معضل آلودگي پلاستيكي جهان در سال ۲۰۴۰ به كجا خواهد رسيد؟
درمورد چالشهاي ديگر زمين مانند تغييرات اقليمي يا تخريب لايهي ازن فكر كنيد. دررابطهبا آنها، حوزههاي بالغي از پژوهش ايجاد شده است كه به دانشمندان اجازه ميدهد تا مشخص كنند كه گازهاي مسبب اين اشكالات از كجا ميآيند و هر سال چه مقدار از آنها وارد اتمسفر ميشود؛ اما درمورد آلودگي پلاستيكي، تقريبا دراينباره كه ضايعات پلاستيكي چگونه و در كجا توليد، مديريت، بازيافت و دورانداخته ميشوند، بهويژه در كشورهاي داراي درآمد كم و متوسط هيچ چيز نميدانيم.
پژوهشي كه بهتازگي در مجلهي Science منتشر شده است، شامل تلاشي بسيار دشوار براي كشف، رديابي و مدلسازي جريانهاي فعلي و آيندهي پلاستيكها در خشكي و آب ميشود. پژوهشگران دريافتند كه پلاستيكهايي كه وارد محيطهاي دريايي ميشوند، درصورت نبود اقدام جهاني، تا سال ۲۰۴۰ دو برابر خواهند شد و بيش از ۱٫۳ ميليارد تن ضايعات پلاستيكي وارد خشكي و آب خواهد شد. پژوهشگران با شناسايي روشهاي توليد و توزيع زبالههاي پلاستيكي، همچنين متوجه شدند كه بهترين روش براي كاهش سيل پلاستيكي چيست. آنها قهرمانان ناشناختهاي را پيدا كردند كه در خط مقدم مبارزه با بحران آلودگي پلاستيكي قرار دارند و ميتوانند بهترين اميد جهان براي سد كردن اين جريان باشند.
مصرف پلاستيكهاي يكبار مصرف در جريان دنياگيري كوويد ۱۹ افزايش پيدا كرده است
پژوهشگران مدلي به نام P2O توسعه دادند كه دانش جمعآوريشده درزمينهي جريانهاي جهاني پلاستيك را با هم تركيب ميكند. مدل يادشده توليد، مصرف و مديريت فعلي ضايعات را با پيشبينيهاي آينده، مورد مقايسه قرار ميدهد. آيا زبالههاي خود را در باغ يا در خيابان ميسوزانيد؟ آيا آنها را در رودخانه ميريزيد؟ اگر پاسخ شما به هر دو سوال منفي باشد، شما احتمالا يكي از آن ۵٫۵ ميليارد نفري هستيد كه زبالهشان جمع ميشود. اگر از دو ميليارد باقيمانده باشيد، با ضايعات جمعنشدهي خود چه ميكنيد؟ آيا آنها را به رودخانه يا دامنهي كوهها ميريزيد يا هنگام تاريكي كيسهي زبالهي خود را در جنگل مياندازيد؟
معمولا ضايعات پلاستيكي جمعآوري نشده بهعنوان روش مجاني و مؤثر مديريت ضايعات سوزانده ميشوند. مدل پژوهشگران نشان ميدهد كه درمجموع بيش از ۲٫۲ ميليارد تن پلاستيك تا سال ۲۰۴۰ بهصورت روباز سوزانده ميشوند. اين مقدار بسيار بيشتر از ۸۵۰ ميليون تني است كه طبق پيشبيني روي خشكي ريخته شده و نيز بيش از ۴۸۰ ميليون تني است كه در رودخانهها و درياها ريخته خواهد شد.
پژوهشگران با رديابي منابع اقلام پلاستيكي ازطريق زنجيرهي تامين و سرنوشت آنها در محيط، مطالعه كردند كه چه چيزي ميتواند به كاهش آلودگي آبي كمك كند. آنها دريافتند كه مؤثرترين مداخله فراهم كردن خدمات جمعآوري زباله براي دو ميليارد نفري است كه درحالحاضر زبالههاي آنها جمعآوري نميشود.
از ۹ نوع مداخلهاي كه مورد آزمايش قرار گرفتند، هيچيك بهتنهايي اشكال را حل نكرد. تنها رويكردي يكپارچه كه علاوهبر افزايش پوشش جمعآوري شامل مداخلاتي از قبيل كاهش تقاضا براي پلاستيكهاي يكبار مصرف و غير قابل بازيافت و بهبود انگيزهي تجاري براي بازيافت مكانيكي باشد، ميتواند موفقيتآميز باشد. براي كشورهايي كه بيشتر از همه دچار اشكال آلودگي پلاستيكي هستند، اين دانش ميتواند راهي به سوي آينده باشد. اما حتي در بهترين سناريو نيز كه در آن جهان اقدامات فوري و هماهنگ پيشنهادي را انجام ميدهد، تا سال ۲۰۴۰، تقريبا ۷۱۰ ميليون تن ضايعات پلاستيكي وارد محيط زيست خواهند شد. اين عدد ممكن است زياد بهانديشه متخصصين برسد؛ اما بهمعناي ۸۰ درصد كاهش در سطوح آلودگي پلاستيكي درمقايسهبا حالتي است در صورت نبود اقدام، طي دو دههي آينده رخ خواهد داد.
آيا جمعكنندههاي زباله ميتوانند اشكال آلودگي پلاستيكي را حل كنند؟
مطالعهي اخير همچنين بر نقش ۱۱ ميليون جمعآوريكنندهي زباله در كشورهاي داراي درآمد متوسط و كم تاكيد ميكند. اين نيروي سادهان غيررسمي، انواع مختلف ضايعات ازجمله پلاستيك را براي بازيافت جمع ميكنند تا بدين روش بتوانند زندگي خود را بگذرانند. اين مدل برآورد ميكند كه آنها مسئول ۵۸ درصد از تمام ضايعات پلاستيكي جمعآوريشده براي بازيافت در سراسر جهان هستند كه بيش از كل ضايعاتي است كه به كمك خدمات جمعآوري در كشورهاي پردرآمد جمعآوري ميشود. بدون جمعآوريكنندههاي غيررسمي زبالهها، ميزان پلاستيكي كه وارد رودخانهها و اقيانوسها ميشود، بهطور چشمگيري بيشتر خواهد بود. تلاش آنها بايد در طرحهاي مديريت ضايعات شهري درانديشه متخصصين گرفته شود، نهتنها براي شناخت نقش عظيم آنها؛ بلكه همچنين براي بهبود استاندارهاي ايمني وحشتناكي كه درحالحاضر تحمل ميكنند.
ارائهي يك برآورد پايهاي از منابع و جريان آلودگي پلاستيكي و طرحريزي آينده، كار دشواري است. درمورد ضايعات جامد اطلاعات دقيق بينالمللي موجود نيست. اقلام پلاستيكي در سراسر جهان در دهها هزار شكل، اندازه، انواع پليمر و تركيبات افزودني وجود دارند. همچنين ازانديشه متخصصين نگرشهاي فرهنگي درمورد روشهاي مديريت ضايعات، نحوهي مصرف محصولات پلاستيكي و انواع زيرساختها و تجهيزات مورد استفاده براي مديريت ضايعات اختلافهاي فاحشي وجود دارد. بهگفتهي پژوهشگران مطالعهي حاضر، تلاش مدلسازي آنها تمريني ظريف و خستهكننده براي سادهسازي و عمومي كردن اين پيچيدگي بهشمار ميآيد. آنها ميگويند: «براي درك اين كه يافتههاي ما چقدر قابل اطمينان، صحيح و دقيق است، به اولين مدلهايي فكر كنيد كه در دههي ۱۹۷۰ حساسيت اقليم را دربرابر تاثيرات انساني برآورد ميكردند. اميدواريم شواهدي كه ارائه كردهايم اطلاعات مورد نياز براي ايجاد يك استراتژي جهاني و اقدامات پيشگيرانه محلي قدرتمند را فراهم كند. چالش آلودگي پلاستيكي ميتواند بهطور چشمگيري در مدت زمان يك نسل كنترل شود. بنابراين، آيا كسي آمادگي اقدام را دارد؟»
هم انديشي ها