ورزش ممكن است پاسخ سيستم ايمني بدن را دربرابر واكسن تقويت كند

براساس نتايج دو مطالعه‌ درمورد ورزش و واكسيناسيون، اگر ورزشكار هستيد، ممكن است نسبت‌به افرادي كه فعاليت بدني كمتري دارند، ايمني بيشتري از واكسن آنفولانزا به دست آوريد. اين دو مطالعه كه شامل گروهي از دوندگان، شناگران، كشتي‌گيران، دوچرخه‌سواران و ورزشكاران ممتاز ديگر بود، نشان مي‌دهند كه ورزش شديد پاسخ ما دربرابر واكسن را تقويت مي‌كند. اين يافته‌ها در شرايط كنوني اهميت خاصي دارد؛ زيرا فصل آنفولانزا در راه است و دانشمندان درحال تلاش براي ساخت واكسني براي كوويد ۱۹ هستند. در شرايط حاضر و در دوران دنياگيري، داشتن سيستم ايمني كه آمادگي مقابله با عفونت‌ها را داشته باشد و دربرابر واكسيناسيون پاسخ قدرتمندي نشان دهد، مطلوب است.

بيشتر آثار علمي نشان مي‌دهند كه به‌طوركلي، ورزش به ايمني كمك مي‌كند. افرادي كه به‌طور منظم و در حد متوسط ورزش مي‌كنند، معمولا نسبت‌به افراد بي‌تحرك كمتر دچار سرماخوردگي و ويروس‌هاي ديگر مي‌شوند. مطالعات معدودي نشان مي‌دهند، اگر بازوي خود را در ساعات پيش از دريافت واكسن آنفولانزا ورزش دهيد، احتمالا نسبت‌به حالتي كه بازوي شما درحالت استراحت بوده باشد، پاسخ آنتي‌بادي قوي‌تري حاصل مي‌كنيد.

البته پيشنهاداتي نيز وجود داشته است كه تحت شرايط خاص، ورزش ممكن است پاسخ ايمني را تضعيف كند. برخي پژوهش‌هاي اپيدميولوژيك و داستان‌هاي شخصي از ورزشكاران حاكي‌از آن است كه ورزش شديد و طاقت‌فرسا ممكن است در كوتاه‌مدت ازانديشه متخصصين ايمني مضر باشد. براي مثال، شركت‌كنندگان دوي مارتن ابتلا به سرماخوردگي پس از مسابقه را با نرخ‌هاي بالايي گزارش مي‌كنند؛ اگرچه برخي فيزيولوژيست‌ها گمان مي‌كنند اشكالات تنفسي پس از مسابقه عفونت نبوده و التهابي هستند.

ورزشكاران ممتاز معمولا نرخ پايين‌تر واكسيناسيون براي آنفولانزا و وضعيت‌هاي ديگر را گزارش مي‌كنند. علت آن است كه بسياري از آن‌ها نگران هستند كه واكسيناسيون موجب بروز عوارض جانبي شود كه بر عملكرد ورزشي آن‌ها اثر داشته باشد. اما پژوهشگران موفق به جلب مشاركت ۴۵ ورزشكار زن و مرد ممتاز، جوان و داراي آمادگي جسماني بالا شدند. ورزشكاران شركت‌كننده از شاخه‌هاي ورزشي مختلفي مانند ماراتن، كشتي، پرتاب چكش و ورزش‌هاي تيمي مانند بسكتبال و بدمينتون بودند. تمامي داوطلبان در دوره‌ي مطالعه، در ميانه‌ي فصل رقابت خود بودند.

در اولين مطالعه كه در ماه ژانويه در مجله‌ي Brain, Behavior, and Immunity منتشر شد، پژوهشگران اميدوار بودند مشخص كنند كه آيا ورزشكار بودن و داشتن آمادگي جسماني بالا پاسخ ايمني افراد جوان دربرابر واكسن آنفولانزا را تقويت يا تضعيف مي‌كند. دانشمندان ۲۵ جوان سالم و غيرورزشكار را نيز به‌عنوان گروه كنترل درانديشه متخصصين گرفتند. از تمامي اين افراد نمونه‌ي خون گرفته شد. پس از آن، همه‌ واكسن آنفولانزا را دريافت كردند و هرگونه عوارض جانبي را كه احساس مي‌كردند نظير درد بازو، يادداشت مي‌كردند. شركت‌كنندگان براي انجام خون‌گيري در يك هفته، دو هفته و شش ماه پس از واكسيناسيون به آزمايشگاه مراجعه كردند. پژوهشگران نمونه‌هاي خون را براي آنتي‌بادي‌ها و سلول‌هاي ايمني ضدآنفولانزا مورد مطالعه قرار دادند.

پژوهشگران مقادير قابل‌توجهي از سلول‌هاي مذكور را در خون ورزشكاران خصوصا در هفته‌ي اول پس از دريافت واكسن مشاهده كردند كه اين زماني بود كه در آن واكنش‌هاي سلولي همه‌ي افراد به اوج خود رسيد. مارتينا سستر، ايمونولوژيست دانشگاه زارلاند و يكي از نويسندگان مطالعه مي‌گويد: «پاسخ ايمني افراد ورزشكار نسبت‌به افراد جوان ديگر قوي‌تر بود كه احتمالا محافظت بهتري دربرابر عفونت آنفولانزا فراهم مي‌كند.»

پژوهشگران گمان مي‌كنند سيستم ايمني ورزشكاران به‌خاطر تقاضاي جسمي روزانه و آسيب‌هاي ناشي‌از ورزش قوي‌تر بوده و از تنظيم دقيق‌تري برخوردار است. بنابراين، پاسخ موثرتري دربرابر واكسن بروز مي‌دهد.

اما نتايج مطالعه‌ي نخست درحالي‌كه قابل‌توجه است، اثرات حاد ورزش و اينكه آيا يك جلسه ورزش شديد ممكن است واكنش بدن دربرابر واكسن را درجهت مثبت يا منفي تغيير دهد، مورد مطالعه قرار نداده است. بنابراين، براي دومين مطالعه كه در ماه جولاي در مجله‌ي Medicine & Science in Sports & Exercise منتشر شد، دانشمندان مجددا به همان داده‌ها بازگشتند اما اين بار تنها روي واكنش‌هاي ايمني ورزشكاران تمركز كردند. آن‌ها تعداد سلول‌هاي ايمني و آنتي‌بادي‌ها را در ورزشكاراني كه واكسن آنفولانزا را طي دو ساعت پس از آخرين جلسه ورزش خود دريافت كرده بودند با ورزشكاراني كه يك روز پس از آخرين تمرين خود واكسن را دريافت كرده بودند، مقايسه كردند.

اگر تمرين ورزشي شديد، واكنش‌هاي ايمني را تضعيف كند، انتظار مي‌رود ورزشكاران گروه اول نسبت‌به كساني كه پس از استراحت طولاني‌تري واكسن را دريافت كردند، سلول‌هاي ايمني جديد كمتري داشته باشند. اما پژوهشگران هيچ تفاوتي پيدا نكردند. واكنش ايمني ورزشكاراني كه بالافاصله پس از ورزش واكسن را دريافت كرده بودند با ورزشكاراني كه يك روز پس از ورزش براي دريافت واكسن مراجعه كرده بودند، مشابه بود. يك جلسه ورزش شديد قبل از دريافت واكسن پاسخ ايمني را نه تقويت و نه تضعيف كرد. دكتر سستر مي‌گويد درمجموع، اين دو مطالعه به ما مي‌گويند كه آمادگي جسماني احتمالا محافظت حاصل از واكسن را در ما تقويت مي‌كنند و اهميتي ندارد كه قبل از دريافت واكسن با چه شدتي يا چه زماني ورزش كرده باشيم.

البته مطالعات فوق روي ورزشكاران ممتاز و رقابتي تمركز داشته‌اند كه بسياري از ما چنين نيستيم. اما دكتر سستر معتقد است حتي ورزشكاران تفريحي احتمالا نسبت‌به افراد بي‌تحرك واكنش‌هاي بهتري دربرابر واكسن آنفولانزا سازماندهي مي‌كنند. به همين ترتيب، او و همكارانش انتظار دارند آمادگي جسماني بالا پاسخ ايمني را دربرابر واكسن‌هاي ديگر ازجمله واكسني كه براي كوويد ۱۹ ساخته شود، نيز بهبود بخشد. اگرچه براي تأييد اين موضوع لازم است روي واكسني كه احتمالا در آينده براي كوويد ۱۹ ساخته مي‌شود، مطالعاتي انجام شود.