توله ۱۸ هزار ساله ميتواند حلقه گمشده تكاملي بين سگها و گرگها باشد
تولهاي كه بهتازگي در نزديكي شهر ياكوتسك در شرق سيبري كشف شده، در زمان مرگ تنها ۲ ماه داشته است. اين توله به دليل به دام افتادن در دل پرمافراستها (خاكمنجمد) شرايط فوقالعاده سالمي دارد. خود توله در روسيه نگهداري ميشود، اما دانشمندان براي انجام آزمايشهاي ژنتيكي بخشي از دندهي آن را به سوئد بردهاند. دانشمندان مؤسسه ديرين-ژنتيك سوئد كه پروژهاي مشترك بين دانشگاه استكهلم و موزهي تاريخ طبيعي سوئد است، با استفاده از روش ساليابي راديوكربن قدمت اين توله را ۱۸ هزار سال، يعني در انتهاي آخرين عصر يخبندان تخمين زدهاند.
همانطور كه در تصاوير هم ميبينيد، تولهي يافتهشده به خوبي حفظ شده است و دندانها و پوست و پوزهاش كاملا دستنخورده باقي ماندهاند. دانشمندان جنسيت اين توله را مشخص كردند و دريافتند او نر بوده است. از زمان كشف گونهي ناشناس يادشده به او لقب «دوگور (Dogor)» داده شده كه به زبان ياكوتي معناي «رفيق» را ميدهد. دانستن محل قرار گرفتن دوگور در درخت تكاملي سگها ميتواند، اطلاعات زيادي در مورد نحوه و زمان جدا شدن سگها و گرگها از جد مشتركشان و همينطور زمان اهلي شدن سگها در اختيار دانشمندان قرار دهد.
هنوز تجزيه و تحليلهاي DNA كامل نشده است، از اين جهت دانشمندان نتوانستهاند گونهي دوگور را به درستي مشخص كنند. از قرائن چنين برميآيد كه دوگور هيچكدام از معيارهاي ژنتيكي لازم براي طبقهبندي بهعنوان سگ يا گرگ را ندارد و احتمالا، يكي از اعضاي گونهاي باشد كه نقش واسطهاي را در هنگام اهلي شدن سگها داشتهاند. ديويد استنتون، پژوهشگري از مؤسسهي ديرين-ژنتيك در اين رابطه به CNN گفت:
اطلاعات زيادي [از دوگور] در اختيار داريم و با اين حجم از اطلاعات بايد بتوان گفت كه به چه گونهاي تعلق دارد. اما اينكه نميتوانيم (گونهاش) را مشخص كنيم، نمايانگر آن است كه او به جمعيتي از اجداد سگها و گرگها تعلق دارد.
جسد تولهي متعلق به گونهاي ناشناس موسوم به دوگور كه اخيرا در شرق سيبري كشف شده است
لاو دالين، متخصص ژنتيك تكاملي، يكي از همكاران استنتون در مؤسسه ديرين-ژنتيك نيز در اين رابطه گفت:
نميتوانيم نمونهي اخير را از گرگهاي مدرن، گرگهاي دورهي پليستوسن (دورهاي از ۲٫۵ميليون سال تا ۱۰ هزار سال قبل) و سگها تفكيك كنيم.
يكي از دلايلي كه امكان تفكيك وجود ندارد، اين است كه قدمت نمونهي يافتشده دقيقا همزمان با انشعاب بين گرگها و سگها است. احتمالا اين توله نمونهاي از يك گرگ مدرن اوليه يا نمونهاي از سگهاي اوليه و شايد هم سگي متعلق به دورهي پليستوسن بوده باشد؛ اما امكان دارد كه آنچه اخيرا كشف شده درواقع از اجداد گرگها باشد. در هر صورت اگر به نحوي ثابت شود كه به گونهاي از سگها تعلق داشته، احتمالا قديميترين نمونهي كشف شده از سگها لقب خواهد گرفت. ركورد قبلي از قديميترين سگ متعلق به بقاياي ناقص سگي بود كه در سال ۱۹۱۰ در معدن بازالتي در نزديكي شهر بن آلمان كشف شد. اين سگ كه به بن-اوبركاسل مشهور است، ۱۴ هزار و ۲۲۳ سال قدمت داشت.
موضوع ديگر اينكه، منشأ سگها هنوز كاملا دانسته نميشود، همين هم نمايانگر اهميت كشف جديد است. اولين سگهاي اهلي حدود ۱۴ هزار تا ۱۶ هزار سال قبل در آسيا ظاهر شدند، اما شواهد ژنتيكي نشان ميدهد كه انشعاب بين سگها و گرگهاي باستاني در بازهي زماني بين ۲۰ هزار تا ۴۰ هزار سال قبل اتفاق افتاده است. در همين حال، تصور ميشود سگها در دو مقطع زماني و يك بار در آسيا و بار ديگر در اروپا اهلي شدهاند. بهانديشه متخصصين ميرسد كه سگها از تباري از گرگها منشعب شدند كه منقرض شدهاند. به همين دليل هم به دشواري ميتوان چگونگي و زمان اهلي شدن سگها را به درستي مشخص كرد. از آنجايي كه نياي مشترك سگها و گرگها منقرض شده، براي چنين كاري نياز به نمونههاي باستاني است.
ميتوان تصور كرد تولهي بهتازگي كشف شده نمونهاي از گونهاي باشد كه درواقع «حلقهي گمشده تكاملي» بين گرگها و سگها محسوب شود؛ اما براي اثبات اين ادعا نياز به زمان و شواهد بيشتري است. پژوهشگران مؤسسه ديرين-ژنتيك اعلام كردهاند كه در آينده آزمايشهاي بيشتري را روي اين نمونه انجام خواهند داد تا آرايش ژنتيكي آن را به درستي مشخص كنند و در نهايت بتوانند به نحو دقيقتري گونهاي كه به آن تعلق داشته را تعيين كنند.
هم انديشي ها