كاهش شديد جمعيت كوسه‌ها و فرصت محدود نجات آن‌ها
دانشمندان در اولين ارزيابي جهاني در نوع خود كه روز چهارشنبه در مجله‌ي Nature منتشر شد، نشان دادند كه فقط در نيم قرن گذشته، انسان‌ها موجب كاهش شديد تعداد كوسه‌ها و سفره‌ماهي‌هاي آب‌هاي آزاد شده‌اند. جمعيت كوسه‌ها و سفره‌ماهي‌هاي اقيانوسي از سال ۱۹۷۰ عمدتا به علت صيد بي‌رويه ۷۱ درصد كاهش يافته است.
نويسندگان خاطرنشان كردند كه اين فروپاشي احتمالا شديدتر از برآورد آن‌ها است؛ به دليل اطلاعات ناقص از برخي از مناطق به‌شدت آسيب‌ديده و به اين علت كه ناوگان‌هاي ماهيگيري دهه‌ها پيش از آغاز داده‌هاي مورد استفاده براي تجزيه‌و‌تحليل گسترش يافته بودند. ناتان پاكورو، متخصص زيست‌شناسي دريا در دانشگاه سايمون فريزر كانادا و از نويسندگان مطالعه، مي‌گويد: «فرصت بسيار محدودي براي نجات اين موجودات نمادين وجود دارد.»
به گزارش نيويورك تايمز، اكنون بيش از سه چهارم كوسه‌ها و سفره‌هاهي‌هاي اقيانوسي در معرض خطر انقراض قرار دارند و اكوسيستم‌هاي دريايي و امنيت غذايي مردم بسياري از كشورها به خطر افتاده است. اين پژوهش آخرين نقطه‌داده را در مورد روند ناخوشايند كاهش تنوع زيستي زمين ارائه مي‌دهد. از پروانه‌ها گرفته تا فيل‌ها، جمعيت‌هاي گونه‌هاي وحشي در دهه‌هاي اخير كاهش يافته است و حدود يك ميليون گونه‌ي جانوري و گياهي در معرض خطر انقراض قرار دارند.
دانشمندان تأكيد مي‌كنند وقتي حفاظت مؤثر واقع مي‌شود كه به‌درستي انجام شود و از دولت‌ها مي‌خواهند اقداماتي مانند ايجاد محدوديت‌هاي مبتني بر علم را در زمينه‌ي حجم صيد كوسه‌ها و سفره‌ماهي‌ها اعمال كنند. محققان مي‌گويند: «به اقدام فوري نياز است.»
كوسه‌ها و سفره‌ماهي‌ها به خاطر گوشت، باله، صفحات آبشش و روغن كبد صيد مي‌شوند. آن‌ها همچنين مرتبا به‌طور تصادفي به‌وسيله‌ي ماهيگيراني كه از تورها و طناب‌هاي بلند با هزاران قلاب طعمه‌دار براي جذب ماهي تن يا شمشيرماهي استفاده مي‌كنند، صيد مي‌شوند. اين صيد تصادفي هدف اصلي نيست؛ اما اغلب وقتي اتفاق افتد، از آن استقبال مي‌شود. اين مسئله يكي از دلايل آسيب‌پذيري كوسه‌ها است. حتي اگر توقف صيد تجاري كوسه ممكن شود، صيد تصادفي مي‌تواند همچنان تعداد آن‌ها را كاهش دهد.
يك سفره‌ماهي ديو براي فروش در بازار ماهي در اندونزي
اما به گفته‌ي سونجا فوردهام، نويسنده‌ي مطالعه، سطح بالاي صيد تصادفي اجتناب‌ناپذير نيست. خانم فوردهام مي‌گويد: «مطالعات علمي زيادي در اين زمينه داريم كه چگونه مي‌توانيد از صيد كوسه‌ها اجتناب كنيد و نيز مطالعات زيادي در مورد بهترين روش‌ها براي آزادسازي ايمن كوسه‌ها و اطمينان از زنده ماندن آن‌ها وجود دارد.» براي مثال، مدت‌زمان تقلاي كوسه‌ي به‌دام‌افتاده مهم است؛ بنابراين ماهيگيران بايد مرتبا طناب‌هاي خود را مطالعه كنند. آن‌ها بايد از صيد ماهي در مناطقي كه تجمع كوسه‌ها در آن زياد است، اجتناب كنند و تجهيزاتي به كار ببرند كه ماهي تون و شمشيرماهي را به دام بيندازد؛ اما به كوسه‌ها اجازه‌ي عبور بدهد.
فوردهام مي‌گويد بسياري از ماهيگيران اين اقدامات را انجام نمي‌دهند؛ زيرا اغلب براي صيد كوسه‌ها انگيزه‌ي مالي دارند. دولت ها اغلب به ماهيگيران اجازه مي‌دهند كه با اينكه جمعيت كوسه‌ها درحال كاهش است، آن‌ها را بگيرند. براي مثال كوسه ماكو پوزه‌كوتاه به‌عنوان گونه‌اي طبقه‌بندي مي‌شود كه در معرض خطر انقراض قرار گارد؛ اما آمريكا، اتحاديه‌ي اروپا و بسياري از دولت‌هاي ديگر هنوز صيد اين گونه را مجاز مي‌دانند.
براي مطالعه‌ي جديد، دانشمندان سراسر جهان را به دنبال تمام داده‌هاي موجود در مورد هرگونه مورد جست‌وجو قرار دادند و داده‌هاي مربوط به شيلات و مطالعه‌هاي علمي را با اطلاعات نرخ توليدمثل كه معمولا پايين است، تركيب كردند. آن‌ها از قبل مي‌دانستند كوسه‌ها با اشكال رو‌به‌رو شده‌اند؛ اما هيچ تجزيه‌و‌تحليل جهاني قابل مقايسه‌اي وجود نداشت.
در كارگاه علمي كه در سال ۲۰۱۸ برگزار شد، وقتي نويسندگان براي مطالعه داده‌هاي هرگونه گرد هم آمدند، شاهد كاهش فاجعه‌بار گونه‌ها يكي از پس ديگري بودند. دكتر پاكورو به خاطر مي‌آورد كه سكوت وحشتناكي اتاق را فرا گرفته بود. او خودش از وسعت اين كاهش‌ها شوكه شده بود و اميدوار است پژوهش آن‌ها به نجات كوسه‌ها كمك كند.
دميان چاپمن، زيست‌شناس دريا و استاد دانشگاه بين‌المللي فلوريدا كه در مورد كوسه‌ها مطالعه مي‌كند و در مطالعه‌ي جديد مشاركت نداشت، مي‌گويد نكته‌ي قوت مطالعه‌ي جديد اين است كه با تركيب همه‌ي اطلاعات، در نهايت به عدد ساده‌اي مي‌رسد كه كاملا محكم و قانع‌كننده است و كمك مي‌كند دامنه‌ي اشكال به سياست‌گذاران نشان داده شود و آن‌ها مي‌توانند خيلي راحت آن را درك كنند و متوجه وخامت اوضاع شوند.
از‌آن‌جايي كه اين كوسه‌ها و سفره‌هاهي‌ها در اقيانوس باز شنا مي‌كنند، محدود به مرز كشورها نيستند و معكوس كردن كاهش جمعيت آن‌ها به همكاري بين‌المللي نياز دارد. جنبشي جهاني براي حفاظت ۳۰ درصد از خشكي‌ها و اقيانوس‌ها تا سال ۲۰۳۰ در حال راه‌اندازي است؛ اما به گفته‌ي فوردهام، براي اينكه چنين تعهداتي بتواند به كوسه‌ها كمك كند، حاميان محيط زيست و دانشمندان بايد درزمينه‌ي شركت در جلسات شيلات بهتر عمل كنند. فوردهام مي‌گويد:
ما قطع اشكال‌آفرين ارتباط آژانس‌هاي محيط زيست و شيلات را در تمام كشورهاي جهان داريم. آن‌ها در يك عرصه قول‌هايي مي‌دهند كه در حوزه‌ي ديگر واقعيت پيدا نمي‌كند.
هم انديشي ها