چرا بايد از مصرف خودسرانه مكمل‌هاي ويتاميني پرهيز كنيم؟
بسياري از مردم در سرتاسر دنيا، به‌ويژه در كشورهاي توسعه‌يافته، به‌طور منظم حداقل يك مكمل تغذيه‌اي مانند ويتامين‌ها، موادمعدني، مكمل‌هاي فيبري، تركيبات ضد اسيد معده و روغن ماهي استفاده مي‌كنند. بسياري از اين افراد سالم هستند و اميدوارند كه سلامت عمومي خود را بهبود بخشند يا اينكه از ابتلا به بيماري‌هاي مزمن پيشگيري كنند.
بااين‌حال، شواهد علمي نشان مي‌دهند برخي از مكمل‌هاي داراي دُز بالا نظير بتاكاروتن و ويتامين E و ويتامين A نقش كمي در پيشگيري از بيماري‌هاي مزمن درميان افراد سالم دارند؛ مگر اينكه كمبود ريزمغذي‌هاي خاصي در فرد تشخيص داده شده باشد. پژوهش‌ها نشان مي‌دهند اين مكمل‌ها ممكن است واقعا به‌جاي مزيت، ضرر داشته باشند.
پژوهشگران شواهدي درباره‌ي تأثير مكمل‌هاي سلنيوم در پيشگيري از بيماري‌هاي مزمني نظير ديابت حتي در مناطقي مشاهده نكردند كه مقادير كمي از سلنيوم در رژيم غذايي طبيعي موجود است. افزون‌براين، شواهدي علمي بسياري وجود دارد كه از اثرهاي ديگر تغييرات در سبك زندگي براي پيرشدن سالم و پيشگيري از برخي از بيماري‌هاي مزمن حمايت مي‌كند. اين‌ها عبارت‌اند از: بهبود كيفيت كلي رژيم غذايي، افزايش فعاليت جسمي، سيگارنكشيدن، الگوي خواب سالم و كاهش استرس.
مكمل‌ها خطر ديابت را افزايش مي‌دهند
در آزمايش تصادفي كنترل‌شده‌اي در آمريكا، مشخص شد دُزهاي نسبتا زياد مكمل سلنيوم در مناطقي كه اين ماده در رژيم غذايي زياد است (مانند آمريكا)، واقعا خطر ابتلا به ديابت نوع دو را افزايش مي‌دهد. اين موضوع پيامدهاي متعددي در ارتباط با سلامت عمومي دارد: نخست اينكه در بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته، استفاده از غذاهاي غني از سلنيوم و مكمل‌هاي تغذيه‌اي در سال‌هاي اخير به‌طور چشمگيري افزايش پيدا كرده است. اين امر به‌دليل اين تصور است كه سلنيوم و ديگر مكمل‌هاي آنتي‌اكسيدان مي‌توانند خطر ابتلا به بيماري‌هاي مزمن را كاهش دهند.
بايد مطمئن شد مكمل سلنيوم به افزايش شيوع ديابت يا بيماري‌هاي قلبي‌عروقي منجر نمي‌شود. نكته‌ي مهم موجود اين است كه اكثر پژوهش‌هاي گذشته در اين زمينه، در جمعيت‌هاي آمريكاي‌شمالي انجام شده‌اند كه در آن، وضعيت پايه‌اي سلنيوم به‌طورچشمگيري بيشتر از اروپا است. ميزان سلنيوم در رژيم غذايي در كشورها و مناطق مختلف، عمدتا به‌علت تنوع در محتواي سلنيوم غذاهاي گياهي و علوفه‌ي دامي به‌ميزان درخورتوجهي متفاوت است. سرانجام يافته‌هاي نااميدكننده‌اي از چندين مطالعه‌ي باليني پرهزينه روي مكمل‌هاي آنتي‌اكسيدان، نه‌تنها هيچ مزيتي ازانديشه متخصصين ارتقاي سلامتي نشان ندادند؛ بلكه حتي نشان‌دهنده‌ي مضراتي در زمينه‌ي مصرف اين مكمل‌ها نيز بودند.
آنچه مطالعات به‌طور كلي نشان مي‌دهند، اين است كه شواهد كنوني براي توصيه‌ي مصرف منظم مكمل‌ها در جمعيت افراد سالم كافي نيستند. نتيجه‌گيري ساده است: بيشتر مكمل‌ها از بيماري‌هاي مزمن يا مرگ‌و‌مير پيشگيري نمي‌كنند. استفاده‌ي گسترده از آن‌ها موجه نيست و بايد از آن‌ها اجتناب كرد. اين امر به‌خصوص در افراد معمولي دچار كمبود ريزمغذي‌ها واقعيت دارد. از انديشه متخصصينات سلامت عمومي، براي ارتقاي الگوهاي غذايي در جمعيت عمومي بايد كوشيد و به مداخلاتي توجه كرد كه افزايش مصرف غذاهاي گياهي حاوي ويتامين‌ها و موادمغذي لازم براي سلامتي را موجب مي‌شود.
هم انديشي ها