بسياري از حيوانات مي‌توانند ميزبان ويروس عامل كوويد ۱۹ باشند

مطالعه‌ي جديدي نشان مي‌دهد ويروس SARS-CoV-2 مي‌تواند طيف وسيعي از پستانداران را آلوده كند. اين بدان معنا است كه اگر فرصت آن پيش بيايد، ويروس مي‌تواند به اين گونه‌ها سرريز شود. دانشمندان نگران هستند كه اگر ويروس كروناي SARS-CoV-2 بتواند جاي پايي در گونه‌هاي ديگر پيدا كند، گونه‌هاي جديدي از ويروس ايجاد شوند كه قدرت انتقال بالاتري داشته باشند يا مبارزه با آن‌ها دشوارتر باشد. كيانگ دينگ، نويسنده ارشد مطالعه‌ي جديد و استاديار مركز بيماري‌هاي عفوني در دانشكده پزشكي دانشگاه چينهوا در چين، مي‌گويد: «براي پيشگيري از شيوع آينده بايد اين گونه‌ها را مورد نظارت قرار دهيم تا از انتقال حيوان به انسان پيشگيري كنيم.»

مطالعه‌ي جديد كه در مجله‌ي PNAS منتشر شده است، به شواهد موجود دراين‌باره اضافه مي‌كند كه ده‌ها گونه از پستانداران ممكن است در برابر كوويد ۱۹ حساس باشند. البته به گزارش فوربز، مطالعه فقط حساسيت گيرنده‌هاي سلولي جانوران مختلف را در برابر ويروس مورد مطالعه قرار داد و خود جانوران را مطالعه نكرد؛ اما شواهد موجود در دنياي واقعي از اين داده‌ها حمايت مي‌كنند.

غير عادي نيست كه ويروسي بتواند چندين گونه را آلوده كند. ويروس SARS-CoV-2 طيف وسيعي از گونه‌ها را آلوده مي‌كند؛ اما به‌ گفته‌ي جوآن سانتيني، استاد ميكروب‌شناسي كالج دانشگاهي لندن؛ اين خصوصيت ويروس‌هاي كرونا است و ويروس‌هاي كرونا به‌طور كلي ميزبان‌هاي مختلفي دارند.

ويروس SARS-CoV-2 انسان‌ها و  حيوانات را از طريق پروتئين‌هاي گيرنده ACE2 عفوني مي‌كند. گيرنده ACE2 براي تنظيم فشار خون مهم است.

در مطالعه‌ي جديد، گروهي از دانشمندان تنوع ژنتيكي گيرنده‌هاي ACE2 را در ۲۹۵ گونه جانوري (بيشتر پستانداران، پرندگان و ماهي‌ها) مطالعه كردند تا ببينند كه دامنه ميزبان‌هاي اين ويروس كرونا تا چه حد وسيع است.

مطالعات مشابه اتصال ويروس SARS-CoV-2 را به گيرنده ACE2 مورد مطالعه قرار داده‌اند؛ اما اين مطالعه پا را فراتر گذاشت و عملكرد ويروس را از انديشه متخصصين عفوني كردن سلول‌ها نيز مطالعه كرد. گروه دينگ توالي‌هاي پروتئين ACE2 مربوط به ۷۵ گونه پرنده، ۴ گونه تمساح پوزه‌پهن، ۴ گونه لاك‌پشت، ۹ گونه مارمولك، ۱۳۰ گونه پستاندار و ۶۸ گونه ماهي را مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار داد.

پژوهشگران مشاهده كردند كه ۸۰ درصد از اين جانوران (همه پستانداران)، توالي‌هايي داشتند كه به گيرنده ACE2 اجازه مي‌دهد به‌عنوان گيرنده‌اي براي ويروس كرونا عمل كند. آن‌ها سپس در ۴۸ گونه از اين گونه‌ها مطالعه كردند كه آيا SARS-CoV-2 مي‌تواند از طريق گيرنده‌هاي ACE2 وارد سلول‌ها شود.

دانشمندان روي گونه‌هايي تمركز كردند كه اغلب در تماس نزديك با انسان‌ قرار دارند، در پژوهش‌هاي پزشكي مورد استفاده قرار مي‌گيرند يا در معرض خطر هستند. آن‌ها با مهندسي سلول‌هاي ريه انسان براي بيان گيرنده‌هاي ACE2 هرگونه، توانايي ويروس را براي اتصال به گيرنده‌ها و ورود و عفوني كردن سلول‌ها آزمايش كردند.

پژوهشگران دريافتند كه ۴۴ مورد از اين ۴۸ گونه از جمله كپي‌هاي بزرگ، بابون، ماكاك، خرگوش، راسوي اهلي، مينك، خوك، گوسفند، گاو، اسب، سگ، گربه و حتي برخي از پستانداران دريايي مي‌توانند در برابر كوويد ۱۹ حساس باشند.

اما نتايج حاصل از مطالعه‌ي جديد قطعي نيستند. پژوهشگران فقط يك جنبه از عفونت را مطالعه كردند: تعامل ACE2 و پروتئين اسپايك SARS-CoV-۲. دينگ مي‌گويد توالي ACE2 مهم‌ترين عامل تعيين‌كننده ژنتيكي دامنه ميزبان‌هاي ويروس است؛ اما مهم‌ترين چيز به معناي همه چيز نيست و اجزاي ديگر ويروس يا سلول‌هاي ميزبان نيز مي‌توانند در عفونت نقش داشته باشند.

هنوز قطعي نيست؛ اما به انديشه متخصصين مي‌رسد نتايج جديد واقعيت را منعكس كند: راسوي اهلي، مينك، گربه، سگ، گوريل و موارد ديگر قبلا دچار كوويد ۱۹ شده‌اند. دينگ و همكارانش در مقاله‌ي خود مي‌نويسند كه بايد فورا مشخص شود كدام حيوانات در برابر كوويد ۱۹ حساس هستند؛ زيرا اين حيوانات مي‌توانند به‌عنوان مخازني براي ويروس عمل كنند و به شيوع‌هاي آينده منجر شوند. سانتيني كه در مطالعه‌ي دينگ مشاركتي نداشت، مي‌گويد: «حيواناتي كه مي‌توانند به‌عنوان مخزن عمل كنند، در چنان تراكمي زندگي مي‌كنند كه ويروس بين آن‌ها منتشر مي‌شود.»

اگر ويروس خود را درون يك جمعيت حيواني تثبيت كند، مي‌تواند همگام با تكثير پيدا كردن، تغيير كند. در نتيجه اين احتمال ايجاد مي‌شود كه حيوانات اگر به‌صورت مستقيم يا غير مستقيم با انسان‌ در تماس قرار گيرند، گونه‌هاي جديدي به انسان‌ها منتقل كنند. چنين گونه‌هايي مي‌توانند جهش‌هاي بي‌ضرري داشته باشند؛ اما نگراني دانشمندان احتمال ظهور گونه‌هايي است كه بتوانند اثربخشي واكسن‌ها را كم كنند.

در بهار سال ۲۰۲۰، مينك‌هاي پرورشي دانمارك در معرض انسان‌هاي آلوده قرار گرفتند و از ابتداي ژوئن ۲۰۲۰، نتيجه‌ي آزمايش گونه‌ي مرتبط با مينك در افراد مرتبط با مزارع پرورش مينك مثبت مي‌شد. خبر خوب اينكه واريانت مينك‌ها حامل جهش مضري نيست و با توجه به اينكه مينك‌هاي پرورشي در محيط كنترل‌شده (مزرعه) زندگي مي‌كنند، شيوع را مي‌توان مهار كرد؛, البته ويروس در جمعيت‌هاي وحشي مي‌تواند بدون كنترل منتشر شود. خوشبختانه اولين جانوري كه آزمايش ويروس كرونا در او مثبت بود، يك مينك بود كه موجود چندان اجتماعي نيست. سانتيني گفت:

مينك‌ها در طبيعت جانوران منزوي هستند؛ بنابراين بعيد است كه به‌عنوان مخزن عمل كند. اما حيوانات مستعد به ويروس كه در گروه‌هاي بزرگي زندگي مي‌كنند، مي‌توانند آن را به يكديگر منتقل كنند. نظارت هدفمند بر جانوراني كه مي‌دانيد با انسان‌ در تماس هستند، كار عاقلانه‌اي است.

نظارت بر جانوران به دانشمندان كمك مي‌كندتغييرات در ويروس را دنبال كنند و مانع از اين شوند كه گروه‌هاي حيواني به مخزن ويروس تبديل شوند.