پژوهش دانشمندان درباره افزايش سطح آب درياها حاوي نتايجي هراسناك است
براساس پژوهشي جديد كه با هدف درك وقوع رخدادهاي احتمالي در مسير تغييرات اقليمي فعلي انجام شد، در آخرين دوره‌ي گرمايش زمين كه ۱۲۵ هزار سال پيش رخ داد، سطح آب دريا ۱۰ متر افزايش پيدا كرد.
نتايج اين پژوهش به‌تازگي در مجله‌ي Nature Communications منتشر شده است و نشان مي‌دهد ذوب يخ‌هاي جنوبگان دليل اصلي افزايش سطح آب دريا در آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان (دوره ميان‌يخچالي) بود كه حدود ۱۰ هزار سال طول كشيد. افزايش سطح آب دريا يكي از بزرگ‌ترين اشكالاتي است كه دراثر تغييرات اقليمي رخ مي‌دهد و اگر بخواهيم دربرابر آن اقداماتي انجام دهيم، بايد آن را به‌درستي پيش‌بيني كنيم.
نتايج اين پژوهش حاكي از آن است جنوبگان كه مدت‌ها تصور مي‌شد در فرايند افزايش سطح آب دريا غول خفته‌اي باشد، درواقع نقش مهمي در اين فرايند ايفا مي‌كند. صفحه‌هاي يخي به‌سرعت ذوب مي‌شوند و پيامدهاي عظيمي براي جوامع ساحلي و زيرساخت‌ها خواهند داشت.
تصاوير هوايي نشان‌دهنده‌ي ويراني ناشي از طوفان‌هاي شديد كولاروي در سواحل شمالي سيدني در ژوئن ۲۰۱۶
هشداري از گذشته
چرخه‌هاي زمين شامل دوره‌هاي يخبندان سرد و دوره‌ي بين‌يخبندان است. در دوره‌هاي يخبندان، بخش‌هاي بزرگي از جهان با صفحات يخي پوشانده مي‌شود و در دوره‌هاي بين‌يخبندان، هوا گرم‌تر و يخ‌ها ذوب مي‌شود و سطح آب دريا افزايش پيدا مي‌كند.
درحالحاضر، زمين در دوره‌ي بين‌يخبندان قرار دارد كه حدود ۱۰ هزار سال پيش آغاز شده است. بااينحال، انتشار گازهاي گلخانه‌اي در ۲۰۰ سال گذشته موجب شده است تغييرات اقليمي درمقايسه‌با آنچه در آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان رخ داده، سريع‌تر و شديدتر باشد. اين بدان‌معنا است كه ميزان افزايش سطح آب دريا در گذشته فقط پيش‌بيني حداقلي از اتفاقي است كه در آينده ممكن است رخ دهد.
پژوهشگران داده‌هاي آخرين عصر بين‌يخبندان را مطالعه كردند كه حدود ۱۲۵ هزار تا ۱۱۸ هزار سال پيش رخ داده است. در آن زمان، دماي زمين يك درجه بيشتر از درجه‌ي حرارت فعلي زمين بود؛ يعني شبيه آنچه براي آينده‌ي نزديك پيش‌بيني مي‌شود. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد ذوب يخ در آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان موجب شد سطح آب دريا به ۱۰ متر بالاتر از سطح كنوني برسد. يخ ابتدا در جنوبگان و چندهزار سال بعد در گرينلند ذوب شد. سطح آب دريا حدود سه متر در قرن افزايش پيدا كرد كه بسيار بيشتر از ۰/۳ متر افزايشي است كه در ۱۵۰ سال گذشته رخ داده است.
وقتي در آغاز دوره‌ي بين‌يخبندان دماي اقيانوس جنوبگان افزايش پيدا كرد، يخ‌ها نيز شروع به ذوب‌شدن كردند. اين امر روي جريان‌هاي اقيانوسي تأثير گذاشت و موجب گرم‌شدن شمالگان و آغاز ذوب يخ‌هاي گرينلند شد.
سگ‌ها در حال كشيدن سورتمه‌اي روي آب‌هاي حاصل از ذوب صفحه‌ي يخي در سواحل شمال غربي گرينلند حين سفر اكتشافي (ژوئن ۲۰۱۹)
درك داده‌ها
تخمين زده مي‌شود درحالحاضر ميانگين جهاني افزايش سطح آب دريا بيش از سه ميلي‌متر در سال باشد. طبق پيش‌بيني‌ها، اين نرخ افزايش پيدا مي‌كند و بسته به استراتژي ما ازانديشه متخصصين انتشار گازهاي گلخانه‌اي، افزايش سطح آب دريا تا سال ۲۱۰۰ درمقايسه‌با سال ۲۰۰۰ به ۷۰ تا ۱۰۰ سانتي‌متر مي‌رسد. چنين پيش‌بيني‌هايي معمولا متكي بر داده‌هايي است كه در قرن جاري، از روي ميزان جزرومد و از دهه‌ي ۱۹۹۰، از اطلاعات ماهواره‌اي جمع‌آوري شده است. بسياري از اين پيش‌بيني‌ها فرايند طبيعي مهمي، يعني ناپايداري صخره‌هاي يخي را در انديشه متخصصين نمي‌گيرند. اين عامل در داده‌هاي كوتاه‌مدت ديده نمي‌شود؛ به‌همين‌دليل، براي چنين پيش‌بيني‌هايي مشاهده‌هاي زمين‌شناسي بسيار حياتي هستند. وقتي يخ به اقيانوس مي‌رسد، به صفحه‌اي شناور تبديل و درنهايت، به صخره‌اي يخي ختم مي‌شود. اين صخره‌ها با بزرگ‌شدن، ناپايدار مي‌شوند و مي‌توانند به‌سرعت فروبريزند. اين فروپاشي موجب مي‌شود يخ بيشتري در اقيانوس تخليه شود و نتيجه‌ي نهايي آن، افزايش سطح آب دريا در سطح جهاني است.
در مدل‌هاي متعددي سعي شده است بي‌ثباتي صخره‌هاي يخي در انديشه متخصصين گرفته شود؛ اما نتايج مباحثه‌برانگيز بوده است. بااينحال، به‌طور كلي طبق پيش‌بيني حاصل از چنين مدل‌هايي، افزايش در سطح آب دريا شبيه چيزي است كه در پژوهش حاضر درباره‌ي دوره‌ي بين‌يخبندان اخير به‌دست آمده است.
برخلاف تصور قبلي، جنوبگان نقش اصلي در افزايش سطح آب دريا ايفا خواهد كرد.
پژوهشگران در پژوهش جديد خود ميزان تغيير در سطح آب دريا را با مطالعه موارد مختلفي مانند تغييرات شيميايي در پوسته‌ي پلانكتون‌هاي فسيل‌شده در رسوبات دريا مطالعه كردند. اين اطلاعات همراه‌با شواهدي از ميزان ورودي آب ذوب‌شده در اطراف جنوبگان و گرينلند نشان مي‌دهد سطح آب دريا با چه سرعتي افزايش مي‌يابد و بين صفحات يخي مختلف ازانديشه متخصصين ميزان مشاركت آن‌ها در افزايش سطح آب دريا تمايز قائل مي‌شود.
نگاهي به آينده
موضوع مهم درباره‌ي آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان اين است كه افزايش در سطح آب دريا با چه سرعتي و چه ميزان اتفاق افتاد. دماي هوا در جريان آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان شبيه چيزي بود كه براي آينده‌ي نزديك پيش‌بيني شده است. معناي اين امر آن است كه ذوب‌شدن صفحات يخ قطبي احتمالا درمقايسه‌با پيش‌بيني‌هاي گذشته تأثير بسيار بيشتري روي افزايش سطح آب دريا مي‌گذارد. البته آخرين عصر بين‌يخبندان سناريو كاملي براي آينده‌ي زمين نيست. در آن زمان موقعيت زمين نسبت‌به خورشيد متفاوت بود و زمين درمعرض تابش بيشتري قرار داشت. همچنين، سطوح كربن‌دي‌اكسيد فقط ۲۸۰ پي‌پي‌ام بود؛ در‌حالي‌كه امروزه سطح اين گاز در اتمسفر ۴۱۰ پي‌پي‌ام است.
دراين‌ميان، نكته‌ي مهم‌تر اين است كه گرم‌شدن دو قطب در آخرين دوره‌ي بين‌يخبندان به‌طور هم‌زمان اتفاق نيفتاد؛ اما در شرايط تغييرات اقليمي ناشي از گازهاي گلخانه‌اي امروزي، گرمايش و كاهش يخ‌هاي دريا به‌طور هم‌زمان در دو منطقه درحال وقوع است. اين بدان‌معنا است كه اگر روند كنوني تغييرات اقليمي ادامه داشته باشد، افزايش چشمگير سطح آب دريا در گذشته، تنها گوشه‌اي از اتفاقي است كه در آينده رخ مي‌دهد.
هم انديشي ها