داستان برند كارل زايس؛ تاريخ آلمان صنعتي از نگاه يك لنز

كارل زايس (Carl Zeiss AG) شركت آلماني طراح و توليدكننده‌ي انواع محصولات اپتيك و الكترواپتيكي است كه در شهر ينا آلمان راه‌اندازي شد. بنيان‌گذار اين شركت، فردي به همين نام بود كه در ميانه‌ي قرن ۱۹، فعاليت خود را از كارگاهي كوچك در ينا شروع كرد. از افراد مهم و تأثيرگذاري كه در سال‌هاي بعد، توسعه‌ي كارل زايس را برعهده داشتند مي‌توان به ارنست كارل آبه و اوتو شوت اشاره كرد. ساختمان مركزي كارل زايس اكنون در شهر اوبركوخن آلمان قرار دارد.

شركت كنوني كارل زايس، حاصل ادغام دو شركت به همين نام است كه زماني در شرق و غرب آلمان به‌صورت مستقل فعاليت مي‌كردند. كارل زايس نيز مانند بسياري از شركت‌هاي بزرگ جهان، به‌صورت هلدينگ و گروه شركتي اداره مي‌شود و زيرمجموعه‌هاي متعددي دارد. درحال‌حاضر چهار حوزه به‌عنوان تمركز فعاليت‌هاي برند آلماني شناخته مي‌شوند كه درآمد تقريبا برابري هم دارند: كيفيت و تحقيقات صنعتي، فناوري‌هاي پزشكي، بازارهاي مصرف‌كننده و فناوري توليد نيمه‌هادي. كارل زايس در بيش از ۵۰ كشور جهان فعاليت مي‌‌كند. ۳۰ مركز توليدي به‌همراه ۲۰ سايت توسعه در سرتاسر جهان دارد.

گروه زايس، شركت مادري است كه كارل زايس و تعدادي زيرمجموعه‌ي ديگر تحت آن فعاليت مي‌كنند. از ميان آن‌ها تنها Carl Zeiss Meditec در بازار سهام حضور دارد. خود شركت كارل زايس تحت مالكيت بنيادي به‌نام كارل زايس استيفتونگ قرار دارد. اين شركت علاوه بر ساختمان مركزي در ينا، توليد اصلي خود را نيز در بزرگ‌ترين مركزش در آلمان مديريت مي‌كند كه در شهر ينا قرار دارد. از ديگر زيرمجموعه‌هاي تحت مديريت بنياد كارل زايس استيفتونگ مي‌توان به شركت شوت اشاره كرد كه در ماينتز و ينا فعاليت مي‌كند.

يكي از مراكز توليد كارل زايس در گوتينگن

كارل زايس در تاريخچه‌‌اي با قدمت بيش از ۱/۵ قرن، يكي از تأثيرگذارترين شركت‌هاي صنعت اپتيك محسوب مي‌شود. آن‌ها قديمي‌ترين شركت اپتيكي زنده در جهان هستند و در طراحي و مهندسي محصولات هريك از بخش‌هاي اصلي فعاليت خود، نقش نوآورانه داشته‌اند. از نوآوري‌هاي اخير برند آلماني مي‌توان به سيستم‌هاي ليتوگرافي فرابنفش EUV اشاره كرد كه امروزه در توليد نيمه‌هادي‌ها نقش بسيار مهمي دارد. اولين ميكروسكوپ‌هاي حرفه‌اي جهان نيز تولد كارل زايس ساخته شد و آلماني‌ها در توليد ابزارهاي حرفه‌اي يوني و الكتروني امروز نيز نقشي اساسي دارند. تلسكوپ‌هاي نجومي و لنزهاي فيلم‌برداري و عكس‌برداري نيز در اين تاريخچه‌ي طولاني، انواع نوآوري‌ها را ازسوي كارل زايس تجربه كرده‌اند.

تاريخچه‌ي تأسيس و خلاصه‌اي درباره‌ي بنيان‌گذار

كارل زايس در ۱۱ سپتامبر ۱۸۱۶ در شهر وايمار آلمان متولد شد؛ شهري كه به‌خاطر بزرگاني همچون گوته، شيلر، هردر و ويلاند، قلب فرهنگ ملي آلمان در ابتداي قرن ۱۹ بود. كارل در نوجواني شهر زادگاهش را به مقصد ينا ترك كرد. در آن سال‌ها ينا به‌عنوان مركزي علمي و صنعتي شناخته مي‌شد و دانشگاهي معتبر براي تربيت مهندسان ماهر در انواع حوزه‌ها داشت. شغل‌هايي همچون نگارگري، ساعت‌سازي و مهندسي مكانيك در ينا شهرت داشتند كه بخش‌هاي مهمي از فعاليت‌شان، به علم گره خورده بود.

سال‌هاي نوجواني و جواني كارل زايس، در يادگيري مهارت‌هاي علمي و متخصص در شهرهاي متعدد آلمان گذشت. همان‌طور كه گفته شد، اولين مقصد او شهر ينا بود كه كارل زايس جوان را به دوره‌ي كارآموزي تحت تعليم مكانيكي به‌نام فريدريس كرنر برد. او در همان زمان در دانشگاه ينا در رشته‌ي رياضي تحصيل مي‌كرد. به‌هرحال دهه‌ي ۱۸۳۰ براي زايس جوان با يادگيري انواع دروس انديشه متخصصيني رياضي و فيزيك و فعاليت عملي در كارگاه كرنر گذشت. او اولين علاقه‌ها به صنعت اپتيك را در همان سال‌ها از خود نشان داد.

كارل زايس در جواني

زايس پس از دوره‌ي كارآموزي تحت تعليم كرنر، به‌دنبال شغلي متخصصدي در صنعت مكانيك و اپتيك بود. او سفرهايي به اشتوتگارت و دارمشتات و وين داشت تا فرصت راه‌اندازي كسب‌وكار را براساس مهارت خود، امتحان كند. برخي اسناد تاريخي نشان مي‌دهند كه زايس مدتي در وين در كارخانه‌اي بزرگ مشغول به كار شد و گواهينامه‌ي مهارت نيز دريافت كرد. برخي منابع ديگر، حضور زايس در وين را با شركت در دوره‌هاي علمي همراه مي‌دانند. به‌هرحال، زايس پس از وين مجددا به ينا بازگشت تا كسب‌وكار خودش را راه‌اندازي كند.

طرحي از اولين كارگاه كارل زايس

مورخان، ۱۷ نوامبر ۱۸۴۶ را به‌عنوان تاريخ راه‌اندازي شركت كارل زايس ثبت كرده‌اند. كارل پس از دريافت مجوز شهروندي، به‌سرعت اولين كارگاه خود را در خيابان Neugasse راه‌اندازي كرد. كارگاه مذكور تنها يك ساختمان موقتي براي ۶ ماه اول فعاليت زايس بود. او در ژوئن ۱۸۴۷ كارگاه را به خيابان Wagnergasse منتقل و اولين كارآموز خود (اوت لوبر) را استخدام كرد. اولين ميكروسكوپي توليدي زايس در همان سال ساخته و فروخته شد.

كارل زايس پس از چند سال فعاليت در ينا، شهرت قابل‌توجهي را در نوآوري و كارآفريني كسب كرد. او در سال ۱۸۵۸ مجددا كارگاه خود را جابه‌جا كرد و به ميدان Johannisplatz رفت. در ساختمان جديد علاوه بر كارگاه، يك طبقه نيز به خرده‌فروشي محصولات اپتيكي اختصاص داشت كه البته در سال ۱۸۸۰ تعطيل شد. در آن سال‌ها متخصصان و كارآموزان متعددي به شركت آمدند كه هركدام بعدا وظيفه‌ي يادگيري نيروهاي جديدي را برعهده مي‌گرفتند. اين رويكرد ادامه پيدا كرد تا اينكه يكي از مهم‌ترين متخصصان كارل زايس استخدام شد؛ متخصصي كه شركت را به يك توليدكننده‌ي بين‌المللي ميكروسكوپ و لنز تبديل كرد.

طرح كارگاه كارل زايس در ينا

ارنست آبه

كارل زايس در سال ۱۸۶۶، فيزيك‌داني به‌نام ارست آبه را استخدام كرد تا در روند توسعه‌ي ميكروسكوپ‌ها از او كمك بگيرد. آبه در ينا و گوتينگن تحصيل كرده و به درجه‌ي استادي رسيده بود. او تا پيش از استخدام توسط زايس، به‌عنوان استاد دانشگاه مشغول به كار بود. پيوستن آبه به كارل زايس، به‌معناي پياده‌سازي اصولي علمي‌تر در توليد ميكروسكوپ بود. تا سال ۱۸۷۲ ميكروسكوپ‌ها تنها به‌روش سعي و خطا توليد مي‌شدند و از آن زمان، آبه روندهاي محاسبه‌ي علمي را به شركت اضافه كرد.

ارنست آبه

شيوه‌ي كار و مديريت ارنست آبه، مبتني بر تركيب علم و صنعت بود. او در دوران تدريس، دانشمندان متعددي را تربيت كرد كه برخي از آ‌ن‌ها، از نيروهاي مهم متخصصدي در شركت كارل زايس بودند. آبه همچنين پس از مرگ زايس بنيادي به‌نام او راه‌اندازي كرد كه با اهداف پيشبرد منافع علمي و اجتماعي به فعاليت ادامه داد.

كارل زايس در ميان‌سالي

رخدادهاي مهم تاريخي

اولين كارخانه‌‌ي حرفه‌اي كارل زايس، در سال ۱۹۰۸ و در شهر ينا راه‌اندازي شد. ساختمان‌هاي جديد به‌مرور و در سال‌هاي بعد به كارخانه افزوده شدند كه ظاهر شهر ينا را نيز دست‌خوش تغيير كردند. راه‌اندازي زيرمجموعه‌هاي بين‌المللي از سال‌ها قبل و با تأسيس زيرمجموعه در لندن شروع شده بود. پيش از جنگ جهاني اول، زيرمجموعه‌هاي متعددي براي كارل زايس فعاليت مي‌كردند كه جنگ، بسياري از آن‌ها را جدا كرد. به‌هرحال امروز مراكز توليدي در گوتينگن، ينا، اوبركوخن و وتسلار، از مهم‌ترين مناطق فعاليت كارل زايس هستند. از مراكز مهم ديگر مي‌توان به دوبلين و مينياپوليس در آمريكا و شانگهاي در چين اشاره كرد.

جنگ جهاني دوم باوجود متوقف كردن روندهاي توسعه‌ي بين‌المللي كارل زايس، فرصت توليد محصولات جديد را براي آن‌ها فراهم كرد. برند آلماني در همكاري با ارتش و دولت كشورش، محصولاتي همچون دوربين‌هاي دوچشمي و رنج‌فايندر را براي متخصصدهاي نظامي توليد مي‌كرد. پس از به قدرت رسيدن جمهوري ويمار، كارل زايس مجددا به بازارهاي جهاني بازگشت و رشد ثابتي را تجربه كرد.درنتيجه بحران‌هاي اقتصادي درنتيجه‌ي انقلاب سياسي، به شهر ينا كمتر از مناطق ديگر آسيب وارد كرد.

طرحي از شهر ينا در سال ۱۹۱۰

با به قدرت رسيدن ناسيونال سوسياليست‌ها در آلمان، كارل زايس نيز ارتباط نزديكي با آن‌ها داشت. تجهيزات اپتيكي آن‌ها در دهه‌ي ۱۹۳۰، بيش از هميشه در خدمت اهداف نظامي حزب حاكم بود. با شروع جنگ جهاني دوم، باز هم برند آلماني به كمك ارتش رفت. علاوه بر افزايش توليد تجهيزات نظامي، به‌كارگيري اسراي جنگي و استفاده از نيروي كار اجباري در كارخانه‌‌ها، از رخدادهاي مهم سال‌هاي پاياني نيمه‌ي اول قرن بيستم در كارل زايس بود.

با پايان جنگ جهاني دوم و اشغال برلين توسط آمريكايي‌ها، تاريخ كارل زايس باز هم دست‌خوش تغيير شد. آمريكايي‌ها تعدادي از متخصصان و مهندسان كارل زايس را به آلمان غربي بردند و به‌كمك تجربه‌ي آن‌ها در ينا، شركت جديدي را در اوبركوخن راه‌اندازي كردند. شركتي كه در ينا فعاليت مي‌كرد، در سال ۱۹۶۵ تغييرات ساختاري اساسي را انجام داد تا به پيش‌گام صنعت اپتيك تبديل شود. كارل زايس آلمان شرقي تا سال ۱۹۸۹ به‌قدري پيشرفت كرده بود كه ۷۰ هزار متخصص داشت.

ساخت كارل زايس در اوبركوخن آلمان غربي

پس از فرو ريختن ديوار برلين در سال ۱۹۸۹، ادغام دو شركت كارل زايس در غرب و شرق آلمان، اجتناب‌ناپذير به‌انديشه متخصصين مي‌رسيد. ازطرفي فرايند ادغام آن‌چنان آسان نبود، اما به‌هرحال در دهه‌ي ۱۹۹۰ نهايي شد. همان دهه با بحران‌هاي متعددي براي غول آلماني صنعت اپتيك همراه بود و تغييرات اساسي زيرساختي را به‌همراه داشت كه از ميان مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به تعديل نيرو در ابعاد گسترده اشاره كرد. درنهايت در سال ۲۰۰۴، اتحاد كامل كارل زايس رخ داده و شركت جديد،‌ تحت مالكيت بنياد كارل زايس فعاليت خود را ادامه داد.

ساختمان مركزي كارل زايس اكنون در شهر اوبركوخن آلمان قرار دارد. دكتر مايكل كاشكه به‌عنوان مديركل و مديرعامل شركت مشغول است و تعداد متخصصان تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹، حدود ۳۱،۲۰۰ نفر بيان مي‌شود. آخرين آمارهاي مالي، درآمد كارل زايس را ۶/۴۲۸ ميليارد دلار در سال ۲۰۱۹ عنوان مي‌كنند كه ۱/۰۶۲۳ ميليارد دلار سود عملياتي را نشان مي‌دهد.

دستاوردهاي علمي و صنعتي

كارل زايس تحت مديريت ارنست آبه دوراني پر از نوآوري و معرفي محصولات و خدمات جديد به جهان را سپري كرد. كارل زايس از ابتداي قرن بيستم، انواع دستگاه‌هاي نيازمند به به تجهيزات اپتيكي را با نوآوري‌هاي جديد توليد مي‌كرد كه هركدام، تاريخچه‌اي از نوآوري دارند و شايد قديمي‌ترين آن‌ها را بتوان همان ميكروسكو‌پ‌ها يا محصولات اوليه‌ي شركت دانست. در ادامه به شرح تاريخچه‌ي نوآوري در هريك از محصولات مهم اشاره مي‌كنيم.

ميكروسكوپ

توليد ميكروسكوپ در كارل زايس تحت مديريت آبه، با مطالعات علمي‌ و محاسبات دقيق انجام مي‌شد. براساس همين اصول علمي، توليد انبوه آسان‌تر شده بود و موارد استفاده‌ي ميكروسكوپ‌هاي كارل زايس نيز روزبه‌روز افزايش مي‌يافت. پس از اثبات توانايي ميكروسكوپ‌ها در صنايع، آن‌ها به‌عنوان ابزارهايي متخصصدي در همه‌ي مراكز درماني، صنعت مواد و مراكز علمي و يادگيريي متخصصد پيدا كردند. رودريس زايس از افرادي بود كه تحت تعليم‌هاي آبه، به متخصص توليد ميكروسكوپ تبديل شد و در سال ۱۸۸۷ ميكروسكوپ حرفه‌اي با قابليت عكس‌برداري را در شركت توليد كرد.

در آستانه‌ي قرن بيستم، چند نوآوري ديگر در بخش ميكروسكوپ‌هاي كارل زايس رخ داد. انواع ميكروسكوپ دوچشمي، متالوگرافيكي و مجهز به فناوري فرابنفش، در آن سال‌ها توليد شدند. در سال ۱۹۳۳، طراحي جديدي از ميكروسكوپ موسوم به L-stand در كارل زايس زاده شد كه حتي امروز هم به‌عنوان استاندارد طراحي ميكروسكوپ شناخته مي‌شود. در سال ۱‍۹۵۰، ميكروسكوپي به‌نام Standard در كارل زايس ساخته شد كه به‌عنوان يكي از موفق‌ترين محصولات تاريخ شركت شناخته مي‌شود.

گالري تصاوير ميكروسكوپ صنعتي محصول كارل زايس

نيمه‌ي دوم قرن بيستم، زمان به‌كارگيري جديدترين فناوري‌هاي الكترونيكي در صنعت اپتيك بود. در سه دهه‌ي ابتدايي، نوآوري‌هايي همچون ميكروسكوپ‌هاي مجهز به عكس‌برداري داخلي، سيستم لرزش‌گير داخلي و ليزر، به خانواده‌ي محصولات زايس اضافه شدند. از جديدترين ميكروسكوپ‌هاي كارل زايس نيز مي‌توان به LSM 5 LIVE اشاره كرد كه سلول‌هاي زنده را به‌صورت آني تحت مطالعه قرار مي‌دهد و جايزه‌ي R&D 100 را نيز دريافت كرده است.

كارل زايس امروز انواع ميكروسكو‌پ‌هاي حرفه‌اي و تجهيزات جانبي مورد نياز آن‌ها را توليد مي‌كند. محصولات كنوني شركت شامل انواع ميكروسكوپ‌هاي يوني/الكتروني، اشعه‌ي ايكس، نوري، انواع نرم‌افزار و همچنين دوربين‌هاي اختصاصي ميكروسكوپ هستند.

سيستم‌هاي اندازه‌گيري صنعتي

ارنست آبه در سال ۱۸۹۰ دستگاه اندازه‌گيري براي محاسبه‌ي ضخامت اختراع كرده بود كه با اصول مقايسه‌ي ابعادي (ثبت‌شده به‌نام خودش) كار مي‌كرد. اين دستگاه شروعي بر عصر توليد تجهيزات اندازه‌گيري در كارل زايس بود. در سال‌هاي بعد و دهه‌‌هاي ابتدايي قرن بيستم، انواع دستگاه‌هاي اندازه‌گيري طول و حتي ميكروسكوپ‌هاي اندازه‌گيري به خانواده‌ي محصولات كارل زايس اضافه شدند.

از محصولات جديد كارل زايس در حوزه‌ي اندازه‌گيري صنعتي مي‌توان به ماشين Metrotom ساخته‌شده در سال ۲۰۰۶ اشاره كرد كه اندازه‌گيري با دقت ميكرومتر را به متخصص ارائه مي‌كند. دستگاه ديگر بهنام DuraMax در سال ۲۰۰۸ معرغفي شد كه در دسته‌ي دستگاه‌هاي اندازه‌گيري آسان و اقتصادي كارگاهي قرار مي‌گيرد. Surfmax نيز محصول سال ۲۰۱۰ است كه مطالعه بصري قطعات توليدي در خط توليد را انجام مي‌دهد.

گالري تصاوير سيستم‌هاي اندازه‌گيري صنعتي محصول كارل زايس

طيف‌سنجي يا تحليل شيميايي

موفقيت بين‌المللي كارل زايس در قرن بيستم، در بسياري از جهات به‌خاطر توسعه‌ي فناوري‌هاي اندازه‌گيري رخ داد. كارل پولفريش از مهندساني بود كه در سال ۱۸۹۰ به شركت آلماني پيوست و مديريت بخش تجهيزات اندازه‌گيري نوري را برعهده گرفت. البته اولين انكسارسنج كارل زايس در سال ۱۸۷۴ ساخته شده بود، اما نوآوري‌هاي پولفريش در دهه‌ي ۱۸۹۰، پيشرفت اساسي را در اين بخش به‌همراه داشت.

گالري تصاوير تجهيزات طيف‌سنجي محصول كارل زايس

از نوآوري‌هاي مهم پولفريش در طيف‌سنجي مي‌توان به نورسنجي اشاره كرد كه او در سال ۱۹۲۴ به خط توليد كارل زايس افزود. دستگاه طيف‌نگار Q4 از اختراع‌هاي بعدي بود كه به‌كمك كوارتز كار مي‌كرد و تحليل امواج فرابنفش تا طول موج ۲۰ واحد انگستروم را انجام مي‌داد. در دهه‌هاي بعد و منتهي به قرن ۲۱،‌انواع تجهيزات مدرن طيف‌نگاري به‌كمك فناوري‌هاي الكترونيكي به خانواده‌ي محصولات كارل زايس اضافه شدند كه همكاري‌هاي بين‌المللي را هم در پي داشتند. از جديدترين محصولات شركت در اين دسته مي‌توان به طيف‌سنج يكپارچه‌ي مينياتوري MMS CCD اشاره كرد كه نسبت به نمونه‌هاي قبلي مبتني بر آرايه‌هاي ديودي، حساسيت ۱۰ برابر بيشتر دارد.

لنز عينك

كارل زايس با شروع قرن بيستم وارد صنعت توليد لنز عينك شد. موريتز فون روهر، مغز متفكر برند آلماني در اين بخش بود و اولين تحقيقات صنعتي را در سال ۱۹۱۲ شروع كرد. اولين لنزهاي كارل زايس به‌نام PUNKTAL به بازار عرضه شدند. سپس لنزهاي تماسي به‌عنوان بخشي از توليد پزشكي اپتيكي كارل زايس شناخته شدند كه در ابتدا تنها براي مصارف در مراكز درماني توليد مي‌شدند. اولين تكنيك پوشش‌دهي حرفه‌اي لنز عينك نيز در سال ۱۹۳۵ در كارل زايس پياده شد كه بازتاب نور را از لنز كاهش مي‌داد.

كارل زايس از نيمه‌ي دوم فقرن بيستم، توليد لنزها با پوشش‌دهي حرفه‌اي را در دستور كار خود قرار داد. اولين لنزهاي جهان با طراحي براساس شرايط فيزيولوژيكي بيمار، توسط كارل زايس توليد شدند. در سال‌هاي بعد روش‌هاي پوشش‌دهي ET‌ براي كاهش حداكثري بازتاب نور از لنز، در توليدات شركت آلماني به‌كار گرفته شد.

گالري تصاوير لنز عينك محصول كارل زايس

در سال ۱۹۷۹ محصولي جالب با كارايي بزرگ‌نمايي ۳/۸ برابري قابل نصب روي لنز عينك، توسط كارل زايس توليد شد. نشان Gradal، نوآوري ديگر كارل زايس در صنعت اپتيك درماني بود كه در سال ۱۹۸۳ و به‌‌عنوان روشي براي توليد لنزهايي با خصوصيات منحصربه‌فرد براي هريك از دو چشم معرفي شد. اكنون تمامي لنزهاي عينك كارل زايس مجهز به اين نشان هستند. شركت آلماني در توليد تجهيزات تشخيصي چشم‌پزشكي نيز سابقه‌اي درخشان دارد و در سال ۱۹۹۲، دستگاهي به‌نام Video Infral معرفي كرد كه اندازه‌گيري عيوب چشم بيمار را در شرايط نرمال بدن، انجام مي‌دهد. از جديدترين نوآوري‌ها مي‌توان به پوشش DuraVision Platinum در سال ۲۰۱۱ اشاره كرد كه به‌عنوان مقاوم‌ترين پوشش ضد بازتاب شركت تا به‌امروز شناخته مي‌شود.

تجهيزات ليتوگرافي

بخشي از محصولات صنعت اپتيك، به توليد تجهيزاتي مي‌اندازند كه براي توليد مدارهاي الكترونيكي و انواع نيمه‌هادي استفاده مي‌شوند. كارل زايس از سال ۱۸۹۶ و با توليد لنز دووجهي نتوسط پائول رودولف وارد اين بازار شد. الكساندر اسماكولا، دانشمند ديگر شركت آلماني بود كه شيوه‌ي پوشش‌دهي ضد بازتاب را براي توليد لنزهاي مخصوص ليتوگرافي در سال ۱۹۳۵ ابداع كرد. اولين لنز كارل زايس با هدف چاپ مدارهاي الكترونيكي در سال ۱۹۶۸ توليد شد.

گالري تصاوير تجهيزات ليتوگرافي محصول كارل زايس

شركت آمريكايي ديويد مان، از همكاران جدي كارل زايس در توليد تجهيزات ساخت ويفر بود. آن‌ها همكاري خود را از سال ۱۹۷۷ شروع كردند و اولين لنز 10/0.28 جهان با زرولوشن يك ميكرومتر، يكي از محصولات همكاري بود. همين محصول، توسعه‌ي بخش نيمه‌هادي كارل زايس را در سال‌هاي بعد به‌همراه داشت. در سال ۲۰۰۵، اولين سيستم ميدان بزرگ EUV توسط كارل زايس توليد شد كه توليد نيمه‌هادي با اشعه‌هاي فوق فرابنفش را انجام مي‌دهد و به‌نوعي به‌عنوان آينده‌ي صنعت ليتوگرافي شناخته مي‌شود.

تجهيزات چشم‌پزشكي

آلوار گولستراند، دانشمند كارل زايس در سال‌هاي ابتدايي قرن بيستم بود كه اضافه شدن تجهيزات چشم‌پزشكي به محصولات برند آلماني، به‌خاطر او رخ داد. اولين اختراع آلوار، دستگاهي بزرگ براي اندازه‌گيري اختلال‌هاي كره‌ي داخلي چشم بود كه در سال ۱۹۱۱ توليد شد. يك سال بعد، اولين لامپ اسليت كارل زايس به خط توليد پيوست. تا ميانه‌ي قرن بيستم، انواع تجهيزات تشخيصي چشم‌پزشكي با تركيب دوربين و لامپ اسليت توسط كارل زايس توليد شدند.

گالري تصاوير تجهيزات چشم‌پزشكي محصول كارل زايس

تجهيزات درماني چشم‌پزشكي نيز از نيمه‌ي دوم قرن بيستم به توليدات كارل زايس اضافه شدند. اولين به‌كارگيري از نور به‌عنوان ابزار درماني چشم‌پزشكي در سال ۱۹۵۷ رخ داد كه پايه‌هاي جراحي ليزر چشم را شكل داد. از جديدترين محصولات در اين دسته مي‌توان به ليزر MEl 80 توليد سال ۲۰۰۲ اشاره كرد.

دوربين اسلحه

اولين دوربين‌هاي اسلحه در كارل زايس در سال ۱۸۹۲ توليد شدند. تفنگ‌هاي تك‌تيرانداز و مسلسل‌ها، اولين سلاح‌هايي بودند كه از دوربين‌هاي كمارل زايس استفاده مي‌كردند. در سال ۱۹۰۰، اولين دوربين منشوري اسلحه نيز توسط كارل زايس توليد شد. هفت سال بعد، اولين دوربين‌ها با قابليت تغيير بزرگ‌نمايي به بازار عرضه شدند. 

گالري تصاوير دوربين اسلحه محصول كارل زايس

كارل زايس در سال ۱۹۳۶ با استفاده از مواد اوليه‌ي فوق سبك، اولين لنزهاي سلاحي سبك را به بازار عرضه كرد كه به‌صورت اختصاصي براي تنفگ‌هاي شكاري توليد مي‌شدند. در نيمه‌ي دوم قرن بيستم،‌ نوآوري‌هاي متعددي در توليد دوربين‌هاي اسلحه رخ داد كه محصولات متعددي همچون مدل‌هاي Z/ZA و BDC و Varipoint را به‌عمراه داشت. در سال‌هاي بعد، انواع دوربين‌هاي مجهز به نقطه‌ي تمركزي معرفي شدند و در طول دوران توسعه، بهينه‌سازي‌هاي بسيار مهمي هم روي مواد بدنه‌ي دوربين‌ها انجام شد.

دوربين‌هاي دوچشمي

طراحي دوربين‌هاي دوچشمي به شكلي كه امروزه مي‌شناسيم، حدود يك قرن پيش با تركيب دو دوربين تك‌چشمي متولد شد. زايس طراحي خاصي را در دوربين‌هاي دوچشمي استفاده مي‌كرد و تركيب تصوير دو چشم را با حالتي سه‌بعدي‌تر به متخصص ارائه مي‌كرد. از سال ۱۹۵۴ لنزهاي تلسكوپي در دوربين‌هاي استفاده شدند كه طراحي كوچك‌تر دوربين را ممكن مي‌كردند. در سال ۱۹۶۹ و با معرفي دوربين‌هاي دوچشمي جيبي توسط كارل زايس، قدرت شركت در توليد دوربين‌هاي كوچك اثبات شد. از اولين محصولات آن دسته مي‌توان به Zeiss 8x20 اشاره كرد.

گالري تصاوير دوربين دوچشمي محصول كارل زايس

كارل زايس در سال ۱۹۹۰ و با معرفي دوربين دوچشمي 20x60 بار ديگر هنر خود را در طراحي و ساخت دوربين‌هاي دوچشمي به رخ كشيد. دوربين مذكور مجهز به لرزشگير اپتيكال بود و تصاوير عالي را از دوردست به‌نمايش مي‌گذاشت. مدل Victory FL كه در سال ۲۰۰۴ معرفي شد، قابليت‌هايي همچون كاهش انحراف رنگ داشت كه به‌لطف استفاده از فلورايد در لنزها ممكن مي‌شد. در سال ۲۰۱۲ مدل Victory HT به بازار آمد كه انتقال نور ۹۵ درصدي را براي اولين‌بار در جهان ارائه مي‌كرد.

لنزهاي فيلم‌برداري و عكس‌برداري

پائول رودولف، مغز متفكر كارل زايس در ساخت اولين لنز عكاسي بود كه در سال ۱۸۹۰ طراحي شد. نوآوري مهم بعدي، در سال ۱۹۳۱ و با معرفي لنزهاي سريع Sonnar با دهانه‌ي ديافراگم f/2 رخ داد كه تأثير غير قابل انكاري در افزايش متخصصي دوربين‌هاي ۳۵ ميلي‌‌متري داشت. اولين لنز ۹۰ درجه نيز در سال ۱۹۳۳ توسط كارل زايس توليد شد.

گالري لنزهاي فيلم‌برداري و عكاسي توليد كارل زايس

در نيمه‌ي دوم قرن بيستم، لنزهاي عكاسي و فيلم‌برداري كارل زايس به شهرت جهاني رسيده بودند. از مدل‌هاي مهم آن زمان مي‌توان به Planar 0.7/50 ملقب به سريع‌ترين لنز جهان اشاره كرد. به‌علاوه عكس‌هاي اولين فرود فضانوردان به ماه نيز توسط لنزهاي برند آلماني ثبت شدند. از شركاي تجاري مهم كارل زايس در آستانه‌ي قرن ۲۱ مي‌توان به سوني اشاره كرد كه ابتدا در دوربين‌هاي فيلم‌برداري و سپس دوربين‌هاي ديجيتال عكس‌برداري از لنزهاي آلماني استفاده كرد. نوكيا نيز در سال ۲۰۰۵ وارد شراكت با كارل زايس شد.

افلاك‌نما

اسكار فون ميلر، بنيان‌گذار موزه‌ي آلمان در سال ۱۹۱۳ ايده‌اي براي ساخت دستگاهي با توانايي نمايش حركت خورشيد، ماه و سياره‌ها در كنار ستاره‌ها داشت. او با كارل زايس براي ساخت چنين دستگاهي مشاوره كرد، اما جنگ جهاني اول،‌ فرايند تحقيق و توسعه را به تعويق انداخت. در سال ۱۹۱۹، طرح جديدي براي افلاك‌نما توسعه يافت و متخصصان كارل زايس فرايند ساخت را شروع كردند. سرانجام در سال ۱۹۲۳ اولين افلاك‌نماي كارل زايس ساخته و در سال ۱۹۲۵ در موزه‌ي آلمان نصب شد.

گالري تصاوير افلاك‌نما محصولات كارل زايس

توسعه‌ي‌ فناوري‌هاي افلاك‌نما در طول قرن بيستم با قدرت در كارل زايس انجام مي‌شد كه از مهم‌ترين نتايج آن‌ها، مي‌توان به كاهش ابعاد تجهيزات اشاره كرد. با توسعه‌ي كامپيوترها، افلاك‌نماي مجهز به كنترل كامپيوتري به محصولات كارل زايس اضافه شد و همچنين فيبرهاي نوري نيز نقش مهم‌تري در نورپردازي آسمان‌هاي مصنوعي شركت آلماني پيدا كردند. توسعه‌ي فناوري‌هاي كارل زايس در افلاك‌نما (كه امروزه انواع آن را در سرتاسر جهان مي‌بينيم)، منجر به توليد پروژكتور Velvet در اين شركت شد كه تصاوير شبيه‌سازي‌شده‌ي آسمان شب را با كيفيت بالايي به نمايش مي‌‌گذارد.

تكامل لوگوي كارل زايس

اولين لوگو يا نشان تجاري كارل زايس در سال ۱۹۰۶ روي همه‌ي محصولات و اسناد كاغذي استفاده مي‌شد. آن لوگو هنوز هم در بخشي زيرمجموعه‌هاي مستقل كارل زايس با هدف حفظ مالكيت معنوي شركت در محصولات استفاده مي‌شود. طراحي قابل لوگوي اوليه‌ي كارل زايس،‌از لنزهاي مشهور Tessar الهام گرفت كه موفقيت بالايي را براي برند آلماني به‌همراه داشتند. اميل دونيتز، مدير بخش پتنت‌هاي كارل زايس،‌ اولين لوگو را طراحي كرد كه در سال ۱۹۰۴ در دفتر پتنت امپراطوري آلمان ثبت شد.

زيرمجموعه‌هاي كارل زايس از ابتداي فعاليت، لوگوهايي مشابه با لوگوي اصلي استفاده مي‌كردند تا عضويت‌شان در مجموعه‌ي مذكور مشخص باشد. از ميان آن‌ها مي‌توان به Zeiss Ikon AG اشاره كرد كه سهم عمده‌اي از آن در اختيار كارل زايس بود.

تكامل لوگوي كارل زايس در گذر زمان

با جدا شدن كارل زايس غرب و شرق آلمان، چالش‌هاي نشان تجاري ميان آن‌ها شروع شد. شركت مستقل در اوبركوخن، از شركت ينا شكايت و مالكيت نام و لوگوي كارل زايس را درخواست كرد. درنتيجه، طولاني‌ترين پرونده‌ي حقوقي در تاريخ آلمان شرقي شروع شد. به‌هرحال كارل زايس اوبركوخن مسير خود را جدا كرده و لوگويي جديد را براي فعاليش انتخاب كرد. در سال‌هاي بعدي دو شركت براي فعاليت‌هاي بين‌المللي خود، توافق به تقسيم بلوك‌هاي شرق و غرب گرفتند. هر شركت در بلوك مخالف خود بايد با برندي به‌جز زايس فعاليت مي‌كرد. درنتيجه كارل زايس ينا (آلمان شرقي) در كشورهاي بلوك غرب به‌نام Jenoptik با نشان تجاري aus Jena فعاليت مي‌كرد. شركت ساكن در اوبركوخن (آلمان غربي) نيز براي فعاليت در كشورهاي بلوك شرق، نام Opton را برگزيد.

با اتحاد كارل زايس در سال ۱۹۹۱، طراحي لوگو نيز براي نشان‌دادن اتحاد تغيير كرد. لوگوي آبي شركت در سال‌ ۱۹۹۳ طراحي شد كه از المان چهارگوش (متعلق به كارل زايس اوبركوخن) و لنز (المان اصلي شركت) بهره مي‌برد. آخرين بازطراحي لوگو نيز در سال ۱۹۹۷ رخ داد و لوگوي امروزي كارل زايس (با نشان تجاري ZEISS) به همان طراحي تعلق دارد.