بيوگرافي مارك كوبان، كارآفرين و سرمايه‌گذار پيش‌گام دنياي فناوري

مارك كوبان (Mar Cuban) كارآفرين و سرمايه‌گذار آمريكايي اهل دالاس تگزاس است. او كه فعاليت‌هاي ابتدايي خود را در حوزه‌هاي مرتبط با سرگرمي الكترونيك شروع كرد، امروز به‌عنوان يكي از مشهورترين سرمايه‌گذارهاي دنياي فناوري و ورزش شناخته مي‌شود. از بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري‌هاي او مي‌توان به تيم دالاس موريكس در ليگ NBA اشاره كرد. كوبان همچنين يكي از متخصص كارشناسان اصلي برنامه‌ي Shark Tank شناخته مي‌شود كه به مطالعه و انتخاب استارتاپ‌هاي نوپا در حوزه‌هاي گوناگون مي‌پردازند.

مارك كوبان در ۳۱ ژوئيه سال ۱۹۵۸ در پيتزبورگ پنسيلوانيا متولد شد. پدرش نورتون كوبان در صنعت تعمير مبلمان فعاليت مي‌كرد و مادرش شرلي، شغل مشخصي نداشت. كوبان در جايي گفته بود كه مادرش اكثر اوقات شغلش را تغيير مي‌داد و حتي در نوجواني به آينده‌ي او نيز اميد چنداني نداشت. خانواده‌ي پدري مارك از مهاجران روسي به آمريكا بودند و مادرش نيز به خانواده‌اي رومانيايي تعلق داشت.

مالك كنوني تيم دالاس موريكس از كودكي علاقه‌ي خود را به ورزش بسكتبال نشان داده بود. او در ۱۲ سالگي براي خريد كفش‌هاي موردعلاقه‌ي بسكتبال، براي اولين‌بار با دنياي كسب‌وكار آشنا شد. اولين شغل ميلياردر امروز دنياي كسب‌وكار، با فروش كيسه‌هاي زباله شروع شد. او در ۱۶ سالگي فعاليت‌هاي خود را توسعه داد و به‌عنوان پيك روزنامه‌بر در Pittsburg Post-Gazette مشغول به كار شد.

مارك در جواني

دانشگاه پيتسبرگ ميزبان اولين سال‌هاي تحصيلات عالي مارك كوبان بود. او كه از نوجواني با كسب درآمد و اشتغال آشنا شده بود، هيچ‌گاه در دانشگاه خود را محدود به تحصيل نمي‌كرد. مارك در سال‌هاي تحصيلات عالي به شغل‌هايي همچون پيشخدمتي، يادگيري حركات موزون و حتي مجري‌گري در ميهماني‌ها مشغول شد. به‌علاوه او علاقه‌اش به ورزش را نيز پيگيري مي‌كرد و از طرفداران جدي تيم پيتسبرگ استيلرز در ليگ NFL بود.

مارك پس از فارغ‌التحصيلي به‌سرعت به‌دنبال شغل بود و با وجود كسب مدرك متخصص كارشناسي در رشته‌ي مديريت، الزامي به اشتغال در رشته‌ي مربوطه نداشت. اولين شغل رسمي ميلياردر امروزي، پيش‌خدمتي بود. او سپس وارد دنياي كامپيوتر شد و به‌عنوان نماينده‌ي فروش نرم‌افزارهاي كامپيوتري شركت Your Business Software در دالاس فعاليت خود را ادامه داد.

سرمايه‌گذار بزرگ آمريكايي از همان سال‌هاي ابتدايي فعاليت، علاقه‌ي خود را به مديريت كسب‌وكار اختصاصي نشان مي‌داد. او در مذاكرات رودررو با مشتريان نرم‌افزارها، به‌دنبال فرصت‌هايي براي شروع كسب‌وكار خودش هم بود. به‌همين دليل پس از يك سال از شغل فروشندگي اخراج شد و با كمك همان مشتريان قديمي، شركتش را به‌نام MicroSolutions تأسيس كرد.

اولين شركت مارك كوبان به‌‌نوعي واسط خدمات نرم‌افزاري و كامپيوتري بين شركت‌هاي بزرگ و مشتريان بود. مايكروسلوشنز از طرفداران اوليه‌ي فناوري‌هاي روز آن زمان همچون Lotus Notes و CompuServe بود و از بزرگ‌ترين مشتريان آن‌ها هم مي‌توان به Perot Systems اشاره كرد. كوبان كه هميشه روياي ثروتمند شدن و كسب سود را در سر داشت، به شركت اول خود وفادار نماند و آن را به ارزش ۶ ميليون دلار به كامپيوسرو فروخت؛ فروشي كه سود قابل‌توجه دو ميليون دلاري را براي كارآفرين جوان به‌همراه داشت.

در سال ۱۹۹۵ و اوج شكل‌گيري استارتاپ‌هاي اينترنتي و وب در آمريكا، كوبان نيز دركنار دوستان قديمي دانشگاهي‌اش به دنياي جديد وارد شد. كريس جائب و تاد وگنر، سرويسي به‌نام Audionet تأسيس كردند كه بعدها كوبان نيز به‌عنوان سرمايه‌گذار به آن وارد شد. وگنر از دوستان قديمي كوبان در دانشگاه اينديانا بود و در سال‌هاي بعد هم دوستي و همكاري با او را ادامه داد. آن‌ها اكنون به‌صورت مشترك مالك شركت 2929Entertainment هستند.

نمايي از اولين روزهاي Broadcast.com

كوبان در سال ۱۹۹۸ به‌عنوان سرمايه‌گذار اصلي وارد آديونت شد. او و بنيان‌گذاران شركت علايق مشتركي در حوزه‌ي ورزش و پخش محتواي رسانه‌اي ازطريق وب داشتند. آديونت هم در همين حوزه فعاليت مي‌كرد و در سال ۱۹۹۸ به Broadcast.com تغيير نام داد.

كوبان پس از فروش سرويس برادكست به ياهو ديگر به كارآفرين باتجربه‌اي بدل شده بود و تصميم گرفت تا براي پيشگيري از بحران‌هاي بازار، سرمايه‌هاي خود را بين منابع متنوع توزيع كند. البته او خريد جالب‌توجهي هم در همان سال ۱۹۹۹ انجام داد و نامش را در جزوه رايگان ركوردهاي گينس ثبت كرد. كوبان با خريد يك جت شخصي گلف‌استريم وي به ارزش ۴۰ ميليون دلار، بزرگ‌ترين خريد يك‌مرحله‌اي دنياي تجارت الكترونيك را به نام خود ثبت كرد.

جت شخصي مارك كوبان

با ورود به قرن ۲۱، تنوع سرمايه‌گذاري‌هاي كوبان هم بيشتر شد. او ابتدا به‌همراه دوست قديمي‌اش وگنر شركت 2929Entertainment را در سال ۲۰۰۲ تأسيس كرد. اولين خريد بزرگ آن‌ها در سال ۲۰۰۳ انجام شد و Landmark Theatres با ۵۸ سالن سينما به اين شركت پيوست. شركت جديد كوبان كه در زمينه‌ي تهيه و توليد برنامه‌هاي ويدئويي فعاليت مي‌كرد، ابتدا با ساخت نسخه‌ي جديدي از برنامه‌ي Star Search براي شبكه‌ي CBS به شهرت رسيد. آن‌ها همچنين توزيع فيلم Bubble از نيروي سادهدان بزرگ آمريكايي استيون اسپيلبرگ را هم در سال ۲۰۰۶ بر عهده گرفتند. از ديگر سرمايه‌گذاري‌هاي كوبان در دنياي رسانه مي‌توان به Magnolia Pictures اشاره كرد كه اكنون زيرمجموعه‌اي از 2929Entrertainment محسوب مي‌شود. 

فعاليت در دنياي رسانه روزبه‌روز كوبان را بيشتر با شهرت و مفاهيم دنياي جديد آشنا مي‌كرد. او در سال ۲۰۰۴ حركت بزرگي براي نفوذ بيشتر در شبكه‌هاي آمريكايي انجام داد و با شبكه‌ي ABC وارد همكاري شد. همكاري آن‌ها مسابقه‌اي به‌نام The Benefactor بود كه با هدف بردن جايزه‌ي يك ميليون دلاري و تحت داوري كوبان برگزار مي‌شد. درنهايت اولين برنامه‌ي جدي تلويزيوني كوبان به‌خاطر عدم استقبال از سوي مخاطبان به تعطيلي كشيده شد.

سرمايه‌گذاري‌هاي مارك كوبان در دنياي استارتاپ‌هاي فناوري، بسيار متعدد هستند و عموما با فروش براي او سود به همراه داشته‌اند. حوزه‌هاي نرم‌افزارهاي اجتماعي و شبكه‌هاي توزيع‌شده، از اصلي‌ترين نقاط تمركز اين سرمايه‌گذار محسوب مي‌شوند كه نمونه‌هاي موفق زيادي هم در هركدام قابل ذكر است.

مارك كوبان اكنون مالك IceRocket، موتور جست‌وجوي مخصوص دنياي وبلاگ‌ها است. همچنين، او قبلا در سرويس RedSwoosh به‌عنوان شريك حضور داشت كه از فناوري اتصال‌هاي نفر به نفر براي انتقال انواع محتوا استفاده مي‌كرد. سرويس مذكور بعدا توسط Akami خريداري شد. از سرمايه‌گذاري‌هاي پرسود ديگر نيز مي‌توان به Weblogs Inc اشاره كرد كه AOL آن را خريد.

سرمايه‌گذاري‌هاي كوبان در دنياي استارتاپي تنها به سرويس‌هاي الكترونيك محدود نمي‌شد. او در سال ۲۰۰۵ در شركتي به‌نام Brondell سرمايه‌گذاري كرد كه از فناوري‌هاي جديد براي توليد توالت استفاده مي‌كردند.

نكته‌ي جالب فعاليت كوبان در سرويس Sharesleuth، تلاش او براي اجراي مدل كسب‌وكاري با هدف درآمدزا كردن ژورناليسم الكترونيك بود. درواقع او تصميم داشت تا از برنامه‌هاي تحقيقاتي، سود هم كسب كند. كوبان به‌همين دليل سهام شركت‌هاي مطالعه‌شده در وب‌سايت را پيش از انتشار تحقيقات مي‌خريد كه البته انتقادهايي جدي هم به‌همراه داشت. متخصص كارشناسان اعتقاد داشتند خريد سهام يك شركت پيش از اطلاع‌رساني‌هاي حساس رسانه‌اي مي‌تواند تأثيرات منفي در كسب‌وكار مذكور داشته باشد، اما كوبان اصرار داشت كه اقداماتش كاملا قانوني هستند.

كوبان در ادامه‌ي روندهاي مشابه روزنامه‌نگاري الكترونيك، در سال ۲۰۰۸ سرويسي به‌نام Bailoutsleuth راه‌اندازي كرد. هدف اين سرويس، ارائه‌ي امكان نظارت براي عموم مردم روي فعاليت‌هاي دولت آمريكا در حوزه‌ي كمك مالي به مؤسسه‌هاي مالي و اعتباري بود.

شبكه‌ي ABC آمريكا برنامه‌اي به‌نام Shark Tank دارد كه پخش آن از سال ۲۰۰۹ شروع شد. برنامه‌ي شارك تنك به‌صورت خلاصه به استارتاپ‌ها و فضاي كارآفريني اختصاص دارد. بنيان‌گذارهاي استارتاپ‌هاي متنوع در اين برنامه شركت مي‌كنند تا پس از ارائه‌ي اوليه درباره‌ي ايده و روش كار استارتاپ خود، براي دريافت سرمايه از مجريان اصلي (معروف به Shark) رقابت كنند. مارك كوبان از سال ۲۰۱۱ به‌عنوان يكي از سرمايه‌گذارهاي اصلي در شارك تنك حضور دارد.

كوبان طبق آخرين آمارها تا ۲۰۱۵ در ۸۵ استارتاپ برنامه‌ي شارك تنك سرمايه‌گذاري كرد كه مجموع سرمايه‌گذاري‌هايش را در اين برنامه به ۱۹/۹ ميليون دلار رساند. البته آمارها از سرمايه‌گذاري‌هاي شارك تنك با هم تفاوت‌هاي كلي دارند چون سرمايه‌گذاري‌هاي نهايي كمي پس از پخش برنامه‌ي اصلي رخ مي‌دهند و شايد در برخي مواقع توافقي بين طرفين رخ ندهد.

از زمان پيوستن كوبان به شارك تنك، اين برنامه‌ي تلويزيوني رشد قابل‌توجهي تجربه كرد و چند جايزه‌ي امي و برخي جوايز تلويزيوني ديگر به آن‌ها تعلق گرفت. درحال‌حاضر كوبان با سرمايه‌اي حدود ۳/۷ ميليارد دلار، پس از ريچارد برانسون، دومين سرمايه‌گذار ثروتمند شارك تنك محسوب مي‌شود.

همان‌طور كه گفته شد، كوبان پس از فروش شركتش به ياهو تصميم گرفت تا سرمايه‌گذاري‌هاي متنوعي انجام دهد. او در سال ۲۰۰۰ سهام عمده‌‌ي تيم Dallas Mavericks در ليگ NBA را به ارزش ۲۸۵ ميليون دلار خريداري كرد. آمارها نشان مي‌دهد با ورود كوبان به تيم دالاس موريكس، عملكرد آن‌ها بهبود يافته است. تيم مذكور در ۲۰ سال قبل از خريد آمار پيروزي ۴۰ درصدي داشت كه در ۱۰ سال بعدي به ۶۹ درصد رسيد.

مالكيت كوبان بر تيم دالاس با چالش‌‌هاي متعددي همراه بوده است. او با راست پروت، يكي ديگر از مالكان، درگيري‌هاي حقوقي و مالكيتي هم داشت كه تاحدودي به نفع كوبان پايان يافتند.

كوبان درطرفداري از تيمش رفتاري افراطي دارد. او تاكنون توجه رسانه‌اي زيادي را خصوصا در مسابقات ورزشي جلب كرده كه با چالش‌هايي نيز همراه بوده‌اند. ليگ NBA تاكنون كوبان را به‌خاطر اظهارانديشه متخصصينهاي تند عليه ليگ و داوران ۱۳ مرتبه جريمه كرده كه در مجموع تقريبا ۱/۶۶۵ ميليون دلار براي كوبان هزينه داشته است. رفتارهاي عجيب و افراطي كوبان دركنار زمين به‌حدي زياد بوده‌اند كه حتي بازيكنان دالاس موريكس هم او را به آرامش بيشتر دعوت مي‌كنند تا براي تيم چالشي ايجاد نشود.

يكي از اظهارانديشه متخصصينهاي جنجالي كوبان درباره‌ي ليگ NBA به سال ۲۰۰۲ و انتقاد از مديريت داوران ليگ باز مي‌گردد. او ادعا كرده بود كه مدير داوران ليگ حتي توانايي يك روز مديريت فروشگاه بستني Dairy Queen را هم ندارد. فروشگاه مذكور اظهارانديشه متخصصين كوبان را توهين‌آميز خواند و از او دعوت كرد تا يك روز در يكي از فروشگاه‌هاي فعاليت كند. سرمايه‌گذار بزرگ آمريكايي دعوت را پذيرفت و با يك روز حضور در بستني‌فروشي، صف‌هاي بلندي از طرفداران تيم بسكتبال را روبه‌روي آن ايجاد كرد.

مثال‌هاي بالا تنها نمونه‌هاي معدودي از چالش‌هاي كوبان در مديريت تيم دالاس هستند. طرفداري‌هاي افراطي او عموما به درگيري با بازيكنان حريف، داوران و مربي‌ها مي‌انجامد كه هميشه جريمه‌هايي را هم در پي دارد. به‌هرحال كوبان مي‌گويد به‌اندازه‌ي جريمه‌هاي دريافت‌شده از مقامات قانوني ليگ، به مؤسسه‌هاي خيريه كمك مي‌كند. او همچنين بارها به خريد تيم‌هايي در ليگ MLA علاقه نشان داد كه در هيچ‌يك از برنامه‌هاي خريد آن‌ها، موفق نبود.

كوبان علاوه‌بر فعاليت در ورزش بسكتبال، به حضور و سرمايه‌گذاري در ورزش‌هاي ديگر همچون مسابقه‌هاي WWE هم علاقه دارد. او چندين بار به‌عنوان ميهمان نمايشي هم در اين مسابقات حضور يافت. كوبان سرمايه‌گذاري‌هايي در مسابقات مشابه ديگر همچون UFC و HDNet Fights هم انجام داده است.

مارك كوبان در سپتامبر سال ۲۰۰۲ با تيفاني استورات ازدواج كرد. آن‌ها دو دختر متولد سال‌هاي ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶ و يك پسر متولد سال ۲۰۱۰ دارند. خانواده‌ي كوبان اكنون در يك قصر ۲،۲۰۰ متري در پرستون هالو دالاس تگزاس زندگي مي‌كنند.

نمايي از قصر شخصي مارك كوبان

كوبان هم مانند بسياري از سرمايه‌گذاران و ثروتمندان دستي در فعاليت‌هاي سياسي داشته است. او در كمپين‌هاي انتخاباتي مجالس آمريكا و همچنين رياست جمهوري حضور داشت و در رقابت كلينتون با ترامپ، از طرفداران هيلاري كلينتون بود.

برخي رخدادها و شايعات پيرامون سرمايه‌گذار بزرگ آمريكايي پيش از انتخابات سال ۲۰۱۶ باعث شد كه احتمال ورود او به رقابت سياسي رياست‌ جمهوري بالا فرض شود. به‌هرحال او در انتخابات مذكور تنها به حمله به ترامپ و دفاع از كلينتون پرداخت كه پس از انتخاب شدن ترامپ هم ادامه داشت.

كوبان در سال ۲۰۱۷ در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه اگر مجرد بود، قطعا براي انتخابات رياست جمهوري آمريكا اقدام مي‌كرد. به‌هرحال او گفت كه در صورت ورود به رقابت هم در حزب جمهوري‌خواه فعاليت خواهد كرد. شايعات ادعا مي‌كنند كه شايد او در انتخابات سال ۲۰۲۰ به‌عنوان رقيب ترامپ در حزب جمهوري‌خواه حضور داشته باشد.