چرا نرخ مرگ‌ومير ويروس كرونا در كشورهاي مختلف به‌وضوح متفاوت است؟

درحالي‌كه همچنان شاهد افزايش شمار قربانيان ويروس كرونا هستيم، متخصص كارشناسان به دقت، نرخ مرگ‌و‌مير بيماري (CFR) را مورد مطالعه قرار مي‌دهند. اين عدد بيانگر نسبت افرادي است كه دچار بيماري كوويد ۱۹ شده و درنهايت دراثر اين بيماري جان خود را از دست مي‌دهند. نرخ مرگ‌و‌مير بيماري كوويد ۱۹ از كشوري به كشور ديگر به‌شدت متغير بوده است. برخي كشورها مانند آلمان نرخ مرگ‌و‌مير موارد تأييدشده‌ي بيماري را حدود ۱ درصد برآورد كرده‌اند، درحالي‌كه اين نرخ در كشور ايتاليا بيش از ۱۱ درصد است. حتي در كشور آمريكا اختلاف‌هاي بزرگي درحال نمايان شدن است: از اول آوريل، ايالت لوئيزيانا نرخ مرگ‌و‌مير ۴/۲ درصد را گزارش كرده است كه درمقايسه‌با ۲/۱ درصد در كاليفرنيا يكي از بزرگ‌ترين ارقام گزارش شده است.

تعداد موارد تأييدشده ويروس كرونا براساس روز، از زمان صدمين مورد

از آنجا كه دانشمندان از اين موضوع اطمينان دارند كه ويروس جديد به‌سرعت جهش پيدا نمي‌كند، خود ويروس نبايد از كشوري به كشور ديگر كشنده‌تر باشد. پس علت اين تفاوت‌ها چيست؟

درواقع، علت تفاوت‌هاي مشاهده‌شده در نرخ مرگ‌و‌مير نه‌تنها در ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي جامعه بلكه همچنين در ظرفيت مراقبت‌هاي بهداشتي و پاسخ دولت‌ها نهفته است. درك علت تفاوت نرخ مرگ‌و‌مير ممكن است به ما در كاهش ميزان مرگ‌و‌مير در سرتاسر جهان به‌خصوص براي آسيب‌پذيرترين كشورها و افراد كمك كند.

قبل از اينكه به جزئيات كشورهاي مختلف بپردازيم، بد نيست برخي از دلايل كلي اين مسئله را كه چرا نرخ مرگ‌و‌مير مي‌تواند از مكاني به مكان ديگر به‌شدت متغير باشد، مورد توجه قرار دهيم. اول از همه، مي‌دانيم كه خطر ويروس جديد ازانديشه متخصصين شدت بيماري در گروه‌هاي مختلف سني يكسان نيست. درمورد ويروس كرونا جديد كه SARS-CoV-2 نام دارد، احتمال ابتلا به بيماري شديد يا مرگ در افراد سالخورده بسيار بيشتر است.

پژوهشگران در مقاله‌اي كه در مجله‌ي The Lancet منتشر شد، وقتي داده‌هاي چين و مناطق ديگر را مورد مطالعه قرار دادند، دريافتند كه نرخ مرگ‌و‌مير برآوردشده درميان افراد ۴۰ تا ۴۹ ساله حدود ۰/۴ درصد و براي افراد ۸۰ ساله و مسن‌تر ۱۳/۴ درصد است. اين گرداب بقا درحال‌حاضر در حال بازي در برخي از كشورهاي داراي جمعيت مسن‌تر مانند ايتاليا است. علاوه‌بر‌اين، بيماري كوويد ۱۹ در افرادي كه دچار اشكالات سلامتي هستند، مانند بيماري ريه (غالبا در اثر مصرف دخانيات)، بيماري قلبي‌عروقي، چاقي شديد، ديابت، نارسايي كليه و بيماري كبدي، به‌وضوح كشنده‌تر است. بنابراين، كشورها يا مناطقي كه داراي جمعيت‌هايي با وضعيت سلامتي ضعيف‌تري هستند، نيز ممكن است شاهد تفاوت بزرگي در نرخ مرگ‌و‌مير اين بيماري باشند.

كشيشي در روز ۲۳ مارس در مراسم ترحيم فرد وفات‌يافته در لومباردي ايتاليا

فراتر از تأثير متفاوت خود بيماري، نحوه‌ي جمع‌آوري و گزارش داده‌ها نيز روي نرخ مرگ‌و‌مير برآوردشده تأثير مي‌گذارد. شايد در اين‌جا بازرترين عامل اختلاف، آزمايش‌كردن باشد. متخصص كارشناسان براي محاسبه‌ي نرخ مرگ‌و‌مير پايه، شمار قربانيان بيماري را بر تعداد موارد تأييدشده بيماري تقسيم مي‌كنند (البته به دلايلي كه در ادامه توضيح داده مي‌شود، اين نرخ مي‌تواند دقيق نباشد).

از زمان انتشار بين‌المللي ويروس كروناي جديد، كشورهاي مختلف ازانديشه متخصصين توانايي و تمايل انجام آزمايش براي شناسايي افراد آلوده متفاوت بوده‌اند. بنابراين، مخرج كسر (تعداد موارد)، ممكن است از شمار حقيقي افرادي كه واقعا دچار ويروس هستند، كم‌و‌بيش فاصله داشته باشد. هرچه درصد جمعيتي كه آزمايش مي‌شود، بيشتر باشد، تصوير كامل‌تري از نرخ مرگ‌و‌مير واقعي ويروس به دست خواهد آمد.

مسئله‌ي ديگر درمورد نرخ آزمايش پايين، اريب نمونه‌برداري است. در اين شرايط، آزمايش‌هايي كه در دسترس قرار دارند، معمولا براي بيمارترين و خطرناك‌ترين موارد به كار گرفته مي‌شود. اين امر مي‌تواند موجب افزايش نرخ مرگ‌و‌مير برآوردشده نسبت‌به نرخ مرگ‌و‌مير واقعي شود؛ زيرا احتمالا موارد بدون علامت يا كساني را كه داراي علائم خفيف هستند، حذف كرده و درعوض، كساني را كه احتمال مرگشان بيشتر است، برجسته‌تر مي‌كند. بنابراين، وقتي سرانجام آزمايش‌ها در كشورهاي مختلف گسترده‌تر شود، نرخ مرگ‌و‌مير آن‌ها كاهش خواهد يافت.

روش ديگر براي مطالعه نرخ مرگ‌ومير بيماري (درصورت نبود آزمايش‌ها گسترده)، مقايسه‌ي تعداد كشته‌هاي كوويد ۱۹ با كل جمعيت يك كشور است. پژوهشگران در تلاش ديگري براي جبران آزمايش‌ها ناقص (و احتمالا گزارش‌ها ناقص)، قصد دارند تا براي هر كشوري برآورد كنند چه درصدي از موارد واقعي گزارش شده است.

عوامل ديگري كه احتمالا در تفاوت قابل‌توجه نرخ تلفات تأثيرگذار هستند، شامل منابع يك كشور (مخصوصا ظرفيت سيستم مراقبت‌هاي بهداشتي آن)، سازماندهي (مثلا اينكه به چه راحتي مي‌تواند اقدامات بهداشت عمومي مؤثر و گسترده‌اي را انجام دهد) و نحوه‌ي ارائه‌ي داده‌ها است.

احتمالا با پيشروي بيشتر همه‌گيري و فراهم شدن داده‌هاي بيشتر، ما شاهد ظهور عوامل ديگري نيز خواهيم بود. اما چيزي كه تاكنون درمورد نرخ مرگ‌و‌مير كوويد ۱۹ در برخي از كشورها مي‌بينيم، در ادامه توضيح داده مي‌شود.

در نمودارها و اطلاعات ارائه‌شده، از داده‌هاي اول آوريل مركز پزشكي مبتني‌بر شواهد دانشگاه آكسفورد استفاده شده است كه آمار خود را به‌طور روزانه براساس نرخ مرگ‌و‌مير كشورهاي مختلف به‌روزرساني مي‌كند. مي‌توانيد از اين لينك فهرست كامل كشورها را كه شامل اطلاعات مربوط به ميزان قابل اعتماد بودن برآوردهاي آن‌ها نيز مي‌شود، ببينيد.

در اوايل همه‌گيري يك بيماري عفونيِ به‌طور بالقوه كشنده، معمولا نرخ مرگ‌و‌مير به دلايل مختلفي بالا است. ازجمله‌ي اين دلايل عبارتنداز: كاركنان بهداشت و درمان به‌دنبال بيماري جديد نبوده و بيماران اوليه را در مراحل ابتدايي بيماري از دست مي‌دهند؛ پروتكل‌هاي درماني تثبيت‌شده‌اي براي بيماري وجود ندارد؛ مردم هنوز نمي‌دانند كه نحوه‌ي انتشار بيماري به چه صورت است و درمورد روش‌هاي مهار آن چيزي نمي‌دانند.

بنا به گزارش مقاله‌اي كه در The Lancet منتشر شد، در چند بيمار اول چين كه همه‌ي آن‌ها در بيمارستان بستري شده بودند، نرخ مرگ‌و‌مير برابر ۱۵ درصد بود. اگرچه اين نرخ طي هفته‌هاي بعد كاهش پيدا كرد، نرخ مرگ‌و‌مير نسبتا بالا در چين به‌عنوان كشوري كه شيوع از آن منشا گرفت، تعجب‌آور نيست.

در تاريخ ۱۷ مارس، پزشكي در ووهان چين سي‌تي‌اسكن‌هاي بيمار مبتلابه كوويد ۱۹ را مطالعه مي‌كند

حتي اگر اولين مرگ گزارش‌شده كوويد ۱۹ در كشور چين در ۱۱ ژانويه رخ داده باشد، متخصص كارشناسان هنوز درمورد نرخ مرگ‌و‌مير واقعي كشور با هم در توافق نيستند. گروهي از پژوهشگران در مجله‌ي Nature Medicine گزارش كردند كه از آغاز ماه مارس، نرخ مرگ‌و‌مير براي موارد داراي علائم ۱/۴ درصد است. گروه ديگري در مجله‌ي The Lancet گزارش كردند كه نرخ مرگ‌و‌مير بايد برابر ۵/۶ درصد باشد.

اين اختلاف قابل‌توجه ناشي از درانديشه متخصصين گرفتن عواملي مانند برآورد ظرفيت سيستم‌هاي مراقبت‌هاي بهداشتي براي شناسايي موارد بيماري و مرگ‌، تعيين توانايي تخمين نرخ‌هاي حقيقي عفونت (ازجمله براي كساني كه مورد آزمايش قرار نگرفته‌اند) و به حساب آوردن فاصله‌ي زماني بين آغاز بيماري و مرگ (جدول‌بندي مرگ‌هاي فعلي با عفونت‌هاي فعلي، به‌علت تأخير دو تا هشت هفته‌اي از زمان ظهور علائم اوليه تا مرگ ممكن است گمراه‌كننده باشد) و موارد ديگر است. باتوجه به اين موارد آشكار است كه يافتن نرخ مرگ‌و‌مير واقعي بيماري كار آساني نيست.

احتمالا نحوه‌ي پاسخ دولت چين دربرابر شيوع بيماري كوويد ۱۹ نقش مهمي در كاهش سرعت شيوع و كاهش نرخ مرگ‌و‌مير در اين كشور داشت. همان‌طور كه تعداد بيشتري از مردم توانستند مورد آزمايش قرار گيرند و مركز شيوع بيماري يعني شهر ووهان به حالت قرنطينه درآمد، موارد كمتري ظاهر شدند و افراد بيمار سريع‌تر شناسايي مي‌شدند. اگرچه شواهد جديد نشان مي‌دهد كه كشور چين قسمتي از موارد بيماري و مرگ‌و‌مير را گزارش نكرده است.

در ۲۰ مارس، يك فرد مسئول دفن در‌حالي‌كه ماسك پوشيده است، پيشاپيش يك نعش‌كش به مراسم تشييع جنازه‌ي زني سالخورده در لمباردي ايتاليا مي‌رود

در‌حال‌حاضر، نرخ مر‌گ‌و‌مير كوويد ۱۹ در كشور ايتاليا از تمام كشورهايي كه به‌طور گسترده درگير شيوع كوويد ۱۹ شده‌اند، بالاتر است. علت چيست؟ به‌گفته‌ي متخصص كارشناسان، يكي از علل جمعيت نسبتا سالخورده‌ي اين كشور است.

نرخ مرگ‌و‌مير ويروس كرونا جديد در افراد مسن بالاتر است. طبق مطلبي كه در مجله‌ي JAMA منتشر شده است، از ۲۳ مارس، احتمال مرگ افراد داراي ۶۰ سال و بيشتر در اثر ابتلا به كوويد ۱۹ در ايتاليا ۳/۵ درصد بود. نرخ مرگ‌و‌مير در افراد ۸۰ ساله و مسن‌تر ۲۰/۲ درصد بود.

نرخ مرگ‌و‌مير ايتاليا درمقايسه‌با نرخ مرگ‌و‌مير چين در گروه‌هاي مختلف سني

ايتاليا يكي از پيرترين جمعيت‌ها را در جهان دارد. براساس اعلام بانك جهاني، تقريبا يك‌چهارم از جمعيت اين كشور داراي سن ۶۵ سال و بالاتر هستند كه به جز ژاپن از كشورهاي ديگر بيشتر است (عوامل متعدد ديگري نيز دخيل هستند مانند وجود سنت فرهنگي نزديكي فيزيكي كه مي‌تواند در تعداد بيشتر موارد بيماري و نرخ مرگ‌و‌مير بالا در ايتاليا مشاركت كند).

البته اين عامل نمي‌تواند تنها علت نرخ مرگ‌و‌مير بالاتر ايتاليا باشد (همان‌طور كه در ادامه خواهيم ديد، كشور آلمان نيز جمعيت نسبتا پيري دارد، ولي داراي يكي از پايين‌ترين نرخ‌هاي مرگ‌و‌مير است). يكي از علل مرگ‌و‌مير بالا در كشور ايتاليا مي‌تواند ناشي‌از عملكرد بسيار كند دولت ازانديشه متخصصين انجام آزمايش‌ها گسترده باشد (در آغاز شيوع). در‌حال‌حاضر، ايتاليا آزمايش‌هاي زيادي انجام مي‌دهد: درحدود ۳۵۰۰ آزمايش به ازاي يك ميليون نفر از ۲۰ مارس.

اما كشور ايتاليا درمقايسه‌با كشورهايي مانند آلمان و كره جنوبي، در مراحل اوليه‌ي شيوع و تا زماني‌كه تعداد زيادي آزمايش در دسترس قرار گيرند، نسبتا كند عمل كرد و به ويروس اجازه داد كه در دوره‌اي بحراني و درحالي‌كه مردم به زندگي روزمره‌ي خود مشغول بودند و خبر از كمين بحران نداشتند، به‌طور شناسايي‌نشده در ميان جمعيت منتشر شود.

متخصص كارشناسان درمورد علت مرگ‌و‌مير پايين كوويد ۱۹ در كشور آلمان مطمئن نيستند. همان‌طور كه در وب‌سايت خبري وُكس (Vox) آمده است، اين مسئله تاحدودي با انجام آزمايش‌هاي گسترده در آغاز شيوع ارتباط دارد. مؤسسه‌ي رابرت كخ براي كند كردن شيوع بيماري آزمايش گسترده و سريع را براي تشخيص موارد عفونت توصيه كرد و به‌گفته‌ي سخنگوي اين مؤسسه:

ما خيلي زود براي پيدا كردن موارد بيماري و نيز شناسايي موارد خفيف دست به كار شديم. اتفاق افتادن مرگ در جامعه نشان مي‌دهد كه ويروس مدتي است در جامعه فعال است.

يكي ديگر از مزاياي آزمايش گسترده اوليه اين است كه كشور آلمان توانست تعداد بيشتري از موارد مبتلا را شناسايي كنند (باعث بزرگ‌تر شدن مخرج كسر شد) كه بسياري از آن‌ها دچار بيماري خفيف‌تري بوده و احتمال مرگ آن‌ها كم بود. همان‌طور كه ماي (نويسنده‌ي وكس) نوشت:

بيشتر موارد در آلمان در افراد داراي سن ۳۵ تا ۵۹ سال شناسايي شد.

اين مسئله كه بيشتر موارد ويروس كرونا در آلمان در گروه سني ديده مي‌شود كه بخشي از جمعيت درمعرض خطر بالا درانديشه متخصصين گرفته نمي‌شوند، مي‌تواند يكي از عوامل مؤثر ديگر در كاهش نرخ مرگ‌و‌مير باشد.

نمودار كل موارد تأييدشده كوويد۱۹ در كشورهاي ايتاليا و آلمان

اما مسئله‌ي ديگري درمورد زمان‌بندي وجود دارد كه ممكن است در اين جا نقش داشته باشد: «شيوع در كشور آلمان چه زماني آغاز شده است؟». شيوع بيماري در آلمان ديرتر از ايتاليا آغاز شد و درحالي‌كه ايتاليا تا يك مارس بيش از هزار مورد بيماري داشت، در كشور آلمان تنها كمي بيش از ۱۰۰ مورد گزارش شده بود. برآوردهاي كنوني نشان مي‌دهند مرگ‌و‌مير ناشي‌از كوويد ۱۹ تا هشت هفته پس از آغاز علائم رخ مي‌دهد. بنابراين، احتمال اينكه آلمان و ديگر كشورهايي كه در مرحله‌ي مشابهي از شيوع قرار دارند، شاهد افزايشي ناگهاني در ميزان مرگ‌و‌مير خود باشند، وجود دارد. درواقع، نرخ مرگ‌و‌مير آن‌ها طي هفته‌هاي گذشته به آرامي درحال افزايش بوده است.

آزمايش گسترده و زودهنگام تمام چيزي نيست كه براي پايين نگه داشتن نرخ عفونت و مرگ‌و‌مير مورد نياز است. بلكه لازم است براساس نتايج آزمايش‌ها سريعا اقدام شود تا بيشترين تأثير را داشته باشد. كره جنوبي به‌خاطر پاسخ سريع، محكم و هماهنگ خود دربرابر شيوع بيماري به ميزان زيادي مورد تحسين قرار گرفته است.

پرستاري در تاريخ ۱۷ مارس، صفحه‌ي نمايش كامپيوتري را در اتاقك آزمايشي در خارج از بيمارستاني در سئول در كره جنوبي مطالعه مي‌كند

مقاله‌اي كه در مجله‌ي Science منتشر شده است، توضيح مي‌دهد علاوه‌بر اينكه كشور كره تا ۲۰ مارس حدود ۶۱۵۰ آزمايش به ازاي يك ميليون نفر انجام داده بود، آن‌ها به‌سرعت از نتايج آزمايش‌ها استفاده كردند و موارد مثبت جداسازي شدند. علاوه‌بر‌اين، افراد در تماس قرارگرفته با افراد عفوني رديابي شدند و آن‌ها نيز به‌عنوان موارد احتمالي درانديشه متخصصين گرفته شده و از آن‌ها خواسته شد خود را در خانه قرنطينه كنند.

در كشور كره جنوبي، موارد جديد تأييدشده‌ي روزانه در ۱ مارس به بالاترين سطح خود رسيد (۷۳۰ مورد در روز) و سپس كاهش پيدا كرد و تا ۳۰ مارس به‌طور متوسط در حد ۹۲ مورد جديد در روز ماند (براي مقايسه، در ۱۵ مارس، آمريكا داراي همان تعداد موارد جديد روزانه گزارش‌شده (۷۷۷) بود ولي از آغاز ۳۰ مارس، بيش از ۱۸ هزار مورد جديد در روز داشته است).

كشور كره براي تسهيل اين كار بزرگ، از داده‌هاي جي‌پي‌اس تلفن افراد استفاده كرد (زيرا تلفن شما بهتر از خودتان به‌خاطر مي‌آورد كه كجا بوده‌ايد و چه كسي نزديك شما بوده است). البته همان‌طور كه در مجله‌ي Science آمده است، اين رويكرد نگراني‌هايي را درزمينه‌ي حريم خصوصي ايجاد مي‌كند؛ اما بااين‌حال ازانديشه متخصصين مهار شيوع در كشور سودمند بوده است.

ژاپن كشوري با بيش از ۳۵/۸ ميليون فرد داراي سن ۶۵ و بالاتر، موجب نگراني بسياري از متخصص كارشناسان بهداشت جهاني شده است. دولت ژاپن ازانديشه متخصصين آزمايش و نيز اقدامات فاصله‌گيري اجتماعي با تأخير عمل كرده است. از اواخر مارس، بسياري از مراكز خريد در توكيو باز و شلوغ بودند و از ۱۹ مارس، اين كشور تنها ۱۱۷ مورد آزمايش به ازاي هر يك ميليون نفر جمعيت انجام مي‌داد.

اگرچه تاكنون، ژاپن موفق شده است كه از رشد نمايي فرار كند، ممكن است وضعيت بدتري در انتظار كشور باشد. جان يوآنيديس، استاد پيشگيري از بيماري‌ها در دانشكده‌ي پزشكي استنفورد گفت:

اين ممكن است نوك كوه يخ شناور در آب باشد. اگر آزمايشي انجام ندهيد، هيچ مورد بيماري يا مرگ‌و‌ميري پيدا نمي‌كنيد.

چيزي كه موجب سردرگمي مردم شده، اين است كه گرچه شمار موارد بيماري افزايش يافته است، نرخ مرگ‌و‌مير گزارش‌شده همچنان ثابت مانده است (سوالاتي در اين مورد وجود دارد كه آيا ژاپن تمام افراد مبتلا به ذات‌الريه را آزمايش مي‌كند؟ ذات‌الريه يكي از پيامدهاي معمول مرگ در اثر موارد شديد كوويد ۱۹ است).

مارگوليس خاطرنشان كرد برخي اين امر را به رديابي مؤثر تماس‌ها كه در آغاز شيوع انجام شد يا سيستم قدرتمند مراقبت‌هاي بهداشتي و مراقبت از سالمندان اين كشور نسبت مي‌دهند.

روند شيوع كوويد ۱۹ در كشور ژاپن

زمان و افزايش ميزان آزمايش‌ها نشان خواهد داد كه آيا ژاپن نيز مانند كشور كره جنوبي به‌طور مؤثر ويروس و مرگ‌و‌مير را كنترل كرده است يا اينكه اين مسئله ناشي‌از تأخير در تشخيص و مهار بيماري است و در آينده منجر به بار بيماري بسيار سنگين‌تري خواهد شد.

در كشور آمريكا باتوجه به اينكه ميزان آزمايش‌ها به‌ويژه در آغاز شيوع مانند ايتاليا بسيار پايين بود، موارد شناسايي‌نشده همچنان به انتشار ويروس ادامه دادند. همان‌طور كه ديلان اسكات و راني مولا در وب‌سايت وكس نوشته‌اند، تعداد موارد در آمريكا در اواسط مارس بيشتر مانند موارد ايتاليا و ايران بود و سپس به‌شدت از مناطقي نظير هنك‌كنگ و سنگاپور كه در آن دولت‌ها سريع دست به كار شدند، پيشي گرفت. اكنون كشور آمريكا حتي نسبت‌به ايتاليا و ايران نيز در مسير تندتري از موارد جديد قرار دارد و ممكن است در آينده در اين كشور شمار قربانيان بيماري به‌شدت افزايش پيدا كند.

يكي ديگر از عواملي كه مي‌تواند منجر به نرخ مرگ‌و‌مير بالاتر شود، جهش ناگهاني در شمار موارد شديد بيماري است. وقتي چنين اتفاقي بيفتد، به‌گفته‌ي پژوهشگران مقاله‌اي كه در ۲۷ مارس در مجله‌ي The Lancet منتشر شد، به فشار وارده روي سيستم مراقبت‌هاي بهداشتي مي‌افزايد و مي‌تواند منابع پزشكي را به‌شدت تحت‌فشار قرار دهد. اين امر مي‌تواند موجب شود اين سيستم ديگر نتواند جان تعداد زيادي از مردم را نجات دهد (از اين رو است كه از دولت‌ها خواسته مي‌شود تا حد ممكن اين منحني را هموار كنند). در نيويورك اكنون تخت‌هاي بيمارستان‌ها پر شده است و پيش‌بيني مي‌شود كه طي چند هفته‌ي آينده شيوع بيماري به اوج خود برسد و شهرهاي ديگر نيز ممكن است دچار همين سرنوشت شوند.

در خود كشور آمريكا نيز نرخ مرگ‌و‌مير در مناطق مختلف، تفاوت چشمگيري داشته است. از اول آوريل، لوئيزيانا داراي نرخ مرگ‌و‌مير ۴/۲ درصد بود كه در‌مقايسه‌با نرخ مرگ‌و‌مير ايالت كاليفرنيا كه ۲/۱ درصد بوده است، رقم قابل‌توجهي است. دلايل اين اختلاف‌هاي منطقه‌اي درحال ظهور هنوز مشخص نشده است اما احتمالا مربوط به همان عواملي است كه منجر به تفاوت نرخ مرگ‌و‌مير كشورهاي مختلف مي‌شود، مانند منابع مراقبت‌هاي بهداشتي منطقه و سياست‌هاي به كار گرفته شده براي مهار شيوع و نيز وضعيت كلي سن و سلامت جامعه.

اين اختلاف‌ها نشان‌دهنده‌ي مرحله‌ي همه‌گيري و نيز تفاوت در منابع، فرهنگ، دولت و قوانين هستند.

كسب اطلاعات بيشتر درمورد نرخ مرگ‌و‌مير جمعيت‌هاي مختلف، مي‌تواند به دولت‌ها كمك كند تا بهترين تصميمات را درمورد سياست‌هاي بهداشت عمومي اتخاذ كنند و نيز منابع را به بهترين نحو براي حفاظت و درمان افراد آسيب‌پذير جامعه اختصاص دهند.

به‌انديشه متخصصين مي‌رسد پاسخ مناسب يك كشور كه بيشترين تأثير را در شدت شيوع و شمار مرگ‌‌و‌مير داشته است، در عملكرد موفقيت‌آميز دولت كره جنوبي ديده شود (كه بدون ايجاد وقفه‌ي شديد در زندگي روزمره مردم به دست آمد).

يكي از سوالات بزرگي كه هنوز بي‌پاسخ مانده است اين است كه چگونه همپوشاني ويژگي‌هاي سني يك جامعه و منابع مراقبت‌هاي بهداشتي، روي نرخ مرگ‌و‌مير تأثير مي‌گذارد. داشتن جمعيت مسن‌تر، ممكن است پيش‌بيني‌كننده‌ي قوي‌ از ميزان مرگ‌و‌مير باشد يا نباشد. به‌طوركلي، كشورهايي كه داراي جمعيت مسن‌تر هستند، معمولا ثروتمندتر و سالم‌تر بوده و داراي زيرساخت‌هاي بهداشتي و اجتماعي بهتري هستند. ازطرف‌ديگر، كشورهاي داراي جمعيت جوان‌تر اغلب مناطقي هستند كه در آن‌ها مراقبت‌هاي بهداشتي و منابع ديگر كمياب‌تر بوده و احتمالا بيشتر مردم تا سنين سالخوردگي خود زنده نمي‌مانند (مثلا درانديشه متخصصين بگيريد كه كشور نيجر با متوسط سن ۱۴ سال جوان‌ترين كشور است و در اوگاندا نيز، تنها ۲ درصد از مردم داراي سن بالاتر از ۶۵ سال هستند).

در ۲۴ مارس، گونزاگا ييگا، رئيس ۴۹ ساله‌ي جامعه‌اي در اوگاندا درمورد مهار ويروس كروناي عامل كوويد ۱۹ صحبت مي‌كند

بنابراين همان‌طور كه همه‌گيري كوويد ۱۹ همچنان به شيوع در جهان ادامه مي‌دهد، متخصص كارشناسان به دقت نه‌تنها كشورهايي را كه جمعيت هشتاد ساله بخش زيادي از آن را تشكيل مي‌دهند بلكه همچنين كشورهاي داراي نرخ فقر بالاتر و سيستم‌هاي تحت فشار را مورد مطالعه قرار مي‌دهند. همچنين ممكن است اين كشورها ازانديشه متخصصين دسترسي به آزمايش‌ها، تداركات و گزارش نيز از اين روند عقب مانده باشند بنابراين ممكن است داده‌هاي دقيق با تأخير جمع‌آوري شده يا حتي اصلا جمع آوري نشود تا ما تعداد واقعي افراد آلوده يا كساني را كه در اثر بيماري جان خود را از دست داده‌اند، بدانيم.

اما حتي در كشور آمريكا نيز همان‌طور كه مجله‌ي آتلانتيك نيز گزارش كرده است، ما ممكن است هرگز از تعداد واقعي قربانيان ويروس كرونا آگاه نشويم؛ زيرا نحوه‌ي تعيين علت نهايي مرگ يك فرد اغلب واضح نيست.

آيا ما هرگز نرخ مرگ‌و‌مير واقعي SARS-CoV-2 را به دست خواهيم آورد؟ برخي دانشمندان به آزمايش طبيعي كشتي كروز دايموند پرينسس كه به‌مدت بيش از يك ماه قرنطينه بود، روي مي‌آورند. در آن زمان، حدود ۱۹ درصد از مسافران و خدمه‌ي كشتي بيمار شدند و بيماري كوويد ۱۹ در آن‌ها تأييد شد. از بين ۷۰۵ نفري كه دچار ويروس شده بودند، هفت نفر جان خود را از دست دادند و براين‌اساس، نرخ مرگ‌و‌مير اين گروه از افراد ۰/۹۹ به دست آمد. البته جمعيت كشتي كروز ازانديشه متخصصين سني به‌سمت سالخوردگي انحراف دارد، بنابراين همان‌طور كه پژوهشگران در مجله‌ي The Lancet به اين مسئله اشاره مي‌كنند، نرخ مرگ‌و‌مير در جمعيت سالم و جوان‌تر مي‌تواند پايين‌تر باشد.

سرانجام شيوع كوويد ۱۹ هرچه باشد، بدون ترديد اعداد مربوط به اين همه‌گيري براي دهه‌هاي آينده مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. همان‌طور كه پژوهشگران در يك آزمايش آزمايشگاهي، نسخه‌هاي مختلفي از يك آزمايش را انجام مي‌دهند و هر بار يك متغير را تغيير مي‌دهند، كشورهاي جهان اكنون بخشي از اين آزمايش جهاني هستند. با تجزيه‌و‌تحليل گذشته‌نگر و دقيق درنهايت خواهيم توانست اقدامات موفقيت‌آميز و گام‌هاي خطا را شناسايي كنيم و متوجه شويم كه چه تركيبي از عوامل در هر كدام از كشورها نقش داشته است. اميدواريم با اين دانش بتوانيم همه‌گيري احتمالي آينده را كه حتي مي‌تواند خطرناك‌تر باشد، بهتر مهار كنيم.