آلودگي هوا: دنياگيري خاموشي كه از هر ويروسي خطرناك‌تر است
طبق پژوهش‌هاي جديد، آلودگي هوا، قاتل خاموش يا دنياگيري پنهان است كه مي‌تواند از هر جنگ، خشونت يا بيماري خطرناك‌تر باشد. پژوهشگران در سال ۲۰۱۵، با استفاده از داده‌هاي سازمان جهاني بهداشت (WHO)، رابطه‌ي بين آلودگي هوا و ۸/۸ ميليون مرگ زودرس را نشان دادند. براساس نرخ مرگ و مير و تحليل‌هاي جديد، ميانگين سن اميد به زندگي در سراسر جهان به اندازه‌ي سه سال كاهش يافته است. به‌گفته‌ي توماس مونزل، شيمي‌دان مؤسسه‌ي مكس پلانك:
ازآنجاكه تأثير آلودگي هوا بر سلامت انسان بيش از حد انتظار است و آلودگي در سراسر جهان وجود دارد مي‌توان آلودگي را نوعي دنياگيري جهاني قلمداد كرد.
البته، تمام انسان‌ها به‌صورت برابر تحت تأثير آلودگي هوا قرار نمي‌گيرند. با پخش ذرات و گازهاي مضر در جو، افراد كم سن و سال يا افراد مسن و افرادي كه در مناطق آلوده زندگي مي‌كنند، بيشتر در معرض ريسك قرار مي‌گيرند. به‌گفته‌ي مؤلفان علت تقريبا ۷۵ درصد از مرگ و ميرها در سراسر جهان، آلودگي هوا است و بيشتر جان افراد بالاي شصت سال را مي‌گيرد. در ميان جوان‌ها هم بيشتر مرگ و ميرها در كودكان زير پنج سال ديده شده است.
بااين‌حال متخصص كارشناسان سلامت عمومي هشدار داده‌اند، آلودگي هوا ريسكي بزرگ است كه از آن چشم‌پوشي شده است. طبق آمار سال ۲۰۱۵، تأثير آلودگي هوا بر انسان بسيار بيشتر از هر نوع جنگ يا خشونتي است (آلودگي هوا نرخ اميد به زندگي را به اندازه‌ي ۰/۳ سال كاهش داده است). حتي تأثير مصرف تنباكو بر طول عمر، كمتر از آلودگي هوا است و برخلاف سيگار، راه فراري از آلودگي محيطي وجود ندارد. به‌گفته‌ي جو ليولد از مؤسسه‌ي سيپروس نيكوزيا:
نرخ مرگ و مير و كاهش اميد به زندگي بر اثر آلودگي هوا با مصرف تنباكو قابل مقايسه است و اين نرخ بسيار بالاتر از ديگر علت‌هاي مرگ و مير است. آلودگي هوا حتي از مالاريا، خشونت، HIV ايدز، الكل و مصرف مواد مخدر هم پيشي مي‌گيرد.
پژوهشگران در مدل خود به مطالعه تأثير آلودگي هوا بر شش دسته از بيماري‌ها از جمله عفونت‌هاي تنفسي، بيماري‌هاي ريوي، سرطان ريه و همچنين فشار خون و ديابت پرداختند. در پايان، بيماري‌هاي قلبي عروقي دليل اصلي مرگ ناشي از آلودگي هوا عنوان شدند. اين بيماري‌ها ۴۳ درصد در كاهش اميد به زندگي نقش دارند. به‌گفته‌ي ليليولد:
آلودگي هوا با افزايش استرس اكسايشي، به عروق خوني آسيب مي‌زند و درنتيجه باعث افزايش فشار خون، ديابت، سكته، حمله و نارسايي قلبي مي‌شود.
آلودگي هوا در مقايسه با ديگر علل مرگ و مير، خطرناك‌تر است. انسان شايد عامل كل آلودگي موجود در هوا نباشد اما در توليد دو سوم آن نقش دارد. درنتيجه از ميان كل مرگ و ميرهاي سال ۲۰۱۵، در صورت نبود آلاينده‌هاي انساني، ممكن بود ۲۵ تا ۸۰ درصد نجات پيدا كنند.
اگر كل آلاينده‌هاي انساني به‌طور ناگهاني متوقف شوند، طبق پيش‌بيني‌ها سن ميانگين اميد به زندگي در سراسر جهان، يك سال افزايش خواهد يافت. به اين صورت مي‌توان از بيش از ۵/۵ ميليون مرگ و مير سالانه جلوگيري كرد؛ اما متأسفانه در بسياري از نقاط جهان، عكس اين مسئله در جريان است. براي مثال طبق داده‌ها در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، وضعيت آلودگي هوا در ايالات متحده پس از سال‌ها پيشرفت پايدار، بدتر شده است. تنها در سال ۲۰۱۸، كيفيت پائين هوا منجر به افزايش ۱۰ هزار مرگ و مير بيشتر از سال ۲۰۱۶ شد.
آلودگي هوا بيشترين نرخ مرگ و مير را به خود اختصاص داده است
گزارش شوكه‌كننده‌ي WHO در سال گذشته نشان مي‌دهد، ۹۳ درصد از كودكان زير ۱۵ سال سراسر جهان، هواي آلوده و سمي را تنفس مي‌كنند. بسياري از پيامدهاي آلودگي هوا، اجتناب‌ناپذير هستند. طبق مدلي جديد، آسياي شرقي شاهد بيشترين افت نرخ اميد به زندگي بر اثر آلودگي هوا است و مي‌توان با كاهش آلاينده‌ها اين آمار را تغيير داد.
در آمريكاي شمالي، نرخ كاهش ميانگين اميد به زندگي ۱/۴ سال بود و به عقيده‌ي پژوهشگران با كاهش سوخت‌هاي فسيلي مي‌توان بيش از يك سال اميد به زندگي را برگرداند. در آفريقا كه گرد و غبار، آلاينده‌ي اصلي است، كاهش آلودگي‌ها مي‌تواند سن اميد به زندگي را به اندازه‌ي ۰/۷ سال افزايش دهد. به‌گفته‌ي مونزل:
سياست‌گذارها و جوامع پزشكي بايد بيشتر به اين مسئله توجه كنند. آلودگي هوا و سيگار كشيدن هر دو قابل پيشگيري هستند اما در طول دهه‌هاي گذشته توجه كمي به آلودگي هوا اختصاص يافته است.»
پژوهشگران در جهت يافته‌هاي خود از مقام‌هاي عمومي و پزشكان درخواست كردند راهبردهاي خود را به‌روزرساني كنند و آلودگي هواي مزمن را در كنار سيگار كشيدن، ديابت و فشار خون بالا، به‌عنوان يكي از معيارهاي اصلي ريسك بيماري‌هاي قلبي در انديشه متخصصين بگيرند.
هم انديشي ها