علت صدادادن زانوها چيست؟

بروك آرمسترانگ، نويسنده‌ي پست‌هاي تناسب‌اندام وب‌سايت QDT، به‌تازگي در مقاله‌اي به موضوع صدادادن مفاصل پرداخته است. اين مطلب از زبان وي گزارش مي‌شود.

اگر در حين حركت در دامنه‌ي خاصي از حركات، زانوي شما صدا مي‌دهد، دچار صداي مفاصل (كريپتاسيون) شده‌ايد. نگران نباشيد. اين وضعيت آن‌طوركه به‌انديشه متخصصين مي‌رسد، بد نيست. يكي از متخصصان وب‌سايت ما اخيرا براي ما چنين نوشت:

سلام بروك. دكترم به من گفت من در زانوي خود دچار اشكال صداي مفاصل شده‌ام. اين آزاردهنده نيست و هنوز به فيزيوتراپي مراجعه نكرده‌ام. من دويدن را متوقف كردم و مشغول استفاده از پروتكل RICE براي زانوي خود هستم. شما پيشنهاد ديگري داريد؟ چه نوع ورزش‌هايي پيشنهاد مي‌كنيد؟ بايد از زانوبند استفاده كنم؟

و اما پاسخ من:

اول اينكه اشكال صداي مفاصل بيماري نيست و بدان معنا نيست كه وضعيتي غيرعادي وجود دارد؛ به‌ويژه اگر با درد همراه نباشد. بااين‌حال، اين وضعيت مي‌تواند آزاردهنده باشد. بيشتر ما وقتي سنمان بالا مي‌رود، در مفاصل خود دچار اين وضعيت مي‌شويم. كارهايي هم مي‌توان براي كاهش آن انجام داد؛ اما لطفا در اين مورد از زانوبند استفاده نكنيد؛ مگر اينكه به درد يا نوع خاصي از جراحت دچار شده باشيد. زانوبند در اغلب اوقات وضعيت را بدتر خواهد كرد.

لازم است اجازه دهيد مفاصل شما در دامنه‌ي حركتي خود حركت كنند. زماني‌كه از كل دامنه‌ي حركاتي خود استفاده نمي‌كنيم، موجب بروز اشكالاتي مي‌شويم كه اصلاح آن‌ها دشوار خواهد بود. اگر شما دراين‌باره نگران‌ايد، بهتر است به پزشك متخصص مراجعه كنيد. بااين‌حال، واقعيت اين است اگر اشكال شما فقط صداي مفاصل باشد، پزشك هم كمك چنداني نمي‌تواند كند.

اگر ندانيد صداي مفاصل چيست، ممكن است اشكالي ترسناك به‌انديشه متخصصينتان بيايد. بنابراين؛ براي راحت‌شدن خيالتان توضيح بيشتري درباره‌اش مي‌دهم.

كريپتاسيون تشريح‌كننده‌ي هر نوع صدايي (مثل ترق‌تروق و خش‌خش) است كه وقتي مفاصل حول دامنه‌ي طبيعي خود حركت داده مي‌شوند، از آن‌ها به‌گوش مي‌رسد. اين وضعيت ممكن است در هر سني بروز كند؛ اما معمولا با افزايش سن بيشتر ديده مي‌شود. بسياري از افراد صداي مفاصل را در ناحيه‌ي زانوي خود تجربه مي‌كنند؛ اما در ديگر مفاصل مانند ران، گردن، شانه‌ها و ستون فقرات نيز ممكن است بروز كند.

البته كلمه‌ي كريپتاسيون گاهي براي تشريح وضعيت‌هاي ديگري مانند صداي خس‌خس ريه‌ها در جريان برونشيت نيز استفاده مي‌شود و فقط درباره‌ي استخوان‌ها يا مفاصل متخصصد ندارد.

همچنين، علت جدي‌تر صداي مفاصل مي‌تواند آرتريت باشد كه موجب مي‌شود غضروف مفصلي (بافت صاف و سفيدي كه انتهاي استخوان‌ها را مي‌پوشاند) تخريب شود. اگر دچار صداي مفاصل شديدي هستيد، به‌ويژه اگر همراه‌با درد است، بايد براي آرتريت معاينه شويد. بسياري از تكنيك‌هايي كه براي تسكين صداي مفاصل درباره‌اش صحبت مي‌كنم، روي آرتريت نيز تأثير مثبتي مي‌گذارند.

بااين‌حال، فقط اينكه زانوهاي شما صدا مي‌دهند، بدان معنا نيست كه مبتلا به آرتريت هستيد يا قرار است به آن دچار شويد. پس، لازم نيست بترسيد.

صدادادن زانو معمولا نبايد موجب نگراني شود. درحقيقت، اينكه گاهي مفاصل ما صدا بدهند، اتفاقي كاملا عادي است؛ ولي وقتي اين صداها همراه‌با درد يا تورم در مناطق مرتبط باشند، ممكن است علامت خطر باشد. بااين‌حال، فقط به‌‌علت اينكه اين چيزي طبيعي است، به‌خصوص در جامعه‌ي بي‌تحرك ما، بدان مفهوم نيست كه بايد كلا دربرابر آن بي‌تفاوت باشيم. كاري كه بايد انجام دهيم پيداكردن ريشه‌ي مسئله و سپس، انجام كارهايي براي حذف يا حداقل مديريت اشكال است.

اگر تنشي در ناحيه‌اي از بدن و حول صدا وجود داشته باشد، بايد اين بخش از بدن از فشار رهايي يابد. براي انجام اين كار، بايد در قسمت بالا و پايين منطقه‌اي كه صدا مي‌دهد، به‌دنبال سفتي بگرديم. براي مثال، اگر زانوي شما صدا مي‌دهد، مي‌توانيد براي تسكين هر نوع كشيدگي كه مي‌توانسته موجب بروز صدا در اين منطقه شود، درست بالاي زانو (پاچ سوپراپاتلار) و ماهيچه‌هاي چهارسر ران و ماهيچه‌ي پشت ساق پا (ماهيچه‌ي دوقلو) را بكشيد و از فوم رول استفاده كنيد و ماساژ دهيد. در حالت ايده‌آل، بايد چندبار در روز اين كار را انجام دهيد و براي هر بخش از بدن دوسه دقيقه زمان صرف كنيد. به‌ياد داشته باشيد بايد عضله واقعا كشيده شود، نه اينكه فقط آن را شل كنيد. درواقع، عضله بايد بيش از آنچه فكر مي‌كنيم، كشيده شود.

نشستن مزمن و بي‌تحركي عمومي موجب مي‌شود مكان‌ اتصال ماهيچه‌هاي ما نزديك به‌هم بماند و نتيجه‌ي آن سفت و كوتاه شدن عضلات ما است. اگر به‌طور منظم عضلات خود را در دامنه‌ي كامل حركاتشان حركت ندهيم، آن‌ها دربرابر اين وضعيت با كاهش طول و سفت‌ترشدن پاسخ مي‌دهند. اين امر به‌نوبه‌ي خود موجب كشيده‌شدن مفاصل مي‌شود و مهم نيست چقدر فوم رولينگ انجام دهيد. درهرصورت، مفاصلتان صدا خواهند داد. به‌همين‌دليل، توصيه مي‌كنم كه از زانوبند استفاده نكنيد. البته، مواقعي وجود دارد كه بايد از زانوبند استفاده كرد؛ ولي اينجا جاي آن نيست. درحقيقت، بستن و محدودكردن دامنه‌ي حركت مفصل خودش علت و نه درماني براي اين اشكال است.

روان‌كاري ضعيف مفاصل كه ناشي از كم‌آبي است، مي‌تواند علت بروز اشكالات زيادي ازجمله مفاصل صدادار باشد. تصور كنيد مفصل بدون آب زانوي شما مانند لولاي خشك‌شده‌ي دري قديمي باشد. اگر در را روغن‌كاري كنيد و آن را چندبار بازوبسته كنيد، صداي در كمتر خواهد شد. همين موضوع درباره‌ي مفاصل ما نيز صادق است. به بدن خود آب برسانيد و آن را بيشتر حركت دهيد تا مفاصلتان آرام‌تر و شادتر شوند.

معمولا به موضوع تغذيه نمي‌پردازم و با ويتامين‌ها نيز ميانه‌ي خوبي ندارم؛ ولي مكمل‌هايي نظير گلوكزامين و كندروئيتين مزاياي بلندمدتي براي مفاصل شما به‌همراه دارند. هر دو اين‌ها واحدهاي ساختماني طبيعي غضروف شفافي هستند كه انتهاي استخوان‌ها را مي‌پوشاند. در چندين مطالعه، نشان داده شده اين تركيبات موجب كاهش صداي مفاصل مي‌شوند.

زردچوبه ماده‌اي است كه در زمينه‌هاي بسياري، از پيشگيري از لخته‌شدن خون گرفته تا مبارزه با افسردگي و چاقي، تنظيم سطح كلسترول و كاهش التهاب، مدانديشه متخصصين قرار گرفته مي‌شود. افزون‌براين، زردچوبه مسكّني طبيعي است.

ارزيابي‌هاي انجام‌شده روي آزمايش‌هاي باليني تصادفي كه در مجله‌ي Journal of Medicinal Food منتشر شده، نشان مي‌دهد مصرف روزانه‌ي ۱,۰۰۰ ميلي‌گرم عصاره‌ي كوركومين (تركيب فعال موجود در زردچوبه) مي‌تواند در درمان آرتروز مؤثر باشد. تصور مي‌شود اين ماده سطح التهاب در بدن را كاهش مي‌دهد و مي‌تواند روي صداي مفاصل نيز تأثير بگذارد.

در مقاله‌اي با عنوان «ادويه‌اي براي التهاب مفاصل: نقش ضدالتهابي كوركومين در درمان استئوآرتريت»، صداي مفاصل نيز يكي از اشكالاتي بود كه نشان داده شد مكمل زردچوبه روي آن تأثير مثبت مي‌گذارد.

وقتي شما در ناحيه‌ي زانو يا شانه و گردن يا ديگر مفاصل دچار صداي مفاصل هستيد، آنچه درواقع تجربه مي‌كنيد، ممكن است سايش استخوان روي استخوان ديگري باشد. بله، اين مي‌تواند به بروز آرتريت منجر شود؛ ولي تا آن زمان، اين موضوعي نيست كه لازم باشد از آن بترسيد. اين وضعيت به‌سادگي موقعيتي مكانيكي است كه مي‌تواند با صرف مقداري انرژي و زمان و گريس‌كاري بهتر شود.