاي مهم نيز علاوه بر WaferTech ميتوان به SSMC و TSMC PRC اشاره كرد.
مختصري دربارهي بنيانگذار
موريس چانگ بنيانگذار و اولين مدير TSMC بود كه به بنيانگذار يا پدرخواندهي صنعت نيمههادي در تايوان هم شهرت دارد. موريس پس از مهاجرت اوليه به چين، براي ادامهي تحصيل به آمريكا رفت و ابتدا در دانشگاه هاروارد به تحصيل پرداخت. او مدرك متخصص كارشناسي و متخصص كارشناسي ارشد را در رشتهي مكانيك و در سالهاي ۱۹۵۲ و ۱۹۵۳ از اين دانشگاه دريافت كرد و ابتدا در شركت Sylvania Semiconductor مشغول به كار شد. مقصد بعدي، Texas Instruments بود كه در آن سالها بهعنوان يكي از بازيگران اصلي صنعت نيمههادي شناخته ميشد.
فعاليت در TI با پيشرفت سريعي براي موريس همراه بود. او بهسرعت به موقعيتهاي مديريتي رسيد و در سال ۱۹۶۱ پيشنهاد بورسيهي شركتي را براي ادامهي تحصيل تا مقطع دكترا دريافت كرد. چانگ با دريافت بورسيه توانست مدرك دكتراي خود را در سال ۱۹۶۴ در رشتهي مهندسي برق از دانشگاه استنفورد دريافت كند. فعاليت در TI به مدت ۲۵ سال ادامه يافت و تا سال ۱۹۸۳، موريس به موقعيت معاونت ارشد كسبوكار جهاني رسيده بود.
موريس چانگ پس از ترك TI به شركت General Instruments Corporation رفت و تا سال ۱۹۸۵ در آنجا مشغول به فعاليت بود. او سپس به تايوان رفت و بهعنوان مدير مؤسسهي تحقيقات و فناوري صنعتي مشور مشغول شد. مؤسسهي مذكور با حمايت دولتي و در جهت پيشرفتهاي صنعتي و علمي فعاليت ميكرد. سرانجام در سال ۱۹۸۷، شركت TSMC توسط او و با حمايتهاي دولتي تأسيس شد. او همزمان با رياست هيئتمديرهي TSMC، بهعنوان رئيس هيئتمديرهي Vanguard Industrial Semiconductor Corporation هم فعاليت ميكرد و تا سال ۲۰۰۳ در آنجا مشغول به كار بود.
بنيانگذار TSMC در طول دوران فعاليت چند بار در موقعيتهاي مديريتي اين شركت جابهجا شد. او يك بار در سال ۲۰۰۵ از سمت مديريت عامل استعفا داد و ريك ساي جايگزين او شد. موريس بار ديگر در سال ۲۰۰۹ بهعنوان مديرعامل انتخاب شد و اين بار تا سال ۲۰۱۸ و اعلام رسمي بازنشستگي در آن موقعيت باقي ماند.
بسياري از مديران اجرايي دنياي فناوري و تحليلگران صنعت، موفقيت TSMC را مديون مديريت چانگ ميدانند. مدير ۸۸ سالهاي كه با چشمانداز حرفهاي، ديد بلندمدت و تيمي حرفهاي از متخصصان صنعت نيمههادي، موففقيت شركت تحت مديريتش را تضمين كرد.
هم انديشي ها