ساخت دستگاهي كه مي‌تواند روياي افراد را دستكاري كند
دانشمندان به توسعه‌ي دستگاه و پروتكلي آزمايشي براي دستكاري محتواي روياي افراد در حين خواب پرداخته‌اند. اين دستگاه به شخص دستور مي‌دهد سرنخ‌هاي مشخصي را به ياد بياورد؛ به اين ترتيب، دانشمندان مي‌توانند زمينه و تجربه‌هاي خواب را فعال كنند.
با اينكه روياسازي نامحدود فيلم تلقين (Inception-۲۰۱۰)، هنوز هدفي دور از دسترس است، پژوهش‌هاي جديد نشان مي‌دهند علم كنترل خواب مي‌تواند به واقعيت نزديك شود و مي‌توان پردازش اطلاعات خواب را از بيرون مديريت كرد.
گروهي به رهبري آدام هار هوروويتز، دانشمند علوم اعصاب دانشگاه MIT از دستگاه پوشيدني الكترونيكي به‌نام دورميو استفاده مي‌كنند كه به عقيده‌ي آن‌ها قادر به كاشت خواب هدفمند (TDI) در طول اولين مرحله‌ي خواب است. شخص در اين مرحله وضعيت خودآگاهي مرزي يا هيپناگوژي را تجربه مي‌كند. به گفته‌ي هار هورويتز:
ذهن در مرحله‌ي هيپناگوژي، توهمي، سست، انعطاف‌پذير و واگرا است. در اين مرحله معمولا احساساتي مثل شناور شدن بدن يا سقوط را تجربه مي‌كنيد و كنترل شما روي ذهن‌تان در نوسان است.
هيپناگوژي از بسياري ابعاد مثل احساسات شناور خواب REM است، با اين تفاوت كه شخص در حالت گذار بين خواب و بيداري قادر به ديدن و شنيدن است و همين مسئله مي‌تواند راهي حسي براي كاشت روياي هدفمند باشد.
روش فعال‌سازي هدفمند حافظه يا TMR براساس سرنخ‌هاي دريافتي در طول خواب به فعال‌سازي برخي خاطره‌ها مي‌پردازد. روش TDI هم مي‌تواند به منزله‌ي ابزاري يادگيري براي بهبود يكپارچه‌سازي حافظه به كار برود؛ اما داراي مزيت ديگري هم است: شخص دستگاه دورميو را به شكل دستكشي مجهز به حسگر مي‌پوشد.
وقتي شخص به خواب فرو مي‌رود، سرنخ‌هاي صوتي مثل «به درخت فكر كن» ازطريق اپليكيشن مرتبط اجرا مي‌شوند. اين زمينه‌ي آزمايشي تاكنون روي ۴۹ شركت‌كننده تست شده است. حسگرهاي دورميو به جست‌وجوي داده‌هاي فيزيولوژيكي مي‌پردازند كه نشان مي‌دهند شخص به خواب فرو رفته است. در يكي از مراحل، سيستم، شخص را بيدار مي‌كند و از او مي‌خواهد اتفاقات حين خواب را شرح دهد و اپليكيشن، گزارش خواب را ضبط مي‌كند. پس از اين وقفه‌ي كوتاه شخص دوباره و اين بار براي مدت كوتاهي به خواب مي‌رود. مجموعه روياهاي تكراري، بيداري‌ها و ضبط حرف‌ها همه حول محور هيپناگوژي هدايت‌شده هستند. به‌گفته‌ي پژوهشگرها:
كاشت خواب هدفمند پروتكلي براي فعال‌سازي خاطره‌ها در طول خواب است؛ به‌طوري كه مي‌توان خاطرات هدفمند يا مرتبط را در محتواي رويا جاي داد. هدف پژوهش فعلي، ارزيابي توانايي دستگاه دورميو براي شناسايي دوره‌ي شروع خواب و دستكاري موفقيت‌آميز روياي هيپناگوژي ازطريق فرمان‌هاي زباني پيش از خواب است.
با اينكه سيستم اوليه‌ي دورميو هنوز در مرحله‌ي اصلاح است، نتايج آزمايش نشان مي‌دهد اين دستگاه با موفقيت بر خواب افراد تأثير گذاشته و تا حد قابل توجهي محتواي رويا را مستندسازي كرده است. وقتي دورميو از شركت‌كنندگان خواست قبل از خواب و در وضعيت مرزي خواب به درخت فكر كنند، ۶۷ درصد از گزارش‌هاي رويا به درخت در وضعيت هيپناگوژي اشاره كرده بودند. به‌نقل از يكي از شركت‌كنندگان:
در روياي من يك درخت وجود داشت. من همراه شخص ديگري به‌دنبال ريشه‌هاي درخت بوديم و ريشه‌ها من را به نقاط مختلف هدايت مي‌كردند. مي‌توانستم صداي حركت ريشه‌هاي درخت را بشنوم.
در مقابل گروه فوق، گروه كنترلي ديگري روياهاي خود را گزارش دادند. در اين گروه خبري از دستور فكر كردن به درخت نبود و صرفا از آن‌ها خواسته بودند افكار خود را شرح دهند. پژوهشگرها مي‌گويند از سيستم دورميو و پروتكل كاشت خواب علاوه بر شكل دادن به روياي افراد مي‌توان به‌عنوان روش يادگيري يكپارچه‌سازي خاطرات مبتني بر خواب يا به‌عنوان ابزاري براي كمك به خلاقيت و حل مسئله استفاده كرد. اين ابزار به افراد كمك مي‌كند در شرايط هوشياري، افكار سيال و زنده‌ي وضعيت هيپناگوژي را به ياد بياورند. هار هورويتز مي‌گويد:
خواب ديدن درباره‌ي موضوع و زمينه‌اي مشخص مي‌تواند به وظايف خلاق مرتبط با اين زمينه كمك كند. براي مثال افرادي مثل مري شلي و سالوادور دالي، از رويا براي افزايش خلاقيت كمك گرفتند؛ اما در اين روش مي‌توانيم روياهاي سودمند و خلاقانه را به‌صورت عمدي و به شكلي هدفمند در ذهن افراد تعبيه كنيم.
هم انديشي ها