هرآنچه بايد درباره حافظه Optane اينتل بدانيد

حافظه‌هاي Optane اينتل راهكاري براي افزايش درخورتوجه سرعت رايانه هستند. حافظه‌هاي مذكور اين امكان را فراهم مي‌آورند بدون كاهش ظرفيت حافظه‌ي ذخيره‌سازي اصلي دستگاه، سرعت عملكرد رايانه‌ي شما چندبرابر شود. تركيب حافظه‌هاي Optane و پردازنده‌هاي نسل هفتم و جديدتر اينتل، افزايش سرعت اجراي اپليكيشن‌ها و بازي‌ها و بهبود سرعت بارگذاري مراحل بازي‌ها و سرعت بيشتر در بارگذاري صفحات وب را تضمين مي‌كند.

با وجود مزاياي فراوان اين نوع جديد از حافظه، بسياري از افراد با حاظه‌ي Optane آشنا نيستند. علاوه‌براين، يكي از سؤالات رايج متخصصان اين است كه حافظه‌ي Optane چه تفاوتي با حافظه‌ي رم و ديسك‌هاي سخت و حافظه‌هاي حالت جامد (SSD) رايج دارد. درادامه، به اين پرسش‌ها پاسخ مي‌دهيم.

ابتدا بياييد به كاركرد حافظه‌ي رم و ديسك سخت و حافظه‌هاي حالت جامد (SSD) در رايانه‌ها نگاهي بيندازيم. همان‌‌طوركه مي‌دانيد، ديسك سخت و حافظه‌ي حالت جامد (SSD) ازجمله حافظه‌هاي غيرفرار هستند؛ بدين‌معني كه حتي پس از قطع جريان برق، اطلاعات در اين نوع از حافظه‌ها باقي مي‌مانند. درمقابل، حافظه‌ي رم ازجمله حافظه‌هاي فرار است و پس از قطع برق، اطلاعات ذخيره‌شده در آن پاك مي‌شوند.

در رايانه‌هاي ما، معمولا اطلاعاتي كه بايد به‌سرعت پردازش شوند، در حافظه‌ي رم بارگذاري مي‌شوند كه سرعت زيادي دارد تا پردازنده‌ي رايانه بتواند سريعا به آن‌ها دسترسي پيدا كند. براي مثال، مي‌توان به برنامه‌هاي در حال اجرا اشاره كرد. درمقابل، آن دسته از فايل‌ها و برنامه‌ها كه در حال پردازش نيستند، روي ديسك سخت يا حافظه‌ي حالت جامد باقي مي‌مانند كه در مقايسه با حافظه‌ي رم كُندتر هستند.

اشكال اين است كه ديسك‌هاي سخت رايج و حتي حافظه‌هاي حالت جامد به‌مراتب كُندتر از حافظه‌ي رم هستند و استفاده از آن‌ها به‌عنوان حافظه‌ي رم مجازي، باعث كُندترشدن عملكرد رايانه مي‌شود. در چنين حالتي، امكان توقف ناگهاني برنامه‌ها و اشكالاتي از اين قبيل بيشتر مي‌شود؛ اشكالاتي كه تأثير منفي بر روند استفاده از رايانه مي‌گذارند.

كاربراني كه با سناريوي مذكور روبه‌رو مي‌شوند، اغلب مجبور‌ند ظرفيت حافظه‌ي رم خود را افزايش دهند؛ اما حافظه‌ي Optane راه‌حل جديدي پيش روي اين دسته از متخصصان قرار مي‌دهد. حافظه‌ي Optane هم ازجمله حافظه‌هاي غيرفرار است و اطلاعات ذخيره‌شده در آن پس از قطع برق، همچنان حفظ مي‌شوند؛ اما وجه تمايز Optane با ديگر حافظه‌هاي غيرفرار سرعت بيشتر آن است. اين حافظه‌ها به‌منزله‌ي پُلي ميان حافظه‌ي رم و ديگر انواع حافظه‌ي غيرفرار (ديسك سخت يا حافظه‌ي حالت جامد) عمل مي‌كنند؛ بدين‌ترتيب كه فايل‌ها و اپليكيشن‌هاي پركاربرد در اين حافظه ذخيره مي‌شوند تا در زمان نياز، به‌سرعت به حافظه‌ي رم منتقل شوند.

حافظه‌ي Optane از سه بخش تشكيل شده است. بخش اول، ماژول حافظه‌اي است كه با فناوري 3D XPoint توليد مي‌شود. حافظه‌هاي توليدشده با فناوري 3D XPoint، به‌مراتب بازدهي بيشتري در مقايسه با حافظه‌هاي NAND رايج دارند. به‌طور فرضي، سرعت و دوام حافظه‌هاي توليد‌شده با فناوري 3D XPoint، هزاربرابر بيشتر از حافظه‌هاي NAND است؛ هرچند در استفاده‌ي روزمره، محدوديت عملكرد گذرگاه حافظه (Memory Bus) باعث مي‌شود اختلاف كمتري بين سرعت حافظه‌هاي 3D XPoint و NAND را شاهد باشيم.

براساس ادعاي اينتل، در استفاده‌ي روزمره حافظه‌ي‌هاي Optane ازانديشه متخصصين آي‌آپس يا همان مليات‌هاي ورودي و خروجي در هر ثانيه (Input/output operations per second)، به‌طور ميانگين ۴/۴۲ برابر سريع‌تر از حافظه‌هاي NAND عمل مي‌كنند. تأخير در عملكرد حافظه‌ي جديد نيز ۶/۴۴ برابر كمتر از حافظه‌هاي NAND است. همچنين، در مقايسه‌ با حافظه‌هاي حالت جامد كه از درگاه SATA استفاده مي‌كنند، متخصصان مي‌توانند تا ۱۰ برابر سرعت بيشتري تجربه كنند.

راهكار ارتباطي اختصاصي و نرم‌افزار هوشمندي كه اينتل طراحي و ارائه كرده است، ديگر جزء تشكيل‌دهنده‌ي Optane است. به‌لطف اين نرم‌افزار، حافظه‌ي Optane به‌طور هوشمند خود را با عادات متخصصان تطبيق مي‌دهد و مي‌تواند برنامه‌ها و فايل‌هاي پركاربرد را در خود ذخيره كند. بدين‌ترتيب، افزايش سرعت و بهره‌روي رايانه تضمين خواهد شد.

همان‌طوركه توضيح داديم، يكي از وجوه تمايز اصلي حافظه‌ي Optane با حافظه‌ي رم، ماهيت غيرفرار آن است. يكي ديگر از تفاوت‌ها، شكل ظاهري اين دو نوع حافظه است. در‌حالي‌كه حافظه‌ي Optane به درگاه M.2 مادربرد وصل مي‌شود، حافظه‌ي رم شيارهاي (اسلات) اتصال خود را دارد.

حافظه‌ي Optane نصب شده روي شيار M.2

نكته‌ي ديگر اين است كه با وجود سرعت درخورتوجه حافظه‌ي Optane، سرعت حافظه‌ي رم به‌مراتب بيشتر از اين نوع حافظه است. براي مثال، در حافظه‌هاي رم از نوع DDR4 2133، سرعت انتقال اطلاعات تا ۱۷ گيگابايت‌بر‌ثانيه مي‌رسد و در نمونه‌ي DDR4 3200، دستيابي به سرعت ۲۵/۶ گيگابايت‌بر‌ثانيه هم امكان‌پذير است؛ اما در حافظه‌هاي Optane، اين رقم حداكثر ۱/۴۵ گيگابايت‌بر‌ثانيه است.

اينتل حافظه‌هاي Optane را با ظرفيت‌هاي ۱۶ و ۳۲ و ۶۴ گيگابايت ارائه مي‌كند. اين حافظه‌ها در فرم ۸۰ ميلي‌متري عرضه و روي درگاه M.2 نصب مي‌شوند. مشخصات حافظه‌ي Optane در فرم ۴۲ ميلي‌متري نيز در سايت اينتل درج شده است؛ اما در‌حال‌حاضر فروخته نمي‌شود. در جدول زير، مشخصات حافظه‌هاي عرضه‌شده‌ي اينتل و ارزش‌هاي آن‌ها درج شده است.

*حداكثر سرعت خواندن و نوشتن تصادفي برحسب «عمليات‌هاي خروجي و ورودي بر ثانيه» براي كل فضاي حافظه ذكر شده‌اند.

برنامه‌ي اينتل براي متخصصان تركيب حافظه‌ي Optane و ديسك‌هاي سخت سنتي پرظرفيت است. به‌كمك اين راهكار، متخصصان مي‌توانند با هزينه‌اي كمتر هم به حافظه‌اي با ظرفيت بيشتر دسترسي داشته‌ باشند و هم عملكرد سريعي تجربه كنند. به‌ادعاي اينتل، عملكرد پايه‌ي رايانه‌ها به‌كمك حافظه‌ي جديد تا ۲۸ درصد افزايش پيدا مي‌كند. سرعت ذخيره‌سازي اطلاعات نيز حداكثر ۱۴ برابر بيشتر از حافظه‌هاي دائمي سنتي خواهد بود. نرم‌افزارهايي مانند Microsoft Outlook تا ۶ برابر سريع‌تر اجرا مي‌شوند و عملكرد مرورگر كروم هم پنج‌برابر سريع‌تر خواهد بود. درزمينه‌ي بازي‌ها، سرعت اجراي بازي‌ها ۱۸ درصد بيشتر مي‌شود و سرعت بارگذاري مراحل بازي نيز تا ۵۸ درصد افزايش پيدا مي‌كند.

حال بياييد دو رايانه با دو پيكربندي حافظه‌ي متفاوت را با يكديگر مقايسه كنيم. براي خريد ديسك سخت دوترابايتي ۲/۵ اينچي (حدودا ۷۵ دلار) و يك حافظه‌ي Optane با ظرفيت ۳۲ گيگابايت (حدودا ۸۵ دلار) و يك ماژول رم DDR4 3200 با ظرفيت هشت گيگابايت (حدودا ۳۵ دلار)، درمجموع كمتر از ۲۰۰ دلار هزينه خواهيد كرد. درمقابل، براي تهيه‌ي حافظه‌ي حالت جامد دوترابايتي با همراهي از شيار M.2 (حدودا ۳۴۵ دلار) و دو ماژول رم هشت‌گيگابايتي از نوع DDR4 3200 (حدودا ۷۰ دلار)، درمجموع بيش از ۴۰۰ دلار هزينه پرداخت مي‌كنيد. در مثال مذكور، واضح است تركيب حافظه‌ي Optane با حافظه‌ي رمِ كمتر و ديسك سخت هزينه‌ي كمتري به متخصص تحميل خواهد كرد؛ با‌اين‌حال، استفاده از حافظه‌ي Optane بدين‌معني است كه تنها فايل‌ها و برنامه‌هاي پرمصرف سريع‌تر اجرا خواهند شد و براي بازكردن برخي فايل‌ها بايد بيشتر صبر كنيد. 

شايان ذكر است انتخاب نهايي به نحوه‌ي استفاده‌ي متخصص از رايانه بستگي دارد. آن‌ دسته از متخصصاني كه به سرعت زياد نياز چنداني ندارند و براي امور روزمره‌اي همچون مرور صفحات وب، تايپ، تماشاي فيلم و انجام بازي‌هاي ساده از رايانه استفاده مي‌كنند، احتمالا تركيب ارزان‌تر را انتخاب مي‌كنند. درمقابل، افرادي كه به حافظه‌ي رم و سرعت بيشتر حافظه‌ي ذخيره‌سازي نياز دارند، احتمالا ترجيح مي‌دهند از حافظه‌ي رم بيشتر و حافظه‌ي حالت جامد با ظرفيت بيشتر استفاده كنند. البته الزامي وجود ندارد خود را به دو تركيب گفته‌شده محدود كنيم، درواقع، تركيب حافظه‌هاي حالت جامد و حافظه‌ي Optane و حافظه‌ي رم بيشتر مي‌تواند عملكرد فوق‌العاده‌اي را ارائه كند.

آيا تجربه‌ي استفاده از حافظه‌هاي Optane را داريد؟ آيا تمايل داريد از رايانه‌اي مجهز به اين نوع حافظه استفاده كنيد؟ انديشه متخصصينات خود را با ما و ديگر متخصصان اخبار تخصصي، علمي، تكنولوژيكي، فناوري مرجع متخصصين ايران به‌اشتراك بگذاريد.