واكسن فايزر ممكن است بهترين گزينه براي افراد سالخورده و آسيب‌پذير نباشد
گزارش مرگ‌و‌مير ساكنان خانه سالمندان در نروژ موجب نگراني در مورد عوارض واكسن كوويد شركت فايزر شده است. تاكنون چنين موردي در هيچ يك از كشورهاي ديگري كه در حال توزيع واكنس فايزر هستند، گزارش نشده است. در نروژ تاكنون حدود ۴۵ هزار نفر در برابر كوويد ۱۹ واكسينه شده‌اند. برنامه‌ي واكسن آن‌ها عمدتا روي ساكنان خانه‌هاي سالمندان تمركز دارد. در كشورهاي ديگر ممكن است ابتدا بيشتر تمركز روي كاركنان مراقبت‌هاي بهداشتي خط مقدم باشد. بنابراين اگر ارتباطي ميان مرگ در سالخوردگي و اين واكسن وجود داشته باشد، ممكن است هنوز مشخص نشود.
اين امر همچنين به نظارت بستگي دارد. نروژ ممكن است داراي سيستم نظارت و گزارش سريعي باشد كه به‌طور كارآمد هر فردي كه واكسن را دريافت كرده است، رديابي مي‌كند و به‌سرعت هرگونه پيامد منفي را گزارش مي‌دهد. انتظار داريم به‌زودي گزارش‌هايي از ساير كشورهاي داراي برنامه فعال واكسيناسيون ارائه شود و داده‌هايي كه به ايجاد تصوير دقيق‌تري از ايمني واكسن در جمعيت‌هاي مختلف كمك مي‌كند، افزايش پيدا كند.
گزارش‌هاي نروژ كشورهاي ديگر را براي نظارت دقيق بر دريافت‌كنندگان واكسن خصوصا افراد ساكن در خانه‌هاي سالمندان كه مسن‌تر و آسيب‌پذير هستند، حساس مي‌كند. ممكن است در هفته‌هاي آينده گزارش‌هاي بيشتري دراين‌باره از كشورهاي ديگر ببينيم؛ اما شايد چنين نباشد. ما اطلاعات محدودي درباره‌ي اين موارد در نروژ داريم. افرادي كه مرگ آن‌ها گزارش شده است، سالخورده و بسيار ناتوان بودند. بسياري از آن‌ها اشكالات سلامتي زمينه‌اي داشتند كه در افراد بسيار مسن شايع است و شايد مستقل از واكسن، عمر آن‌ها به سر رسيده باشد. اين موارد درحال مطالعه است؛ اما بايد توجه داشت كه مرگ‌و‌ميرها به‌طور قطعي با عوارض ناشي‌از واكسن مرتبط نبوده است.
واكسن‌ها و افراد سالخورده
در تاريخ اخير واكسن‌ها، شاهد هيچ روندي نبوده‌ايم كه نشان‌دهنده‌ي مرگ در افراد سالخورده در پي واكسيناسيون باشد. براي مثال، هيچ شواهدي وجود ندارد كه واكسن سالانه آنفلوانزا با مرگ افراد سالخورده يا افراد از هر سني ارتباط داشته باشد.
مقايسه‌ي واكسن آنفلوانزا يا واكسن ديگر با واكسن كوويد فايزر مثل اين است كه در حال مقايسه‌ي سيب با پرتقال باشيم. واكسن فايزر مبتني بر فناوري mRNA و در زمينه‌ي واكسن‌هاي انساني كاملا جديد است. اين فناوري بخشي از ماده ژنتيكي ويروس SARS-CoV-2 را به شكل RNA پيام‌رسان (mRNA) وارد بدن مي‌كند و به سلول‌ها دستور مي‌دهد بخش محرك پاسخ ايمني ويروس را بسازند كه بدين ترتيب از عفونت پيشگيري و دربرابر بيماري محافظت مي‌كند.
تمامي واكسن‌ها براي ايجاد پاسخ ايمني طراحي مي‌شوند (به روش‌هاي متفاوت) تا بدن را در صورت مواجهه با عامل بيماري‌زا براي مبارزه با آن آماده كند. ايجاد پاسخ ايمني موجب التهاب در بدن مي‌شود. برخي افراد هيچ عارضه‌ي جانبي ناشي از واكسن را تجربه نمي‌كنند؛ اما التهاب مي‌تواند به روش‌هاي متفاوتي در افراد مختلف و در واكسن‌هاي متفاوت بروز كند. اين ممكن است به معناي واكنش در محل تزريق، خستگي يا احساس ناخوشي باشد.
طبق گزارش‌ها، موارد مرگ‌و‌مير در نروژ با تب، تهوع و اسهال همراه بود كه در انتهاي شديد طيف عوارض جانبي واكسن قرار دارد؛ اما براي بيشتر افراد قابل تحمل است. پاسخ افراد مختلف در برابر mRNA چيزي است كه به‌تازگي در حال درك آن هستيم. ممكن است اين واكسن در افراد سالخورده و آسيب‌پذير كه واكنش التهابي اوليه در آن‌ها مي‌تواند طاقت‌فرسا باشد، عوارض جانبي شديدتري داشته باشد؛ اما براي نتيجه‌گيري زود است.
عوارض واكسن نشان مي‌دهد كه واكسن در حال ايجاد پاسخ ايمني است. واكسن‌ها براي اينكه مؤثر واقع شوند، بايد پاسخ ايمني ايجاد كند و عوارض جانبي، محصول فرعي پاسخ ايمني بدن هستند. مرگ ناراحت‌كننده است؛ اما در واقع به ما مي‌گويد واكسن پاسخ ايمني ايجاد مي‌كند. براي بيشتر افراد اين پاسخ كاملا قابل تحمل است و منجر به ايجاد حافظه ايمني براي محافظت از فرد دربرابر كوويد ۱۹ شديد مي‌شود.
چالش بزرگ هر واكسن، ايجاد پاسخ ايمني كافي است كه از شما در برابر بيماري موردانديشه متخصصين محافظت كند؛ اما در عين حال آن قدر شديد نباشد كه عوارض جانبي جدي تجربه كنيد. اين مرز در افراد مختلف متفاوت است؛ اما احتمالا سالخورده‌ترين و ناتوان‌ترين دريافت‌كنندگان واكسن بيش از همه در معرض خطر واكنش‌هاي شديد و به‌طور بالقوه تهديدكننده‌ي زندگي قرار دارند. بنابراين براي افراد آسيب‌پذيرتر بهتر است كمي محتاط‌تر باشيم. در حالت ايده‌آل، واكسن بايد به‌صورت موردي براي اين گروه در انديشه متخصصين گرفته شود و مزيت‌ها و خطرات آن در هر شرايط براساس بهترين داده‌هاي در دسترس، به‌دقت سنجيده شود.
هم انديشي ها