ارزش پايين و سيستم عامل بومي؛ دو اولويت در توليد موبايل ايراني
وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات طي برنامه‌اي براي صيانت از كسب و كارهاي داخلي حوزه‌ي فناوري اطلاعات و كمك به توسعه‌ي اشرافيت و افزايش دانش شركت‌ها، تصميم گرفته است از توليد موبايل ايراني حمايت كند. در اين ميان، چند توليدكننده‌ي داخلي براي دريافت حمايت‌هاي وزارت ارتباطات انتخاب شده‌اند. اين شركت‌ها شامل جي‌ال‌ايكس، جي‌پلاس، مجموعه‌ي ارگ جديد بم، صاايران، مجموعه‌ي انارستان و مجموعه‌ي اُرُد مي‌شوند.
ستار هاشمي، معاون نوآوري و فناوري وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، در گفت‌وگويي با اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران، از برنامه‌ها و اولويت‌هاي وزارت ارتباطات براي حمايت از توليد داخلي مي‌گويد. به‌گفته‌ي هاشمي، در ابتدا تنها شركت GLX در كشورمان مشغول به توليد موبايل ايراني بود؛ اما اكنون با وجود موانع فراواني كه بر سر راه توليد محصولات در حوزه‌ي فناوري اطلاعات وجود دارد، تعداد اين شركت‌ها رشد قابل توجهي پيدا كرده است؛ چرا كه اراده‌ي راسخي براي عرضه‌ي محصولات ايراني به بازار وجود دارد.
معاون وزير ارتباطات با اشاره به اشكالات ناشي از تحريم‌ها درزمينه‌ي تأمين قطعات مورد نياز كه در ماه‌هاي اخير شدت بيشتري يافته است، اذعان مي‌كند كه شيوع كرونا نيز برنامه‌ريزي‌ها را دچار تغيير كرده است؛ چرا كه هيچ‌كس حدس نمي‌زد اين بحران تا چه زماني به‌درازا مي‌كشد. هاشمي مي‌گويد درحال‌حاضر محوريت برنامه‌هاي وزارت متبوع در راستاي حل اشكالات ناشي از تحريم‌ها و شيوع كرونا است تا با وجود همين شرايط، بتوان توسعه‌ي توليد موبايل ايراني را عملي كرد. براي تحقق پيش‌بيني‌هاي قانوني در عرصه‌ي اقتصاد ديجيتال، وزارت ارتباطات برنامه‌ريزي كرده است تا پنج سال آينده (سال ۱۴۰۴) ايران بتواند سالانه دو ميليون دستگاه موبايل تلفن همراه پايين‌رده و ميان‌رده توليد كند. بر همين مبنا و باتوجه‌به شرايط موجود و توان فعلي كسب و كارهاي مرتبط، تلاش مي‌شود در سال جاري ۴۰۰ هزار موبايل تلفن همراه ايراني توليد شود. وزارت ارتباطات اين هدف‌گذاري را دور از دسترس نمي‌داند و بر عملي‌شدن آن اميد زيادي دارد.
معاون وزير ارتباطات: مباحثه توليد از وظايف وزارت صنعت، معدن و تجارت است
ستار هاشمي به خبرنگار اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مي‌گويد: «مباحثه توليد به‌طور كلي از وظايف وزارت صنعت، معدن و تجارت محسوب مي‌شود؛ بااين‌حال وزارت ارتباطات با دغدغه‌ي حمايت از كسب و كارهاي حوزه‌ي فاوا و توسعه‌ي زيست‌بوم ICT به ماجرا ورود كرده است.»
هاشمي اذعان مي‌كند كه در كشور، سالانه به ۱۰ تا ۱۲ ميليون دستگاه موبايل هوشمند نياز است و با توليد ۲ دستگاه ميليون موبايل ايراني، مي‌توان تا ۲۰ درصد نياز اين بازار را تأمين كرد.
موبايل‌هاي ايراني با سيستم‌عامل بومي وارد بازار مي‌شوند؟
به‌گفته‌ي معاون وزير ارتباطات، تمركز وزارت ارتباطات برمبناي كمك به شكل‌گيري توليد در داخل كشور است؛ درنتيجه نبايد با رويكرد «اختراع مجدد چرخ» به ممباحثه سيستم‌عامل بومي وارد شويم. ستار هاشمي مي‌گويد: «اولويت اول ما اين است كه به شكل‌گيري توليد در داخل كشور كمك كنيم؛ توسعه‌ي سيستم‌عامل بومي از ابتدا، داراي پيچيدگي‌هاي زيادي است و از مانديشه متخصصين متخصص توصيه نمي‌شود و عقلاني هم نيست.»
هاشمي اضافه مي‌كند كه در همين راستا، اطمينان يافتن از عدم مداخلات غير حرفه‌اي شركت‌هاي ارائه‌دهنده‌ي خدمات پايه (مانند اعمال محدوديت در ارائه‌ي سرويس و حذف برنامه‌هاي متخصصدي بدون مجوز متخصصان) و درنتيجه صيانت از شركت‌هاي ايراني فعال در اين حوزه به‌صورت ويژه، مورد اهتمام قرار گرفته است.
به‌گفته‌ي معاون وزير ارتباطات، بازار كسب‌وكارهاي حوزه‌ي فاوا به همين علت نبايد كوچك شود و براي عملي شدن اين امر، قدرت خريد مردم نبايد كم شود؛ كاهش قدرت خريد به كُند شدن ضرباهنگ رشد اقتصاد ديجيتال منتهي خواهد شد؛ درنتيجه موبايل ايراني بايد با ارزش ارزان دراختيار مردم قرار بگيرد.
هاشمي: سيستم‌عامل بومي ما بايد بتواند سرويس‌ها و API-هاي مورد نياز كسب‌وكارها را دراختيارشان قرار دهد
معاون وزير ارتباطات در توصيف ويژگي‌هاي مهم در توسعه‌ي سيستم‌عامل بومي، به اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مي‌گويد: «در صحبت از سيستم‌عامل بايد پيچيدگي‌هاي مختلف توسعه‌ي آن را هم در انديشه متخصصين گرفت كه بعضي از آن‌ها متخصص و بعضي غير متخصص است. درنتيجه، كاركرد صحيح طيف وسيعي از برنامه‌هاي متخصصدي با سيستم‌عامل بايد پيش‌بيني شود. همچنين بايد اطمينان حاصل شود كه سرويس‌ها و API-هاي مورد نياز كسب‌وكارها دراختيار آن‌ها قرار مي‌گيرد. در غير اين صورت اين سيستم‌عامل نمي‌تواند مورد اقبال قرار گيرد. مطالعه راهكار جايگزين GMS گوگل كه توسط يكي از شركت‌هاي بزرگ خارجي توسعه داده شد هم نشان داد كه همراهي سرويس‌هاي مورد نياز كسب‌وكارهاي ايراني (نظير نقشه، مكان‌يابي، همگام‌سازي يا پوش) در آن با اشكالاتي مواجه مي‌شود. بر همين اساس، در پياده‌سازي سيستم‌عامل مربوط به موبايل هوشمند داخلي و توسعه و سفارشي‌سازي آن بر مبناي استفاده از سيستم‌هاي عامل متن باز، توجه به همه‌ي ذي‌نفعان اين زيست‌بوم داراي اهميت بسيار زيادي است. اميدواريم اين موضوع با شكل‌گيري خوشه‌هاي نوآوري و كمك مراكز تحقيق و توسعه محقق شود.»
بنا به گفته معاون وزير ارتباطات «باتوجه‌به پيچيدگي‌هاي گفته‌شده در توسعه‌ي سيستم‌عامل بومي، بايستي مراقبت‌هاي لازم را مد انديشه متخصصين و بر اساس تدابير مناسب، ورود جدي به اين مباحثه داشته باشيم. شركت‌هاي ايراني اكنون در حال تحقيق و توسعه در زمينه‌ي توسعه‌ي سيستم‌عامل هستند. اين موضوع بايد فرايند و روال تست خود را طي كند و پس از اطمينان از امكان و صحت پاسخگويي به نياز طيف وسيع ذي‌نفعان و مخاطبان بالقوه و بالفعل زيست‌بوم تلفن همراه، دراختيار عموم قرار گيرد.
با اين تفاسير، وزارت ارتباطات در توليد موبايل ايراني، هر دو اولويت توسعه‌ي بازار و مديريت محدوديت‌هاي ايجادشده توسط شركت‌هاي بزرگ دنيا براي پاسخگو بودن درقبال آن‌ها را در انديشه متخصصين دارد؛ بااين‌حال با توجه به پيچيدگي‌هاي گفته‌شده در توسعه‌ي سيستم‌عامل بومي، نبايد در اين حوزه عجول بود. معاون وزير ارتباطات در رابطه با زمان عرضه‌ي سيستم‌عامل بومي به خبرنگار اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران مي‌گويد: «با توجه به شواهد، بايد ورود جدي به اين مباحثه داشته باشيم. شركت‌هاي ايراني اكنون درحال تحقيق و توسعه در زمينه‌ي توسعه‌ي سيستم‌عامل هستند. اين موضوع بايد فرايند و روال تست خود را طي كند و بعد دراختيار عام قرار بگيرد.»
هاشمي با اشاره به ضرورت تعامل سيستم‌عامل با ديگر برنامه‌هاي متخصصدي مي‌گويد، هم‌اكنون ظرفيت و دانش متخصص خوبي در كشور در اين حوزه وجود دارد و مخاطب سيستم‌عامل هم به‌شدت وسيع است؛ بنابراين بايد تحقيقات با دقت بيشتري نسبت به قبل انجام شود تا نيازهاي مختلف را پوشش دهد و موفقيت محصول در بازار را تضمين كند.
فروش بيشتر موبايل ايراني به كاهش ارزش آن منجر خواهد شد
رسيدن به موفقيت در فروش موبايل‌هاي ايراني از ديد وزارت ارتباطات، امري است كه بر ارزش‌ها تأثير مي‌گذارد. معاون وزير ارتباطات دراين‌باره مي‌گويد: «مي‌دانيم كه شركت‌هاي توليدكننده‌ي تراشه بسيار محدود هستند و آمريكا حتي شركت توليدكننده‌ي تراشه را كه با هواوي همكاري داشت، از فعاليت منع كرد. لذا نمي‌توان گفت كه توليد صفر تا صد موبايل در كشور ممكن است. ما صنعت نيمه‌هادي كه نداريم؛ منظور ما از توليد اين است كه اين امر در تعامل با شركت‌هاي خارجي انجام شود. وگرنه اگر اين تعامل نباشد، ارزش تمام‌شده‌ي موبايل فراتر از تصور بوده و افزايش ارزش‌ها، هدف دولت را تحقق نمي‌بخشد. پس شركت‌ها بايد درتعامل با شركاي خارجي باشند و با برنامه‌اي مشخص عمق توليد خود را افزايش دهند و درنهايت به توليد CKD برسند.»
روش CKD، خلاصه‌شده‌ي عبارت Completely Knocked-Down است و زماني به كار مي‌رود كه محصول از كشور مبدأ به‌صورت كاملا قطعه‌قطعه‌شده وارد كشور مقصد و درآنجا مونتاژ مي‌شود.
ستار هاشمي در پاسخ به سؤال اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران درمورد شركت‌هايي كه ايران براي توليد موبايل ايراني با آن‌ها همكاري مي‌كند، مي‌گويد: «به‌جاي تعصب در اسامي اين كشورها بايد دقت داشته باشيم كه تجهيزات مورد نياز قطعات يك موبايل عمدتا چيني نيستند و ما نام كشورهاي توسعه‌يافته را ميان آن‌ها مي‌بينيم.» هاشمي توضيح مي‌دهد: «مواد اوليه‌اي كه به ماشين‌آلات (SMD) وارد مي‌شود، تبديل به ماژول مي‌شود؛ تركيب ماژول‌ها، موبايل را شكل مي‌دهد. نكته‌ي مهم، نظارت بر كيفيت است و كه بهترين موبايل‌هاي دنيا هم در چين توليد مي‌شوند.»
انديشه متخصصين شما درمورد موبايل‌هاي ايراني با سيستم‌عامل و خدمات بومي چيست؟
هم انديشي ها