هر آنچه بايد درباره اصطلاحات رايج عكاسي بدانيم
شايد گاهي در انجمنهاي عكاسي يا يادگيريهاي ويدئويي با كلمات و اصطلاحات ظاهراً پيچيده عكاسي برخورد كرده باشيد. معمولاً در ابتدا اين اصطلاحات كمي گيجكننده هستند. براي رسيدن به دركي عميق از عكاسي بهتر است در ابتدا با اصطلاحات رايج آن آشنا شويد. در اين مقاله با اصطلاحات متداول عكاسي آشنا خواهيد شد.
عكاسي (Photography)
در ابتدا بهتر است با واژه عكاسي شروع كنيم كه پسزمينه جذابي دارد. كلمه «photo» (عكس) برگرفته از كلمهاي يوناني به معناي نور و كلمه «graph» برگرفته از كلمه يوناني ديگري به معني ترسيم است. درنتيجه ترجمه تحتاللفظي كلمه انگليسي photography ترسيم نور است. در اين فرايند نور ازطريق واسطهاي فيزيكي مثل فيلم يا واسطه الكترونيكي ميكروچيپ دريافت ميشود تا تصويري قابل ذخيرهسازي، اشتراكگذاري و قابل تكثير توليد شود. نور ازطريق لنزها متمركز ميشود. لنزها تركيبي از چند عدسي هستند كه براي رسيدن به تصويري واضح به شيوهاي خاص تنظيم شدهاند.
AEB يا براكتينگ نوردهي خودكار (Auto Exposure Bracketing)
اغلب اوقات هدف عكاسها ثبت تصوير با نوردهي مناسب است. تصويري كه نه زياد تاريك باشد نه زياد روشن. بااينحال گاهي ممكن است بخواهيد تغييراتي را در چشمانداز عكاسي ايجاد كنيد؛ در اين شرايط ميتوانيد از AEB يا براكتينگ استفاده كنيد. با اين روش ميتوانيد تصاوير خوبي را در شرايط نور كم يا زياد ثبت كنيد. همچنين بعدا ميتوانيد تصاوير را در نرمافزارهايي مثل لايتروم يا فتوشاپ تركيب كنيد و از بهترين بخش هر تصوير براي رسيدن به تصوير نهايي استفاده كنيد.
گشودگي ديافراگم (Aperture)
گشودگي ديافراگم به معني ميزان باز شدن لنز دوربين است. هرچقدر گشودگي ديافراگم بيشتر باشد، به نور كمتري براي عكاسي يا مدت زمان شاتر كمتر براي جمعآوري نور كافي نياز داريد. براي درك بهتر مفهوم گشودگي ديافراگم دو سطل را در باران در انديشه متخصصين بگيريد كه قطر كف آنها ۱۰ سانتيمتر است. قطر قسمت فوقاني يكي از سطلها ۱۰ سانتيمتر است درحاليكه قطر قسمت فوقاني ديگر تنها يك سانتيمتر است. كدام سطل زودتر پر ميشود؟ قطعاً سطلي كه قطر دهانه آن ده سانتيمتر است. همين مسئله براي گشودگي ديافراگم عريضتر صدق ميكند. در اين حالت نور با سرعت بيشتري به لنز برخورد ميكند.
براي تنظيم ميزان گشودگي ديافراگم روي دوربين بايد عدد آن را ببينيد. هرچقدر اين عدد كوچكتر باشد بهتر است. درنتيجه لنزي با گشودگي ديافراگم f/1.8 بيشتر از لنزي با حداكثر گشودگي ديافراگم f/4 باز ميشود. اگر گشودگي ديافراگم لنز شما به صورت محدوده f/3.5-5.6 نمايش داده ميشود يعني لنز در حالت كوچك نمايي حداكثر به اندازه f/3.5 و در حالت بزرگنمايي به اندازه f/5.6 باز ميشود.
اولويت گشودگي ديافراگم (Aperture Priority)
با قرار دادن دوربين در حالت Aperture Priority (در دوربينهاي نيكون، A و در دوربينهاي كانن، Av)، دوربين سرعت شاتر و ايزوي مناسب را به صورت خودكار تنظيم ميكند اما تغيير گشودگي ديافراگم به خود عكاس محول ميشود.
نكته: در صورت استفاده از حالت Auto-ISO دوربين به صورت خودكار ايزو را تنظيم ميكند.
براي مثال اگر ميخواهيد تصاويري از كودكان با پسزمينه محو و خارج از فوكوس بگيريد ميتوانيد دوربين خود را در حالت Aperture Priority قرار داده، لنز خود را تا آخرين حدد ممكن اخبار تخصصي كنيد و گشودگي ديافراگم يا عدد f را روي كمترين مقدار ممكن قرار دهيد. حالا روي كودكان يا هر سوژه موردانديشه متخصصين ديگري اخبار تخصصي كنيد و عكس را ثبت كنيد.
در صورتي كه بخواهيد چشماندازهايي با وضوح بالا را ثبت كنيد هم ميتوانيد از حالت اولويت گشودگي ديافراگم استفاده كنيد با اين تفاوت كه لنز خود را دور كنيد و مقدار گشودگي ديافراگم را بين f/8 يا f/11 تنظيم كنيد تا بخش زيادي از تصوير در فوكوس قرار بگيرد.
با عكاسي در حالت اولويت ديافراگم ميتوانيد گشودگي ديافراگم مناسب را به دلخواه انتخاب كنيد درحاليكه سرعت شاتر و ايزو را دوربين به صورت خودكار تنظيم ميكند.
فوكوس (Focus)
زماني كه چشم روي سوژهاي كه در فاصله كمي قرار دارد، تمركز ميكند، اشيا پشت يا جلوي آن بهصورت تار ديده ميشوند. فوكوس در دنياي عكاسي نيز به موردي مشابه اشاره ميكند. با كاهش فاصله از سوژه، پس از فوكوس روي آن، اشيا پيش و پس از سوژه رفتهرفته تار و تارتر ميشوند و بهاصطلاح بوكه ميشوند. بهخاطر داشته باشيد كه نقطه فوكوس همواره شارپترين حالت از سوژه را نمايش ميدهد.
حالت بالب (Bulb Mode)
از Bulb Mode ميتوانيد براي نوردهيهاي طولاني استفاده كنيد. در اين حالت با فشردن كليد شاتر، دوربين شاتر را باز كرده و سپس با رها كردن كليد آن را ميبندد. از اين حالت ميتوانيد براي عكاسي به كمك كنترل ريموت استفاده كنيد و از نلرزيدن دوربين اطمينان پيدا كنيد.
برنينگ (Burning)
برنينگ به معني تيره كردن بخشهايي از عكس به صورت گزينشي است. نام اين اصطلاح از تكنيك به كاررفته براي نگاتيوهاي عكس در تاريكخانه گرفته شده است اما امروزه ميتوان اين كار را بهراحتي در نرمافزارهاي فتوشاپ، لايتروم يا هر نرمافزار پردازش تصوير ديگري انجام داد.
سمت چپ: تصوير اصلي را نشان ميدهد و از تكنيك برنينگ براي تاريك كردن برخي نواحي و افزايش كنتراست در سمت راست تصوير استفاده شده است.
چيمپينگ (Chimping)
چيمپينگ به معني مطالعه منظم و بيدليل عكسها روي صفحهنمايش LCD دوربين است. البته اين عادت ضرر زيادي ندارد اما بهتر است دست از اين كار برداريد؛ زيرا ممكن است حواستان از محيط اطراف پرت شود و تنها روي صفحهنمايش متمركز شويد. براي دست كشيدن از اين عادت ميتوانيد حالت مرور خودكار دوربين خود را غيرفعال كنيد و تنها در صورت نياز تصاوير خود را مطالعه كنيد.
اعوجاج رنگي (Chromatic Aberration)
لنز دوربين با متمركز ساختن نورهاي ورودي كار ميكند. بااينحال گاهي اوقات رنگهاي مختلف نور به دليل ساختار متفاوت لنزها رفتار عجيبي را از خود نشان ميدهند. اين مسئله ميتواند منجر به پديدهاي به نام اعوجاج رنگي شود. اين اتفاق تنها در لنزها رخ نميدهد بلكه ميكروسكوپها، تلسكوپها و ديگر دستگاههايي كه با لنز سروكار دارند با اين اشكال روبهرو ميشوند. در صورت بروز اعوجاج رنگي ممكن است رگههايي از رنگ بنفش يا سبز را در لبههاي اشياء يا نواحي تار نزديك به قاب تصوير ببينيد. اين اعوجاج در عكاسي با گشودگيهاي ديافراگم عريض بيشتر خود را نشان ميدهد. البته ميتوان اين اشكال را بهراحتي با ابزارهايي مثل فتوشاپ و لايتروم برطرف كرد.
كليپينگ يا بلينكيز (Clipping or Blinkies)
اغلب تصاوير را ميتوان در نرمافزارهاي لايتروم يا فتوشاپ ويرايش كرد؛ اما در صورتي كه بخشهايي از تصوير مانند نقاط چشمكزن ظاهر شود يعني دادهاي براي ويرايش اين تصاوير وجود ندارد.
اين اشكال در هيستوگرام در قسمت منتهي اليه سمت راست ظاهر ميشود. اين بخشها معمولاً داراي نوردهي بيش از حد يا بسيار كم هستند بهطوريكه نميتوانند هيچ چيز را پوشش دهند. اين اشكال اهميت مطالعه نوردهي براي حفظ جزئيات در برخي نواحي را نشان ميدهد.
تركيببندي (Composition)
اصطلاح كمپوزيسيون (فرانسوي) يا تركيببندي به كل محتواي عكس اشاره دارد. تركيببندي شامل تمام عناصري كه در تصوير وجود دارند، زاويه عكس، فاصله كانوني، بوكه مطلوب و به صورت كلي تمام نواحي تصوير است. تصاويري با تركيببندي خوب داراي عناصري هستند كه براي تكميل يك عكس يا روايت با يكديگر تعامل دارند: سوژه، پيشزمينه، پسزمينه و هر چيز ديگري كه در تناسب با اجزاي ديگر تصوير باشد.
براي رسيدن به تركيببندي خوب ميتوانيد از تكنيكهايي مثل خطوط راهنما براي هدايت چشم به بخش خاصي از تصوير استفاده كنيد. تركيببندي خوب نهتنها زمانبر است و نياز به تمرين دارد بلكه مطالعه آثار عكاسها و همچنين نقاشها و تصويرسازهاي ديگر هم به دستيابي به تركيببنديهاي خوب كمك ميكنند.
تركيببندي به كل تصوير اطلاق ميشود نه صرفاً سوژه. براي رسيدن به تركيببندي مناسب به تمام اجزاي تصوير از جمله منابع نور، عناصر پسزمينه و ديگر المانها مثل خطوط راهنما دقت كنيد تا به تركيببندي كلي خوبي دست پيدا كنيد.
عمق ميدان (Depth Of Field)
در اينجا دوباره بايد به ديافراگم اشاره كنيم. خاطرتان هست كه با بازتر شدن ديافراگم، دامنه فوكوس كاهش پيدا ميكرد؟ به همان ميزان از تصوير كه در فوكوس قرار دارد، عمق ميدان گفته ميشود.
پسزمينه عكسهاي پرتره عموماً نرم و فاقد جزئيات هستند و به اصطلاح بوكه شدهاند و اين اتفاق بهمعني عمق ميدان سطحي است. از طرف ديگر در عكاسي طبيعت يا لندسكيپ (Landscape)، قسمت بيشتري از تصوير در فوكوس قرار ميگيرد كه به آن عمق ميدان عريض گفته ميشود. در اين حالت، جزئيات تصوير از فواصل مختلف و بيشتري ثبت ميشوند.
مشاهده ميكنيد بخشي از زمين و يك گل در فوكوس قرار دارند درحاليكه ديگر نقاط تصوير خارج از فوكوس و تار هستند. به اين جلوه عمق ميدان سطحي ميگويند.
داجينگ (Dodging)
داجينگ به معني روشن كردن برخي قسمتهاي تصوير به صورت گزينشي است. نام اين اصطلاح هم مانند برنينگ برگرفته از تكنيكهاي به كاررفته در تاريكخانه است اما امروزه اين كار را ميتوان بهراحتي در نرمافزارهاي لايتروم و فتوشاپ انجام داد.
قبل از داجينگ
پس از داجينگ: زني كه پوشش تيره دارد بدون تأثير بر ديگر بخشهاي عكس روشنتر شده است. براي اين تكنيك از Adjustment Brush در Lightroom استفاده شده است.
دايناميك رنج (Dynamic Range)
دايناميك رنج به تفاوت بين روشنترين و تاريكترين بخشهاي عكس گفته ميشود. نام ديگر آن محدوده كنتراست است. چشم انسان دايناميك رنج فوقالعادهاي دارد بهطوريكه ميتواند اشياي بسيار روشن و بسيار تاريك را به صورت همزمان ببيند. اگر در اتاقي ايستاده باشيد و در روزي آفتابي از پنجره به بيرون نگاه كنيد آسمان را به رنگ آبي روشن ميبينيد در اين حالت ميتوانيد اشياي اتاق را هم با وضوح خوبي ببينيد.
دوربينها هم معمولاً مناطق بسيار روشن يا بسيار تاريك را ميبينند و ثبت ميكنند اما نميتوانند اين كار را به صورت همزمان انجام دهند. براساس مثال پنجره، از نگاه دوربين اشيايي كه خارج از پنجره قرار دارند روشن به انديشه متخصصين ميرسند اما اشياي داخل اتاق تاريك ديده ميشوند يا برعكس اتاق روشن ديده ميشود درحاليكه چشم انداز بيرون بسيار روشنتر از اتاق است.
دوربينهاي ديجيتال مدرن هنوز با ديد چشم فاصله دارند اما دايناميك رنج آنها بيشتر از مدلهاي قديمي است. اين دوربينها در تنظيم نوردهي بهبود يافتهاند. از طرفي با نرمافزارهاي كامپيوتري ميتوانيد بسياري از جزئيات مناطق تاريك را برگردانيد.
تصوير اصلي
تصوير اصلي (بالا) كاملاً تاريك است اما حسگر دوربين دادههاي بيشتري را به ثبت رسانده است. با عكاسي در حالت RAW ميتوانيد بسياري از اطلاعات مربوط به نواحي تاريك را در لايت روم اصلاح كنيد.
نوردهي (Exposure)
نوردهي به مجموع نور ورودي به حسگر براي يك فريم يا يك شات گفته ميشود. نوردهي يا اكسپوژر را ميتوان با تنظيمات مثلث نوردهي محاسبه كرد: ايزو، گشودگي ديافراگم و سرعت شاتر. عكاسها اغلب درباره نوردهي كم يا زياد تصوير مباحثه ميكنند و تقريباً ميتوان گفت خروجي باكيفيت عكاسي به نوردهي مناسب وابسته است. نوردهي در معناي كلي به معني ميزان روشني يا تاريكي تصوير است و با اينكه برخي تصاوير داراي بخشهاي بسيار روشن و بخشهاي بسيار تاريك هستند كل اين مباحثه زير چتر اصطلاح نوردهي قرار ميگيرد.
با فشردن كليد شاتر در دوربين در واقع در حال نوردهي به حسگر هستيد. ميزان نور ورودي هم به اندازه گشودگي ديافراگم لنز، مدت زمان باز نگهداشتن شاتر و حساسيت ايزوي حسگر ديجيتال دوربين وابسته است.
تصوير با نوردهي مناسب نه زياد تاريك نه زياد روشن است. گاهي عكاسها به صورت عمدي و به دلايل خاص هنري تصاويري با نوردهي كم يا زياد را ثبت ميكنند.
جبران نوردهي (Exposure Compensation)
جبران نوردهي روشي براي تنظيم سريع روشنايي تصوير هنگام عكاسي در حالت نيمه خودكاري مثل اولويت ديافراگم (Aperture Priority)، اولويت شاتر (Shutter Priority) يا حالت خودكار برنامه (Program Auto) است. اگر تصوير ثبتشده روي صفحهنمايش (يا هيستوگرام) بيش از اندازه روشن به انديشه متخصصين ميرسد ميتوانيد از Exposure Compensation براي تنظيم نوردهي استفاده كنيد. تنظيم اين مقدار به مقداري منفي مثل ۱- يا ۲- باعث ميشود تصوير بعدي تاريكتر ظاهر شود. همين اصل را ميتوان براي مقادير بالاتر و روشن كردن تصاوير بعدي اعمال كرد.
نكته: پس از اتمام كار Exposure Compensation را به صفر برگردانيد وگرنه ممكن است بقيه تصاويرتان زياد تاريك يا زياد روشن شوند.
لانگ اكسپوژر (نوردهي طولاني، Long Exposure)
لانگ اكسپوژر علاوهبراينكه به ميزان نوردهي سنسور اشاره ميكند، تكنيكي در عكاسي نيز بهشمار ميرود. از لانگ اكسپوژر زماني استفاده ميشود كه سنسور بهمدت طولاني درمعرض نوردهي قرار بگيرد. اين كار عموماً ازطريق كاهش سرعت شاتر عموماً اين كار در محيطهايي با نور كم انجام ميشود تا بيشترين ميزان نور دريافت و بهطبع آن جزئيات تصوير افزايش پيدا كند.
تكنيك لانگ اكسپوژر به شيوهاي از عكاسي (عموماً طبيعت و لندسكيپ) گفته ميشود كه در آن عكاس براي ثبت تصويري دنبالهدار از سوژههاي متحرك، از سرعت شاتر كم استفاده ميكند. براي مثال در اينحالت چراغ خودروها كشيده و كمي تار ميشوند كه در نوع خود زيبايي جذابي به سوژه ميبخشد. براي عكاسي نجوم نيز از تكنيك لانگ اكسپوژر استفاده فراواني ميشود.
اف استاپ يا عدد اف (F-Stop، F-Number)
اف استاپ يا عدد اف به مقياسي براي اندازهگيري مقدار نور ورودي ازطريق دريچه ديافراگم گفته ميشود. اين مقياس با تقسيم فاصله كانوني لنز بر قطر باز شدن آن محاسبه ميشود. براي درك بهتر اين مقياس مثال ذيل را درانديشه متخصصين بگيريد:
باز شدن اندك
- لنز: ۱۰۰ ميليمتر
- قطر دريچه ديافراگم: ۱۰ ميليمتر (هرچقدر كوچكتر باشد نور كمتري وارد ميشود)
- درنتيجه عدد اف برابر است با f/10
باز شدن بيشتر
- لنز: ۱۰۰ ميليمتر
- قطر دريچه ديافراگم: ۵۰ ميليمتر(هر چقدر قطر بيشتر باشد نور بيشتري وارد ميشود)
- درنتيجه عدد اف برابر است با f/2
فرض كنيد يك پيتزا را به ده برش تقسيم كردهايد. يك دوم پيتزا قطعاً بيشتر از يك دهم پيتزا است. لنز هم به همين طريق كار ميكند. f/2 امكان ورود نور بيشتري را نسبت به f/10 ميدهد. اف استاپ كوچكتر مثل f/1.8 به اين معني است كه با گشودگي ديافراگم عريض در حال عكاسي هستيد و درنتيجه نور بيشتري وارد دوربين ميشود و اف استاپ بزرگتر مثل f/16 نشاندهنده گشودگي ديافراگم اندك و ورود نور كم به دوربين است.
لنزهايي كه مقادير اف استاپ اندكي دارند در موقعيتهاي كم نور مناسب هستند زيرا امكان ورود نور بيشتري را ميدهند و در اين صورت ميتوان حتي بدون نياز به فلش هم عكاسي كرد. مقدار اف استاپ كمتر همچنين بوكه يا پسزمينه تارتري را توليد ميكند.
اين تصوير در ساعتهاي اوليه صبح با نور بسيار كمي ثبت شده است. براي اين تصوير از اف استاپ f/1.8 استفاده شد تا بدينترتيب نور بيشتري ازطريق لنز به حسگر برخورد كند.
دستي (Manual)
زماني كه عكاس حالت دستي دوربين خود را فعال ميكند، تمامي وظايف مربوط به نوردهي را بهدوش ميكشد. در اين حالت تنظيماتي چون سرعت شاتر، ايزو و ديافراگم بهطور كامل بهوسيله عكاس تعيين ميشود.
افزونبراين، واژه دستي براي فوكوس نيز بهكار ميرود؛ زماني كه متخصص بهجاي فوكوس خودكار، بهصورت دستي فوكوس را تنظيم ميكند.
فلش پركننده (Fill Flash)
با استفاده از فلش تعبيهشده يا فلش خارجي ميتوانيد به بهبود سايههاي سوژه كمك كنيد. اين نوع فلش از نوع پركننده است و بهويژه زماني مفيد است كه نور از پشت سوژه ميتابد مثل وقتي كه سوژه پشت به خورشيد قرار دارد. اگر در حالت Auto عكاسي كنيد نميتوانيد فلش را روشن كنيد در اين شرايط سعي كنيد دوربين را در حالت Program قرار دهيد تا بتوانيد فلش را كنترل كنيد.
هيستوگرام (Histogram)
هيستوگرام را ميتوانيد روي دوربين يا در برنامه ويرايشي كامپيوتر ببينيد. اين گراف نشان ميدهد دادههاي تصوير شما دقيقاً در كدام قسمت طيف خيلي روشن (در سمت راست) يا خيلي تيره (سمت چپ) قرار دارد. اگر هيستوگرام ظاهري كوه مانند دارد عكستان نوردهي صحيحي دارد اما اگر به درهاي با دو كوه در اطراف شباهت دارد احتمالاً نقاط بسيار روشن يا نقاط بسيار تيره در عكستان زياد هستند. اگر هيستوگرام در يك طرح نمودار بالا رفته است بخشهاي ديگر ميتوانند بسيار تاريك يا بسيار روشن باشند بهطوريكه ممكن است نتوانيد دادهاي را از اين نقاط در فتوشاپ يا برنامه ديگري بازيابي كنيد.
فاصله ابَركانوني (Hyperfocal Distance)
فاصله ابركانوني به بيان ساده به نقطه تمركزي گفته ميشود كه تصوير در آن داراي حداكثر عمق ميدان است. فاصله ابركانوني دقيق به متغيرهاي متعددي مثل فاصله كانوني لنز، اندازه گشودگي ديافراگم يا افاستاپ به كاررفته و فاصله بين سوژه و دوربين وابسته است. اپليكيشنها و نمودارهايي براي محاسبه حداكثر عميق ميدان و فاصله ابركانوني وجود دارند.
ايزو (ISO)
ايزو به ميزان حساسيت حسگر دوربين به نور گفته ميشود. عكاسي در مقادير ايزوي پائين مثل ۱۰۰، ۲۰۰ يا ۴۰۰ در شرايط نور زياد توصيه ميشود. همچنين عكاسي در ايزوي بالا مثل ۱۶۰۰ يا ۳۲۰۰ در شرايط نور كم يا در صورتي كه نميخواهيد از فلش استفاده كنيد توصيه ميشود. برخي افراد معتقدند عكاسي با مقادير ايزوي بالاتر باعث افزايش نويز تصاوير ميشود اما اگر قصد چاپ عكس خود را نداريد ميتوانيد ايزو را افزايش دهيد.
نكته: از انديشه متخصصين تكنيكي افزايش ايزو باعث افزايش حساسيت حسگر تصوير نميشود بلكه ميزان جذب حسگر را افزايش ميدهد. بااينحال در اينجا اهميت دارد كه هنگام عكاسي با ايزوي ۱۰۰ به نور بيشتر و نوردهي مناسبي نياز داريد.
تصوير زير با دوربين DSLR نيكون در ايزوي ۳۲۰۰ ثبت شده است اگر روي تصوير بزرگنمايي كنيد ميتوانيد نويزهاي ديجيتال را ببينيد.
JPG، JPEG
فرمتهاي تصويري متعددي مانند PNG، TIFF، BMP، GIF و تعداد زيادي فرمت ديگر وجود دارند كه هر كدام مزايا و معايب خود را دارند. خوشبختانه تمام توليدكنندگان دوربين از فرمت استاندارد JPG استفاده ميكنند كه از سال ۱۹۹۱ رواج پيدا كرد. گرچه اين فرمت معايب زيادي دارد، استفاده گسترده آن را به استانداردي براي عكسهاي امروزي تبديل كرده است. تصاوير JPG فضاي زيادي را روي كامپيوتر اشغال نميكنند از انديشه متخصصين كيفيت هم قابل قبول هستند و حتي ميتوان در نرمافزارهايي مثل فتوشاپ يا روي تلفن همراه به ويرايش آنها پرداخت.
از طرفي فايلهاي jpg مانند فرمتهاي TIFF يا PNG دادههاي زيادي را نگه نميدارند درنتيجه به دليل الگوريتم به كار رفته براي كاهش اندازه تصوير، امكان پيكسليشدن يا تار شدن لبههاي تيز عكس وجود دارد. اگر بهدنبال فايلهايي كوچكتر با اشتراكگذاري آسانتر هستيد ميتوانيد از فرمت jpg استفاده كنيد اما اگر بهدنبال انعطاف بيشتري در ويرايش تصوير هستيد ميتوانيد از فرمتهايي مثل RAW استفاده كنيد.
فرمت خام (RAW Format)
هنگام عكاسي با هر نوع دوربيني صرفانديشه متخصصين از اينكه DSLR باشد يا موبايل هوشمند، حسگر عكس انواع دادههاي نور و رنگ را ضبط ميكند سپس براي ايجاد فايل JPG كم حجم مقدار زيادي از اين دادهها حذف ميشوند. بااينحال اگر بهدنبال تصويري با كيفيت بالا هستيد و ميخواهيد كنترل كاملي روي تصاوير خود داشته باشيد بهتر است در حالت RAW عكاسي كنيد. بدينترتيب هيچ دادهاي از بين نميرود و ميتوانيد كل محتواي عكس خود را در فتوشاپ، لايتروم يا هر برنامه ديگري ويرايش كنيد.
براي فهم بهتر موضوع ميتوانيم به اين مثال توجه كنيد: در حالت RAW تمامي مواد اوليه مورد نياز خود را در يك سبد بهصورت آماده داريد و هرزمان ميتوانيد غذاي مورد انديشه متخصصين خود را بپزيد؛ اما JPG يك غذاي كاملاً پخته شده است و ديگر امكان تغيير روند پخت آن وجود ندارد.
كلوين (Kelvin)
همانطور كه دماي هواي براساس درجه فارنهايت يا سانتيگراد اندازهگيري ميشود، وايت بالانس يا تراز سفيدي براساس درجه كلوين محاسبه ميشود. نور خورشيد روشن تقريباً ۵۰۰۰ كلوين است درحاليكه نور فلوئورسنت مصنوعي به ۲۷۰۰ كلوين ميرسد. با آگاهي از شرايط نورپردازي ميتوانيد وايت بالانس را تنظيم كنيد يا ميتوانيد از حالت وايت بالانس خودكار دوربين استفاده كنيد.
لنز كيت (Kit Lens)
لنز كيت به لنز استانداردي گفته ميشود كه با اغلب دوربينهاي DSLR همراه است. اين لنزها تقريباً لنزهاي همهكارهاي هستند اما نميتوان به صورت تخصصي براي يك هدف خاص از آنها استفاده كرد. بسياري از افراد لنزهاي كيت را دوست دارند و سالها است كه از آنها استفاده ميكنند؛ اما برخي عكاسها هم لنزهاي گرانارزشتر را ترجيح ميدهند كه براي اهداف مشخصي طراحي شدهاند. اگر لنز كيت داريد ميتوانيد لنزهاي ديگري مثل لنزهاي پرايم ۳۵ ميليمتري يا ۵۰ ميليمتري را هم خريداري كنيد؛ اما اگر لنز كيت جوابگوي نيازهايتان است لازم نيست لنز ديگري خريداري كنيد.
يكي از دلايل ارزش ارزان لنزهاي كيت اين است كه اين لنزها به جاي فلز از قطعات پلاستيكي ساخته شدهاند و مقاومت كافي را دربرابر انواع آبوهوا يا گرد و غبار ندارند و همچنين به دليل ساختار اجزاي لنز گشودگي ديافراگم كمتري را پوشش ميدهند. با وجود اين محدوديتها لنزهاي كيت براي افراد تازهكار مفيد هستند.
اين تصوير با دوربين كانن XT1 با لنز كيت ۱۸-۵۵ ميليمتري در ۱۸ ميليمتر و f/8 ثبت شده است.
لنز فلر (Lens Flare)
لنز فلر به زبان ساده به نور انحرافي گفته ميشود كه به سوژه مقابل لنز برخورد ميكند. لنز فلر در برخي تصاوير به شكل نقاط يا باريكههاي نور ظاهر ميشود. برخي افراد لنز فلر را دوست دارند و برخي ديگر آن را عنصر اضافي و عامل گمراهكننده ميدانند اما لنز فلر ميتواند ظاهري نرمتر و طبيعيتر را به تصوير بدهد. لنزهاي گرانارزش داراي پوشش لنزي خاصي براي كاهش لنز فلر هستند. همچنين بسياري از لنزها مجهز به هود لنز هستند كه ميتوان براي جلوگيري از برخورد نورهاي اضافي به لنز از آنها استفاده كرد.
عكاسي ماكرو (Macro Photography)
ماكرو به معني «بزرگ» است و لنز ماكرو ميتواند اشياء و سوژههاي كوچكي مثل حشرات يا گلبرگ گلها را بزرگ نشان دهد. از انديشه متخصصين تكنيكي لنز ماكرو امكان توليد نسبت يك در يك را روي حسگر ميدهد. سكهاي به قطر ۱ سانتيمتر از ديد لنز ماكرو، دايرهاي يك سانتيمتري را روي حسگر دوربين اشغال ميكند. در واقع اين سكه كل قاب را پر ميكند. لنزها ماكرو در مقايسه با لنزهاي ديگر به شما اجازه ميدهند از فاصله بسيار نزديك عكاسي كنيد.
لنزهاي ماكرو گرانارزش هستند اما تصاوير فوقالعادهاي را توليد ميكنند و اگر ميخواهيد بدون صرف هزينه زياد به صورت ماكرو عكاسي كنيد ميتوانيد از اكستنشن تيوب، فيلترهاي كلوزاپ يا حتي ضميمههاي لنز clip on براي موبايل هوشمند خود استفاده كنيد. افزون براين با برعكس قراردادن لنز تلهفوتو روي ماونت (كه نياز به دقت بالايي براي مهار نورهاي اضافيِ ورودي به حسگر دارد) ميتوانيد لنز ماكرو داشته باشيد.
عكاسي به سبك ماكرو؛ صرفانديشه متخصصين از اينكه از لنز ماكرو يا لوازم جانبي لنز استفاده ميكنيد اين سبك عكاسي و زاويه ديد آن تجربهاي جذاب و سرگرمكننده است.
ميكرو چهارسوم (Micro Four Thirds)
رقابت مفيد است اما گاهي اوقات ميتواند به موقعيتهاي تنشزايي بينجامد. اين نوع رقابت را ميتوان بين برندهاي كانن، نيكون، پنتكس، سوني، فوجي و ديگر برندهاي دوربين مشاهده كرد. هر شركت داراي مجموعهاي از استاندارد لنزها است. در سال ۲۰۰۸ پاناسونيك و اوليمپوس براي توليد دوربين بدون آينه جديدي با يكديگر همكاري كردند كه داراي يك حسگر كوچك بود و با هر لنزي سازگار بود. اين سيستم ميكرو چهارسوم (MFT) ناميده ميشود. سيستم ميكرو چهار سوم به حسگر تصوير كوچك و نسبت عرض به طول اشاره دارد.
از طرفي ميكروچهار سوم براي برخي متخصصان گيجكننده بود؛ اما به حرف نفرتپراكننان در اينترنت گوش نكنيد. دوربينهاي MFT دوربينهايي كوچك و سبكوزن هستند و مانند ديگر دوربينها عملكرد خوبي دارند.
حسگر دوربينها در اندازههاي مختلف عرضه ميشود و همانطور كه مشاهده ميكنيد حسگر ميكرو چهار سوم زياد كوچكتر از حسگر اغلب دوربينهاي كراپ حسگر DSLR نيست. در عكاسي روزمره تفاوتهاي چنداني به وجود نميآيد نكته مهم كيفيت و خروجي تصوير است.
فيلتر ND يا تراكم خنثي (NEUTRAL DENSITY FILTER)
ND مخفف تراكم خنثي است و ميتواند بخشي از نورهاي ورودي را مسدود كند. با فيلتر ND ميتوان به نوردهيهاي طولانيتري رسيد. شايد تصاويري از رودخانه يا آبشار را ديده باشيد كه در آنها آب ظاهري نرم و ابريشم مانند دارد. براي ثبت اين تصاوير معمولاً از فيلترهاي ND استفاده ميشود درنتيجه عكاس ميتواند حتي در نور روز شاتر را به مدت چند ثانيه باز نگه دارد.
نيفتي فيفتي (Nify Fifty)
سالها لنزهاي ۵۰ ميليمتري بهعنوان لنزهايي با فاصله كانوني استاندارد شناخته شدهاند؛ زيرا نه زياد طويل هستند (تلهفوتو) نه زياد عريض (وايد). اين لنزها معمولاً كوچك، سبكوزن و نسبتاً كمهزينه هستند. به همين دليل اين لنزها نام مستعار نيفتي فيفتي يا پنجاه جذاب را به خود گرفتند و بهشدت براي انواع سناريوهاي عكاسي توصيه ميشوند.
نويز (Noise)
اگر تصاويري را در ايزوي بسيار بالا مثل ۳۲۰۰ يا ۶۴۰۰ ثبت كنيد و سپس روي صفحهنمايش كامپيوتر تصاوير را ببينيد با لكهها و الگوهاي بامزهاي روي عكسها روبهرو ميشويد كه به صفحات نمايش تلويزيونهاي قديمي شباهت دارند. به اين الگوها نويز ديجيتال ميگويند. نويز براي دوربينهاي ديجيتال اشكال بزرگي است اما امروزه فناوري راهحلهاي خوبي را براي اين اشكال ارائه كرده است.
اين تصوير در ايزوي ۶۴۰۰ ثبت شده است و در حالت كوچكنمايي ظاهر خوبي دارد. با بزرگنمايي ۱۰۰ درصد تعدادي لكه مشاهده ميكنيد كه همان نويزها هستند. ميتوانيد با استفاده از فتوشاپ يا لايتروم اين نويزها را حذف كنيد.
پيكسل پيپينگ (Pixel Peeping)
اگر روي صفحهنمايش دوربين يا با ابزار ذرهبين فتوشاپ يا لايتروم تا ۱۰۰٪ بزرگنمايي كنيد ممكن است اشكالاتي را در تصاوير خود پيدا كنيد. براي مثال يكي از مژهها تار شده و برگ درختي حالت محو پيدا كرده است. به توجه بيش از اندازه به جزئيات پيكسل پيپينگ گفته ميشود. بهطور كلي از صرف وقت بيش از حد به جزئيات خودداري كنيد و از عكاسي لذت ببريد.
لنز با فاصله كانوني ثابت يا پرايم (Prime Lens)
پرايم نوعي لنز فاقد بزرگنمايي و كوچكنمايي با فاصله كانوني ثابت است. اغلب لنزهاي اخبار تخصصي داراي گشودگي ديافراگم كمتري هستند درنتيجه مانند لنزهاي پرايم نميتوانند نور زيادي را جذب كنند. از طرفي لنزهاي پرايم گشودگي ديافراگم بيشتري دارند. درنتيجه ميتوان از لنزهاي ثابت يا پرايم براي عكاسي در موقعيتهاي كم نور استفاده كرد و نيازي به استفاده از فلش نيست. اين لنزها همچنين به ايجاد جلوه بوكه در پسزمينه عكسهاي پرتره كمك ميكنند. لنزهاي پرايم همچنين كوچكتر و سبكتر از لنزهاي اخبار تخصصي هستند. اگر از لنز كيت روي دوربين خود استفاده كرديد و ميخواهيد لنز جديدي را امتحان كنيد، ميتوانيد از لنزهاي پرايم ۳۵ يا ۵۰ ميليمتري استفاده كنيد.
لنزهاي پرايم قادر به بزرگنمايي نيستند؛ اين لنزها داراي گشودگي ديافراگم عريضتر هستند و روشهاي خلاقانه عكاسي را پيش رويتان قرار ميدهند.
حالت برنامه (Program Mode)
حرف P روي دوربين مخفف Program Mode يا حالت برنامه است. اين حالت تركيبي از حالتهاي اولويت ديافراگم (Aperture Priority) و اولويت شاتر (Shutter Priority) است. در اين حالت دوربين مقادير گشودگي ديافراگم، شاتر و ايزوي مناسب را براي نوردهي انتخاب ميكند. البته شما ميتوانيد با تنظيم گشودگي ديافراگم و شاتر به صورت همزمان اين تنظيمات را كمي تغيير دهيد.
كار با حالت Program جالب است و اگر به اف استاپ و اعداد شاتر در ويوفايندر دقت كنيد اين حالت به شما كمك ميكند به انواع خروجيهاي حاصل از اين تغييرات پي ببريد. با استفاده از حالت P ميتوانيد به قابليتهاي سفارشي ديگري مثل وايت بالانس دسترسي پيدا كنيد، از فلش استفاده كنيد يا حالتهاي فوكوس مختلف را انتخاب كنيد.
همگامسازي فلش (Rear Curtain Sync)
نور با سرعت بالايي حركت ميكند. هنگام كار با فلش معمولاً دو گزينه را پيش رو داريد: فلش هنگام باز شدن شاتر فعال شود (تنظيمات پيشفرض) يا درست قبل از بسته شدن آن. به گزينه دوم اصطلاحا همگامسازي فلش گفته ميشود. اين تكنيك ميتواند تأثير چشمگيري بر تصوير خروجي بگذارد.
كنترل از راه دور (Remote Triggers)
كنترل از راه دور دستگاه سادهاي است كه به دوربين وصل شده و امكان كنترل ريموت دوربين را ميدهد. نوع بيسيم اين دستگاه سيگنالي راديويي را به دوربين ارسال ميكند. اين قابليت در صورتي كه نميخواهيد به صورت فيزيكي به دوربين خود نزديك شويد عالي است. عكاسهاي حيات وحش از اين امكانات براي عكاسي از حيوانات وحشي استفاده ميكنند. اين دستگاهها روشي عالي براي به حداقل رساندن لرزش حتي در صورت سهپايه است. بسياري از عكاسان حرفهاي همچنين از كنترلهاي ريموت براي هدايت فلشهاي جانبي يا سرعت نور استفاده ميكنند.
حسگر (Sensor)
حسگر يا سنسور درست داخل دوربين قرار دارد. اين قطعه ميكروچيپ مسطح و كوچكي هماندازه با يك مهر پستي است كه معمولاً عملكرد آن مشابه عملكرد يك قطعه فيلم در دوربينهاي قديمي است. هدف اصلي حسگر جمعآوري نور بهويژه نور ورودي از لنز است.
موبايلهاي هوشمند و دوربينهاي جيبي حسگر بسيار كوچكي دارند درحاليكه دوربينهاي گرانارزشتر با لنزهاي قابل تعويض حسگر بزرگتري دارند. بهطور كلي حسگرهاي كوچكتر براي عكاسي در موقعيتهاي كمنور چندان مناسب نيستند به همين دليل گاهي لازم است براي عكاسي با دوربين جيبي يا موبايل هوشمند از فلش استفاده كنيد. در حالت كلي دوربينهاي گرانارزشتر حسگر بزرگتري دارند. بااينحال دوربين با حسگر بزرگتر لاخبار تخصصيا از شما عكاس بهتري نميسازد.
مربع بنفش در وسط دوربين همان حسگر است. ميكروچيپي كه نور ورودي را جذب ميكند. در سالهاي قبل قطعه فيلم اين عمل را انجام ميداد.
عكاسي وايد اوپن (Shooting Wide Open)
وقتي از عريضترين گشودگي ديافراگم ممكن براي لنز استفاده ميكنيد به اين حالت عكاسي در حالت وايد اوپن گفته ميشود. براي اين كار نيازي به لنز پرتره نداريد و هر لنزي كه داراي اندازه حداكثر و حداقل گشودگي ديافراگم باشد قابل استفاده است.
شاتر (Shutter)
شاتر در يا پرده بسيار كوچكي است كه داخل دوربين قرار دارد و براي ورود نور باز و بسته ميشود. شاتر در اغلب دوربينها درست عملكردي مانند پرده پنجره خانه دارد. حداكثر سرعت شاتر روي اغلب دوربينها ۴۰۰۰/۱ ثانيه است. با اين سرعت ميتوان از سريعترين سوژهها مثل اسكيتبردرها يا موج سوارها عكاسي كرد. براي عكاسي در چنين سرعت بالايي نياز به نور زيادي داريد اما اگر در طول روز عكاسي كنيد بهراحتي ميتوانيد به نتايج خوبي برسيد.
سرعت شاتر (Shutter Speed)
به سرعت باز و بسته شدن قسمتي از دوربين كه اجازه ورود نور به حسگر (سنسور) را ميدهد، شاتر اسپيد يا سرعت شاتر گفته ميشود. واحد سراعت شاتر برحسب ثانيه است و به صورت 1/200s يا ”1 نمايش داده ميشود. نماد «”» كامل بودن ثانيه را نشان ميدهد. سرعت شاتر آهستهتر روشنايي تصوير را افزايش ميدهد.
اولويت شاتر (Shutter Priority)
حالت اولويت شاتر روي اغلب دوربينها وجود دارد. در اين حالت تنها ميتوانيد سرعت شاتر را به صورت دستي تنظيم كنيد و بقيه تنظيمات مثل ايزو و گشودگي ديافراگم برعهده دوربين است. اين قابليت زماني مفيد است كه اهميتي به عمق ميدان ندهيد و فقط بخواهيد لحظهاي را منجمد يا اصطلاحا فريز كنيد يا حس گذر زمان را ايجاد كنيد. براي فريز كردن يك لحظه از سرعت شاتر ۵۰۰/۱ يا ۱۰۰۰/۱ ثانيه استفاده كنيد و براي ايجاد حس گذر زمان نياز به سرعتهاي كمتري مثل ده تا بيست ثانيه داريد. دوربين خود را روي حالت اولويت شاتر قرار دهيد (S در نيكون، Tv يا Time value در كانن)، سپس سرعت دلخواه را تنظيم كنيد. دوربين باقي كارها را انجام ميدهد.
در حالت اولويت شاتر فقط بايد سرعت شاتر را به صورت دستي تنظيم كنيد و بقيه تنظيمات برعهده دوربين است.
SOOC
SOOC مخفف خارج از دوربين است و به تصاويري اشاره دارد كه عكاس هيچ ويرايشي روي آنها در فتوشاپ، لايت روم يا هر برنامه ديگري انجام نداده است.
اسپيدلايت (Speedlight)
اسپيدلايت به نوع فلشي گفته ميشود كه روي دوربين وصل ميشود. فلش تعبيهشده در اغلب دوربينها بسيار كوچك است و نور زيادي را منتشر نميكند اما اسپيدلايتها از قدرت كافي براي روشن كردن تاريكترين اتاقها هم برخوردار هستند. از معايب اسپيدلايت ميتوان به گران بودن، وزن بالا و باتريخور بودن اشاره كرد.
سرعت همگامسازي (Sync Speed)
سرعت همگامسازي سريعترين سرعت قابل استفاده شاتر هنگام عكاسي با فلش براي جلوگيري از برش نور است. براي درك اين مفهوم كافي است در سرعت توصيهشده همگامسازي متناسب با دوربين خود عكاسي كنيد (اغلب سرعتها ۲۰۰/۱ يا ۲۵۰/۱ ثانيه هستند). همچنين ميتوانيد از سرعتهاي شاتر پائينتر استفاده كنيد اما در سرعت شاتر بالاتر بايد تكنيكها و تنظيمات پيچيدهتري را اعمال كنيد.
لنز تلهفوتو (Telephoto Lens)
عبارت لنز تلهفوتو به لنزهايي با فاصله كانوني طولانيتر از حد نرمال گفته ميشود. فاصله كانوني نرمال روي يك حسگر فول فريم معمولاً برابر با ۵۰ ميليمتر است. مباحثه بر سر فاصله كانوني تلهفوتو زياد است اما معمولاً ۸۵ ميليمتر تلهفوتوي كوتاه، ۱۲۵ ميليمتر متوسط و هر فاصلهاي بيشتر از ۲۰۰ ميليمتر تلهفوتو شناخته ميشود.
نورسنجي فلش TTL و E-TTL
اغلب دوربينها و فلشها با سيستمي به نام اندازهگيري TTL كار ميكنند كه مخفف نورسنجي درون لنزي است. شايد عبارت E-TTL را همديده باشيد كه مخفف نورسنجي درون لنزي ارزيابي و A-TTL كه مخفف نورسنجي درونلنزي پيشرفته است.
دوربين با نورسنجي فلش TTL به اندازهگيري نور ورودي مناسب در طول نوردهي پرداخته و با فرض نوردهي مناسب فلش را غيرفعال ميسازد. دوربين در حالتهاي A-TTL و E-TTL اولويت پيش از فلش را براي نوردهي انجام ميدهد. سپس به اندازهگيري و استفاده از قدرت فلش براساس نوردهي مناسب ميپردازد. درنتيجه با عكاسي در حالت E-TTL روي فلش و فرض قرارگيري گشودگي ديافراگم روي f/5.6، حالت پيش فلش اشعه نوري را ارسال ميكند، دوربين به اندازهگيري پرتوي نور پرداخته و فلش را بالاتر يا پائينتر از مقدار نور ريافتي تنظيم ميكند.
وينيت (Vignette)
عبارت وينيت برگرفته از لغتي فرانسوي به معني تاك كوچك است. اين اصطلاح به طراحي درختها يا برگهاي انگور در حاشيه تصوير اشاره دارد كه فصلهاي جزوه رايگان را جدا ميكردند. امروزه اين تركيب براي نواحي تاريكي به كار ميرود كه گاهي در حاشيه عكسها ظاهر ميشوند. گاهي اين جلوه به جنبه فيزيكي لنز و خميده شدن و شكل گرفتن نور در آنها بهويژه هنگام عكاسي وايد در دوربينهاي فول فريم وابسته است اما گاهي ميتوان به صورت مصنوعي و با نرمافزارهايي مثل لايتروم، اپل فوتوز يا فيلترهاي ساده اينستاگرام اين جلوه را به عكسها اضافه كرد.
اگر بهدنبال استفاده از وينيت هستيد سعي كنيد خيلي نامحسوس اين كار را انجام دهيد. افراط در هر افكتي بهويژه وينيت ميتواند حسي نخ نما و كهنه را به تصوير القا كند.
از افكت وينيت براي تاريك كردن حاشيه تصوير و جلب توجه مخاطب به دو مرد در وسط تصوير استفاه شده است.
وايت بالانس (White Balance)
وايت بالانس يا تراز سفيدي به بيان ساده به معني تنظيم فام رنگي تصاوير به گونهاي است كه تصوير و مانديشه متخصصينه به انديشه متخصصين خنثي يا متناسب با رنگهاي واقعي برسند. منابع رنگي متعدد نورهاي متفاوتي را به وجود ميآورند (با دما يا رنگ نوري متفاوت) درنتيجه دوربين داراي تنظيماتي براي تنظيم محيط اطراف است به اين تنظيمات وايت بالانس گفته ميشود.
اغلب دوربينها داراي پيشفرضهايي براي وايت بالانس هستند (از جمله Auto يا AWB) كه با شاخصهاي بصري همراهند و به شما در تنظيم وايت بالانس مجموعهاي از موقعيتهاي عكساي كمك ميكنند. تنظيمات متداول عبارتاند از: daylight، cloudy، shade، fluorescent، flash و tungsten يا incandescent. همچنين ميتوانيد به فرمت RAW عكاسي كنيد كه امكان تنظيم وايت بالانس روي كامپيوتر را با برنامههاي لايتروم و فتوشاپ ميدهد.
صحنهاي يكسان با تنظيمات وايت بالانس متفاوت. هر كدام از اين تنظيمات ظاهري متفاوت را به عكس ميدهند كه با تغييرات رنگ نور همراهند.
لنز وايد (Wide Angle Lens)
لنز وايد به لنزي با فاصله كانوني كوتاهتر از نرمال (۵۰ ميليمتر روي حسگر فولفريم) گفته ميشود. عكاسهاي طبيعت و چشمانداز از طرفداران پرو پاقرص لنزهاي وايد هستند زيرا ميتوانند چشماندازها و فضاهاي عريض و باز را ثبت كنند. لنزهاي اولترا وايد (عريضتر از ۲۴ ميليمتر روي فولفريم) لنزهايي فوق عريض هستند. لنزهاي فيشآي عريضتر هستند و فاصله كانوني آنها عريضتر از ۱۵ ميليمتر است.
اصطلاحات دوربين عكاسي
DSLR
اصطلاح DSLR مخفف Digital Single Lens Reflex به معني دوربين ديجيتال تكلنزي بازتابي است. اين اصطلاح براي توصيف دوربينهاي مجهز به آينه مكانيكي به كار ميرود. اين آينه براي هدايت نور ورودي به لنز به سمت منشور و سپس ويوفايندر طراحي شده است. با كليك روي دكمه شاتر آينه مكانيكي حركت ميكند، دريچه ديافراگم متناسب با تنظيمات انتخابي بسته ميشود، شاتر براي نوردهي به حسگر باز ميشود و تصوير ثبت ميشود. آينه پس از تكميل نوردهي به نقطه اوليه بازميگردد. تمام اين اتفاقها در يك چشم برهم زدن رخ ميدهند.
قبل از رواج دوربينهاي DSLR در سال ۲۰۰۵، اغلب دوربينها از فيلم استفاده ميكردند و SLR يا بازتابي تكلنزي ناميده ميشدند. امروزه برخي افراد استفاده از دوربينهاي بدون آينه را ترجيح ميدهند كه فاقد آينه مكانيكي است. خروجي دوربين بدون آينه هم به خوبي DSLR-ها است. هر دو نوع دوربين مزايايي دارند و بايد متناسب با نياز خود اقدام به خريد دوربين كنيد.
مگاپيكسل (Megapixels)
مگاپيكسل به رزلوشن حسگر ديجيتال يا تعداد نقاط مستقل (پيكسل يا اجزاي تصوير) گفته ميشود كه يك تصوير ديجيتال را تشكيل ميدهند. مگاپيكسل با ضرب تعداد پيكسلهاي عرض در تعداد پيكسلهاي ارتفاع محاسبه ميشود. براي مثال براي دوربين كانن 1DX اين مقدار برابر است با ۵۱۸۴ × ۳۴۵۶ = ۱۷.۹ ميليون (۱۸ مگاپيكسل مؤثر).
در هر صورت هنگام خريد دوربين بهتر است زياد به مگاپيكسل آن توجه نكنيد. طبق باور عامه مگاپيكسل بيشتر به معني كيفيت بالاتر است درحاليكه اين تصور صحيح نيست. كانن 1DX تنها ۱۸ مگاپيكسل دارد. دوربين سوني A7S تنها ۱۲ مگاپيكسل دارد. دوربين موبايلهاي هوشمند بين ۶ و ۱۲ مگاپيكسل است گرچه در مدلهاي جديدتر مگاپيكسل موبايلها به شكل چشمگيري افزايش يافته است و اغلب دوربينهاي غيرحرفهاي هم بين ۱۶ تا ۲۴ مگاپيكسل دارند. دوربينهايي كه با مگاپيكسلهاي بالا ساخته ميشوند لاخبار تخصصيا كيفيت بهتري ندارند.
اين عكس با دوربين جيبي كانن پاورشات SD10 ثبت شده است كه تنها ۳ مگاپيكسل دارد.
مانديشه متخصصينه ياب (Viewfinder)
روزنهاي كه ازطريق آن ميتوانيد كادر تصوير نهايي را تنظيم كنيد. مانديشه متخصصينهياب ميتواند محلي مشخص و جدا از صفحهاصلي دوربين داشته باشد يا اينكه تصوير را مستقيماً به نمايشگر منتقل كند. اما بهطوركلي تمامي دوربينهاي DSLR يا بدونآينه، از مانديشه متخصصينهياب استفاده ميكنند.
بادي دوربين (Camera body)
بهقسمت اصلي دوربين (بدون احتساب لنز) بادي گفته ميشود. درون بادي دوربين تمامي قسمتهاي اصلي آن شامل نمايشگر، حسگر، ماونت، دكمه شاتر و باقي اجزا قرار دارند. بادي دوربين شامل لنز نميشود.
كراپ سنسور (Crop Sensor)
اندازه فيزيكي حسگر در اغلب دوربينها كوچكتر از يك قطعه فيلم ۳۵ ميليمتري است از اين رو به آنها كراپ سنسور گفته ميشود. اندازه كراپ سنسورها معمولاً ۲۲ در ۱۵ ميليمتر است درحاليكه اندازه حسگرهاي فول فريم به ۳۶ در ۲۴ ميليمتر ميرسد. لنزهاي دوربينهاي كراپ سنسور رفتار نسبتاً متفاوتي با دوربينهاي فولفريم دارند. دوربينهاي كراپ سنسور معمولاً براي عكاسي در تمام موقعيتها مناسب هستند، مگر اينكه حرفهاي باشيد و بخواهيد با دوربين خود درآمدزايي كنيد يا نياز به بالاترين كيفيت تصوير و حجيمترين فايلها داشته باشيد. در غير اين صورت دوربينهاي كراپ سنسور برايتان كافي است.
فول فريم (Full Frame)
مدلهاي فول فريم دوربين برخلاف دوربينهاي كراپ سنسور داراي حسگر تصويري كاملاً هماندازه با قطعه فيلم ۳۵ ميليمتري هستند. اين دوربينها معمولاً گرانارزشتر هستند و كيفيت تصوير بهتري در ايزوهاي بالاتر دارند. لنزهاي مخصوص دوربينهاي فولفريم هم از كيفيت بالاتري برخوردار هستند.
كانن 5D Mark III يك دوربين فولفريم است درحاليكه كانن 60D از نوع كراپ سنسور است.
نقاط فوكوس خودكار (Autofocus Points)
نقاط فوكوس خودكار به نقاط يا مربعات كوچكي گفته ميشود كه از ويوفايندر ميبينيد. تعداد نقاط فوكوس در دوربينها بسته به مدل متفاوت است؛ اما در حالت كلي تعداد آنها اهميتي ندارد. براي مثال اگر دوربيني تنها ۲۹ نقطه AF و دوربين ديگري ۹۹ نقطه AF باشد، هر دو ميتوانند عكسهاي خوبي را بگيرند گرچه دوربين دوم ميتواند انعطاف بيشتري را فراهم كند.
بسته به اينكه عكاسي از نوع پرتره، مانديشه متخصصينه، عكاسي اكشن، عكاسي از حيوانات، غذا يا هر چيزي ديگري باشد، توانايي انتخاب نقاط AF ميتواند بسيار مفيد باشد. ميتوانيد دوربين خود را به گونهاي تنظيم كنيد كه از تمام نقاط AF استفاده كند يا فوكوس را با مجموعه مشخصي از نقاط انجام دهد (فوكوس ناحيهاي).
ميتوانيد از نقاط فوكوس خودكار دوربين براي انتخاب نقطهاي مشخص مثل چشم سوژه در عكاسي پرتره استفاده كنيد.
دوربينهاي بدون آينه (Mirrorless Cameras)
در تمام دوربينهاي DSLR كانن يا نيكون آينه كوچكي در ابعاد يك مهر پستي قرار دارد. آينهها در زاويه ۴۵ درجه قرار دارند و نور را از لنز به سمت منشور و سپس به سپس ويوفايندر منعكس ميكنند. با فشردن دكمه شاتر آينه چرخيده و دوربين ميتواند نور را به حسگر ارسال كند.
فوجي، سوني، پاناسونيك، لايكا، نيكون، كانن، پنتكس، سيگما و اوليمپوس دوربينهاي بدون آينه را هم توليد ميكنند. اين دوربينها بدنه نسبتاً كوچكتري دارند اما از انديشه متخصصين عملكرد كاملاً شبيه نمونههاي DSLR عمل ميكنند. برخي از دوربينهاي بدون آينه از نوع ميكرو چهار سوم هستند. اگر شخصي به شما گفت دوربين بدون آينه ضعيفتر از دوربينهاي DSLR است فقط مؤدبانه سرتان را تكان داده و لبخند بزنيد. سپس درحاليكه ميدانيد دوستتان تا چه اندازه گمراه است از عكاسي با دوربين بدون آينه خود لذت ببريد.
مقاوم دربرابر آبوهوا (Weather Sealed)
برخي دوربينها با مقاومت بيشتري طراحي شدهاند. گرچه امروز اغلب دوربينها از مقاومت بالايي برخوردار هستند مدلهايي مثل كانن 1DX، نيكون D5، فوجي X-T1 و XT-2 يا پنتكس K1 ميتوانند دربرابر بسياري از نيروهاي طبيعت كاملاً مقاوم باشند. اين دوربينها از گرد و غبار، كثيفي، آب، برق، گرماي شديد، سرما يا حتي دستان خرابكار اطفال جان سالم به در ميبرند. اين مقاومت به لطف درزبندها و عايقها و اجزاي خاصي است كه از جنس آلياژ منيزيوم يا فيبر كربني ساخته شدهاند.
نكته: مقاومت دربرابر آبوهوا لاخبار تخصصيا به معني ضدآب بودن دوربين نيست. اوليمپوس و بسياري از برندهاي ديگر دوربينهاي ضدآبي را طراحي كردهاند كه مخصوص عكاسي زير آب هستند.
اصطلاحات عكاسي پرتره
بوكه (Bokeh)
بوكه در اصل به جلوهاي گفته ميشود كه اجسام حالتي دايرهاي شكل به خود ميگيرند؛ اما در گفتمان عاميه امروزي اين واژه به تاري قسمتي از تصوير بهواسطه كاهش عمق ميدان گفته ميشود. بوكه زماني ايجاد ميشود كه از لنزهايي با ديافراگم بازتر استفاده كنيم. در بخش ديافراگم گفتيم كه با افزايش گشودگي لنز، عمق ميدان كاهش پيدا ميكند. كاهش عمق ميدان باعث ميشود تا پسزمينهي سوژهي فوكوس شده تار شده و تمركز روي سوژه اصلي يا فوكوس شده بيشتر شه...
بوكه به دوچندان شدن زيبايي و جذابيت تصوير و همچنين ديدهشدن بيش از پيش سوژه كمك شايان ذكري ميكند. با بوكه شدن تصوير نورهاي موجود در تصوير بهشكل دايرهاي تغيير حالت ميدهند كه استفاده درست و بهجا ميتواند به ثبت عكسهايي بهيادماندني شود.
بوكه يكي از المانهاي اصلي در عكاسي پرتره بهشمار ميرود.
بوكه به نواحي تار و خارج از فوكوس پسزمينه (گاهي پيشزمينه) گفته ميشود.
فوكوس دكمه پشتي (Back Button Focus)
روي اغلب دوربينها با نيمه فشردن كليد شاتر ميتوانيد فوكوس سوژه را تنظيم كنيد؛ اما به جاي اين كار ميتوانيد دوربين خود را به گونهاي تنظيم كنيد كه از دكمه پشتي دوربين براي اين كار استفاده كنيد. دكمهاي كه با انگشت شست خود احساس ميكنيد. به اين صورت ميتوانيد كنترل بيشتري روي عكاسي داشته باشيد. عكاسهاي ورزشي و عكاسهاي شب يا پرتره اغلب از اين تكنيك استفاده ميكنند.
اصطلاحات عكاسي تبليغاتي
علاوهبر اصطلاحاتي كه تا بهاينجا مطالعه كرديد، در دستهبندي عكاسي تبليغاتي نيز اصطلاحاتي وجود دارد كه بهصورت روزمره توسط فعالان در اين زمينه استفاده ميشود؛ بنابراين درصورتي كه عكاس تبليغاتي هستيد، بهتر است با اصطلاحات زير نيز آشنا شويد.
عكاسي تبليغاتي با عكاسي تجاري تفاوتهاي عمدهاي دارند كه از مهمترينِ آنها ميتوانيم به واقعيتر بودن تصاوير در عكاسي تجاري اشاره كنيم. بهبيان ديگر عكسي كه با هدف تبليغات ثبت ميشود، تمامي المانهاي مربوط به «فروش» محصول را درخود دارد و تمام سعي خود را بهكار گرفته است تا بهترين شكل از آن محصول بهخصوص را بهنمايش بگذارد.
درانديشه متخصصين داشته باشيد كه واژههاي پيشرو تعريف كننده سبكي خاص در عكاسي تبليغاتي هستند و با اينكه نامشان مستقيماً تعريف كننده خود سبك است، همچنان نكتههايي وجود دارد كه سعي ميكنيم در خلال توضيح هريك از سبكها به آنها نيز اشاره كنيم.
لايفاستايل (Lifestyle)
عكاسي لايفاستايل بر زندگي واقعي مشتريان، متخصصان و بهطور كلي انسانها تمركز دارد. براي مثال شركتي كه در زمينه توليد لوازم خانگي فعاليت ميكند، ترجيح ميدهد تا محصولات خود را در قالب يك زندگي عادي نمايش دهد؛ تصويري كه شامل يك خانواده، ديگر اسباب منزل و موارد ديگر ميشود.
غالبا افراد با مشاهده عكسهاي لايفاستايل، خود را در آن شرايط تصور ميكنند؛ از اين رو عكاسان بايد سعي كنند تا تصوير با افراد و اقشار مختلف رابطه احساسي برقرار كنند تا بيشترين تأثير را روي او داشته باشند.
فشن (Fashion)
عكاسي فشن به سبكي از عكاسي اشاره ميكند كه در آن افراد با پوشيدن لباس يك برند، در موقعيتهاي مختلف قرار ميگيرند؛ موقعيتهايي مانند قدم زدن در خيابان يا بازي در برف. سوژه بايد در محيطي قرار بگيرد كه از سبكي مشابه بهره ميبرد تا بالاترين تاثيرگذاري را داشته باشد.
بيوتي (Beauty)
عكاسي بيوتي مستقيماً با نمايش محصولات آرايشي گرهخورده است. عموماً در عكاسي بيوتي از مدلهايي زيبا با ژستيهايي فريبنده استفاده ميشود تا بهبهترين شكل، ويژگيهاي ظاهري آن (كه بهواسطه محصولات آرايشي جلوه دوچنداني پيدا كرده) نمايش داده شود. ممكن است مدل، محصول مذكور را در دست خود داشته باشد تا اشاره مستقيمي به بستهبندي آننيز بكند تا در خاطر مخاطب ثبت شود.
غذا (Food)
در صنعت غذايي رنگ عاملي حياتي بهشمار ميرود. هرمحصول يا بشقاب حاوي غذا بايد دربرگيرنده مجموعهاي رنگهاي مختلف باشد تا بهبيان ساده دهان بيننده را آب بيندازد. ازاينرو تصاوير خلق شده در دنياي عكاسي غذايي، عموماً غيرواقعي هستند و حتي در روند عكاسي از مواد غيرخوراكي استفاده ميشود.
معماري (Architectural)
در عكاسي معماري هدف نمايش بهترين زاويه يك ساختمان يا المانهاي مربوط به آن است. براي مثال ممكن است عكاس از لنزهاي مختلفي استفاده ميكند تا اتاق را بزرگتر از آنچه هست نشان دهد. حتي ممكن است خانهاي در فصل خاصي از سال جلوه زيباتري داشته باشد كه قطعاً عكاس براي ثبت بهترين قاب بايد در همان فصل اقدام به عكاسي كند.
سخن پاياني
اميدواريم تعاريف فوق تا اندازهاي به بهبود درك شما از دوربين و فرآيندهاي عكاسي كمك كرده باشند. اگر احساس ميكنيد با اين اطلاعات گيج شديد سعي كنيد آنها را روي دوربين خود پيدا كرده و مطالعه كنيد. هرچقدر بيشتر با مواردي مثل سرعت شاتر، وايت بالانس يا عمق ميدان كار كنيد درك اين مفاهيم برايتان آسانتر خواهد شد.
نگران به خاطر سپردن تمام مفاهيم نباشيد با افزايش مهارتها و تجربه عكاسي به مرور آنها را به خاطر خواهيد سپرد. تنها راه افزايش مهارت عكاسي بيرون رفتن و عكس گرفتن است.
اين مقاله در تاريخ ۱۴۰۱/۰۷/۲۶ بهدست شادان غمگسار بهروزرساني شده است.
هم انديشي ها