براي درك تأثير ميكروپلاستيك بر بدن انسان، به پژوهش فوري نياز است
ميكروپلاستيك‌ها هوايي كه تنفس مي‌كنيم، چايي كه مي‌نوشيم، آب آشاميدني ما و نيز غذايي كه مي‌خوريم، آلوده مي‌كنند. آن‌ها در عميق‌ترين گودال‌هاي اقيانوس‌ها و بلندترين كوه‌ها پراكنده‌اند. ميكروپلاستيك‌ها در ماهي‌ها، حشرات، نهنگ‌ها، مرجان‌ها و حتي در مدفوع انسان نيز وجود دارند. ميكروپلاستيك‌ها همه جا هستند؛ اما هنوز نمي‌دانيم ممكن است چه تأثيري روي ما داشته باشند.
به گزارش ساينس‌الرت، به علت تراكم تكان‌دهنده‌ي ذرات پلاستيكي در تمام محيط‌هاي روي زمين و نشانه‌هاي نگران‌كننده از مطالعات سم‌شناسي جانوري، متخصصان بوم‌آلاينده‌شناسي خواستار پژوهش فوري در مورد اثرات ميكروپلاستيك بر سلامت انسان هستند. سازمان جهاني بهداشت در سال ۲۰۱۹ بر اين موضوع تأكيد كرده بود.
دانكن مك‌گيلوري، شيميدان دانشگاه آوكلند، در تفسير گزارش سازمان جهاني بهداشت مي‌گويد لازم نيست در مورد اثرات ميكروپلاستيك وحشت كنيم؛ اما در عين حال نبايد در مورد آن آسوده‌خاطر باشيم. ناشناخته‌هاي زيادي در مورد تأثير ميكروپلاستيك‌ها روي سلامتي وجود دارد.
ديك وتهاك از دانشگاه وريج آمستردام و جوليت لگلر از دانشگاه اوترخت هلند، در مقاله‌اي خود در مجله‌ي Science منتشر شده است، هشدار مي‌دهند كه با توجه به مقياس آلودگي ميكروپلاستيكي، بلع و استنشاق اين ذرات مي‌تواند به بحران سلامتي ديگري در انسان تبديل شود. آن‌ها به نادانسته‌ها در مورد تأثير اين مواد مصنوعي ميكروسكوپي روي فيزيولوژي انسان اشاره كردند.
به انديشه متخصصين نمي‌رسد مسموميت شديد و فوري وجود داشته باشد (ما و تمام موجودات اطراف ما سال‌ها است كه در معرض ميكروپلاستيك قرار داريم)؛ اما اين آسيب احتمالي ناشي از اثرات كوچك اما افزايشي، مواجهه‌ي طولاني‌مدت يا افزايش غلظت است كه به طرز نگران‌كننده‌اي ناشناخته باقي مي‌ماند.
به انديشه متخصصين مي‌رسد ميكروپلاستيك‌هاي بزرگ‌تر همان‌طور كه ضايعات مواد غذايي دفع مي‌شود، از بدن ما خارج شود؛ اما اين موارد كوچك‌تر هستند كه پتانسيل بيشتري براي سمي بودن دارند. كندي بوچي و چلسي روچمن، بوم‌شناسان دانشگاه تورنتو، در مورد مطالعه‌ي مروري سال ۲۰۲۰ خود درباره‌ي ميكروپلاستيك‌ها مي‌گويند:
احتمال تشخيص تأثير در مطالعات روي ذرات كوچك‌تر، بيشتر است. اين شايد به اين دليل باشد كه ذرات كوچك‌تر به وسيله‌ي موجودات كوچك‌تر راحت‌تر مصرف مي‌شوند يا آن‌ها مي‌توانند از غشاي سلول عبور كنند و موجب اثرات مضري مانند التهاب شوند.
به گفته‌ي وتهاك و لگلر، يكي از اشكالات آن است كه هنوز تكنولوژي‌هايي براي جداسازي، نمونه‌گيري و تشخيص آسان ميكروپلاستيك‌ها (كمتر از ۱۰ ميكرومتر) و نانوذرات (كمتر از يك ميكرومتر) نداريم. بنابراين هنوز نمي‌دانيم دقيقا تا چه حد در معرض اين مواد مصنوعي قرار داريم. پژوهشگران در مقاله‌ي خود نوشته‌اند:
اين موضوع كه آيا تأثير ميكروپلاستيك در بدن انسان وابسته به مقدار آن است يا نه، مشخص نيست؛ اما مطالعات سلول‌هاي انساني در محيط كشت و در جوندگان و گونه‌هاي آبزي نشان‌دهنده‌ي انتقال ميكروپلاستيك‌هاي كمتر از ۱۰ ميكرومتر از روده به سيستم لنفاوي و گردش خون است كه موجب مواجهه‌ي سيستماتيك و تجمع در بافت‌هايي مانند كبد، كليه و مغز مي‌شود.
هنگام پاسخ دادن به سؤال‌هاي مرتبط با تأثير ميكروپلاستيك روي بدن، فقط اندازه‌ي آن نيست كه اشكال‌ساز مي‌شود. وتهاك و لگلر هشدار مي‌دهند كه مطالعات معدود در زمينه‌ي مواجهه‌ي بافت‌ها با ميكروپلاستيك، احتمالا دقيق نيستند؛ زيرا آزمايش ميكروپلاستيك‌ها در شرايط آزمايشگاهي انجام شده است.
در مطالعه‌ي مروري جديدي، پژوهشگران به اين نتيجه رسيدند كه اين خطر وجود دارد كه رفتار ميكروپلاستيك‌ها درون بدن انسان با رفتار آن‌ها در محيط بيرون تفاوت داشته باشد. پژوهشگران به مطالعاتي اشاره كرده‌اند كه نشان مي‌دهند ماكروفاژها (سلول‌هاي دفع زباله‌ي ما) ميكروپلاستيك‌هاي تخريب‌شده در محيط را راحت‌تر از ذرات ريز پلاستيكي دست‌نخورده جمع مي‌كنند.
البته مطالعات انجام‌شده روي سلول‌هاي انساني در محيط كشت و در جوندگان، نشان داده‌اند كه در سطوح بسيار بالاي مواجهه با اين مواد، آثاري از سمي بودن (شامل التهاب، آسيب سلولي، واكنش‌هاي ايمني و اثرات عصبي و متابوليكي) ديده مي‌شود. نيروي سادهان صنعت پلاستيك و نساجي كه درم عرض مقادير زيادي گرد‌و‌غبار پلاستيك قرار داشتند نيز دچار شرايطي مشابهي مانند التهاب و آلرژي شده بودند.
البته نمي‌توانيم اين موضوع را رد كنيم كه اثرات مشاهده‌شده ناشي از مواد شيميايي ديگري كه روي اين ذرات جا‌به‌جا مي‌شوند، نيستند. ميكروپلاستيك‌ها حامل خطراتي مانند باكتري مقاوم دربرابر آنتي‌بيوتيك، ويروس و ديگر مولكول‌هاي سمي هستند. آن‌ها همچنين ميكروبيوم ما را دچار اختلال مي‌كنند. ديگر مواد شيميايي مرتبط با پلاستيك مانند پيش‌گيرنده‌هاي آتش و فتالات‌ها نيز در بافت‌هاي جانوران تشخيص داده شده‌اند؛ اما اطميناني درباره‌ي اثرات آن‌ها وجود ندارد.
انواع مختلف پلاستيك مي‌توانند تأثيرات متفاوتي بر ما داشته باشند. بوچي و همكارانش در مطالعه‌ي مروري سال ۲۰۱۹ خود دو نوع مختلف پلاستيك پيدا كردند كه در مطالعات متفاوت، داراي اثرات كاملا متضادي بودند. قرار گرفتن در معرض پلي‌استايرن موجب مي‌شد سخت‌پوستان فرزندان بيشتري توليد كنند؛ اما مواجهه با پلي‌اتن‌ها موجب توليد فرزندان كمتر مي‌شد.
در زمينه‌ي تأثير ميكروپلاستيك‌ها، بايد تركيب پيچيده‌اي عوامل و اثرات متقابل بين آن‌ها را مورد مطالعه قرار داد. در همين حال، همه‌ي بخش‌ها از صنايع تا دولت‌ها گرفته تا مصرف‌كنندگان، با تمركز روي چگونگي كاهش جريان ميكروپلاستيك‌ها به محيط مي‌توانند در اين زمينه كمك كنند. يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان ميكروپلاستيك، صنعت توليد لباس مصنوعي است. وتهاك و لگلر نتيجه‌گيري مي‌كنند:
براي مقابله با خطر سلامتي بالقوه ناشي از ميكروپلاستيك‌ها، تلاش‌هاي پژوهشي چندرشته‌اي شامل دانشمندان حوزه‌هاي محيط زيست و پزشكي و نيز دانشمندان حوزه‌ي پليمر لازم است.
هم انديشي ها