فيسبوك چه برنامه‌اي براي آينده‌ي پس از وب دارد؟
فيسبوك پنج سال پيش شركت آكيولس، از پيش‌گامان صنعت واقعيت مجازي را با ارزش دوميليارد دلار خريد. در هفته‌ي گذشته، اين غول شبكه‌هاي اجتماعي با پرداخت ۵۰۰ ميليون دلار، CTRL-Labs، شركت پيش‌گام در حوزه‌ي رابط متخصصي عصبي را به زيرمجموعه‌ي خود اضافه كرد. آن‌ها در پي خريد جديد ادعا كردند محصول اختصاصي Horzion، جهان اشتراكي چندنفره‌ي مبتني‌بر واقعيت مجازي را تا سال آينده‌ي ميلادي ارائه خواهند كرد.
آكيولس پس از پيوستن به فيسبوك به Facebook Reality Labs تغييرنام داد كه اكنون با مديريت اندرو بازورث فعاليت مي‌كند. او يكي از ۱۵ مهندس اوليه‌ي شركت بود كه تغيير مسير فيسبوك از تبليغات دسكتاپ به موبايل را هدايت كرد. وظيفه‌ي امروز بازورث بسيار مهم‌تر بهانديشه متخصصين مي‌رسد؛ زيرا او بايد فيسبوك را از تار جهان‌گستر وب به دنيايي ناشناخته هدايت كند. به‌هرحال، سرمايه‌گذاري چندين‌ميليارددلاري فيسبوك در حوزه‌ي جديد به‌نوعي خط‌مقدم كنوني دنياي فناوري محسوب مي‌شود. ايده‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي زاكربرگ هم در سال‌هاي اخير روي همين موضوع متمركز بوده است.
واقعيت مجازي امروز به‌عنوان يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي فعاليت در دنياي فناوري شناخته مي‌شود. با تركيب واقعيت مجازي با واقعيت افزوده، به مفهوم كامل‌تري به‌نام «واقعيت تركيبي» مي‌رسيم كه از نگاه بسياري، رويكرد تعاملي آينده‌ي جهان خواهد بود. البته مفاهيم اين نوع از واقعيت‌ها از دهه‌ها پيش ذهن متخصصان و متخصص كارشناسان متعدد دنياي فناوري را به خود اختصاص داده‌اند. حدود ۳۰ سال پيش، اولين نمونه‌هاي هدست واقعيت مجازي به‌نام EyePhone و DataGlove معرفي شدند و هنوز اين فناوري به بدنه‌ي جامعه نرسيده است. شايد به همين دليل، بسياري از افراد اهميت زيادي براي آن قائل نيستند و آينده‌ي زيادي برايش متصور نشوند.
با وجود تمام شك‌و‌شبهه‌ها درباره‌ي فناوري‌هاي مرتبط با واقعيت مجازي، مسير اجرايي‌كردن آن‌ها به‌لطف تلاش‌هاي زاكربرگ هموار و ممكن بهانديشه متخصصين مي‌رسد. او بازي را به‌عنوان پلي براي ورود به دنياي جديد در انديشه متخصصين گرفت و اولين بازي بزرگ چندنفره‌ي مبتني بر VR را به‌عنوان مأموريت مهم شركتش ثبت كرد. آن‌ها قصد دارند بازي جديد را با قدرت و جزئيات فراوان و جذابيت‌هايي بسيار بيشتر از محصول مجيك‌ليپ بسازند. به‌هرحال با استفاده از قدرت و ثروت بي‌پايان فيسبوك، شايد بتوان ميليون‌ها گيمر را به دنياي جديد واقعيت مجازي جذب كرد كه درادامه، به شهرت هرچه‌بيشتر فناوري ختم خواهد شد.
پس از جذب متخصصان متعدد، شايد بتوان پيشرفت جهان كنوني به‌سمت جايگزيني كامل وب را پيش‌بيني كرد. در چنين آينده‌اي، لپ‌تاپ‌ها با هدست‌ها و موبايل‌هاي هوشمند با تصاوير موجود روي عينك‌هاي هوشمند و كيبورد با رابط متخصصي عصبي جايگزين خواهند شد. شايد همه‌ي اين اتفاق‌ها به‌يك‌باره رخ ندهد؛ اما مي‌توان روندي تدريجي براي آن متصور شد. درواقع، جهان بازي Horizon شايد در آينده به‌عنوان پلتفرم اصلي روابط اجتماعي و پيام‌رساني و كار هم استفاده شود؛ درنتيجه، ساكنان دنياي اينترنت فقط به مرور وب‌سايت فيسبوك يا بازكردن اپليكيشن آن بسنده نمي‌كنند؛ بلكه آن‌ها در دنيايي زندگي خواهند كرد كه فيسبوك ساخته است.
واقعيت تركيبي، تنها يكي از برنامه‌هاي فيسبوك براي آينده‌ي دنياي فناوري است
شايد تصور بالا كمي عجيب و به دور از واقعيت بهانديشه متخصصين برسد يا شايد تصور فيسبوك به‌عنوان فرمانرواي دنياي آينده‌ي مبتني‌بر واقعيت مجازي چندان منطقي نباشد. با‌اين‌حال، تلاش‌هاي ميليارددلاري غول شبكه‌هاي اجتماعي بالاخره نتايجي براي آن‌ها به‌همراه خواهد داشت و چه‌بسا به موفقيت‌هاي سودآور بسيار زياد تبديل شود؛ موفقيت‌هايي كه هم ازلحاظ ثروت و هم ازلحاظ قدرت، براي زاكربرگ و شركتش مهم خواهند بود.
البته سناريو دنياي مبتني‌بر واقعيت مجازي، تنها برنامه‌ي فيسبوك براي آينده نيست و درواقع، اين فناوري فقط يكي از مسيرهاي آن براي شكل‌دهي آينده مسحوب مي‌شود. برنامه‌ي ديگر فيسبوك در تغيير مسير از تبليغات در شبكه‌هاي اجتماعي به‌سمت پيام‌رساني و تراكنش‌هاي موجود در اپليكيشن‌هاي پيام‌رسان ترسيم مي‌شود. به‌هرحال، برنامه‌هاي كنوني فيسبوك و تلاش اين غول شبكه‌هاي اجتماعي براي گذار از مدل‌هاي كنوني كسب‌وكار و آزمايش مسيرهاي جديد ارزشمند خواهد بود.
درنهايت، براي نتيجه‌گيري درباره‌ي برنامه‌هاي فيسبوك همچون جهان تعاملي Horizon راهي به‌جز انتظار نداريم. شايد برنامه‌هاي زاكربرگ و تيمش به موفقيت‌هاي بيشتر ختم شود و روزي شاهد توهمي با حضور ميلياردها نفر متخصص باشيم. اگرچه هنوز هم دلايلي مبني‌بر ناكامي آن‌ها وجود مطرح مي‌شود، شايد بتوان بخت فراواني به‌خاطر سرمايه‌هاي بي‌شمار شركت به اين پروژه داد.
هم انديشي ها